Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೨. ದುಕನಿಪಾತೋ
2. Dukanipāto
೧. ಪಠಮವಗ್ಗೋ
1. Paṭhamavaggo
೧. ಉತ್ತರತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
1. Uttarattheragāthāvaṇṇanā
ದುಕನಿಪಾತೇ ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಭವೋ ನಿಚ್ಚೋತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉತ್ತರತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ಹುತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ವಿಚರತಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನತ್ಥಂ ವನನ್ತರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ। ಸೋ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಆಕಾಸತೋ ಓರುಯ್ಹ ಸುವಿಸುದ್ಧೇಹಿ ವಿಪುಲೇಹಿ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ, ಪುಪ್ಫಾನಿ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಸತ್ಥು ಉಪರಿ ಛತ್ತಾಕಾರೇನ ಅಟ್ಠಂಸು, ಸೋ ತೇನ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಉಳಾರಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ತತ್ಥ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಉತ್ತರೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಿಜ್ಜಾಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜಾತಿಯಾ ರೂಪೇನ ವಿಜ್ಜಾಯ ವಯೇನ ಸೀಲಾಚಾರೇನ ಚ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾವನೀಯೋ ಜಾತೋ। ತಸ್ಸ ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಧೀತರಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪವೇದೇಸಿ। ಸೋ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಥೇರಂ ಉಪಟ್ಠಹತಿ।
Dukanipāte natthi koci bhavo niccotiādikā āyasmato uttarattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto sumedhassa bhagavato kāle vijjādharo hutvā ākāsena vicarati. Tena ca samayena satthā tassa anuggaṇhanatthaṃ vanantare aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi chabbaṇṇabuddharaṃsiyo vissajjento. So antalikkhena gacchanto bhagavantaṃ disvā pasannacitto ākāsato oruyha suvisuddhehi vipulehi kaṇikārapupphehi bhagavantaṃ pūjesi, pupphāni buddhānubhāvena satthu upari chattākārena aṭṭhaṃsu, so tena bhiyyosomattāya pasannacitto hutvā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃse nibbattitvā uḷāraṃ dibbasampattiṃ anubhavanto yāvatāyukaṃ tattha ṭhatvā tato cuto devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe brāhmaṇamahāsālaputto hutvā nibbatti, uttarotissa nāmaṃ ahosi. So viññutaṃ patto brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gantvā jātiyā rūpena vijjāya vayena sīlācārena ca lokassa sambhāvanīyo jāto. Tassa taṃ sampattiṃ disvā vassakāro magadhamahāmatto attano dhītaraṃ dātukāmo hutvā attano adhippāyaṃ pavedesi. So nissaraṇajjhāsayatāya taṃ paṭikkhipitvā kālena kālaṃ dhammasenāpatiṃ payirupāsanto tassa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vattasampanno hutvā theraṃ upaṭṭhahati.
ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರೋ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಉತ್ತರೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಪಾತೋವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ತಳಾಕಸ್ಸ ತೀರೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮುಖಂ ಧೋವತಿ। ಅಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಮಙ್ಗಚೋರೋ ಆರಕ್ಖಪುರಿಸೇಹಿ ಅನುಬದ್ಧೋ ಅಗ್ಗದ್ವಾರೇನೇವ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತಂ ರತನಭಣ್ಡಿಕಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ। ಸಾಮಣೇರೋ ಪತ್ತಸಮೀಪಂ ಉಪಗತೋ। ಚೋರಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಾ ರಾಜಪುರಿಸಾ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಭಣ್ಡಿಕಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಅಯಂ ಚೋರೋ, ಇಮಿನಾ ಚೋರಿಯಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಣೇರಂ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಕಾರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸುಂ। ವಸ್ಸಕಾರೋ ಚ ತದಾ ರಞ್ಞೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ನಿಯುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಛೇಜ್ಜಭೇಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸತಿ। ಸೋ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಮ ವಚನಂ ನಾದಿಯಿ, ಸುದ್ಧಪಾಸಣ್ಡಿಯೇಸು ಪಬ್ಬಜೀ’’ತಿ ಚ ಬದ್ಧಾಘಾತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಂ ಅಸೋಧೇತ್ವಾವ ಜೀವನ್ತಮೇವ ತಂ ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇಸಿ।
Tena ca samayena therassa aññataro ābādho uppanno, tassa bhesajjatthāya uttaro sāmaṇero pātova pattacīvaramādāya vihārato nikkhanto antarāmagge taḷākassa tīre pattaṃ ṭhapetvā udakasamīpaṃ gantvā mukhaṃ dhovati. Atha aññataro umaṅgacoro ārakkhapurisehi anubaddho aggadvāreneva nagarato nikkhamitvā palāyanto attanā gahitaṃ ratanabhaṇḍikaṃ sāmaṇerassa patte pakkhipitvā palāyi. Sāmaṇero pattasamīpaṃ upagato. Coraṃ anubandhantā rājapurisā sāmaṇerassa patte bhaṇḍikaṃ disvā, ‘‘ayaṃ coro, iminā coriyaṃ kata’’nti sāmaṇeraṃ pacchābāhaṃ bandhitvā vassakārassa brāhmaṇassa dassesuṃ. Vassakāro ca tadā rañño vinicchaye niyutto hutvā chejjabhejjaṃ anusāsati. So ‘‘pubbe mama vacanaṃ nādiyi, suddhapāsaṇḍiyesu pabbajī’’ti ca baddhāghātattā kammaṃ asodhetvāva jīvantameva taṃ sūle uttāsesi.
ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಪ್ಫುರನ್ತಹತ್ಥನಖಮಣಿಮಯೂಖಸಮ್ಭಿನ್ನಸಿತಾಭತಾಯ ಪಗ್ಘರನ್ತಜಾತಿಹಿಙ್ಗುಲಕಸುವಣ್ಣರಸಧಾರಂ ವಿಯ ಜಾಲಾಗುಣ್ಠಿತಮುದುತಲುನದೀಘಙ್ಗುಲಿಹತ್ಥಂ ಉತ್ತರಸ್ಸ ಸೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಉತ್ತರ, ಇದಂ ತೇ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತ್ಥ ತಯಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಬಲೇನ ಅಧಿವಾಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಉತ್ತರೋ ಅಮತಾಭಿಸೇಕಸದಿಸೇನ ಸತ್ಥು ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದಸೋಮನಸ್ಸತಾಯ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಯಥಾಪರಿಚಿತಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಂ ಗತತ್ತಾ ಸತ್ಥು ಚ ದೇಸನಾವಿಲಾಸೇನ ತಾವದೇವ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೬.೫೫-೯೨) –
Athassa bhagavā ñāṇaparipākaṃ oloketvā taṃ ṭhānaṃ gantvā vipphurantahatthanakhamaṇimayūkhasambhinnasitābhatāya paggharantajātihiṅgulakasuvaṇṇarasadhāraṃ viya jālāguṇṭhitamudutalunadīghaṅgulihatthaṃ uttarassa sīse ṭhapetvā, ‘‘uttara, idaṃ te purimakammassa phalaṃ uppannaṃ, tattha tayā paccavekkhaṇabalena adhivāsanā kātabbā’’ti vatvā ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi. Uttaro amatābhisekasadisena satthu hatthasamphassena sañjātappasādasomanassatāya uḷāraṃ pītipāmojjaṃ paṭilabhitvā yathāparicitaṃ vipassanāmaggaṃ samārūḷho ñāṇassa paripākaṃ gatattā satthu ca desanāvilāsena tāvadeva maggapaṭipāṭiyā sabbakilese khepetvā chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.56.55-92) –
‘‘ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಬಾತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣೋ।
‘‘Sumedho nāma sambuddho, bāttiṃsavaralakkhaṇo;
ವಿವೇಕಕಾಮೋ ಭಗವಾ, ಹಿಮವನ್ತಮುಪಾಗಮಿ॥
Vivekakāmo bhagavā, himavantamupāgami.
‘‘ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ, ಅಗ್ಗೋ ಕಾರುಣಿಕೋ ಮುನಿ।
‘‘Ajjhogāhetvā himavantaṃ, aggo kāruṇiko muni;
ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾನ, ನಿಸೀದಿ ಪರಿಸುತ್ತಮೋ॥
Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, nisīdi parisuttamo.
‘‘ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ತದಾ ಆಸಿಂ, ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ ಅಹಂ।
‘‘Vijjādharo tadā āsiṃ, antalikkhacaro ahaṃ;
ತಿಸೂಲಂ ಸುಗತಂ ಗಯ್ಹ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಅಮ್ಬರೇ ತದಾ॥
Tisūlaṃ sugataṃ gayha, gacchāmi ambare tadā.
‘‘ಪಬ್ಬತಗ್ಗೇ ಯಥಾ ಅಗ್ಗಿ, ಪುಣ್ಣಮಾಯೇವ ಚನ್ದಿಮಾ।
‘‘Pabbatagge yathā aggi, puṇṇamāyeva candimā;
ವನಂ ಓಭಾಸತೇ ಬುದ್ಧೋ, ಸಾಲರಾಜಾವ ಫುಲ್ಲಿತೋ॥
Vanaṃ obhāsate buddho, sālarājāva phullito.
‘‘ವನಗ್ಗಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಬುದ್ಧರಂಸೀಭಿಧಾವರೇ।
‘‘Vanaggā nikkhamitvāna, buddharaṃsībhidhāvare;
ನಳಗ್ಗಿವಣ್ಣಸಙ್ಕಾಸಾ, ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ॥
Naḷaggivaṇṇasaṅkāsā, disvā cittaṃ pasādayiṃ.
‘‘ವಿಚಿನಂ ಅದ್ದಸಂ ಪುಪ್ಫಂ, ಕಣಿಕಾರಂ ದೇವಗನ್ಧಿಕಂ।
‘‘Vicinaṃ addasaṃ pupphaṃ, kaṇikāraṃ devagandhikaṃ;
ತೀಣಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆದಾಯ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಮಪೂಜಯಿಂ॥
Tīṇi pupphāni ādāya, buddhaseṭṭhamapūjayiṃ.
‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ, ತೀಣಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಮೇ ತದಾ।
‘‘Buddhassa ānubhāvena, tīṇi pupphāni me tadā;
ಉದ್ಧಂವಣ್ಟಾ ಅಧೋಪತ್ತಾ, ಛಾಯಂ ಕುಬ್ಬನ್ತಿ ಸತ್ಥುನೋ॥
Uddhaṃvaṇṭā adhopattā, chāyaṃ kubbanti satthuno.
‘‘ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸುಕತೇನ, ಚೇತನಾಪಣಿಧೀಹಿ ಚ।
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ಜಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ, ತಾವತಿಂಸಮಗಚ್ಛಹಂ॥
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ತತ್ಥ ಮೇ ಸುಕತಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಕಣಿಕಾರೀತಿ ಞಾಯತಿ।
‘‘Tattha me sukataṃ byamhaṃ, kaṇikārīti ñāyati;
ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಮುಬ್ಬೇಧಂ, ತಿಂಸಯೋಜನವಿತ್ಥತಂ॥
Saṭṭhiyojanamubbedhaṃ, tiṃsayojanavitthataṃ.
‘‘ಸಹಸ್ಸಕಣ್ಡಂ ಸತಭೇಣ್ಡು, ಧಜಾಲು ಹರಿತಾಮಯಂ।
‘‘Sahassakaṇḍaṃ satabheṇḍu, dhajālu haritāmayaṃ;
ಸತಸಹಸ್ಸನಿಯ್ಯೂಹಾ, ಬ್ಯಮ್ಹೇ ಪಾತುಭವಿಂಸು ಮೇ॥
Satasahassaniyyūhā, byamhe pātubhaviṃsu me.
‘‘ಸೋಣ್ಣಮಯಾ ಮಣಿಮಯಾ, ಲೋಹಿತಙ್ಕಮಯಾಪಿ ಚ।
‘‘Soṇṇamayā maṇimayā, lohitaṅkamayāpi ca;
ಫಲಿಕಾಪಿ ಚ ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ, ಯೇನಿಚ್ಛಕಾ ಯದಿಚ್ಛಕಾ॥
Phalikāpi ca pallaṅkā, yenicchakā yadicchakā.
‘‘ಮಹಾರಹಞ್ಚ ಸಯನಂ, ತೂಲಿಕಾ ವಿಕತೀಯುತಂ।
‘‘Mahārahañca sayanaṃ, tūlikā vikatīyutaṃ;
ಉದ್ಧಲೋಮಿಞ್ಚ ಏಕನ್ತಂ, ಬಿಮ್ಬೋಹನಸಮಾಯುತಂ॥
Uddhalomiñca ekantaṃ, bimbohanasamāyutaṃ.
‘‘ಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಚರನ್ತೋ ದೇವಚಾರಿಕಂ।
‘‘Bhavanā nikkhamitvāna, caranto devacārikaṃ;
ಯಥಾ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಗಮನಂ, ದೇವಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತೋ॥
Yathā icchāmi gamanaṃ, devasaṅghapurakkhato.
‘‘ಪುಪ್ಫಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ಉಪರಿಚ್ಛದನಂ ಮಮ।
‘‘Pupphassa heṭṭhā tiṭṭhāmi, uparicchadanaṃ mama;
ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಕಣಿಕಾರೇಹಿ ಛಾದಿತಂ॥
Samantā yojanasataṃ, kaṇikārehi chāditaṃ.
‘‘ಸಟ್ಠಿತೂರಿಯಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಉಪಟ್ಠಹುಂ।
‘‘Saṭṭhitūriyasahassāni, sāyaṃ pātaṃ upaṭṭhahuṃ;
ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ ಮಂ ನಿಚ್ಚಂ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಮತನ್ದಿತಾ॥
Parivārenti maṃ niccaṃ, rattindivamatanditā.
‘‘ತತ್ಥ ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ, ತಾಳೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಚ।
‘‘Tattha naccehi gītehi, tāḷehi vāditehi ca;
ರಮಾಮಿ ಖಿಡ್ಡಾ ರತಿಯಾ, ಮೋದಾಮಿ ಕಾಮಕಾಮಹಂ॥
Ramāmi khiḍḍā ratiyā, modāmi kāmakāmahaṃ.
‘‘ತತ್ಥ ಭುತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ, ಮೋದಾಮಿ ತಿದಸೇ ತದಾ।
‘‘Tattha bhutvā pivitvā ca, modāmi tidase tadā;
ನಾರೀಗಣೇಹಿ ಸಹಿತೋ, ಮೋದಾಮಿ ಬ್ಯಮ್ಹಮುತ್ತಮೇ॥
Nārīgaṇehi sahito, modāmi byamhamuttame.
‘‘ಸತಾನಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ, ದೇವರಜ್ಜಮಕಾರಯಿಂ।
‘‘Satānaṃ pañcakkhattuñca, devarajjamakārayiṃ;
ಸತಾನಂ ತೀಣಿಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಅಹೋಸಹಂ।
Satānaṃ tīṇikkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;
ಪದೇಸರಜ್ಜಂ ವಿಪುಲಂ, ಗಣನಾತೋ ಅಸಙ್ಖಿಯಂ॥
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
‘‘ಭವೇ ಭವೇ ಸಂಸರನ್ತೋ, ಮಹಾಭೋಗಂ ಲಭಾಮಹಂ।
‘‘Bhave bhave saṃsaranto, mahābhogaṃ labhāmahaṃ;
ಭೋಗೇ ಮೇ ಊನತಾ ನತ್ಥಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Bhoge me ūnatā natthi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ದುವೇ ಭವೇ ಸಂಸರಾಮಿ, ದೇವತ್ತೇ ಅಥ ಮಾನುಸೇ।
‘‘Duve bhave saṃsarāmi, devatte atha mānuse;
ಅಞ್ಞಂ ಗತಿಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ದುವೇ ಕುಲೇ ಪಜಾಯಾಮಿ, ಖತ್ತಿಯೇ ಚಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ।
‘‘Duve kule pajāyāmi, khattiye cāpi brāhmaṇe;
ನೀಚೇ ಕುಲೇ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Nīce kule na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಹತ್ಥಿಯಾನಂ ಅಸ್ಸಯಾನಂ, ಸಿವಿಕಂ ಸನ್ದಮಾನಿಕಂ।
‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, sivikaṃ sandamānikaṃ;
ಲಭಾಮಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ದಾಸೀಗಣಂ ದಾಸಗಣಂ, ನಾರಿಯೋ ಸಮಲಙ್ಕತಾ।
‘‘Dāsīgaṇaṃ dāsagaṇaṃ, nāriyo samalaṅkatā;
ಲಭಾಮಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕೋಸೇಯ್ಯಕಮ್ಬಲಿಯಾನಿ , ಖೋಮಕಪ್ಪಾಸಿಕಾನಿ ಚ।
‘‘Koseyyakambaliyāni , khomakappāsikāni ca;
ಲಭಾಮಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ನವವತ್ಥಂ ನವಫಲಂ, ನವಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ।
‘‘Navavatthaṃ navaphalaṃ, navaggarasabhojanaṃ;
ಲಭಾಮಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಇಮಂ ಖಾದ ಇಮಂ ಭುಞ್ಜ, ಇಮಮ್ಹಿ ಸಯನೇ ಸಯ।
‘‘Imaṃ khāda imaṃ bhuñja, imamhi sayane saya;
ಲಭಾಮಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಹೋಮಿ, ಯಸೋ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತೋ ಮಮ।
‘‘Sabbattha pūjito homi, yaso accuggato mama;
ಮಹಾಪಕ್ಖೋ ಸದಾ ಹೋಮಿ, ಅಭೇಜ್ಜಪರಿಸೋ ಸದಾ।
Mahāpakkho sadā homi, abhejjapariso sadā;
ಞಾತೀನಂ ಉತ್ತಮೋ ಹೋಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Ñātīnaṃ uttamo homi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಪರಿಳಾಹೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।
‘‘Sītaṃ uṇhaṃ na jānāmi, pariḷāho na vijjati;
ಅಥೋ ಚೇತಸಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ಹದಯೇ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ॥
Atho cetasikaṃ dukkhaṃ, hadaye me na vijjati.
‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಹುತ್ವಾನ, ಸಂಸರಾಮಿ ಭವಾಭವೇ।
‘‘Suvaṇṇavaṇṇo hutvāna, saṃsarāmi bhavābhave;
ವೇವಣ್ಣಿಯಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Vevaṇṇiyaṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾನ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।
‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪುರೇ ಜಾತೋ, ಮಹಾಸಾಲೇ ಸುಅಡ್ಢಕೇ॥
Sāvatthiyaṃ pure jāto, mahāsāle suaḍḍhake.
‘‘ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಹಿತ್ವಾ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ।
‘‘Pañca kāmaguṇe hitvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋಹಂ, ಅರಹತ್ತಮಪಾಪುಣಿಂ॥
Jātiyā sattavassohaṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
‘‘ಉಪಸಮ್ಪಾದಯೀ ಬುದ್ಧೋ, ಗುಣಮಞ್ಞಾಯ ಚಕ್ಖುಮಾ।
‘‘Upasampādayī buddho, guṇamaññāya cakkhumā;
ತರುಣೋ ಪೂಜನೀಯೋಹಂ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Taruṇo pūjanīyohaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸುದ್ಧಂ ಮೇ, ಸಮಾಧಿಕುಸಲೋ ಅಹಂ।
‘‘Dibbacakkhu visuddhaṃ me, samādhikusalo ahaṃ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Abhiññāpāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಇದ್ಧಿಪಾದೇಸು ಕೋವಿದೋ।
‘‘Paṭisambhidā anuppatto, iddhipādesu kovido;
ಧಮ್ಮೇಸು ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Dhammesu pāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಯಂ ಬುದ್ಧಮಭಿಪೂಜಯಿಂ।
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪುನ ಹುತ್ವಾ ಸೂಲತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಾನುದ್ದಯಾಯ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಮಹಾಜನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ। ತಾವದೇವಸ್ಸ ವಣೋ ಸಂರೂಳ್ಹಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ, ‘‘ಆವುಸೋ, ತಾದಿಸಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಕಥಂ ತ್ವಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜಿತುಂ ಅಸಕ್ಖೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ, ‘‘ಪಗೇವ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಸಂಸಾರೇ ಆದೀನವೋ, ಸಙ್ಖಾರಾನಞ್ಚ ಸಭಾವೋ ಸುದಿಟ್ಠೋ, ಏವಾಹಂ ತಾದಿಸಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋಪಿ ಅಸಕ್ಖಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗನ್ತು’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –
Chaḷabhiñño puna hutvā sūlato uṭṭhahitvā parānuddayāya ākāse ṭhatvā pāṭihāriyaṃ dassesi. Mahājano acchariyabbhutacittajāto ahosi. Tāvadevassa vaṇo saṃrūḷhi, so bhikkhūhi, ‘‘āvuso, tādisaṃ dukkhaṃ anubhavanto kathaṃ tvaṃ vipassanaṃ anuyuñjituṃ asakkhī’’ti puṭṭho, ‘‘pageva me, āvuso, saṃsāre ādīnavo, saṅkhārānañca sabhāvo sudiṭṭho, evāhaṃ tādisaṃ dukkhaṃ anubhavantopi asakkhiṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā visesaṃ adhigantu’’nti dassento –
೧೨೧.
121.
‘‘ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಭವೋ ನಿಚ್ಚೋ, ಸಙ್ಖಾರಾ ವಾಪಿ ಸಸ್ಸತಾ।
‘‘Natthi koci bhavo nicco, saṅkhārā vāpi sassatā;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಖನ್ಧಾ, ಚವನ್ತಿ ಅಪರಾಪರಂ॥
Uppajjanti ca te khandhā, cavanti aparāparaṃ.
೧೨೨.
122.
‘‘ಏತಮಾದೀನವಂ ಞತ್ವಾ, ಭವೇನಮ್ಹಿ ಅನತ್ಥಿಕೋ।
‘‘Etamādīnavaṃ ñatvā, bhavenamhi anatthiko;
ನಿಸ್ಸಟೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ, ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋ’’ತಿ॥ –
Nissaṭo sabbakāmehi, patto me āsavakkhayo’’ti. –
ಇಮಂ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ।
Imaṃ gāthādvayaṃ abhāsi.
ತತ್ಥ ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿ ಭವೋ ನಿಚ್ಚೋತಿ ಕಮ್ಮಭವೋ ಉಪಪತ್ತಿಭವೋ ಕಾಮಭವೋ ರೂಪಭವೋ ಅರೂಪಭವೋ ಸಞ್ಞೀಭವೋ ಅಸಞ್ಞೀಭವೋ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀಭವೋ ಏಕವೋಕಾರಭವೋ ಚತುವೋಕಾರಭವೋ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೋತಿ ಏವಂಭೇದೋ, ತತ್ಥಾಪಿ ಹೀನೋ ಮಜ್ಝಿಮೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ದೀಘಾಯುಕೋ ಸುಖಬಹುಲೋ ವೋಮಿಸ್ಸಸುಖದುಕ್ಖೋತಿ ಏವಂವಿಭಾಗೋ ಯೋಕೋಚಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಥಿರೋ ಅಪಲೋಕಿಯಧಮ್ಮೋ ನತ್ಥಿ ತಂ ತಂ ಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಮುಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಏತದೇವಂ, ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ವಾಪಿ ಸಸ್ಸತಾ ನತ್ಥೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಙ್ಖತತ್ತಾ ‘‘ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇ ಹಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಉಪಾದಾಯ ಭವಸಮಞ್ಞಾಯ ಸಙ್ಖಾರಾವ ಹುತ್ವಾ ಸಮ್ಭೂತಾ ಜರಾಮರಣೇನ ಚ ವಿಪರಿಣಮನ್ತೀತಿ ಅಸಸ್ಸತಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ। ತಥಾ ಹಿ ತೇ ‘‘ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಖನ್ಧಾ, ಚವನ್ತಿ ಅಪರಾಪರನ್ತಿ। ತೇ ಭವಪರಿಯಾಯೇನ ಸಙ್ಖಾರಪರಿಯಾಯೇನ ಚ ವುತ್ತಾ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ಅಪರಾಪರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಚ ಜರಾಯ ಪರಿಪೀಳಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಚವನ್ತಿ ಪರಿಭಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ‘‘ಭವೋ, ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ಚ ಲದ್ಧವೋಹಾರಾ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಉದಯಬ್ಬಯಸಭಾವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಸ್ಮಾ ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸ ತಯೋಪಿ ಭವಾ ಆದಿತ್ತಂ ವಿಯ ಸಙ್ಖತೇ ಆದೀನವಂ ದೋಸಂ ಪಗೇವ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣೇಹಿ ದಿಟ್ಠಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾ ವಿಭೂತತರಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖಂ, ಯಂ ದುಕ್ಖಂ ತದನತ್ತಾ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೧೫)।
Tattha natthi koci bhavo niccoti kammabhavo upapattibhavo kāmabhavo rūpabhavo arūpabhavo saññībhavo asaññībhavo nevasaññīnāsaññībhavo ekavokārabhavo catuvokārabhavo pañcavokārabhavoti evaṃbhedo, tatthāpi hīno majjhimo ukkaṭṭho dīghāyuko sukhabahulo vomissasukhadukkhoti evaṃvibhāgo yokoci nicco dhuvo thiro apalokiyadhammo natthi taṃ taṃ kāraṇaṃ paṭicca samuppannattā. Yasmā ca etadevaṃ, tasmā saṅkhārā vāpi sassatā natthīti yojanā. Paccayehi saṅkhatattā ‘‘saṅkhārā’’ti laddhanāme hi pañcakkhandhe upādāya bhavasamaññāya saṅkhārāva hutvā sambhūtā jarāmaraṇena ca vipariṇamantīti asassatā vipariṇāmadhammā. Tathā hi te ‘‘saṅkhārā’’ti vuccanti. Tenāha uppajjanti ca te khandhā, cavanti aparāparanti. Te bhavapariyāyena saṅkhārapariyāyena ca vuttā pañcakkhandhā yathāpaccayaṃ aparāparaṃ uppajjanti, uppannā ca jarāya paripīḷitā hutvā cavanti paribhijjantīti attho. Etena ‘‘bhavo, saṅkhārā’’ti ca laddhavohārā pañcakkhandhā udayabbayasabhāvāti dasseti. Yasmā tilakkhaṇaṃ āropetvā saṅkhāre sammasantassa tayopi bhavā ādittaṃ viya saṅkhate ādīnavaṃ dosaṃ pageva vipassanāpaññāya jānitvā aniccalakkhaṇehi diṭṭhā saṅkhārā dukkhānattā vibhūtatarā upaṭṭhahanti, tenāha bhagavā – ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15).
ಯಸ್ಮಾ ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸ ತಯೋಪಿ ಭವಾ ಆದಿತ್ತಂ ವಿಯ ಅಗಾರಂ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಹ ‘‘ಭವೇನಮ್ಹಿ ಅನತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ। ಏವಂ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ ಭವೇಹಿ ವಿನಿವತ್ತಿಯಮಾನಸ್ಸ ಕಾಮೇಸು ಅಪೇಕ್ಖಾಯ ಲೇಸೋಪಿ ನ ಸಮ್ಭವತಿಯೇವ, ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಸ್ಸಟೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹೀ’’ತಿ, ಅಮ್ಹೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಮಾನುಸೇಹಿ ವಿಯ ದಿಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಕಾಮೇಹಿ ನಿವತ್ತಿತಚಿತ್ತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋತಿ ಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ಸುಪರಿಮಜ್ಜಿತಸಙ್ಖಾರೋ ಭವೇಸು ಸುಪರಿದಿಟ್ಠಾದೀನವೋ ಕಾಮೇಸು ಚ ಅನಾಸತ್ತಮಾನಸೋ ತಸ್ಮಾ ಸೂಲಮತ್ಥಕೇ ನಿಸಿನ್ನೇನಾಪಿ ಮೇ ಮಯಾ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋ ಆಸವಕ್ಖಯೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅರಹತ್ತಞ್ಚಾತಿ। ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಅಪ್ಪತ್ತಮಾನಸೇಹಿ ತದಧಿಗಮಾಯ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಕರಣೀಯೋತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓವಾದಮದಾಸಿ।
Yasmā tilakkhaṇaṃ āropetvā saṅkhāre sammasantassa tayopi bhavā ādittaṃ viya agāraṃ sappaṭibhayā upaṭṭhahanti, tasmā āha ‘‘bhavenamhi anatthiko’’ti. Evaṃ pana sabbaso bhavehi vinivattiyamānassa kāmesu apekkhāya lesopi na sambhavatiyeva, tenāha ‘‘nissaṭo sabbakāmehī’’ti, amhīti yojanā. Mānusehi viya dibbehipi kāmehi nivattitacittosmīti attho. Patto me āsavakkhayoti yasmā evaṃ suparimajjitasaṅkhāro bhavesu suparidiṭṭhādīnavo kāmesu ca anāsattamānaso tasmā sūlamatthake nisinnenāpi me mayā patto adhigato āsavakkhayo nibbānaṃ arahattañcāti. Aññehi ca sabrahmacārīhi appattamānasehi tadadhigamāya ussāho karaṇīyoti bhikkhūnaṃ ovādamadāsi.
ಉತ್ತರತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Uttarattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧. ಉತ್ತರತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 1. Uttarattheragāthā