Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၅. ဥတ္တိယသုတ္တံ
5. Uttiyasuttaṃ
၉၅. အထ ခော ဥတ္တိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဥတ္တိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ဂောတမ, သသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ? ‘‘အဗ္ယာကတံ ခော ဧတံ, ဥတ္တိယ, မယာ – ‘သသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
95. Atha kho uttiyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uttiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Abyākataṃ kho etaṃ, uttiya, mayā – ‘sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂောတမ, အသသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဥတ္တိယ, အဗ္ယာကတံ မယာ – ‘အသသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘Kiṃ pana, bho gotama, asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ဂောတမ, အန္တဝာ လောကော။ပေ.။ အနန္တဝာ လောကော။ တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ။ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’န္တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဥတ္တိယ, အဗ္ယာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’’’န္တိ။
‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā … na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti? ‘‘Etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’’nti.
‘‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ဂောတမ, သသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော ‘အဗ္ယာကတံ ခော ဧတံ, ဥတ္တိယ, မယာ – သသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။
‘‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti, iti puṭṭho samāno ‘abyākataṃ kho etaṃ, uttiya, mayā – sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂောတမ, အသသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘ဧတမ္ပိ ခော, ဥတ္တိယ, အဗ္ယာကတံ မယာ အသသ္သတော လောကော, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။
‘‘‘Kiṃ pana, bho gotama, asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti, iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi.
‘‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ဂောတမ, အန္တဝာ လောကော။ပေ.။ အနန္တဝာ လောကော။ တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ။ အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရံ။ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ။ န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ။ ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ။ နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ, ဣတိ ပုဋ္ဌော သမာနော – ‘ဧတမ္ပိ ခော, ဥတ္တိယ, အဗ္ယာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ, ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမည’န္တိ ဝဒေသိ။ အထ ကိဉ္စရဟိ ဘောတာ ဂောတမေန ဗ္ယာကတ’’န္တိ?
‘‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, antavā loko…pe… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamaññanti, iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, uttiya, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’nti vadesi. Atha kiñcarahi bhotā gotamena byākata’’nti?
‘‘အဘိညာယ ခော အဟံ, ဥတ္တိယ, သာဝကာနံ ဓမ္မံ ဒေသေမိ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ သောကပရိဒေဝာနံ သမတိက္ကမာယ ဒုက္ခဒောမနသ္သာနံ အတ္ထင္ဂမာယ ဉာယသ္သ အဓိဂမာယ နိဗ္ဗာနသ္သ သစ္ဆိကိရိယာယာ’’တိ။
‘‘Abhiññāya kho ahaṃ, uttiya, sāvakānaṃ dhammaṃ desemi sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāyā’’ti.
အထ ခော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မာ ဟေဝံ ခော ဥတ္တိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ပာပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ပဋိလဘိ – ‘သဗ္ဗသာမုက္ကံသိကံ ဝတ မေ သမဏော ဂောတမော ပဉ္ဟံ ပုဋ္ဌော သံသာဒေတိ, နော ဝိသ္သဇ္ဇေတိ, န နူန ဝိသဟတီ’တိ။ တဒသ္သ ဥတ္တိယသ္သ ပရိဗ္ဗာဇကသ္သ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယာ’’တိ။
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘mā hevaṃ kho uttiyo paribbājako pāpakaṃ diṭṭhigataṃ paṭilabhi – ‘sabbasāmukkaṃsikaṃ vata me samaṇo gotamo pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti, no vissajjeti, na nūna visahatī’ti. Tadassa uttiyassa paribbājakassa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.
အထ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဥတ္တိယံ ပရိဗ္ဗာဇကံ ဧတဒဝောစ – ‘‘တေနဟာဝုသော ဥတ္တိယ, ဥပမံ တေ ကရိသ္သာမိ။ ဥပမာယ မိဓေကစ္စေ ဝိညူ ပုရိသာ ဘာသိတသ္သ အတ္ထံ အာဇာနန္တိ။ သေယ္ယထာပိ, အာဝုသော ဥတ္တိယ, ရညော ပစ္စန္တိမံ နဂရံ ဒဠ္ဟုဒ္ဓာပံ 7 ဒဠ္ဟပာကာရတောရဏံ ဧကဒ္ဝာရံ။ တတ္ရသ္သ ဒောဝာရိကော ပဏ္ဍိတော ဗ္ယတ္တော မေဓာဝီ အညာတာနံ နိဝာရေတာ ဉာတာနံ ပဝေသေတာ။ သော တသ္သ နဂရသ္သ သမန္တာ အနုပရိယာယပထံ အနုက္ကမတိ။ အနုပရိယာယပထံ အနုက္ကမမာနော န ပသ္သေယ္ယ ပာကာရသန္ဓိံ ဝာ ပာကာရဝိဝရံ ဝာ, အန္တမသော ဗိဠာရနိက္ခမနမတ္တမ္ပိ။ နော စ ခ္ဝသ္သ ဧဝံ ဉာဏံ ဟောတိ – ‘ဧတ္တကာ ပာဏာ ဣမံ နဂရံ ပဝိသန္တိ ဝာ နိက္ခမန္တိ ဝာ’တိ။ အထ ခ္ဝသ္သ ဧဝမေတ္ထ ဟောတိ – ‘ယေ ခော ကေစိ ဩဠာရိကာ ပာဏာ ဣမံ နဂရံ ပဝိသန္တိ ဝာ နိက္ခမန္တိ ဝာ, သဗ္ဗေ တေ ဣမိနာ ဒ္ဝာရေန ပဝိသန္တိ ဝာ နိက္ခမန္တိ ဝာ’တိ။
Atha kho āyasmā ānando uttiyaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘tenahāvuso uttiya, upamaṃ te karissāmi. Upamāya midhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, āvuso uttiya, rañño paccantimaṃ nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ 8 daḷhapākāratoraṇaṃ ekadvāraṃ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaṃ nivāretā ñātānaṃ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaṃ anukkamati. Anupariyāyapathaṃ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā, antamaso biḷāranikkhamanamattampi. No ca khvassa evaṃ ñāṇaṃ hoti – ‘ettakā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā’ti. Atha khvassa evamettha hoti – ‘ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te iminā dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā’ti.
‘‘ဧဝမေဝံ ခော, အာဝုသော ဥတ္တိယ, န တထာဂတသ္သ ဧဝံ ဥသ္သုက္ကံ ဟောတိ – ‘သဗ္ဗော ဝာ တေန လောကော နီယတိ, ဥပဍ္ဎော ဝာ, တိဘာဂော ဝာ’တိ။ အထ ခော ဧဝမေတ္ထ တထာဂတသ္သ ဟောတိ – ‘ယေ ခော ကေစိ လောကမ္ဟာ နီယိံသု ဝာ နီယန္တိ ဝာ နီယိသ္သန္တိ ဝာ, သဗ္ဗေ တေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ, စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတ္ဝာ။ ဧဝမေတေ 9 လောကမ္ဟာ နီယိံသု ဝာ နီယန္တိ ဝာ နီယိသ္သန္တိ ဝာ’တိ။ ယဒေဝ ခော တ္ဝံ 10, အာဝုသော ဥတ္တိယ, ဘဂဝန္တံ ပဉ္ဟံ 11 အပုစ္ဆိ တဒေဝေတံ ပဉ္ဟံ ဘဂဝန္တံ အညေန ပရိယာယေန အပုစ္ဆိ။ တသ္မာ တေ တံ ဘဂဝာ န ဗ္ယာကာသီ’’တိ။ ပဉ္စမံ။
‘‘Evamevaṃ kho, āvuso uttiya, na tathāgatassa evaṃ ussukkaṃ hoti – ‘sabbo vā tena loko nīyati, upaḍḍho vā, tibhāgo vā’ti. Atha kho evamettha tathāgatassa hoti – ‘ye kho keci lokamhā nīyiṃsu vā nīyanti vā nīyissanti vā, sabbe te pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe, catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā. Evamete 12 lokamhā nīyiṃsu vā nīyanti vā nīyissanti vā’ti. Yadeva kho tvaṃ 13, āvuso uttiya, bhagavantaṃ pañhaṃ 14 apucchi tadevetaṃ pañhaṃ bhagavantaṃ aññena pariyāyena apucchi. Tasmā te taṃ bhagavā na byākāsī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၅. ဥတ္တိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Uttiyasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၅. ဥတ္တိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Uttiyasuttavaṇṇanā