| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೮. ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
8. Uttiyattheraapadānavaṇṇanā
ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚನ್ದಭಾಗಾನದಿಯಂ ಸುಸುಮಾರೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ನದೀತೀರಂ ಉಪಗತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಾರಂ ನೇತುಕಾಮೋ ತೀರಸಮೀಪೇಯೇವ ನಿಪಜ್ಜಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಾದೇ ಠಪೇಸಿ। ಸೋ ತುಟ್ಠೋ ಉದಗ್ಗೋ ಪೀತಿವೇಗೇನ ಮಹುಸ್ಸಾಹೋ ಹುತ್ವಾ ಸೋತಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಪರತೀರಂ ನೇಸಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಇತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ , ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನ್ನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಅಮತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
Candabhāgānadītīretiādikaṃ āyasmato uttiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle candabhāgānadiyaṃ susumāro hutvā nibbatto nadītīraṃ upagataṃ bhagavantaṃ disvā pasannacitto pāraṃ netukāmo tīrasamīpeyeva nipajji. Bhagavā tassa anukampāya piṭṭhiyaṃ pāde ṭhapesi. So tuṭṭho udaggo pītivegena mahussāho hutvā sotaṃ chindanto sīghena javena bhagavantaṃ paratīraṃ nesi. Bhagavā tassa cittappasādaṃ ñatvā ‘‘ayaṃ ito cuto devaloke nibbattissati , tato paṭṭhāya sugatīsuyeva saṃsaranto ito catunnavutikappe amataṃ pāpuṇissatī’’ti byākaritvā pakkāmi.
ಸೋ ತಥಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಉತ್ತಿಯೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ‘‘ಅಮತಂ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸೀಲದಿಟ್ಠೀನಂ ಅವಿಸೋಧಿತತ್ತಾ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಓವಾದಂ ಯಾಚಿ। ಸತ್ಥಾಪಿ ತಸ್ಸ , ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ಉತ್ತಿಯ, ಆದಿಮೇವ ವಿಸೋಧೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೩೮೨) ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ಸತ್ಥು ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿ। ತಸ್ಸ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಆಬಾಧೇ ಜಾತಸಂವೇಗೋ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭವತ್ಥುಂ ಞತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
So tathā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, uttiyotissa nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto ‘‘amataṃ pariyesissāmī’’ti paribbājako hutvā ekadivasaṃ bhagavantaṃ disvā upasaṅkamitvā vanditvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho hutvā sāsane pabbajitvā sīladiṭṭhīnaṃ avisodhitattā visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto aññaṃ bhikkhuṃ visesaṃ nibbattetvā aññaṃ byākarontaṃ disvā satthāraṃ upasaṅkamitvā saṅkhepena ovādaṃ yāci. Satthāpi tassa , ‘‘tasmātiha tvaṃ, uttiya, ādimeva visodhehī’’tiādinā (saṃ. ni. 5.382) saṅkhepeneva ovādaṃ adāsi. So satthu ovāde ṭhatvā vipassanaṃ ārabhi. Tassa āraddhavipassakassa ābādho uppajji. Uppanne ābādhe jātasaṃvego vīriyārambhavatthuṃ ñatvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi.
೧೬೯. ಏವಂ ಸೋ ಕತಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಪಣ್ಡರಪುಲಿನತಲೇಹಿ ಚ ಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನಪಸನ್ನಮಧುರೋದಕಪರಿಪುಣ್ಣತಾಯ ಚ ಚನ್ದಪ್ಪಭಾಕಿರಣಸಸ್ಸಿರೀಕಾಭಾ ನದಮಾನಾ ಸದ್ದಂ ಕುರುಮಾನಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀ, ತಸ್ಸಾ ಚನ್ದಭಾಗಾನದಿಯಾ ತೀರೇ ಸುಸುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥ ಸುಸುಮಾರೋತಿ ಖುದ್ದಕಮಚ್ಛಗುಮ್ಬೇ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಾರೇತೀತಿ ಸುಸುಮಾರೋ, ಚಣ್ಡಮಚ್ಛೋ ಕುಮ್ಭೀಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಭೋಜನಪಸುತೋಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಸಭೋಜನೇ ಸಕಗೋಚರೇ ಪಸುತೋ ಬ್ಯಾವಟೋ। ನದೀತಿತ್ಥಂ ಅಗಚ್ಛಹನ್ತಿ ಭಗವತೋ ಆಗಮನಕಾಲೇ ಅಹಂ ನದೀತಿತ್ಥಂ ಅಗಚ್ಛಿಂ ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ।
169. Evaṃ so katasambhārānurūpena pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento candabhāgānadītīretiādimāha. Tattha candabhāgānadītīreti parisuddhapaṇḍarapulinatalehi ca pabhāsampannapasannamadhurodakaparipuṇṇatāya ca candappabhākiraṇasassirīkābhā nadamānā saddaṃ kurumānā gacchatīti candabhāgānadī, tassā candabhāgānadiyā tīre susumāro ahosinti sambandho. Tattha susumāroti khuddakamacchagumbe khaṇḍākhaṇḍikaṃ karonto māretīti susumāro, caṇḍamaccho kumbhīloti attho. Sabhojanapasutohanti ahaṃ sabhojane sakagocare pasuto byāvaṭo. Nadītitthaṃ agacchahanti bhagavato āgamanakāle ahaṃ nadītitthaṃ agacchiṃ pattomhi.
೧೭೦. ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಮ ತಿತ್ಥಗಮನಕಾಲೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಜೇಟ್ಠೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಸಯಮ್ಭೂ ಸಯಮೇವ ಭೂತೋ ಜಾತೋ ಬುದ್ಧಭೂತೋ ಸೋ ಭಗವಾ ನದಿಂ ತರಿತುಕಾಮೋ ನದೀತೀರಂ ಉಪಾಗಮಿ।
170.Siddhattho tamhi samayeti tasmiṃ mama titthagamanakāle siddhattho bhagavā aggapuggalo sabbasattesu jeṭṭho seṭṭho sayambhū sayameva bhūto jāto buddhabhūto so bhagavā nadiṃ taritukāmo nadītīraṃ upāgami.
೧೭೨. ಪೇತ್ತಿಕಂ ವಿಸಯಂ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತುಪಿತಾಮಹಾದೀಹಿ ಪರಮ್ಪರಾನೀತಂ, ಯದಿದಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಮಹಾನುಭಾವಾನಂ ತರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
172.Pettikaṃ visayaṃ mayhanti mayhaṃ pitupitāmahādīhi paramparānītaṃ, yadidaṃ sampattasampattamahānubhāvānaṃ taraṇanti attho.
೧೭೩. ಮಮ ಉಗ್ಗಜ್ಜನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಉಗ್ಗಜ್ಜನಂ ಆರಾಧನಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಮುನಿ ಭಗವಾ ಅಭಿರುಹೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
173.Mamauggajjanaṃ sutvāti mayhaṃ uggajjanaṃ ārādhanaṃ sutvā mahāmuni bhagavā abhiruhīti sambandho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Uttiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೮. ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 8. Uttiyattheraapadānaṃ
