Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౧౦. ఉత్తియత్థేరగాథావణ్ణనా

    10. Uttiyattheragāthāvaṇṇanā

    ఆబాధే మే సముప్పన్నేతి ఆయస్మతో ఉత్తియత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? సో కిర పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ వివట్టూపనిస్సయం పుఞ్ఞం ఉపచినన్తో ఇతో చతునవుతే కప్పే సిద్ధత్థస్స భగవతో కాలే చన్దభాగాయ నదియా మహారూపో సుసుమారో హుత్వా నిబ్బత్తో. సో పారం గన్తుం నదియా తీరం ఉపగతం భగవన్తం దిస్వా పసన్నచిత్తో పారం నేతుకామో తీరసమీపే నిపజ్జి. భగవా తస్స అనుకమ్పాయ పిట్ఠియం పాదే ఠపేసి. సో హట్ఠో ఉదగ్గో పీతివేగేన దిగుణుస్సాహో హుత్వా సోతం ఛిన్దన్తో సీఘేన జవేన భగవన్తం పరతీరం నేసి. భగవా తస్స చిత్తప్పసాదం ఓలోకేత్వా ‘‘అయం ఇతో చుతో దేవలోకే నిబ్బత్తిత్వా తతో పట్ఠాయ సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇతో చతునవుతే కప్పే అమతం పాపుణిస్సతీ’’తి బ్యాకరిత్వా పక్కామి.

    Ābādhe me samuppanneti āyasmato uttiyattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito catunavute kappe siddhatthassa bhagavato kāle candabhāgāya nadiyā mahārūpo susumāro hutvā nibbatto. So pāraṃ gantuṃ nadiyā tīraṃ upagataṃ bhagavantaṃ disvā pasannacitto pāraṃ netukāmo tīrasamīpe nipajji. Bhagavā tassa anukampāya piṭṭhiyaṃ pāde ṭhapesi. So haṭṭho udaggo pītivegena diguṇussāho hutvā sotaṃ chindanto sīghena javena bhagavantaṃ paratīraṃ nesi. Bhagavā tassa cittappasādaṃ oloketvā ‘‘ayaṃ ito cuto devaloke nibbattitvā tato paṭṭhāya sugatīsuyeva saṃsaranto ito catunavute kappe amataṃ pāpuṇissatī’’ti byākaritvā pakkāmi.

    సో తథా సుగతీసుయేవ పరిబ్భమన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థియం అఞ్ఞతరస్స బ్రాహ్మణస్స పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి ఉత్తియో నామ నామేన. సో వయప్పత్తో ‘‘అమతం పరియేసిస్సామీ’’తి పరిబ్బాజకో హుత్వా విచరన్తో ఏకదివసం భగవన్తం ఉపసఙ్కమిత్వా ధమ్మం సుత్వా సాసనే పబ్బజిత్వాపి సీలాదీనం అవిసోధితత్తా విసేసం నిబ్బత్తేతుం అసక్కోన్తో అఞ్ఞే భిక్ఖూ విసేసం నిబ్బత్తేత్వా అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తే దిస్వా సత్థారం ఉపసఙ్కమిత్వా సఙ్ఖేపేనేవ ఓవాదం యాచి. సత్థాపి తస్స ‘‘తస్మాతిహ త్వం, ఉత్తియ, ఆదిమేవ విసోధేహీ’’తిఆదినా (సం॰ ని॰ ౫.౩౬౯) సఙ్ఖేపేనేవ ఓవాదం అదాసి. సో తస్స ఓవాదే ఠత్వా విపస్సనం ఆరభి. తస్స ఆరద్ధవిపస్సనస్స ఆబాధో ఉప్పజ్జి. ఉప్పన్నే పన ఆబాధే సఞ్జాతసంవేగో వీరియారమ్భవత్థుం కత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తో విపస్సనం ఉస్సుక్కాపేత్వా అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౩.౧౬౯-౧౭౯) –

    So tathā sugatīsuyeva paribbhamanto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti uttiyo nāma nāmena. So vayappatto ‘‘amataṃ pariyesissāmī’’ti paribbājako hutvā vicaranto ekadivasaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā sāsane pabbajitvāpi sīlādīnaṃ avisodhitattā visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto aññe bhikkhū visesaṃ nibbattetvā aññaṃ byākaronte disvā satthāraṃ upasaṅkamitvā saṅkhepeneva ovādaṃ yāci. Satthāpi tassa ‘‘tasmātiha tvaṃ, uttiya, ādimeva visodhehī’’tiādinā (saṃ. ni. 5.369) saṅkhepeneva ovādaṃ adāsi. So tassa ovāde ṭhatvā vipassanaṃ ārabhi. Tassa āraddhavipassanassa ābādho uppajji. Uppanne pana ābādhe sañjātasaṃvego vīriyārambhavatthuṃ katvā vipassanāya kammaṃ karonto vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.3.169-179) –

    ‘‘చన్దభాగానదీతీరే, సుసుమారో అహం తదా;

    ‘‘Candabhāgānadītīre, susumāro ahaṃ tadā;

    సగోచరపసుతోహం, నదితిత్థం అగచ్ఛహం.

    Sagocarapasutohaṃ, nadititthaṃ agacchahaṃ.

    ‘‘సిద్ధత్థో తమ్హి సమయే, సయమ్భూ అగ్గపుగ్గలో;

    ‘‘Siddhattho tamhi samaye, sayambhū aggapuggalo;

    నదిం తరితుకామో సో, నదితిత్థం ఉపాగమి.

    Nadiṃ taritukāmo so, nadititthaṃ upāgami.

    ‘‘ఉపగతే చ సమ్బుద్ధే, అహమ్పి తత్థుపాగమిం;

    ‘‘Upagate ca sambuddhe, ahampi tatthupāgamiṃ;

    ఉపగన్త్వాన సమ్బుద్ధం, ఇమం వాచం ఉదీరయిం.

    Upagantvāna sambuddhaṃ, imaṃ vācaṃ udīrayiṃ.

    ‘‘అభిరూహ మహావీర, తారేస్సామి అహం తువం;

    ‘‘Abhirūha mahāvīra, tāressāmi ahaṃ tuvaṃ;

    పేత్తికం విసయం మయ్హం, అనుకమ్ప మహాముని.

    Pettikaṃ visayaṃ mayhaṃ, anukampa mahāmuni.

    ‘‘మమ ఉగ్గజ్జనం సుత్వా, అభిరూహి మహాముని;

    ‘‘Mama uggajjanaṃ sutvā, abhirūhi mahāmuni;

    హట్ఠో హట్ఠేన చిత్తేన, తారేసిం లోకనాయకం.

    Haṭṭho haṭṭhena cittena, tāresiṃ lokanāyakaṃ.

    ‘‘నదియా పారిమే తీరే, సిద్ధత్థో లోకనాయకో;

    ‘‘Nadiyā pārime tīre, siddhattho lokanāyako;

    అస్సాసేసి మమం తత్థ, అమతం పాపుణిస్సతి.

    Assāsesi mamaṃ tattha, amataṃ pāpuṇissati.

    ‘‘తమ్హా కాయా చవిత్వాన, దేవలోకం అగచ్ఛహం;

    ‘‘Tamhā kāyā cavitvāna, devalokaṃ agacchahaṃ;

    దిబ్బసుఖం అనుభవిం, అచ్ఛరాహి పురక్ఖతో.

    Dibbasukhaṃ anubhaviṃ, accharāhi purakkhato.

    ‘‘సత్తక్ఖత్తుఞ్చ దేవిన్దో, దేవరజ్జమకాసహం;

    ‘‘Sattakkhattuñca devindo, devarajjamakāsahaṃ;

    తీణిక్ఖత్తుం చక్కవత్తీ, మహియా ఇస్సరో అహుం.

    Tīṇikkhattuṃ cakkavattī, mahiyā issaro ahuṃ.

    ‘‘వివేకమనుయుత్తోహం , నిపకో చ సుసంవుతో;

    ‘‘Vivekamanuyuttohaṃ , nipako ca susaṃvuto;

    ధారేమి అన్తిమం దేహం, సమ్మాసమ్బుద్ధసాసనే.

    Dhāremi antimaṃ dehaṃ, sammāsambuddhasāsane.

    ‘‘చతున్నవుతితో కప్పే, తారేసిం యం నరాసభం;

    ‘‘Catunnavutito kappe, tāresiṃ yaṃ narāsabhaṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, తరణాయ ఇదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, taraṇāya idaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అత్తనో సమ్మా పటిపత్తియా పరిపుణ్ణాకారవిభావనముఖేన అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తో ‘‘ఆబాధే మే సముప్పన్నే’’తి గాథం అభాసి.

    Arahattaṃ pana patvā attano sammā paṭipattiyā paripuṇṇākāravibhāvanamukhena aññaṃ byākaronto ‘‘ābādhe me samuppanne’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ౩౦. తత్థ ఆబాధే మే సముప్పన్నేతి సరీరస్స ఆబాధనతో ‘‘ఆబాధో’’తి లద్ధనామే విసభాగధాతుక్ఖోభహేతుకే రోగే మయ్హం సఞ్జాతే. సతి మే ఉదపజ్జథాతి ‘‘ఉప్పన్నో ఖో మే ఆబాధో, ఠానం ఖో పనేతం విజ్జతి, యదిదం ఆబాధో వడ్ఢేయ్య. యావ పనాయం ఆబాధో న వడ్ఢతి, హన్దాహం వీరియం ఆరభామి ‘అప్పత్తస్స పత్తియా అనధిగతస్స అధిగమాయ అసచ్ఛికతస్స సచ్ఛికిరియాయా’’’తి వీరియారమ్భవత్థుభూతా సతి తస్సేవ ఆబాధస్స వసేన దుక్ఖాయ వేదనాయ పీళియమానస్స మయ్హం ఉదపాది. తేనాహ ‘‘ఆబోధో మే సముప్పన్నో, కాలో మే నప్పమజ్జితు’’న్తి. ఏవం ఉప్పన్నఞ్హి సతిం అఙ్కుసం కత్వా అయం థేరో అరహత్తం పత్తోతి.

    30. Tattha ābādhe me samuppanneti sarīrassa ābādhanato ‘‘ābādho’’ti laddhanāme visabhāgadhātukkhobhahetuke roge mayhaṃ sañjāte. Sati me udapajjathāti ‘‘uppanno kho me ābādho, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yadidaṃ ābādho vaḍḍheyya. Yāva panāyaṃ ābādho na vaḍḍhati, handāhaṃ vīriyaṃ ārabhāmi ‘appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā’’’ti vīriyārambhavatthubhūtā sati tasseva ābādhassa vasena dukkhāya vedanāya pīḷiyamānassa mayhaṃ udapādi. Tenāha ‘‘ābodho me samuppanno, kālo me nappamajjitu’’nti. Evaṃ uppannañhi satiṃ aṅkusaṃ katvā ayaṃ thero arahattaṃ pattoti.

    ఉత్తియత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Uttiyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    తతియవగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౧౦. ఉత్తియత్థేరగాథా • 10. Uttiyattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact