Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૭. વચ્છગોત્તસુત્તં
7. Vacchagottasuttaṃ
૫૮. અથ ખો વચ્છગોત્તો 1 પરિબ્બાજકો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો વચ્છગોત્તો પરિબ્બાજકો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સુતં મેતં, ભો ગોતમ, સમણો ગોતમો એવમાહ – ‘મય્હમેવ દાનં દાતબ્બં , નાઞ્ઞેસં દાનં દાતબ્બં; મય્હમેવ સાવકાનં દાનં દાતબ્બં, નાઞ્ઞેસં સાવકાનં દાનં દાતબ્બં; મય્હમેવ દિન્નં મહપ્ફલં, નાઞ્ઞેસં દિન્નં મહપ્ફલં; મય્હમેવ સાવકાનં દિન્નં મહપ્ફલં, નાઞ્ઞેસં સાવકાનં દિન્નં મહપ્ફલ’ન્તિ. યે તે, ભો ગોતમ, એવમાહંસુ ‘સમણો ગોતમો એવમાહ મય્હમેવ દાનં દાતબ્બં, નાઞ્ઞેસં દાનં દાતબ્બં. મય્હમેવ સાવકાનં દાનં દાતબ્બં, નાઞ્ઞેસં સાવકાનં દાનં દાતબ્બં. મય્હમેવ દિન્નં મહપ્ફલં, નાઞ્ઞેસં દિન્નં મહપ્ફલં. મય્હમેવ સાવકાનં દિન્નં મહપ્ફલં, નાઞ્ઞેસં સાવકાનં દિન્નં મહપ્ફલ’ન્તિ. કચ્ચિ તે ભોતો ગોતમસ્સ વુત્તવાદિનો ચ ભવન્તં ગોતમં અભૂતેન અબ્ભાચિક્ખન્તિ, ધમ્મસ્સ ચાનુધમ્મં બ્યાકરોન્તિ, ન ચ કોચિ સહધમ્મિકો વાદાનુપાતો 2 ગારય્હં ઠાનં આગચ્છતિ? અનબ્ભક્ખાતુકામા હિ મયં ભવન્તં ગોતમ’’ન્તિ.
58. Atha kho vacchagotto 3 paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho gotama, samaṇo gotamo evamāha – ‘mayhameva dānaṃ dātabbaṃ , nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Ye te, bho gotama, evamāhaṃsu ‘samaṇo gotamo evamāha mayhameva dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ. Mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ. Mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Kacci te bhoto gotamassa vuttavādino ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānupāto 4 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotama’’nti.
‘‘યે તે, વચ્છ, એવમાહંસુ – ‘સમણો ગોતમો એવમાહ – મય્હમેવ દાનં દાતબ્બં…પે॰… નાઞ્ઞેસં સાવકાનં દિન્નં મહપ્ફલ’ન્તિ ન મે તે વુત્તવાદિનો. અબ્ભાચિક્ખન્તિ ચ પન મં 5 અસતા અભૂતેન. યો ખો, વચ્છ, પરં દાનં દદન્તં વારેતિ સો તિણ્ણં અન્તરાયકરો હોતિ, તિણ્ણં પારિપન્થિકો. કતમેસં તિણ્ણં? દાયકસ્સ પુઞ્ઞન્તરાયકરો હોતિ, પટિગ્ગાહકાનં લાભન્તરાયકરો હોતિ, પુબ્બેવ ખો પનસ્સ અત્તા ખતો ચ હોતિ ઉપહતો ચ. યો ખો, વચ્છ, પરં દાનં દદન્તં વારેતિ સો ઇમેસં તિણ્ણં અન્તરાયકરો હોતિ, તિણ્ણં પારિપન્થિકો.
‘‘Ye te, vaccha, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo evamāha – mayhameva dānaṃ dātabbaṃ…pe… nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti na me te vuttavādino. Abbhācikkhanti ca pana maṃ 6 asatā abhūtena. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko. Katamesaṃ tiṇṇaṃ? Dāyakassa puññantarāyakaro hoti, paṭiggāhakānaṃ lābhantarāyakaro hoti, pubbeva kho panassa attā khato ca hoti upahato ca. Yo kho, vaccha, paraṃ dānaṃ dadantaṃ vāreti so imesaṃ tiṇṇaṃ antarāyakaro hoti, tiṇṇaṃ pāripanthiko.
‘‘અહં ખો પન, વચ્છ, એવં વદામિ – યે હિ તે ચન્દનિકાય વા ઓલિગલ્લે વા પાણા, તત્રપિ યો થાલિધોવનં 7 વા સરાવધોવનં વા છડ્ડેતિ – યે તત્થ પાણા તે તેન યાપેન્તૂતિ, તતો નિદાનમ્પાહં, વચ્છ, પુઞ્ઞસ્સ આગમં વદામિ. કો પન વાદો મનુસ્સભૂતે! અપિ ચાહં, વચ્છ, સીલવતો દિન્નં મહપ્ફલં વદામિ, નો તથા દુસ્સીલસ્સ, સો ચ હોતિ પઞ્ચઙ્ગવિપ્પહીનો પઞ્ચઙ્ગસમન્નાગતો.
‘‘Ahaṃ kho pana, vaccha, evaṃ vadāmi – ye hi te candanikāya vā oligalle vā pāṇā, tatrapi yo thālidhovanaṃ 8 vā sarāvadhovanaṃ vā chaḍḍeti – ye tattha pāṇā te tena yāpentūti, tato nidānampāhaṃ, vaccha, puññassa āgamaṃ vadāmi. Ko pana vādo manussabhūte! Api cāhaṃ, vaccha, sīlavato dinnaṃ mahapphalaṃ vadāmi, no tathā dussīlassa, so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅgasamannāgato.
‘‘કતમાનિ પઞ્ચઙ્ગાનિ પહીનાનિ હોન્તિ? કામચ્છન્દો પહીનો હોતિ, બ્યાપાદો પહીનો હોતિ , થિનમિદ્ધં પહીનં હોતિ, ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચં પહીનં હોતિ, વિચિકિચ્છા પહીના હોતિ. ઇમાનિ પઞ્ચઙ્ગાનિ વિપ્પહીનાનિ હોન્તિ.
‘‘Katamāni pañcaṅgāni pahīnāni honti? Kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti , thinamiddhaṃ pahīnaṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ pahīnaṃ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Imāni pañcaṅgāni vippahīnāni honti.
‘‘કતમેહિ પઞ્ચહિ અઙ્ગેહિ સમન્નાગતો હોતિ? અસેક્ખેન સીલક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતિ, અસેક્ખેન સમાધિક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતિ, અસેક્ખેન પઞ્ઞાક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતિ, અસેક્ખેન વિમુત્તિક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતિ, અસેક્ખેન વિમુત્તિઞાણદસ્સનક્ખન્ધેન સમન્નાગતો હોતિ; ઇમેહિ પઞ્ચહિ અઙ્ગેહિ સમન્નાગતો હોતિ. ઇતિ પઞ્ચઙ્ગવિપ્પહીને પઞ્ચઙ્ગસમન્નાગતે દિન્નં મહપ્ફલન્તિ વદામી’’તિ.
‘‘Katamehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti? Asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti; imehi pañcahi aṅgehi samannāgato hoti. Iti pañcaṅgavippahīne pañcaṅgasamannāgate dinnaṃ mahapphalanti vadāmī’’ti.
‘‘ઇતિ કણ્હાસુ સેતાસુ, રોહિણીસુ હરીસુ વા;
‘‘Iti kaṇhāsu setāsu, rohiṇīsu harīsu vā;
કમ્માસાસુ સરૂપાસુ, ગોસુ પારેવતાસુ વા.
Kammāsāsu sarūpāsu, gosu pārevatāsu vā.
‘‘યાસુ કાસુચિ એતાસુ, દન્તો જાયતિ પુઙ્ગવો;
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati puṅgavo;
ધોરય્હો બલસમ્પન્નો, કલ્યાણજવનિક્કમો;
Dhorayho balasampanno, kalyāṇajavanikkamo;
તમેવ ભારે યુઞ્જન્તિ, નાસ્સ વણ્ણં પરિક્ખરે.
Tameva bhāre yuñjanti, nāssa vaṇṇaṃ parikkhare.
‘‘એવમેવં મનુસ્સેસુ, યસ્મિં કસ્મિઞ્ચિ જાતિયે;
‘‘Evamevaṃ manussesu, yasmiṃ kasmiñci jātiye;
ખત્તિયે બ્રાહ્મણે વેસ્સે, સુદ્દે ચણ્ડાલપુક્કુસે.
Khattiye brāhmaṇe vesse, sudde caṇḍālapukkuse.
‘‘યાસુ કાસુચિ એતાસુ, દન્તો જાયતિ સુબ્બતો;
‘‘Yāsu kāsuci etāsu, danto jāyati subbato;
ધમ્મટ્ઠો સીલસમ્પન્નો, સચ્ચવાદી હિરીમનો.
Dhammaṭṭho sīlasampanno, saccavādī hirīmano.
‘‘પહીનજાતિમરણો, બ્રહ્મચરિયસ્સ કેવલી;
‘‘Pahīnajātimaraṇo, brahmacariyassa kevalī;
પન્નભારો વિસંયુત્તો, કતકિચ્ચો અનાસવો.
Pannabhāro visaṃyutto, katakicco anāsavo.
‘‘પારગૂ સબ્બધમ્માનં, અનુપાદાય નિબ્બુતો;
‘‘Pāragū sabbadhammānaṃ, anupādāya nibbuto;
‘‘બાલા ચ અવિજાનન્તા, દુમ્મેધા અસ્સુતાવિનો;
‘‘Bālā ca avijānantā, dummedhā assutāvino;
બહિદ્ધા દેન્તિ દાનાનિ, ન હિ સન્તે ઉપાસરે.
Bahiddhā denti dānāni, na hi sante upāsare.
‘‘યે ચ સન્તે ઉપાસન્તિ, સપ્પઞ્ઞે ધીરસમ્મતે;
‘‘Ye ca sante upāsanti, sappaññe dhīrasammate;
સદ્ધા ચ નેસં સુગતે, મૂલજાતા પતિટ્ઠિતા.
Saddhā ca nesaṃ sugate, mūlajātā patiṭṭhitā.
‘‘દેવલોકઞ્ચ તે યન્તિ, કુલે વા ઇધ જાયરે;
‘‘Devalokañca te yanti, kule vā idha jāyare;
અનુપુબ્બેન નિબ્બાનં, અધિગચ્છન્તિ પણ્ડિતા’’તિ. સત્તમં;
Anupubbena nibbānaṃ, adhigacchanti paṇḍitā’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭. વચ્છગોત્તસુત્તવણ્ણના • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૭. વચ્છગોત્તસુત્તવણ્ણના • 7. Vacchagottasuttavaṇṇanā