Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၈. ဝစ္ဆဂောတ္တသုတ္တံ
8. Vacchagottasuttaṃ
၄၁၇. အထ ခော ဝစ္ဆဂောတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဝစ္ဆဂောတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိံ နု ခော, ဘော ဂောတမ, သသ္သတော လောကော’’တိ? အဗ္ယာကတံ ခော ဧတံ, ဝစ္ဆ, မယာ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ။ပေ.။။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော ဂောတမ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဝစ္ဆ, အဗ္ယာကတံ မယာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။
417. Atha kho vacchagotto paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho gotama, sassato loko’’ti? Abyākataṃ kho etaṃ, vaccha, mayā – ‘sassato loko’ti…pe…. ‘‘Kiṃ pana, bho gotama, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Etampi kho, vaccha, abyākataṃ mayā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘ကော နု ခော, ဘော ဂောတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ ဝာ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝာ? ကော ပန, ဘော ဂောတမ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန ဘောတော ဂောတမသ္သ ဧဝံ ပုဋ္ဌသ္သ န ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပီ’’တိ?
‘‘Ko nu kho, bho gotama, hetu, ko paccayo, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā? Ko pana, bho gotama, hetu, ko paccayo, yena bhoto gotamassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti?
‘‘အညတိတ္ထိယာ ခော, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ, ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင္ခာရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ ဝာ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝာ။ တထာဂတော စ ခော, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ပေ.။ န သညံ။ပေ.။ န သင္ခာရေ။ပေ.။ န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္မာ တထာဂတသ္သ ဧဝံ ပုဋ္ဌသ္သ န ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပီ’’တိ။
‘‘Aññatitthiyā kho, vaccha, paribbājakā rūpaṃ attato samanupassanti, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ . Vedanaṃ attato samanupassanti…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassanti, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā. Tathāgato ca kho, vaccha, arahaṃ sammāsambuddho na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Na vedanaṃ attato samanupassati…pe… na saññaṃ…pe… na saṅkhāre…pe… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā tathāgatassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti.
အထ ခော ဝစ္ဆဂောတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေနာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မတာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဝစ္ဆဂောတ္တော ပရိဗ္ဗာဇကော အာယသ္မန္တံ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိံ နု ခော, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, သသ္သတော လောကော’’တိ? အဗ္ယာကတံ ခော ဧတံ, ဝစ္ဆ, ဘဂဝတာ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ။ပေ.။။ ‘‘ကိံ ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဝစ္ဆ, အဗ္ယာကတံ ဘဂဝတာ – ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’’တိ။
Atha kho vacchagotto paribbājako uṭṭhāyāsanā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahāmoggallānena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vacchagotto paribbājako āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bho moggallāna, sassato loko’’ti? Abyākataṃ kho etaṃ, vaccha, bhagavatā – ‘sassato loko’ti…pe…. ‘‘Kiṃ pana, bho moggallāna, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Etampi kho, vaccha, abyākataṃ bhagavatā – ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘ကော နု ခော, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ ဝာ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝာ? ကော ပန, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, ဟေတု, ကော ပစ္စယော ယေန သမဏသ္သ ဂောတမသ္သ ဧဝံ ပုဋ္ဌသ္သ န ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိပိ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပီ’’တိ?
‘‘Ko nu kho, bho moggallāna, hetu, ko paccayo, yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā? Ko pana, bho moggallāna, hetu, ko paccayo yena samaṇassa gotamassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti?
‘‘အညတိတ္ထိယာ ခော, ဝစ္ဆ, ပရိဗ္ဗာဇကာ ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ, ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ။ပေ.။ သညံ။ပေ.။ သင္ခာရေ။ပေ.။ ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သန္တိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္မာ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ ဧဝံ ပုဋ္ဌာနံ ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိ ဝာ။ပေ.။ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိ ဝာ။ တထာဂတော စ ခော, ဝစ္ဆ, အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော န ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ရူပဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝာ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ န ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ပေ.။ န သညံ။ပေ.။ န သင္ခာရေ။ပေ.။ န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပသ္သတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝာ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝာ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝာ အတ္တာနံ။ တသ္မာ တထာဂတသ္သ ဧဝံ ပုဋ္ဌသ္သ န ဧဝံ ဝေယ္ယာကရဏံ ဟောတိ – ‘သသ္သတော လောကော’တိပိ, ‘အသသ္သတော လောကော’တိပိ, ‘အန္တဝာ လောကော’တိပိ, ‘အနန္တဝာ လောကော’တိပိ, ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’န္တိပိ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိပိ, ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပိ, ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’တိပီ’’တိ။
‘‘Aññatitthiyā kho, vaccha, paribbājakā rūpaṃ attato samanupassanti, rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ attato samanupassanti…pe… saññaṃ…pe… saṅkhāre…pe… viññāṇaṃ attato samanupassanti, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ puṭṭhānaṃ evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’ti vā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vā. Tathāgato ca kho, vaccha, arahaṃ sammāsambuddho na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Na vedanaṃ attato samanupassati…pe… na saññaṃ…pe… na saṅkhāre…pe… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ, na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tasmā tathāgatassa evaṃ puṭṭhassa na evaṃ veyyākaraṇaṃ hoti – ‘sassato loko’tipi, ‘asassato loko’tipi, ‘antavā loko’tipi, ‘anantavā loko’tipi, ‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’ntipi, ‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’ntipi, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipi, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipī’’ti.
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အဗ္ဘုတံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန! ယတ္ရ ဟိ နာမ သတ္ထု စ သာဝကသ္သ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗ္ယဉ္ဇနေန ဗ္ယဉ္ဇနံ သံသန္ဒိသ္သတိ, သမေသ္သတိ, န ဝိရောဓယိသ္သတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိံ။ ဣဒာနာဟံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, သမဏံ ဂောတမံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧတမတ္ထံ အပုစ္ဆိံ။ သမဏောပိ မေ ဂောတမော ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဧတေဟိ ဗ္ယဉ္ဇနေဟိ ဧတမတ္ထံ ဗ္ယာကာသိ, သေယ္ယထာပိ ဘဝံ မောဂ္ဂလ္လာနော။ အစ္ဆရိယံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန, အဗ္ဘုတံ, ဘော မောဂ္ဂလ္လာန! ယတ္ရ ဟိ နာမ သတ္ထု စ သာဝကသ္သ စ အတ္ထေန အတ္ထော ဗ္ယဉ္ဇနေန ဗ္ယဉ္ဇနံ သံသန္ဒိသ္သတိ သမေသ္သတိ န ဝိရောဓယိသ္သတိ, ယဒိဒံ အဂ္ဂပဒသ္မိ’’န္တိ။ အဋ္ဌမံ။
‘‘Acchariyaṃ, bho moggallāna, abbhutaṃ, bho moggallāna! Yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaṃ saṃsandissati, samessati, na virodhayissati, yadidaṃ aggapadasmiṃ. Idānāhaṃ, bho moggallāna, samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ apucchiṃ. Samaṇopi me gotamo etehi padehi etehi byañjanehi etamatthaṃ byākāsi, seyyathāpi bhavaṃ moggallāno. Acchariyaṃ, bho moggallāna, abbhutaṃ, bho moggallāna! Yatra hi nāma satthu ca sāvakassa ca atthena attho byañjanena byañjanaṃ saṃsandissati samessati na virodhayissati, yadidaṃ aggapadasmi’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၃-၈. ပဌမသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃-၈. ပဌမသာရိပုတ္တကောဋ္ဌိကသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā