Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)

    નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    અઙ્ગુત્તરનિકાયે

    Aṅguttaranikāye

    દુકનિપાત-અટ્ઠકથા

    Dukanipāta-aṭṭhakathā

    ૧. પઠમપણ્ણાસકં

    1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ

    ૧. કમ્મકારણવગ્ગો

    1. Kammakāraṇavaggo

    ૧. વજ્જસુત્તવણ્ણના

    1. Vajjasuttavaṇṇanā

    . દુકનિપાતસ્સ પઠમે વજ્જાનીતિ દોસા અપરાધા. દિટ્ઠધમ્મિકન્તિ દિટ્ઠેવ ધમ્મે ઇમસ્મિંયેવ અત્તભાવે ઉપ્પન્નફલં. સમ્પરાયિકન્તિ સમ્પરાયે અનાગતે અત્તભાવે ઉપ્પન્નફલં. આગુચારિન્તિ પાપકારિં અપરાધકારકં. રાજાનો ગહેત્વા વિવિધા કમ્મકારણા કારેન્તેતિ ચોરં ગહેત્વા વિવિધા કમ્મકારણા રાજપુરિસા કરોન્તિ, રાજાનો પન તા કારેન્તિ નામ. તં ચોરં એવં કમ્મકારણા કારિયમાનં એસ પસ્સતિ. તેન વુત્તં – ‘‘પસ્સતિ ચોરં આગુચારિં રાજાનો ગહેત્વા વિવિધા કમ્મકારણા કારેન્તે’’તિ. અદ્ધદણ્ડકેહીતિ મુગ્ગરેહિ, પહારસાધનત્થં વા ચતુહત્થદણ્ડં દ્વેધા છેત્વા ગહિતદણ્ડકેહિ. બિલઙ્ગથાલિકન્તિ કઞ્જિયઉક્ખલિકકમ્મકારણં. તં કરોન્તા સીસકટાહં ઉપ્પાટેત્વા તત્તં અયોગુળં સણ્ડાસેન ગહેત્વા તત્થ પક્ખિપન્તિ, તેન મત્થલુઙ્ગં પક્કુથિત્વા ઉત્તરતિ. સઙ્ખમુણ્ડિકન્તિ સઙ્ખમુણ્ડકમ્મકારણં. તં કરોન્તા ઉત્તરોટ્ઠઉભતોકણ્ણચૂળિકગલવાટકપરિચ્છેદેન ચમ્મં છિન્દિત્વા સબ્બકેસે એકતો ગણ્ઠિં કત્વા દણ્ડકેન વેઠેત્વા ઉપ્પાટેન્તિ, સહ કેસેહિ ચમ્મં ઉટ્ઠહતિ. તતો સીસકટાહં થૂલસક્ખરાહિ ઘંસિત્વા ધોવન્તા સઙ્ખવણ્ણં કરોન્તિ. રાહુમુખન્તિ રાહુમુખકમ્મકારણં. તં કરોન્તા સઙ્કુના મુખં વિવરિત્વા અન્તોમુખે દીપં જાલેન્તિ, કણ્ણચૂળિકાહિ વા પટ્ઠાય મુખં નિખાદનેન ખનન્તિ, લોહિતં પગ્ઘરિત્વા મુખં પૂરેતિ.

    1. Dukanipātassa paṭhame vajjānīti dosā aparādhā. Diṭṭhadhammikanti diṭṭheva dhamme imasmiṃyeva attabhāve uppannaphalaṃ. Samparāyikanti samparāye anāgate attabhāve uppannaphalaṃ. Āgucārinti pāpakāriṃ aparādhakārakaṃ. Rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārenteti coraṃ gahetvā vividhā kammakāraṇā rājapurisā karonti, rājāno pana tā kārenti nāma. Taṃ coraṃ evaṃ kammakāraṇā kāriyamānaṃ esa passati. Tena vuttaṃ – ‘‘passati coraṃ āgucāriṃ rājāno gahetvā vividhā kammakāraṇā kārente’’ti. Addhadaṇḍakehīti muggarehi, pahārasādhanatthaṃ vā catuhatthadaṇḍaṃ dvedhā chetvā gahitadaṇḍakehi. Bilaṅgathālikanti kañjiyaukkhalikakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā sīsakaṭāhaṃ uppāṭetvā tattaṃ ayoguḷaṃ saṇḍāsena gahetvā tattha pakkhipanti, tena matthaluṅgaṃ pakkuthitvā uttarati. Saṅkhamuṇḍikanti saṅkhamuṇḍakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā uttaroṭṭhaubhatokaṇṇacūḷikagalavāṭakaparicchedena cammaṃ chinditvā sabbakese ekato gaṇṭhiṃ katvā daṇḍakena veṭhetvā uppāṭenti, saha kesehi cammaṃ uṭṭhahati. Tato sīsakaṭāhaṃ thūlasakkharāhi ghaṃsitvā dhovantā saṅkhavaṇṇaṃ karonti. Rāhumukhanti rāhumukhakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā saṅkunā mukhaṃ vivaritvā antomukhe dīpaṃ jālenti, kaṇṇacūḷikāhi vā paṭṭhāya mukhaṃ nikhādanena khananti, lohitaṃ paggharitvā mukhaṃ pūreti.

    જોતિમાલિકન્તિ સકલસરીરં તેલપિલોતિકાય વેઠેત્વા આલિમ્પેન્તિ. હત્થપજ્જોતિકન્તિ હત્થે તેલપિલોતિકાય વેઠેત્વા દીપં વિય પજ્જાલેન્તિ. એરકવત્તિકન્તિ એરકવત્તકમ્મકારણં. તં કરોન્તા હેટ્ઠાગીવતો પટ્ઠાય ચમ્મવટ્ટે કન્તિત્વા ગોપ્ફકે ઠપેન્તિ, અથ નં યોત્તેહિ બન્ધિત્વા કડ્ઢન્તિ. સો અત્તનો ચમ્મવટ્ટે અક્કમિત્વા અક્કમિત્વા પતતિ. ચીરકવાસિકન્તિ ચીરકવાસિકકમ્મકારણં. તં કરોન્તા તથેવ ચમ્મવટ્ટે કન્તિત્વા કટિયં ઠપેન્તિ, કટિતો પટ્ઠાય કન્તિત્વા ગોપ્ફકેસુ ઠપેન્તિ, ઉપરિમેહિ હેટ્ઠિમસરીરં ચીરકનિવાસનનિવત્થં વિય હોતિ. એણેય્યકન્તિ એણેય્યકકમ્મકારણં. તં કરોન્તા ઉભોસુ કપ્પરેસુ ચ ઉભોસુ જાણુકેસુ ચ અયવલયાનિ દત્વા અયસૂલાનિ કોટ્ટેન્તિ. સો ચતૂહિ અયસૂલેહિ ભૂમિયં પતિટ્ઠહતિ. અથ નં પરિવારેત્વા અગ્ગિં કરોન્તિ. ‘‘એણેય્યકો જોતિપરિગ્ગહો યથા’’તિ આગતટ્ઠાનેપિ ઇદમેવ વુત્તં. તં કાલેન કાલં સૂલાનિ અપનેત્વા ચતૂહિ અટ્ઠિકોટીહિયેવ ઠપેન્તિ. એવરૂપા કમ્મકારણા નામ નત્થિ.

    Jotimālikanti sakalasarīraṃ telapilotikāya veṭhetvā ālimpenti. Hatthapajjotikanti hatthe telapilotikāya veṭhetvā dīpaṃ viya pajjālenti. Erakavattikanti erakavattakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā heṭṭhāgīvato paṭṭhāya cammavaṭṭe kantitvā gopphake ṭhapenti, atha naṃ yottehi bandhitvā kaḍḍhanti. So attano cammavaṭṭe akkamitvā akkamitvā patati. Cīrakavāsikanti cīrakavāsikakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā tatheva cammavaṭṭe kantitvā kaṭiyaṃ ṭhapenti, kaṭito paṭṭhāya kantitvā gopphakesu ṭhapenti, uparimehi heṭṭhimasarīraṃ cīrakanivāsananivatthaṃ viya hoti. Eṇeyyakanti eṇeyyakakammakāraṇaṃ. Taṃ karontā ubhosu kapparesu ca ubhosu jāṇukesu ca ayavalayāni datvā ayasūlāni koṭṭenti. So catūhi ayasūlehi bhūmiyaṃ patiṭṭhahati. Atha naṃ parivāretvā aggiṃ karonti. ‘‘Eṇeyyako jotipariggaho yathā’’ti āgataṭṭhānepi idameva vuttaṃ. Taṃ kālena kālaṃ sūlāni apanetvā catūhi aṭṭhikoṭīhiyeva ṭhapenti. Evarūpā kammakāraṇā nāma natthi.

    બળિસમંસિકન્તિ ઉભતોમુખેહિ બળિસેહિ પહરિત્વા ચમ્મમંસન્હારૂનિ ઉપ્પાટેન્તિ. કહાપણિકન્તિ સકલસરીરં તિણ્હાહિ વાસીહિ કોટિતો પટ્ઠાય કહાપણમત્તં, કહાપણમત્તં પાતેન્તા કોટ્ટેન્તિ. ખારાપતચ્છિકન્તિ સરીરં તત્થ તત્થ આવુધેહિ પહરિત્વા કોચ્છેહિ ખારં ઘંસન્તિ, ચમ્મમંસન્હારૂનિ પગ્ઘરિત્વા અટ્ઠિકસઙ્ખલિકાવ તિટ્ઠતિ. પલિઘપરિવત્તિકન્તિ એકેન પસ્સેન નિપજ્જાપેત્વા કણ્ણચ્છિદ્દેન અયસૂલં કોટ્ટેત્વા પથવિયા એકાબદ્ધં કરોન્તિ. અથ નં પાદે ગહેત્વા આવિઞ્છન્તિ. પલાલપીઠકન્તિ છેકો કારણિકો છવિચમ્મં અચ્છિન્દિત્વા નિસદપોતેહિ અટ્ઠીનિ ભિન્દિત્વા કેસેસુ ગહેત્વા ઉક્ખિપતિ, મંસરાસિયેવ હોતિ. અથ નં કેસેહેવ પરિયોનન્ધિત્વા ગણ્હન્તિ, પલાલવટ્ટિં વિય કત્વા પુન વેઠેન્તિ. સુનખેહિપીતિ કતિપયાનિ દિવસાનિ આહારં અદત્વા છાતકસુનખેહિ ખાદાપેન્તિ. તે મુહુત્તેન અટ્ઠિકસઙ્ખલિકમેવ કરોન્તિ. સૂલે ઉત્તાસેન્તેતિ સૂલે આરોપેન્તે.

    Baḷisamaṃsikanti ubhatomukhehi baḷisehi paharitvā cammamaṃsanhārūni uppāṭenti. Kahāpaṇikanti sakalasarīraṃ tiṇhāhi vāsīhi koṭito paṭṭhāya kahāpaṇamattaṃ, kahāpaṇamattaṃ pātentā koṭṭenti. Khārāpatacchikanti sarīraṃ tattha tattha āvudhehi paharitvā kocchehi khāraṃ ghaṃsanti, cammamaṃsanhārūni paggharitvā aṭṭhikasaṅkhalikāva tiṭṭhati. Palighaparivattikanti ekena passena nipajjāpetvā kaṇṇacchiddena ayasūlaṃ koṭṭetvā pathaviyā ekābaddhaṃ karonti. Atha naṃ pāde gahetvā āviñchanti. Palālapīṭhakanti cheko kāraṇiko chavicammaṃ acchinditvā nisadapotehi aṭṭhīni bhinditvā kesesu gahetvā ukkhipati, maṃsarāsiyeva hoti. Atha naṃ keseheva pariyonandhitvā gaṇhanti, palālavaṭṭiṃ viya katvā puna veṭhenti. Sunakhehipīti katipayāni divasāni āhāraṃ adatvā chātakasunakhehi khādāpenti. Te muhuttena aṭṭhikasaṅkhalikameva karonti. Sūle uttāsenteti sūle āropente.

    ન પરેસં પાભતં વિલુમ્પન્તો ચરતીતિ પરેસં સન્તકં ભણ્ડં પરમ્મુખં આભતં અન્તમસો અન્તરવીથિયં પતિતં સહસ્સભણ્ડિકમ્પિ દિસ્વા ‘‘ઇમિના જીવિસ્સામી’’તિ વિલુમ્પન્તો ન વિચરતિ, કો ઇમિના અત્થોતિ પિટ્ઠિપાદેન વા પવટ્ટેત્વા ગચ્છતિ.

    Na paresaṃ pābhataṃ vilumpanto caratīti paresaṃ santakaṃ bhaṇḍaṃ parammukhaṃ ābhataṃ antamaso antaravīthiyaṃ patitaṃ sahassabhaṇḍikampi disvā ‘‘iminā jīvissāmī’’ti vilumpanto na vicarati, ko iminā atthoti piṭṭhipādena vā pavaṭṭetvā gacchati.

    પાપકોતિ લામકો. દુક્ખોતિ અનિટ્ઠો. કિઞ્ચ તન્તિ કિં નામ તં કારણં ભવેય્ય. યાહન્તિ યેન અહં. કાયદુચ્ચરિતન્તિ પાણાતિપાતાદિ તિવિધં અકુસલં કાયકમ્મં. કાયસુચરિતન્તિ તસ્સ પટિપક્ખભૂતં તિવિધં કુસલકમ્મં. વચીદુચ્ચરિતન્તિ મુસાવાદાદિ ચતુબ્બિધં અકુસલં વચીકમ્મં. વચીસુચરિતન્તિ તસ્સ પટિપક્ખભૂતં ચતુબ્બિધં કુસલકમ્મં. મનોદુચ્ચરિતન્તિ અભિજ્ઝાદિ તિવિધં અકુસલકમ્મં. મનોસુચરિતન્તિ તસ્સ પટિપક્ખભૂતં તિવિધં કુસલકમ્મં. સુદ્ધં અત્તાનં પરિહરતીતિ એત્થ દુવિધા સુદ્ધિ – પરિયાયતો ચ નિપ્પરિયાયતો ચ. સરણગમનેન હિ પરિયાયેન સુદ્ધં અત્તાનં પરિહરતિ નામ. તથા પઞ્ચહિ સીલેહિ, દસહિ સીલેહિ – ચતુપારિસુદ્ધિસીલેન, પઠમજ્ઝાનેન…પે॰… નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનેન, સોતાપત્તિમગ્ગેન, સોતાપત્તિફલેન…પે॰… અરહત્તમગ્ગેન પરિયાયેન સુદ્ધં અત્તાનં પરિહરતિ નામ. અરહત્તફલે પતિટ્ઠિતો પન ખીણાસવો છિન્નમૂલકે પઞ્ચક્ખન્ધે ન્હાપેન્તોપિ ખાદાપેન્તોપિ ભુઞ્જાપેન્તોપિ નિસીદાપેન્તોપિ નિપજ્જાપેન્તોપિ નિપ્પરિયાયેનેવ સુદ્ધં નિમ્મલં અત્તાનં પરિહરતિ પટિજગ્ગતીતિ વેદિતબ્બો.

    Pāpakoti lāmako. Dukkhoti aniṭṭho. Kiñca tanti kiṃ nāma taṃ kāraṇaṃ bhaveyya. Yāhanti yena ahaṃ. Kāyaduccaritanti pāṇātipātādi tividhaṃ akusalaṃ kāyakammaṃ. Kāyasucaritanti tassa paṭipakkhabhūtaṃ tividhaṃ kusalakammaṃ. Vacīduccaritanti musāvādādi catubbidhaṃ akusalaṃ vacīkammaṃ. Vacīsucaritanti tassa paṭipakkhabhūtaṃ catubbidhaṃ kusalakammaṃ. Manoduccaritanti abhijjhādi tividhaṃ akusalakammaṃ. Manosucaritanti tassa paṭipakkhabhūtaṃ tividhaṃ kusalakammaṃ. Suddhaṃ attānaṃ pariharatīti ettha duvidhā suddhi – pariyāyato ca nippariyāyato ca. Saraṇagamanena hi pariyāyena suddhaṃ attānaṃ pariharati nāma. Tathā pañcahi sīlehi, dasahi sīlehi – catupārisuddhisīlena, paṭhamajjhānena…pe… nevasaññānāsaññāyatanena, sotāpattimaggena, sotāpattiphalena…pe… arahattamaggena pariyāyena suddhaṃ attānaṃ pariharati nāma. Arahattaphale patiṭṭhito pana khīṇāsavo chinnamūlake pañcakkhandhe nhāpentopi khādāpentopi bhuñjāpentopi nisīdāpentopi nipajjāpentopi nippariyāyeneva suddhaṃ nimmalaṃ attānaṃ pariharati paṭijaggatīti veditabbo.

    તસ્માતિ યસ્મા ઇમાનિ દ્વે વજ્જાનેવ, નો ન વજ્જાનિ, તસ્મા. વજ્જભીરુનોતિ વજ્જભીરુકા. વજ્જભયદસ્સાવિનોતિ વજ્જાનિ ભયતો દસ્સનસીલા. એતં પાટિકઙ્ખન્તિ એતં ઇચ્છિતબ્બં, એતં અવસ્સંભાવીતિ અત્થો. ન્તિ નિપાતમત્તં, કારણવચનં વા યેન કારણેન પરિમુચ્ચિસ્સતિ સબ્બવજ્જેહિ . કેન પન કારણેન પરિમુચ્ચિસ્સતીતિ? ચતુત્થમગ્ગેન ચેવ ચતુત્થફલેન ચ. મગ્ગેન હિ પરિમુચ્ચતિ નામ, ફલં પત્તો પરિમુત્તો નામ હોતીતિ. કિં પન ખીણાસવસ્સ અકુસલં ન વિપચ્ચતીતિ? વિપચ્ચતિ, તં પન ખીણાસવભાવતો પુબ્બે કતં. તઞ્ચ ખો ઇમસ્મિંયેવ અત્તભાવે, સમ્પરાયે પનસ્સ કમ્મફલં નામ નત્થીતિ. પઠમં.

    Tasmāti yasmā imāni dve vajjāneva, no na vajjāni, tasmā. Vajjabhīrunoti vajjabhīrukā. Vajjabhayadassāvinoti vajjāni bhayato dassanasīlā. Etaṃ pāṭikaṅkhanti etaṃ icchitabbaṃ, etaṃ avassaṃbhāvīti attho. Yanti nipātamattaṃ, kāraṇavacanaṃ vā yena kāraṇena parimuccissati sabbavajjehi . Kena pana kāraṇena parimuccissatīti? Catutthamaggena ceva catutthaphalena ca. Maggena hi parimuccati nāma, phalaṃ patto parimutto nāma hotīti. Kiṃ pana khīṇāsavassa akusalaṃ na vipaccatīti? Vipaccati, taṃ pana khīṇāsavabhāvato pubbe kataṃ. Tañca kho imasmiṃyeva attabhāve, samparāye panassa kammaphalaṃ nāma natthīti. Paṭhamaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૧. વજ્જસુત્તં • 1. Vajjasuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧. વજ્જસુત્તવણ્ણના • 1. Vajjasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact