Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
വജ്ജിപുത്തകവത്ഥുവണ്ണനാ
Vajjiputtakavatthuvaṇṇanā
൪൩. വേസാലീ നിവാസോ ഏതേസന്തി വേസാലികാതി ആഹ ‘‘വേസാലിവാസിനോ’’തി. വജ്ജീസു ജനപദേ വസന്താ വജ്ജിനോ, വജ്ജീനം പുത്തകാ വജ്ജിപുത്തകാതി ആഹ ‘‘വജ്ജിരട്ഠേ വേസാലിയം കുലാനം പുത്താ’’തി. ഞാതീനം ബ്യസനന്തി ഞാതീനം വിനാസോ. സോ പന ഞാതീനം വിനാസോ രാജദണ്ഡാദികാരണേന ഹോതീതി ആഹ ‘‘രാജദണ്ഡബ്യാധിമരണവിപ്പവാസനിമിത്തേനാ’’തി. ഭോഗാനം ബ്യസനം വിനാസോ ഭോഗബ്യസനം. തഞ്ച ഹിരഞ്ഞസുവണ്ണദാസിദാസാദീനം ഉപഭോഗപരിഭോഗവത്ഥൂനം രാജദണ്ഡാദിനാ വിനാസോതി ആഹ ‘‘ഏസ നയോ ദുതിയപദേപീ’’തി. ന ബുദ്ധം ഗരഹാമാതി ‘‘അസബ്ബഞ്ഞു ബുദ്ധോ’’തിആദിനാ ബുദ്ധം ന ഗരഹാമ. ന ധമ്മഗരഹിനോതി ‘‘അനിയ്യാനികോ ധമ്മോ’’തിആദിനാ ധമ്മം ന ഗരഹാമ. ന സങ്ഘഗരഹിനോതി ‘‘ദുപ്പടിപന്നോ സങ്ഘോ’’തിആദിനാ സങ്ഘം ന ഗരഹാമ. അട്ഠതിംസാരമ്മണേസൂതി ദസ കസിണാ ദസ അസുഭാ ദസാനുസ്സതിയോ ചത്താരോ ബ്രഹ്മവിഹാരാ ചത്താരോ ആരുപ്പാ ചതുധാതുവവത്ഥാനം ആഹാരേ പടികൂലസഞ്ഞാതി ഇമേസു ചത്താലീസകമ്മട്ഠാനേസു പാളിയം അനാഗതത്താ ആലോകാകാസകസിണദ്വയം ഠപേത്വാ അവസേസാനി ഗഹേത്വാ വുത്തം. വിഭത്താ കുസലാ ധമ്മാതി ‘‘ഇമസ്മിം ആരമ്മണേ ഇദം ഹോതീ’’തി ഏവം വിഭത്താ ഉപചാരജ്ഝാനേന സദ്ധിം പഠമജ്ഝാനാദയോ മഹഗ്ഗതകുസലാ ധമ്മാ . തേവ ധമ്മേതി തേ ഏവ കുസലേ ധമ്മേ. മജ്ഝിമയാമോ ഭിക്ഖൂനം നിദ്ദാകിലമഥവിനോദനോകാസത്താ ന ഗഹിതോതി ആഹ ‘‘പഠമയാമഞ്ച പച്ഛിമയാമഞ്ചാ’’തി. സച്ചാനി ബുജ്ഝതി പടിവിജ്ഝതീതി ബോധി, അരഹത്തമഗ്ഗഞാണം. ഉപകാരകത്തേന തസ്സ പക്ഖേ ഭവാ ബോധിപക്ഖിയാതി ആഹ ‘‘ബോധിസ്സ പക്ഖേ ഭവാനം, അരഹത്തമഗ്ഗഞാണസ്സ ഉപകാരകാന’’ന്തി. ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ, പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി, പഞ്ച ബലാനി, സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗാ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോതി ഇമേ സത്തതിംസ ബോധിപക്ഖിയധമ്മാ. ‘‘ഗിഹിപലിബോധം ആവാസപലിബോധഞ്ച പഹായാ’’തി ഇമേസംയേവ ദ്വിന്നം പലിബോധാനം ഉപച്ഛേദസ്സ സുദുക്കരഭാവതോ വുത്തം. യുത്തപയുത്താതി സമ്മദേവ യുത്താ.
43. Vesālī nivāso etesanti vesālikāti āha ‘‘vesālivāsino’’ti. Vajjīsu janapade vasantā vajjino, vajjīnaṃ puttakā vajjiputtakāti āha ‘‘vajjiraṭṭhe vesāliyaṃ kulānaṃ puttā’’ti. Ñātīnaṃ byasananti ñātīnaṃ vināso. So pana ñātīnaṃ vināso rājadaṇḍādikāraṇena hotīti āha ‘‘rājadaṇḍabyādhimaraṇavippavāsanimittenā’’ti. Bhogānaṃ byasanaṃ vināso bhogabyasanaṃ. Tañca hiraññasuvaṇṇadāsidāsādīnaṃ upabhogaparibhogavatthūnaṃ rājadaṇḍādinā vināsoti āha ‘‘esa nayo dutiyapadepī’’ti. Na buddhaṃ garahāmāti ‘‘asabbaññu buddho’’tiādinā buddhaṃ na garahāma. Na dhammagarahinoti ‘‘aniyyāniko dhammo’’tiādinā dhammaṃ na garahāma. Na saṅghagarahinoti ‘‘duppaṭipanno saṅgho’’tiādinā saṅghaṃ na garahāma. Aṭṭhatiṃsārammaṇesūti dasa kasiṇā dasa asubhā dasānussatiyo cattāro brahmavihārā cattāro āruppā catudhātuvavatthānaṃ āhāre paṭikūlasaññāti imesu cattālīsakammaṭṭhānesu pāḷiyaṃ anāgatattā ālokākāsakasiṇadvayaṃ ṭhapetvā avasesāni gahetvā vuttaṃ. Vibhattā kusalādhammāti ‘‘imasmiṃ ārammaṇe idaṃ hotī’’ti evaṃ vibhattā upacārajjhānena saddhiṃ paṭhamajjhānādayo mahaggatakusalā dhammā . Teva dhammeti te eva kusale dhamme. Majjhimayāmo bhikkhūnaṃ niddākilamathavinodanokāsattā na gahitoti āha ‘‘paṭhamayāmañca pacchimayāmañcā’’ti. Saccāni bujjhati paṭivijjhatīti bodhi, arahattamaggañāṇaṃ. Upakārakattena tassa pakkhe bhavā bodhipakkhiyāti āha ‘‘bodhissa pakkhe bhavānaṃ, arahattamaggañāṇassa upakārakāna’’nti. Cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti ime sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā. ‘‘Gihipalibodhaṃ āvāsapalibodhañca pahāyā’’ti imesaṃyeva dvinnaṃ palibodhānaṃ upacchedassa sudukkarabhāvato vuttaṃ. Yuttapayuttāti sammadeva yuttā.
ആസയന്തി അജ്ഝാസയം. സിക്ഖം അപ്പച്ചക്ഖായ ഭിക്ഖുഭാവേ ഠത്വാ പടിസേവിതമേഥുനാനം തേസം വജ്ജിപുത്തകാനം ഉപസമ്പദം അനുജാനന്തോ ഭഗവാ ‘‘പാരാജികോ ഹോതി അസംവാസോ’’തി ഏവം പഞ്ഞത്തസിക്ഖാപദം സമൂഹനതി നാമാതി ആഹ – ‘‘യദി ഹി ഭഗവാ…പേ॰… പഞ്ഞത്തം സമൂഹനേയ്യാ’’തി. ‘‘യോ പന ഭിക്ഖൂ’’തി വുത്തത്താ പന സിക്ഖം പച്ചക്ഖായ പടിസേവിതമേഥുനസ്സ ഉപസമ്പദം അനുജാനന്തോ ന സമൂഹനതി നാമ. ന ഹി സോ ഭിക്ഖു ഹുത്വാ പടിസേവതി. ‘‘സോ ആഗതോ ന ഉപസമ്പാദേതബ്ബോ’’തി വചനതോ സാമണേരഭൂമി അനുഞ്ഞാതാതി ആഹ ‘‘സാമണേരഭൂമിയം പന ഠിതോ’’തിആദി. ഉത്തമത്ഥന്തി അരഹത്തം നിബ്ബാനമേവ വാ.
Āsayanti ajjhāsayaṃ. Sikkhaṃ appaccakkhāya bhikkhubhāve ṭhatvā paṭisevitamethunānaṃ tesaṃ vajjiputtakānaṃ upasampadaṃ anujānanto bhagavā ‘‘pārājiko hoti asaṃvāso’’ti evaṃ paññattasikkhāpadaṃ samūhanati nāmāti āha – ‘‘yadi hi bhagavā…pe… paññattaṃ samūhaneyyā’’ti. ‘‘Yo pana bhikkhū’’ti vuttattā pana sikkhaṃ paccakkhāya paṭisevitamethunassa upasampadaṃ anujānanto na samūhanati nāma. Na hi so bhikkhu hutvā paṭisevati. ‘‘So āgato na upasampādetabbo’’ti vacanato sāmaṇerabhūmi anuññātāti āha ‘‘sāmaṇerabhūmiyaṃ pana ṭhito’’tiādi. Uttamatthanti arahattaṃ nibbānameva vā.
വജ്ജിപുത്തകവത്ഥുവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Vajjiputtakavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൧. പഠമപാരാജികം • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / വജ്ജിപുത്തകവത്ഥുവണ്ണനാ • Vajjiputtakavatthuvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / വജ്ജിപുത്തകവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Vajjiputtakavatthukathāvaṇṇanā