Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਪਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
੫. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ
5. Vajjiputtattheraapadānavaṇṇanā
ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਭਗવਾਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਪਦਾਨਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਤੁਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਕਦਲਿਫਲਾਨਿ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ વੇਸਾਲਿਯਂ ਲਿਚ੍ਛવਿਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, વਜ੍ਜਿਰਾਜਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤੋਤ੍વੇવਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾ। ਸੋ ਦਹਰੋ ਹੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪਾਦਿਸਿਕ੍ਖਨਕਾਲੇਪਿ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯੋવ ਹੁਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮਹਾਥੇਰੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਦਿવਸਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਸੇਖਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿવੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ –
Sahassaraṃsībhagavātiādikaṃ āyasmato vajjiputtattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito catunavutikappe ekaṃ paccekabuddhaṃ bhikkhāya gacchantaṃ disvā pasannamānaso kadaliphalāni adāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājakumāro hutvā nibbatti, vajjirājaputtattā vajjiputtotvevassa samaññā. So daharo hutvā hatthisippādisikkhanakālepi hetusampannatāya nissaraṇajjhāsayova hutvā vicaranto satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ katvā nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Chaḷabhiñño pana hutvā aparabhāge aciraparinibbute satthari dhammaṃ saṅgāyituṃ saṅketaṃ katvā mahātheresu tattha tattha viharantesu ekadivasaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ sekhaṃyeva samānaṃ mahatiyā parisāya parivutaṃ dhammaṃ desentaṃ disvā tassa uparimaggādhigamāya ussāhaṃ janento –
‘‘ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਂ ਪਸਕ੍ਕਿਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਹਦਯਸ੍ਮਿਂ ਓਪਿਯ।
‘‘Rukkhamūlagahanaṃ pasakkiya, nibbānaṃ hadayasmiṃ opiya;
ਝਾਯ ਗੋਤਮ ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋ, ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ॥ (ਥੇਰਗਾ॰ ੧੧੯) – ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।
Jhāya gotama mā ca pamādo, kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti. (theragā. 119) – gāthaṃ abhāsi;
ਤਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਹਨਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਭੂਤਂ ਗਹਨਂ, ਗਹਨਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਗਹਨਂ, ਤੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਠਾਨਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ વਾਤਾਤਪਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਗਹਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿવਾਤਭਾવੇਨ વਾਤਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਾਭਾવਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਦੁਭਯੇਨ ਚ ਭਾવਨਾਯੋਗ੍ਯਤਂ। ਪਸਕ੍ਕਿਯਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਹਦਯਸ੍ਮਿਂ ਓਪਿਯਾਤਿ ‘‘ਏવਂ ਮਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਹਦਯੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਤ੍વਾ। ਝਾਯਾਤਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯ, વਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਾਸਹਿਤਂ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਂ ਭਾવੇਹਿ। ਗੋਤਮਾਤਿ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨਾਲਪਤਿ। ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋਤਿ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮਾ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿ। ਇਦਾਨਿ ਯਾਦਿਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਮਾਦੋ, ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਤਿ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਿਰਿਯਾ, ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਤਿਸਦ੍ਦਪવਤ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ, ਏવਂ ਬਿਲ਼ਿਬਿਲ਼ਿਕਾਸਦਿਸਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕੀਦਿਸਂ ਅਤ੍ਥਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਧੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਸਦਤ੍ਥਪਸੁਤੋ ਹੋਹੀਤਿ ਓવਾਦਂ ਅਦਾਸਿ।
Tattha rukkhamūlagahananti rukkhamūlabhūtaṃ gahanaṃ, gahanañhi atthi, na rukkhamūlaṃ, rukkhamūlañca atthi, na gahanaṃ, tesu rukkhamūlaggahaṇena ṭhānassa chāyāya sampannatāya vātātapaparissayābhāvaṃ dīpeti, gahanaggahaṇena nivātabhāvena vātaparissayābhāvaṃ janasambādhābhāvañca dasseti, tadubhayena ca bhāvanāyogyataṃ. Pasakkiyāti upagantvā. Nibbānaṃ hadayasmiṃ opiyāti ‘‘evaṃ mayā paṭipajjitvā nibbānaṃ adhigantabba’’nti nibbutiṃ hadaye ṭhapetvā citte katvā. Jhāyāti tilakkhaṇūpanijjhānena jhāya, vipassanābhāvanāsahitaṃ maggabhāvanaṃ bhāvehi. Gotamāti dhammabhaṇḍāgārikaṃ gottenālapati. Mā ca pamādoti adhikusalesu dhammesu mā pamādaṃ āpajji. Idāni yādiso therassa pamādo, taṃ paṭikkhepavasena dassento ‘‘kiṃ te biḷibiḷikā karissatī’’ti āha. Tattha biḷibiḷikāti biḷibiḷikiriyā, biḷibiḷitisaddapavatti yathā niratthakā, evaṃ biḷibiḷikāsadisā janapaññatti. Kiṃ te karissatīti kīdisaṃ atthaṃ tuyhaṃ sādhessati, tasmā janapaññattiṃ pahāya sadatthapasuto hohīti ovādaṃ adāsi.
ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ વੁਤ੍ਤੇਨ વਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧવਾਯਨવਚਨੇਨ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਬਹੁਦੇવ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੋવ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਯਾਮੀ’’ਤਿ ਸੀਸਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਾਦਂ ਭੂਮਿਤੋ ਉਗ੍ਗਤਂ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਆਕਾਸਗਤਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ।
Taṃ sutvā aññehi vuttena vissagandhavāyanavacanena saṃvegajāto bahudeva rattiṃ caṅkamena vītināmento vipassanaṃ ussukkāpetvā senāsanaṃ pavisitvā mañcake nisinnamattova ‘‘kiñci sayāmī’’ti sīsaṃ bimbohanamasampattaṃ pādaṃ bhūmito uggataṃ sarīrassa ākāsagatakkhaṇeyeva arahattaṃ pāpuṇi.
੪੯. વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਾਪਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਭਗવਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
49. Vajjiputtatthero aparabhāge somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento sahassaraṃsī bhagavātiādimāha. Tattha sahassaraṃsīti ettha ‘‘anekasatasahassaraṃsī’’ti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ ‘‘sahassaraṃsī’’ti vuttanti veditabbaṃ. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
વਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Vajjiputtattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Apadānapāḷi / ੫. વਜ੍ਜੀਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਪਦਾਨਂ • 5. Vajjīputtattheraapadānaṃ