Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೩. ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    3. Vanavacchattheragāthāvaṇṇanā

    ಅಚ್ಛೋದಿಕಾ ಪುಥುಸಿಲಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಬೀಜಂ ರೋಪೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪರಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವನ್ತೋ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಪರಾಧಂ ಕತ್ವಾ ಮರಣಭಯೇನ ತಜ್ಜಿತೋ ಪಲಾಯನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಿಬನ್ಧೇಹಿ ಅಸೋಕಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಮುಖೋ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನೋ ಮಾರೇತುಂ ಆಗತೇ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಂ ಏವ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಸತಪೋರಿಸೇ ಪಪಾತೇ ಪಪತಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ವಚ್ಛೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮೇ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೬.೭-೧೪) –

    Acchodikā puthusilāti āyasmato vanavacchattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalabījaṃ ropento vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto parassa kammaṃ katvā jīvanto kassaci aparādhaṃ katvā maraṇabhayena tajjito palāyanto antarāmagge bodhirukkhaṃ disvā pasannamānaso tassa mūlaṃ sammajjitvā piṇḍibandhehi asokapupphehi pūjaṃ katvā vanditvā bodhiṃ abhimukho namassamāno pallaṅkena nisinno māretuṃ āgate paccatthike disvā tesu cittaṃ akopetvā bodhiṃ eva āvajjento sataporise papāte papati. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, ‘‘vaccho’’tissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto bimbisārasamāgame paṭiladdhasaddho pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.7-14) –

    ‘‘ಪರಕಮ್ಮಾಯನೇ ಯುತ್ತೋ, ಅಪರಾಧಂ ಅಕಾಸಹಂ।

    ‘‘Parakammāyane yutto, aparādhaṃ akāsahaṃ;

    ವನನ್ತಂ ಅಭಿಧಾವಿಸ್ಸಂ, ಭಯವೇರಸಮಪ್ಪಿತೋ॥

    Vanantaṃ abhidhāvissaṃ, bhayaverasamappito.

    ‘‘ಪುಪ್ಫಿತಂ ಪಾದಪಂ ದಿಸ್ವಾ, ಪಿಣ್ಡಿಬನ್ಧಂ ಸುನಿಮ್ಮಿತಂ।

    ‘‘Pupphitaṃ pādapaṃ disvā, piṇḍibandhaṃ sunimmitaṃ;

    ತಮ್ಬಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಬೋಧಿಯಂ ಓಕಿರಿಂ ಅಹಂ॥

    Tambapupphaṃ gahetvāna, bodhiyaṃ okiriṃ ahaṃ.

    ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾನ ತಂ ಬೋಧಿಂ, ಪಾಟಲಿಂ ಪಾದಪುತ್ತಮಂ।

    ‘‘Sammajjitvāna taṃ bodhiṃ, pāṭaliṃ pādaputtamaṃ;

    ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾನ, ಬೋಧಿಮೂಲೇ ಉಪಾವಿಸಿಂ॥

    Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, bodhimūle upāvisiṃ.

    ‘‘ಗತಮಗ್ಗಂ ಗವೇಸನ್ತಾ, ಆಗಚ್ಛುಂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ।

    ‘‘Gatamaggaṃ gavesantā, āgacchuṃ mama santikaṃ;

    ತೇ ಚ ದಿಸ್ವಾನಹಂ ತತ್ಥ, ಆವಜ್ಜಿಂ ಬೋಧಿಮುತ್ತಮಂ॥

    Te ca disvānahaṃ tattha, āvajjiṃ bodhimuttamaṃ.

    ‘‘ವನ್ದಿತ್ವಾನ ಅಹಂ ಬೋಧಿಂ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ।

    ‘‘Vanditvāna ahaṃ bodhiṃ, vippasannena cetasā;

    ಅನೇಕತಾಲೇ ಪಪತಿಂ, ಗಿರಿದುಗ್ಗೇ ಭಯಾನಕೇ॥

    Anekatāle papatiṃ, giridugge bhayānake.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಪುಪ್ಫಮಭಿರೋಪಯಿಂ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬೋಧಿಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bodhipūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ಚ ತತಿಯೇ ಕಪ್ಪೇ, ರಾಜಾ ಸುಸಞ್ಞತೋ ಅಹಂ।

    ‘‘Ito ca tatiye kappe, rājā susaññato ahaṃ;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ವಿವೇಕಾಭಿರತಿಯಾ ವನೇಯೇವ ವಸಿ, ತೇನ ವನವಚ್ಛೋತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ। ಅಥ ಕದಾಚಿ ಥೇರೋ ಞಾತಿಜನಾನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ರಾಜಗಹಂ ಗತೋ ತತ್ಥ ಞಾತಕೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಿಯಮಾನೋ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ಗಮನಾಕಾರಂ ಸನ್ದಸ್ಸೇತಿ। ತಂ ಞಾತಕಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಧುರವಿಹಾರೇ ವಸಥ, ಮಯಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಯಾಚಿಂಸು। ಥೇರೋ ತೇಸಂ ಪಬ್ಬತರಾಮಣೇಯ್ಯಕಿತ್ತನಾಪದೇಸೇನ ವಿವೇಕಾಭಿರತಿಂ ನಿವೇದೇನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā vivekābhiratiyā vaneyeva vasi, tena vanavacchoti samaññā udapādi. Atha kadāci thero ñātijanānuggahatthaṃ rājagahaṃ gato tattha ñātakehi upaṭṭhiyamāno katipāhaṃ vasitvā gamanākāraṃ sandasseti. Taṃ ñātakā, ‘‘bhante, amhākaṃ anuggahatthaṃ dhuravihāre vasatha, mayaṃ upaṭṭhahissāmā’’ti yāciṃsu. Thero tesaṃ pabbatarāmaṇeyyakittanāpadesena vivekābhiratiṃ nivedento –

    ೧೧೩.

    113.

    ‘‘ಅಚ್ಛೋದಿಕಾ ಪುಥುಸಿಲಾ, ಗೋನಙ್ಗುಲಮಿಗಾಯುತಾ।

    ‘‘Acchodikā puthusilā, gonaṅgulamigāyutā;

    ಅಮ್ಬುಸೇವಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ತೇ ಸೇಲಾ ರಮಯನ್ತಿ ಮ’’ನ್ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Ambusevālasañchannā, te selā ramayanti ma’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೋದಿಕಾತಿ ಅಚ್ಛಂ ಅಬಹಲಂ ಸುಖುಮಂ ಉದಕಂ ಏತೇಸೂತಿ ‘‘ಅಚ್ಛೋದಕಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಅಚ್ಛೋದಿಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತೇನ ತೇಸಂ ಉದಕಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪುಥುಸಿಲಾತಿ ಪುಥುಲಾ ವಿತ್ಥತಾ ಮುದುಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಸಿಲಾ ಏತೇಸೂತಿ ಪುಥುಸಿಲಾ। ಏತೇನ ನಿಸಜ್ಜನಟ್ಠಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಗುನ್ನಂ ವಿಯ ನಙ್ಗುಲಂ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಗೋನಙ್ಗುಲಾ, ಕಾಳಮಕ್ಕಟಾ, ‘‘ಪಕತಿಮಕ್ಕಟಾ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿಯೇವ । ಗೋನಙ್ಗುಲೇಹಿ ಚ ಪಸದಾದಿಕೇಹಿ ಮಿಗೇಹಿ ಚ ತಹಂ ತಹಂ ವಿಚರನ್ತೇಹಿ ಆಯುತಾ ಮಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಗೋನಙ್ಗುಲಮಿಗಾಯುತಾ । ಏತೇನ ತೇಸಂ ಅಮನುಸ್ಸೂಪಚಾರಿತಾಯ ಅರಞ್ಞಲಕ್ಖಣೂಪೇತತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅಮ್ಬುಸೇವಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ಪಸವನತೋ ಸತತಂ ಪಗ್ಘರಮಾನಸಲಿಲತಾಯ ತಹಂ ತಹಂ ಉದಕಸೇವಾಲಸಞ್ಛಾದಿತಾ। ತೇ ಸೇಲಾ ರಮಯನ್ತಿ ಮನ್ತಿ ಯತ್ಥಾಹಂ ವಸಾಮಿ; ತೇ ಏದಿಸಾ ಸೇಲಾ ಪಬ್ಬತಾ ವಿವೇಕಾಭಿರತಿಯಾ ಮಂ ರಮಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥೇವಾಹಂ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಇದಮೇವ ಚ ಥೇರಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅಹೋಸಿ।

    Tattha acchodikāti acchaṃ abahalaṃ sukhumaṃ udakaṃ etesūti ‘‘acchodakā’’ti vattabbe liṅgavipallāsena acchodikā’’ti vuttaṃ. Etena tesaṃ udakasampattiṃ dasseti. Puthusilāti puthulā vitthatā mudusukhasamphassā silā etesūti puthusilā. Etena nisajjanaṭṭhānasampattiṃ dasseti. Gunnaṃ viya naṅgulaṃ naṅguṭṭhaṃ etesanti gonaṅgulā, kāḷamakkaṭā, ‘‘pakatimakkaṭā’’tipi vadantiyeva . Gonaṅgulehi ca pasadādikehi migehi ca tahaṃ tahaṃ vicarantehi āyutā missitāti gonaṅgulamigāyutā. Etena tesaṃ amanussūpacāritāya araññalakkhaṇūpetataṃ dasseti. Ambusevālasañchannāti pasavanato satataṃ paggharamānasalilatāya tahaṃ tahaṃ udakasevālasañchāditā. Te selā ramayanti manti yatthāhaṃ vasāmi; te edisā selā pabbatā vivekābhiratiyā maṃ ramayanti, tasmā tatthevāhaṃ gacchāmīti adhippāyo. Idameva ca therassa aññābyākaraṇaṃ ahosi.

    ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vanavacchattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೩. ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 3. Vanavacchattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact