Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੩. વਨવਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    3. Vanavacchattheragāthāvaṇṇanā

    ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾ ਪੁਥੁਸਿਲਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ વਨવਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਬੀਜਂ ਰੋਪੇਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਜੀવਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਪਰਾਧਂ ਕਤ੍વਾ ਮਰਣਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ ਪਲਾਯਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਿਬਨ੍ਧੇਹਿ ਅਸੋਕਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਕਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਮੁਖੋ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਾਰੇਤੁਂ ਆਗਤੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਦਿਸ੍વਾ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੋਪੇਤ੍વਾ ਬੋਧਿਂ ਏવ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਸਤਪੋਰਿਸੇ ਪਪਾਤੇ ਪਪਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ વਿਭવਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ‘‘વਚ੍ਛੋ’’ਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੧.੧੬.੭-੧੪) –

    Acchodikā puthusilāti āyasmato vanavacchattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalabījaṃ ropento vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto parassa kammaṃ katvā jīvanto kassaci aparādhaṃ katvā maraṇabhayena tajjito palāyanto antarāmagge bodhirukkhaṃ disvā pasannamānaso tassa mūlaṃ sammajjitvā piṇḍibandhehi asokapupphehi pūjaṃ katvā vanditvā bodhiṃ abhimukho namassamāno pallaṅkena nisinno māretuṃ āgate paccatthike disvā tesu cittaṃ akopetvā bodhiṃ eva āvajjento sataporise papāte papati. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe vibhavasampannassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, ‘‘vaccho’’tissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto bimbisārasamāgame paṭiladdhasaddho pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.16.7-14) –

    ‘‘ਪਰਕਮ੍ਮਾਯਨੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਅਪਰਾਧਂ ਅਕਾਸਹਂ।

    ‘‘Parakammāyane yutto, aparādhaṃ akāsahaṃ;

    વਨਨ੍ਤਂ ਅਭਿਧਾવਿਸ੍ਸਂ, ਭਯવੇਰਸਮਪ੍ਪਿਤੋ॥

    Vanantaṃ abhidhāvissaṃ, bhayaverasamappito.

    ‘‘ਪੁਪ੍ਫਿਤਂ ਪਾਦਪਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਪਿਣ੍ਡਿਬਨ੍ਧਂ ਸੁਨਿਮ੍ਮਿਤਂ।

    ‘‘Pupphitaṃ pādapaṃ disvā, piṇḍibandhaṃ sunimmitaṃ;

    ਤਮ੍ਬਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਬੋਧਿਯਂ ਓਕਿਰਿਂ ਅਹਂ॥

    Tambapupphaṃ gahetvāna, bodhiyaṃ okiriṃ ahaṃ.

    ‘‘ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍વਾਨ ਤਂ ਬੋਧਿਂ, ਪਾਟਲਿਂ ਪਾਦਪੁਤ੍ਤਮਂ।

    ‘‘Sammajjitvāna taṃ bodhiṃ, pāṭaliṃ pādaputtamaṃ;

    ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾਨ, ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਉਪਾવਿਸਿਂ॥

    Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, bodhimūle upāvisiṃ.

    ‘‘ਗਤਮਗ੍ਗਂ ਗવੇਸਨ੍ਤਾ, ਆਗਚ੍ਛੁਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ।

    ‘‘Gatamaggaṃ gavesantā, āgacchuṃ mama santikaṃ;

    ਤੇ ਚ ਦਿਸ੍વਾਨਹਂ ਤਤ੍ਥ, ਆવਜ੍ਜਿਂ ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਂ॥

    Te ca disvānahaṃ tattha, āvajjiṃ bodhimuttamaṃ.

    ‘‘વਨ੍ਦਿਤ੍વਾਨ ਅਹਂ ਬੋਧਿਂ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ।

    ‘‘Vanditvāna ahaṃ bodhiṃ, vippasannena cetasā;

    ਅਨੇਕਤਾਲੇ ਪਪਤਿਂ, ਗਿਰਿਦੁਗ੍ਗੇ ਭਯਾਨਕੇ॥

    Anekatāle papatiṃ, giridugge bhayānake.

    ‘‘ਏਕਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਰੋਪਯਿਂ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੋਧਿਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bodhipūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਇਤੋ ਚ ਤਤਿਯੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਰਾਜਾ ਸੁਸਞ੍ਞਤੋ ਅਹਂ।

    ‘‘Ito ca tatiye kappe, rājā susaññato ahaṃ;

    ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਮਹਬ੍ਬਲੋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ વਿવੇਕਾਭਿਰਤਿਯਾ વਨੇਯੇવ વਸਿ, ਤੇਨ વਨવਚ੍ਛੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ। ਅਥ ਕਦਾਚਿ ਥੇਰੋ ਞਾਤਿਜਨਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਰਾਜਗਹਂ ਗਤੋ ਤਤ੍ਥ ਞਾਤਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨੋ ਕਤਿਪਾਹਂ વਸਿਤ੍વਾ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਂ ਞਾਤਕਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਧੁਰવਿਹਾਰੇ વਸਥ, ਮਯਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਤਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਿਤ੍ਤਨਾਪਦੇਸੇਨ વਿવੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਨਿવੇਦੇਨ੍ਤੋ –

    Arahattaṃ pana patvā vivekābhiratiyā vaneyeva vasi, tena vanavacchoti samaññā udapādi. Atha kadāci thero ñātijanānuggahatthaṃ rājagahaṃ gato tattha ñātakehi upaṭṭhiyamāno katipāhaṃ vasitvā gamanākāraṃ sandasseti. Taṃ ñātakā, ‘‘bhante, amhākaṃ anuggahatthaṃ dhuravihāre vasatha, mayaṃ upaṭṭhahissāmā’’ti yāciṃsu. Thero tesaṃ pabbatarāmaṇeyyakittanāpadesena vivekābhiratiṃ nivedento –

    ੧੧੩.

    113.

    ‘‘ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾ ਪੁਥੁਸਿਲਾ, ਗੋਨਙ੍ਗੁਲਮਿਗਾਯੁਤਾ।

    ‘‘Acchodikā puthusilā, gonaṅgulamigāyutā;

    ਅਮ੍ਬੁਸੇવਾਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੇਲਾ ਰਮਯਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ॥ – ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    Ambusevālasañchannā, te selā ramayanti ma’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾਤਿ ਅਚ੍ਛਂ ਅਬਹਲਂ ਸੁਖੁਮਂ ਉਦਕਂ ਏਤੇਸੂਤਿ ‘‘ਅਚ੍ਛੋਦਕਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤੇਨ ਤੇਸਂ ਉਦਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪੁਥੁਸਿਲਾਤਿ ਪੁਥੁਲਾ વਿਤ੍ਥਤਾ ਮੁਦੁਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾ ਸਿਲਾ ਏਤੇਸੂਤਿ ਪੁਥੁਸਿਲਾ। ਏਤੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਗੁਨ੍ਨਂ વਿਯ ਨਙ੍ਗੁਲਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਗੋਨਙ੍ਗੁਲਾ, ਕਾਲ਼ਮਕ੍ਕਟਾ, ‘‘ਪਕਤਿਮਕ੍ਕਟਾ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿਯੇવ । ਗੋਨਙ੍ਗੁਲੇਹਿ ਚ ਪਸਦਾਦਿਕੇਹਿ ਮਿਗੇਹਿ ਚ ਤਹਂ ਤਹਂ વਿਚਰਨ੍ਤੇਹਿ ਆਯੁਤਾ ਮਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਗੋਨਙ੍ਗੁਲਮਿਗਾਯੁਤਾ । ਏਤੇਨ ਤੇਸਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਿਤਾਯ ਅਰਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣੂਪੇਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਮ੍ਬੁਸੇવਾਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਪਸવਨਤੋ ਸਤਤਂ ਪਗ੍ਘਰਮਾਨਸਲਿਲਤਾਯ ਤਹਂ ਤਹਂ ਉਦਕਸੇવਾਲਸਞ੍ਛਾਦਿਤਾ। ਤੇ ਸੇਲਾ ਰਮਯਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥਾਹਂ વਸਾਮਿ; ਤੇ ਏਦਿਸਾ ਸੇਲਾ ਪਬ੍ਬਤਾ વਿવੇਕਾਭਿਰਤਿਯਾ ਮਂ ਰਮਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥੇવਾਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਇਦਮੇવ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸਿ।

    Tattha acchodikāti acchaṃ abahalaṃ sukhumaṃ udakaṃ etesūti ‘‘acchodakā’’ti vattabbe liṅgavipallāsena acchodikā’’ti vuttaṃ. Etena tesaṃ udakasampattiṃ dasseti. Puthusilāti puthulā vitthatā mudusukhasamphassā silā etesūti puthusilā. Etena nisajjanaṭṭhānasampattiṃ dasseti. Gunnaṃ viya naṅgulaṃ naṅguṭṭhaṃ etesanti gonaṅgulā, kāḷamakkaṭā, ‘‘pakatimakkaṭā’’tipi vadantiyeva . Gonaṅgulehi ca pasadādikehi migehi ca tahaṃ tahaṃ vicarantehi āyutā missitāti gonaṅgulamigāyutā. Etena tesaṃ amanussūpacāritāya araññalakkhaṇūpetataṃ dasseti. Ambusevālasañchannāti pasavanato satataṃ paggharamānasalilatāya tahaṃ tahaṃ udakasevālasañchāditā. Te selā ramayanti manti yatthāhaṃ vasāmi; te edisā selā pabbatā vivekābhiratiyā maṃ ramayanti, tasmā tatthevāhaṃ gacchāmīti adhippāyo. Idameva ca therassa aññābyākaraṇaṃ ahosi.

    વਨવਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Vanavacchattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੩. વਨવਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 3. Vanavacchattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact