| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / थेरगाथापाळि • Theragāthāpāḷi |
२१. महानिपातो
21. Mahānipāto
१. वङ्गीसत्थेरगाथा
1. Vaṅgīsattheragāthā
१२१८.
1218.
‘‘निक्खन्तं वत मं सन्तं, अगारस्मानगारियं।
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
वितक्का उपधावन्ति, पगब्भा कण्हतो इमे॥
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
१२१९.
1219.
समन्ता परिकिरेय्युं, सहस्सं अपलायिनं॥
Samantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
१२२०.
1220.
१२२१.
1221.
‘‘सक्खी हि मे सुतं एतं, बुद्धस्सादिच्चबन्धुनो।
‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
निब्बानगमनं मग्गं, तत्थ मे निरतो मनो॥
Nibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
१२२२.
1222.
‘‘एवं चे मं विहरन्तं, पापिम उपगच्छसि।
‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
तथा मच्चु करिस्सामि, न मे मग्गम्पि दक्खसि॥
Tathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
१२२३.
1223.
‘‘अरतिञ्च 9 रतिञ्च पहाय, सब्बसो गेहसितञ्च वितक्कं।
‘‘Aratiñca 10 ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
वनथं न करेय्य कुहिञ्चि, निब्बनथो अवनथो स 11 भिक्खु॥
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa 12 bhikkhu.
१२२४.
1224.
‘‘यमिध पथविञ्च वेहासं, रूपगतं जगतोगधं किञ्चि।
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
परिजीयति सब्बमनिच्चं, एवं समेच्च चरन्ति मुतत्ता॥
Parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
१२२५.
1225.
‘‘उपधीसु जना गधितासे, दिट्ठसुते 13 पटिघे च मुते च।
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute 14 paṭighe ca mute ca;
एत्थ विनोदय छन्दमनेजो, यो हेत्थ न लिम्पति मुनि तमाहु 15॥
Ettha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu 16.
१२२६.
1226.
‘‘अथ सट्ठिसिता सवितक्का, पुथुज्जनताय 17 अधम्मा निविट्ठा।
‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya 18 adhammā niviṭṭhā;
न च वग्गगतस्स कुहिञ्चि, नो पन दुट्ठुल्लगाही 19 स भिक्खु॥
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī 20 sa bhikkhu.
१२२७.
1227.
‘‘दब्बो चिररत्तसमाहितो, अकुहको निपको अपिहालु।
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
सन्तं पदं अज्झगमा मुनि, पटिच्च परिनिब्बुतो कङ्खति कालं॥
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
१२२८.
1228.
‘‘मानं पजहस्सु गोतम, मानपथञ्च जहस्सु असेसं।
‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
मानपथम्हि स मुच्छितो, विप्पटिसारीहुवा चिररत्तं॥
Mānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
१२२९.
1229.
‘‘मक्खेन मक्खिता पजा, मानहता निरयं पपतन्ति।
‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
सोचन्ति जना चिररत्तं, मानहता निरयं उपपन्ना॥
Socanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
१२३०.
1230.
‘‘न हि सोचति भिक्खु कदाचि, मग्गजिनो सम्मा पटिपन्नो।
‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
कित्तिञ्च सुखञ्चानुभोति, धम्मदसोति तमाहु तथत्तं॥
Kittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
१२३१.
1231.
‘‘तस्मा अखिलो इध 21 पधानवा, नीवरणानि पहाय विसुद्धो।
‘‘Tasmā akhilo idha 22 padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
मानञ्च पहाय असेसं, विज्जायन्तकरो समितावी॥
Mānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
१२३२.
1232.
‘‘कामरागेन डय्हामि, चित्तं मे परिडय्हति।
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
साधु निब्बापनं ब्रूहि, अनुकम्पाय गोतम॥
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
१२३३.
1233.
‘‘सञ्ञाय विपरियेसा, चित्तं ते परिडय्हति।
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
१२३४.
1234.
‘‘असुभाय चित्तं भावेहि, एकग्गं सुसमाहितं।
‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
सति कायगता त्यत्थु, निब्बिदाबहुलो भव॥
Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
१२३५.
1235.
‘‘अनिमित्तञ्च भावेहि, मानानुसयमुज्जह।
‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
ततो मानाभिसमया, उपसन्तो चरिस्ससि॥
Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
१२३६.
1236.
‘‘तमेव वाचं भासेय्य, यायत्तानं न तापये।
‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
परे च न विहिंसेय्य, सा वे वाचा सुभासिता॥
Pare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
१२३७.
1237.
‘‘पियवाचमेव भासेय्य, या वाचा पटिनन्दिता।
‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
यं अनादाय पापानि, परेसं भासते पियं॥
Yaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
१२३८.
1238.
‘‘सच्चं वे अमता वाचा, एस धम्मो सनन्तनो।
‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
सच्चे अत्थे च धम्मे च, आहु सन्तो पतिट्ठिता॥
Sacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
१२३९.
1239.
‘‘यं बुद्धो भासति वाचं, खेमं निब्बानपत्तिया।
‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
दुक्खस्सन्तकिरियाय, सा वे वाचानमुत्तमा॥
Dukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
१२४०.
1240.
‘‘गम्भीरपञ्ञो मेधावी, मग्गामग्गस्स कोविदो।
‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
सारिपुत्तो महापञ्ञो, धम्मं देसेति भिक्खुनं॥
Sāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
१२४१.
1241.
‘‘सङ्खित्तेनपि देसेति, वित्थारेनपि भासति।
‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
१२४२.
1242.
‘‘तस्स तं देसयन्तस्स, सुणन्ति मधुरं गिरं।
‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
सरेन रजनीयेन, सवनीयेन वग्गुना।
Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
उदग्गचित्ता मुदिता, सोतं ओधेन्ति भिक्खवो॥
Udaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
१२४३.
1243.
‘‘अज्ज पन्नरसे विसुद्धिया, भिक्खू पञ्चसता समागता।
‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
संयोजनबन्धनच्छिदा, अनीघा खीणपुनब्भवा इसी॥
Saṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
१२४४.
1244.
‘‘चक्कवत्ती यथा राजा, अमच्चपरिवारितो।
‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
समन्ता अनुपरियेति, सागरन्तं महिं इमं॥
Samantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
१२४५.
1245.
‘‘एवं विजितसङ्गामं, सत्थवाहं अनुत्तरं।
‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
सावका पयिरुपासन्ति, तेविज्जा मच्चुहायिनो॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
१२४६.
1246.
‘‘सब्बे भगवतो पुत्ता, पलापेत्थ न विज्जति।
‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
तण्हासल्लस्स हन्तारं, वन्दे आदिच्चबन्धुनं॥
Taṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
१२४७.
1247.
‘‘परोसहस्सं भिक्खूनं, सुगतं पयिरुपासति।
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
देसेन्तं विरजं धम्मं, निब्बानं अकुतोभयं॥
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
१२४८.
1248.
‘‘सुणन्ति धम्मं विमलं, सम्मासम्बुद्धदेसितं।
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
सोभति वत सम्बुद्धो, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो॥
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
१२४९.
1249.
‘‘‘नागनामो’सि भगवा, इसीनं इसिसत्तमो।
‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
महामेघोव हुत्वान, सावके अभिवस्ससि॥
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
१२५०.
1250.
‘‘दिवा विहारा निक्खम्म, सत्थुदस्सनकम्यता।
‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
सावको ते महावीर, पादे वन्दति वङ्गिसो॥
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
१२५१.
1251.
‘‘उम्मग्गपथं मारस्स, अभिभुय्य चरति पभिज्ज खीलानि।
‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
तं पस्सथ बन्धपमुञ्चकरं, असितंव भागसो पविभज्ज॥
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
१२५२.
1252.
‘‘ओघस्स हि नितरणत्थं, अनेकविहितं मग्गं अक्खासि।
‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
तस्मिञ्च अमते अक्खाते, धम्मदसा ठिता असंहीरा॥
Tasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
१२५३.
1253.
ञत्वा च सच्छिकत्वा च, अग्गं सो देसयि दसद्धानं॥
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
१२५४.
1254.
‘‘एवं सुदेसिते धम्मे, को पमादो विजानतं धम्मं।
‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
तस्मा हि तस्स भगवतो सासने, अप्पमत्तो सदा नमस्समनुसिक्खे॥
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
१२५५.
1255.
‘‘बुद्धानुबुद्धो यो थेरो, कोण्डञ्ञो तिब्बनिक्कमो।
‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
लाभी सुखविहारानं, विवेकानं अभिण्हसो॥
Lābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
१२५६.
1256.
‘‘यं सावकेन पत्तब्बं, सत्थु सासनकारिना।
‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
सब्बस्स तं अनुप्पत्तं, अप्पमत्तस्स सिक्खतो॥
Sabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
१२५७.
1257.
‘‘महानुभावो तेविज्जो, चेतोपरियकोविदो।
‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
कोण्डञ्ञो बुद्धदायादो, पादे वन्दति सत्थुनो॥
Koṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
१२५८.
1258.
‘‘नगस्स पस्से आसीनं, मुनिं दुक्खस्स पारगुं।
‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
सावका पयिरुपासन्ति, तेविज्जा मच्चुहायिनो॥
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
१२५९.
1259.
१२६०.
1260.
‘‘एवं सब्बङ्गसम्पन्नं, मुनिं दुक्खस्स पारगुं।
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
अनेकाकारसम्पन्नं, पयिरुपासन्ति गोतमं॥
Anekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
१२६१.
1261.
‘‘चन्दो यथा विगतवलाहके नभे, विरोचति वीतमलोव भाणुमा।
‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
एवम्पि अङ्गीरस त्वं महामुनि, अतिरोचसि यससा सब्बलोकं॥
Evampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
१२६२.
1262.
‘‘कावेय्यमत्ता विचरिम्ह पुब्बे, गामा गामं पुरा पुरं।
‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
अथद्दसाम सम्बुद्धं, सब्बधम्मान पारगुं॥
Athaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
१२६३.
1263.
‘‘सो मे धम्ममदेसेसि, मुनि दुक्खस्स पारगू।
‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
१२६४.
1264.
‘‘तस्साहं वचनं सुत्वा, खन्धे आयतनानि च।
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
धातुयो च विदित्वान, पब्बजिं अनगारियं॥
Dhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
१२६५.
1265.
‘‘बहूनं वत अत्थाय, उप्पज्जन्ति तथागता।
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
इत्थीनं पुरिसानञ्च, ये ते सासनकारका॥
Itthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
१२६६.
1266.
‘‘तेसं खो वत अत्थाय, बोधिमज्झगमा मुनि।
‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, ये निरामगतद्दसा॥
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
१२६७.
1267.
‘‘सुदेसिता चक्खुमता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना।
‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
चत्तारि अरियसच्चानि, अनुकम्पाय पाणिनं॥
Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
१२६८.
1268.
‘‘दुक्खं दुक्खसमुप्पादं, दुक्खस्स च अतिक्कमं।
‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
अरियं चट्ठङ्गिकं मग्गं, दुक्खूपसमगामिनं॥
Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
१२६९.
1269.
‘‘एवमेते तथा वुत्ता, दिट्ठा मे ते यथा तथा।
‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
सदत्थो मे अनुप्पत्तो, कतं बुद्धस्स सासनं॥
Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
१२७०.
1270.
‘‘स्वागतं वत मे आसि, मम बुद्धस्स सन्तिके।
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
१२७१.
1271.
‘‘अभिञ्ञापारमिप्पत्तो, सोतधातु विसोधिता।
‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
तेविज्जो इद्धिपत्तोम्हि, चेतोपरियकोविदो॥
Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
१२७२.
1272.
‘‘पुच्छामि सत्थारमनोमपञ्ञं, दिट्ठेव धम्मे यो विचिकिच्छानं छेत्ता।
‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
अग्गाळवे कालमकासि भिक्खु, ञातो यसस्सी अभिनिब्बुतत्तो॥
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
१२७३.
1273.
‘‘निग्रोधकप्पो इति तस्स नामं, तया कतं भगवा ब्राह्मणस्स।
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
सो तं नमस्सं अचरि मुत्यपेखो, आरद्धवीरियो दळ्हधम्मदस्सी॥
So taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
१२७४.
1274.
‘‘तं सावकं सक्क मयम्पि सब्बे, अञ्ञातुमिच्छाम समन्तचक्खु।
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
समवट्ठिता नो सवनाय सोता 39, तुवं नो सत्था त्वमनुत्तरोसि’’॥
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā 40, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
१२७५.
1275.
छिन्द नो विचिकिच्छं ब्रूहि मेतं, परिनिब्बुतं वेदय भूरिपञ्ञ।
Chinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
मज्झेव नो भास समन्तचक्खु, सक्कोव देवान सहस्सनेत्तो॥
Majjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
१२७६.
1276.
‘‘ये केचि गन्था इध मोहमग्गा, अञ्ञाणपक्खा विचिकिच्छठाना।
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
तथागतं पत्वा न ते भवन्ति, चक्खुञ्हि एतं परमं नरानं॥
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
१२७७.
1277.
‘‘नो चे हि जातु पुरिसो किलेसे, वातो यथा अब्भघनं विहाने।
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
तमोवस्स निवुतो सब्बलोको, जोतिमन्तोपि न पभासेय्युं 41॥
Tamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ 42.
१२७८.
1278.
‘‘धीरा च पज्जोतकरा भवन्ति, तं तं अहं वीर तथेव मञ्ञे।
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
विपस्सिनं जानमुपागमिम्ह, परिसासु नो आविकरोहि कप्पं॥
Vipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
१२७९.
1279.
‘‘खिप्पं गिरं एरय वग्गु वग्गुं, हंसोव पग्गय्ह सणिकं निकूज।
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
बिन्दुस्सरेन सुविकप्पितेन, सब्बेव ते उज्जुगता सुणोम॥
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
१२८०.
1280.
‘‘पहीनजातिमरणं असेसं, निग्गय्ह धोनं वदेस्सामि 43 धम्मं।
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi 44 dhammaṃ;
१२८१.
1281.
‘‘सम्पन्नवेय्याकरणं तवेदं, समुज्जुपञ्ञस्स समुग्गहीतं।
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
अयमञ्जलि पच्छिमो सुप्पणामितो, मा मोहयी जानमनोमपञ्ञ॥
Ayamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
१२८२.
1282.
‘‘परोपरं अरियधम्मं विदित्वा, मा मोहयी जानमनोमवीरिय।
‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
वारिं यथा घम्मनि घम्मतत्तो, वाचाभिकङ्खामि सुतं पवस्स॥
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
१२८३.
1283.
‘‘यदत्थिकं ब्रह्मचरियं अचरी, कप्पायनो कच्चिस्सतं अमोघं।
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
निब्बायि सो आदु सउपादिसेसो 49, यथा विमुत्तो अहु तं सुणोम॥
Nibbāyi so ādu saupādiseso 50, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
१२८४.
1284.
‘‘‘अच्छेच्छि तण्हं इध नामरूपे,
‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
(इति भगवा) कण्हस्स सोतं दीघरत्तानुसयितं।
(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
अतारि जातिं मरणं असेसं’, इच्चब्रवि भगवा पञ्चसेट्ठो॥
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
१२८५.
1285.
‘‘एस सुत्वा पसीदामि, वचो ते इसिसत्तम।
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
अमोघं किर मे पुट्ठं, न मं वञ्चेसि ब्राह्मणो॥
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
१२८६.
1286.
‘‘यथा वादी तथा कारी, अहु बुद्धस्स सावको।
‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
अच्छेच्छि मच्चुनो जालं, ततं मायाविनो दळ्हं॥
Acchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
१२८७.
1287.
‘‘अद्दस भगवा आदिं, उपादानस्स कप्पियो।
‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
अच्चगा वत कप्पानो, मच्चुधेय्यं सुदुत्तरं॥
Accagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
१२८८.
1288.
‘‘तं देवदेवं वन्दामि, पुत्तं ते द्विपदुत्तम।
‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
अनुजातं महावीरं, नागं नागस्स ओरस’’न्ति॥
Anujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
इत्थं सुदं आयस्मा वङ्गीसो थेरो गाथायो
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
अभासित्थाति।
Abhāsitthāti.
महानिपातो निट्ठितो।
Mahānipāto niṭṭhito.
तत्रुद्दानं –
Tatruddānaṃ –
सत्ततिम्हि निपातम्हि, वङ्गीसो पटिभाणवा।
Sattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
एकोव थेरो नत्थञ्ञो, गाथायो एकसत्ततीति॥
Ekova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
निट्ठिता थेरगाथायो।
Niṭṭhitā theragāthāyo.
तत्रुद्दानं –
Tatruddānaṃ –
सहस्सं होन्ति ता गाथा, तीणि सट्ठिसतानि च।
Sahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
थेरा च द्वे सता सट्ठि, चत्तारो च पकासिता॥
Therā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
सीहनादं नदित्वान, बुद्धपुत्ता अनासवा।
Sīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
खेमन्तं पापुणित्वान, अग्गिखन्धाव निब्बुताति॥
Khemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
थेरगाथापाळि निट्ठिता।
Theragāthāpāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / थेरगाथा-अट्ठकथा • Theragāthā-aṭṭhakathā / १. वङ्गीसत्थेरगाथावण्णना • 1. Vaṅgīsattheragāthāvaṇṇanā
