Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi |
૨૧. મહાનિપાતો
21. Mahānipāto
૧. વઙ્ગીસત્થેરગાથા
1. Vaṅgīsattheragāthā
૧૨૧૮.
1218.
‘‘નિક્ખન્તં વત મં સન્તં, અગારસ્માનગારિયં;
‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
વિતક્કા ઉપધાવન્તિ, પગબ્ભા કણ્હતો ઇમે.
Vitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
૧૨૧૯.
1219.
સમન્તા પરિકિરેય્યું, સહસ્સં અપલાયિનં.
Samantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
૧૨૨૦.
1220.
૧૨૨૧.
1221.
‘‘સક્ખી હિ મે સુતં એતં, બુદ્ધસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો;
‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
નિબ્બાનગમનં મગ્ગં, તત્થ મે નિરતો મનો.
Nibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
૧૨૨૨.
1222.
‘‘એવં ચે મં વિહરન્તં, પાપિમ ઉપગચ્છસિ;
‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
તથા મચ્ચુ કરિસ્સામિ, ન મે મગ્ગમ્પિ દક્ખસિ.
Tathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
૧૨૨૩.
1223.
‘‘અરતિઞ્ચ 9 રતિઞ્ચ પહાય, સબ્બસો ગેહસિતઞ્ચ વિતક્કં;
‘‘Aratiñca 10 ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
વનથં ન કરેય્ય કુહિઞ્ચિ, નિબ્બનથો અવનથો સ 11 ભિક્ખુ.
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa 12 bhikkhu.
૧૨૨૪.
1224.
‘‘યમિધ પથવિઞ્ચ વેહાસં, રૂપગતં જગતોગધં કિઞ્ચિ;
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
પરિજીયતિ સબ્બમનિચ્ચં, એવં સમેચ્ચ ચરન્તિ મુતત્તા.
Parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
૧૨૨૫.
1225.
‘‘ઉપધીસુ જના ગધિતાસે, દિટ્ઠસુતે 13 પટિઘે ચ મુતે ચ;
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute 14 paṭighe ca mute ca;
એત્થ વિનોદય છન્દમનેજો, યો હેત્થ ન લિમ્પતિ મુનિ તમાહુ 15.
Ettha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu 16.
૧૨૨૬.
1226.
‘‘અથ સટ્ઠિસિતા સવિતક્કા, પુથુજ્જનતાય 17 અધમ્મા નિવિટ્ઠા;
‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya 18 adhammā niviṭṭhā;
ન ચ વગ્ગગતસ્સ કુહિઞ્ચિ, નો પન દુટ્ઠુલ્લગાહી 19 સ ભિક્ખુ.
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī 20 sa bhikkhu.
૧૨૨૭.
1227.
‘‘દબ્બો ચિરરત્તસમાહિતો, અકુહકો નિપકો અપિહાલુ;
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
સન્તં પદં અજ્ઝગમા મુનિ, પટિચ્ચ પરિનિબ્બુતો કઙ્ખતિ કાલં.
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
૧૨૨૮.
1228.
‘‘માનં પજહસ્સુ ગોતમ, માનપથઞ્ચ જહસ્સુ અસેસં;
‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
માનપથમ્હિ સ મુચ્છિતો, વિપ્પટિસારીહુવા ચિરરત્તં.
Mānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
૧૨૨૯.
1229.
‘‘મક્ખેન મક્ખિતા પજા, માનહતા નિરયં પપતન્તિ;
‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
સોચન્તિ જના ચિરરત્તં, માનહતા નિરયં ઉપપન્ના.
Socanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
૧૨૩૦.
1230.
‘‘ન હિ સોચતિ ભિક્ખુ કદાચિ, મગ્ગજિનો સમ્મા પટિપન્નો;
‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
કિત્તિઞ્ચ સુખઞ્ચાનુભોતિ, ધમ્મદસોતિ તમાહુ તથત્તં.
Kittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
૧૨૩૧.
1231.
‘‘તસ્મા અખિલો ઇધ 21 પધાનવા, નીવરણાનિ પહાય વિસુદ્ધો;
‘‘Tasmā akhilo idha 22 padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
માનઞ્ચ પહાય અસેસં, વિજ્જાયન્તકરો સમિતાવી.
Mānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
૧૨૩૨.
1232.
‘‘કામરાગેન ડય્હામિ, ચિત્તં મે પરિડય્હતિ;
‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
સાધુ નિબ્બાપનં બ્રૂહિ, અનુકમ્પાય ગોતમ.
Sādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
૧૨૩૩.
1233.
‘‘સઞ્ઞાય વિપરિયેસા, ચિત્તં તે પરિડય્હતિ;
‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
૧૨૩૪.
1234.
‘‘અસુભાય ચિત્તં ભાવેહિ, એકગ્ગં સુસમાહિતં;
‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
સતિ કાયગતા ત્યત્થુ, નિબ્બિદાબહુલો ભવ.
Sati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
૧૨૩૫.
1235.
‘‘અનિમિત્તઞ્ચ ભાવેહિ, માનાનુસયમુજ્જહ;
‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
તતો માનાભિસમયા, ઉપસન્તો ચરિસ્સસિ.
Tato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
૧૨૩૬.
1236.
‘‘તમેવ વાચં ભાસેય્ય, યાયત્તાનં ન તાપયે;
‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
પરે ચ ન વિહિંસેય્ય, સા વે વાચા સુભાસિતા.
Pare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
૧૨૩૭.
1237.
‘‘પિયવાચમેવ ભાસેય્ય, યા વાચા પટિનન્દિતા;
‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
યં અનાદાય પાપાનિ, પરેસં ભાસતે પિયં.
Yaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
૧૨૩૮.
1238.
‘‘સચ્ચં વે અમતા વાચા, એસ ધમ્મો સનન્તનો;
‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
સચ્ચે અત્થે ચ ધમ્મે ચ, આહુ સન્તો પતિટ્ઠિતા.
Sacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
૧૨૩૯.
1239.
‘‘યં બુદ્ધો ભાસતિ વાચં, ખેમં નિબ્બાનપત્તિયા;
‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
દુક્ખસ્સન્તકિરિયાય, સા વે વાચાનમુત્તમા.
Dukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
૧૨૪૦.
1240.
‘‘ગમ્ભીરપઞ્ઞો મેધાવી, મગ્ગામગ્ગસ્સ કોવિદો;
‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
સારિપુત્તો મહાપઞ્ઞો, ધમ્મં દેસેતિ ભિક્ખુનં.
Sāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
૧૨૪૧.
1241.
‘‘સઙ્ખિત્તેનપિ દેસેતિ, વિત્થારેનપિ ભાસતિ;
‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
૧૨૪૨.
1242.
‘‘તસ્સ તં દેસયન્તસ્સ, સુણન્તિ મધુરં ગિરં;
‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
સરેન રજનીયેન, સવનીયેન વગ્ગુના;
Sarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
ઉદગ્ગચિત્તા મુદિતા, સોતં ઓધેન્તિ ભિક્ખવો.
Udaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
૧૨૪૩.
1243.
‘‘અજ્જ પન્નરસે વિસુદ્ધિયા, ભિક્ખૂ પઞ્ચસતા સમાગતા;
‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
સંયોજનબન્ધનચ્છિદા, અનીઘા ખીણપુનબ્ભવા ઇસી.
Saṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
૧૨૪૪.
1244.
‘‘ચક્કવત્તી યથા રાજા, અમચ્ચપરિવારિતો;
‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
સમન્તા અનુપરિયેતિ, સાગરન્તં મહિં ઇમં.
Samantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
૧૨૪૫.
1245.
‘‘એવં વિજિતસઙ્ગામં, સત્થવાહં અનુત્તરં;
‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
સાવકા પયિરુપાસન્તિ, તેવિજ્જા મચ્ચુહાયિનો.
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
૧૨૪૬.
1246.
‘‘સબ્બે ભગવતો પુત્તા, પલાપેત્થ ન વિજ્જતિ;
‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
તણ્હાસલ્લસ્સ હન્તારં, વન્દે આદિચ્ચબન્ધુનં.
Taṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
૧૨૪૭.
1247.
‘‘પરોસહસ્સં ભિક્ખૂનં, સુગતં પયિરુપાસતિ;
‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
દેસેન્તં વિરજં ધમ્મં, નિબ્બાનં અકુતોભયં.
Desentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
૧૨૪૮.
1248.
‘‘સુણન્તિ ધમ્મં વિમલં, સમ્માસમ્બુદ્ધદેસિતં;
‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
સોભતિ વત સમ્બુદ્ધો, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો.
Sobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
૧૨૪૯.
1249.
‘‘‘નાગનામો’સિ ભગવા, ઇસીનં ઇસિસત્તમો;
‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
મહામેઘોવ હુત્વાન, સાવકે અભિવસ્સસિ.
Mahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
૧૨૫૦.
1250.
‘‘દિવા વિહારા નિક્ખમ્મ, સત્થુદસ્સનકમ્યતા;
‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
સાવકો તે મહાવીર, પાદે વન્દતિ વઙ્ગિસો.
Sāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
૧૨૫૧.
1251.
‘‘ઉમ્મગ્ગપથં મારસ્સ, અભિભુય્ય ચરતિ પભિજ્જ ખીલાનિ;
‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
તં પસ્સથ બન્ધપમુઞ્ચકરં, અસિતંવ ભાગસો પવિભજ્જ.
Taṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
૧૨૫૨.
1252.
‘‘ઓઘસ્સ હિ નિતરણત્થં, અનેકવિહિતં મગ્ગં અક્ખાસિ;
‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
તસ્મિઞ્ચ અમતે અક્ખાતે, ધમ્મદસા ઠિતા અસંહીરા.
Tasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
૧૨૫૩.
1253.
ઞત્વા ચ સચ્છિકત્વા ચ, અગ્ગં સો દેસયિ દસદ્ધાનં.
Ñatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
૧૨૫૪.
1254.
‘‘એવં સુદેસિતે ધમ્મે, કો પમાદો વિજાનતં ધમ્મં;
‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
તસ્મા હિ તસ્સ ભગવતો સાસને, અપ્પમત્તો સદા નમસ્સમનુસિક્ખે.
Tasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
૧૨૫૫.
1255.
‘‘બુદ્ધાનુબુદ્ધો યો થેરો, કોણ્ડઞ્ઞો તિબ્બનિક્કમો;
‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
લાભી સુખવિહારાનં, વિવેકાનં અભિણ્હસો.
Lābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
૧૨૫૬.
1256.
‘‘યં સાવકેન પત્તબ્બં, સત્થુ સાસનકારિના;
‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
સબ્બસ્સ તં અનુપ્પત્તં, અપ્પમત્તસ્સ સિક્ખતો.
Sabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
૧૨૫૭.
1257.
‘‘મહાનુભાવો તેવિજ્જો, ચેતોપરિયકોવિદો;
‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
કોણ્ડઞ્ઞો બુદ્ધદાયાદો, પાદે વન્દતિ સત્થુનો.
Koṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
૧૨૫૮.
1258.
‘‘નગસ્સ પસ્સે આસીનં, મુનિં દુક્ખસ્સ પારગું;
‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
સાવકા પયિરુપાસન્તિ, તેવિજ્જા મચ્ચુહાયિનો.
Sāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
૧૨૫૯.
1259.
૧૨૬૦.
1260.
‘‘એવં સબ્બઙ્ગસમ્પન્નં, મુનિં દુક્ખસ્સ પારગું;
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
અનેકાકારસમ્પન્નં, પયિરુપાસન્તિ ગોતમં.
Anekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
૧૨૬૧.
1261.
‘‘ચન્દો યથા વિગતવલાહકે નભે, વિરોચતિ વીતમલોવ ભાણુમા;
‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
એવમ્પિ અઙ્ગીરસ ત્વં મહામુનિ, અતિરોચસિ યસસા સબ્બલોકં.
Evampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
૧૨૬૨.
1262.
‘‘કાવેય્યમત્તા વિચરિમ્હ પુબ્બે, ગામા ગામં પુરા પુરં;
‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
અથદ્દસામ સમ્બુદ્ધં, સબ્બધમ્માન પારગું.
Athaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
૧૨૬૩.
1263.
‘‘સો મે ધમ્મમદેસેસિ, મુનિ દુક્ખસ્સ પારગૂ;
‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
૧૨૬૪.
1264.
‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, ખન્ધે આયતનાનિ ચ;
‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
ધાતુયો ચ વિદિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.
Dhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
૧૨૬૫.
1265.
‘‘બહૂનં વત અત્થાય, ઉપ્પજ્જન્તિ તથાગતા;
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ઇત્થીનં પુરિસાનઞ્ચ, યે તે સાસનકારકા.
Itthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
૧૨૬૬.
1266.
‘‘તેસં ખો વત અત્થાય, બોધિમજ્ઝગમા મુનિ;
‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, યે નિરામગતદ્દસા.
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
૧૨૬૭.
1267.
‘‘સુદેસિતા ચક્ખુમતા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના;
‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
ચત્તારિ અરિયસચ્ચાનિ, અનુકમ્પાય પાણિનં.
Cattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
૧૨૬૮.
1268.
‘‘દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;
‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.
Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
૧૨૬૯.
1269.
‘‘એવમેતે તથા વુત્તા, દિટ્ઠા મે તે યથા તથા;
‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
સદત્થો મે અનુપ્પત્તો, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
Sadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
૧૨૭૦.
1270.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
૧૨૭૧.
1271.
‘‘અભિઞ્ઞાપારમિપ્પત્તો, સોતધાતુ વિસોધિતા;
‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
તેવિજ્જો ઇદ્ધિપત્તોમ્હિ, ચેતોપરિયકોવિદો.
Tevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
૧૨૭૨.
1272.
‘‘પુચ્છામિ સત્થારમનોમપઞ્ઞં, દિટ્ઠેવ ધમ્મે યો વિચિકિચ્છાનં છેત્તા;
‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
અગ્ગાળવે કાલમકાસિ ભિક્ખુ, ઞાતો યસસ્સી અભિનિબ્બુતત્તો.
Aggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
૧૨૭૩.
1273.
‘‘નિગ્રોધકપ્પો ઇતિ તસ્સ નામં, તયા કતં ભગવા બ્રાહ્મણસ્સ;
‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
સો તં નમસ્સં અચરિ મુત્યપેખો, આરદ્ધવીરિયો દળ્હધમ્મદસ્સી.
So taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
૧૨૭૪.
1274.
‘‘તં સાવકં સક્ક મયમ્પિ સબ્બે, અઞ્ઞાતુમિચ્છામ સમન્તચક્ખુ;
‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
સમવટ્ઠિતા નો સવનાય સોતા 39, તુવં નો સત્થા ત્વમનુત્તરોસિ’’.
Samavaṭṭhitā no savanāya sotā 40, tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
૧૨૭૫.
1275.
છિન્દ નો વિચિકિચ્છં બ્રૂહિ મેતં, પરિનિબ્બુતં વેદય ભૂરિપઞ્ઞ;
Chinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
મજ્ઝેવ નો ભાસ સમન્તચક્ખુ, સક્કોવ દેવાન સહસ્સનેત્તો.
Majjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
૧૨૭૬.
1276.
‘‘યે કેચિ ગન્થા ઇધ મોહમગ્ગા, અઞ્ઞાણપક્ખા વિચિકિચ્છઠાના;
‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
તથાગતં પત્વા ન તે ભવન્તિ, ચક્ખુઞ્હિ એતં પરમં નરાનં.
Tathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
૧૨૭૭.
1277.
‘‘નો ચે હિ જાતુ પુરિસો કિલેસે, વાતો યથા અબ્ભઘનં વિહાને;
‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
તમોવસ્સ નિવુતો સબ્બલોકો, જોતિમન્તોપિ ન પભાસેય્યું 41.
Tamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ 42.
૧૨૭૮.
1278.
‘‘ધીરા ચ પજ્જોતકરા ભવન્તિ, તં તં અહં વીર તથેવ મઞ્ઞે;
‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
વિપસ્સિનં જાનમુપાગમિમ્હ, પરિસાસુ નો આવિકરોહિ કપ્પં.
Vipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
૧૨૭૯.
1279.
‘‘ખિપ્પં ગિરં એરય વગ્ગુ વગ્ગું, હંસોવ પગ્ગય્હ સણિકં નિકૂજ;
‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
બિન્દુસ્સરેન સુવિકપ્પિતેન, સબ્બેવ તે ઉજ્જુગતા સુણોમ.
Bindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
૧૨૮૦.
1280.
‘‘પહીનજાતિમરણં અસેસં, નિગ્ગય્હ ધોનં વદેસ્સામિ 43 ધમ્મં;
‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi 44 dhammaṃ;
૧૨૮૧.
1281.
‘‘સમ્પન્નવેય્યાકરણં તવેદં, સમુજ્જુપઞ્ઞસ્સ સમુગ્ગહીતં;
‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
અયમઞ્જલિ પચ્છિમો સુપ્પણામિતો, મા મોહયી જાનમનોમપઞ્ઞ.
Ayamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
૧૨૮૨.
1282.
‘‘પરોપરં અરિયધમ્મં વિદિત્વા, મા મોહયી જાનમનોમવીરિય;
‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
વારિં યથા ઘમ્મનિ ઘમ્મતત્તો, વાચાભિકઙ્ખામિ સુતં પવસ્સ.
Vāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
૧૨૮૩.
1283.
‘‘યદત્થિકં બ્રહ્મચરિયં અચરી, કપ્પાયનો કચ્ચિસ્સતં અમોઘં;
‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
નિબ્બાયિ સો આદુ સઉપાદિસેસો 49, યથા વિમુત્તો અહુ તં સુણોમ.
Nibbāyi so ādu saupādiseso 50, yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
૧૨૮૪.
1284.
‘‘‘અચ્છેચ્છિ તણ્હં ઇધ નામરૂપે,
‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
(ઇતિ ભગવા) કણ્હસ્સ સોતં દીઘરત્તાનુસયિતં;
(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
અતારિ જાતિં મરણં અસેસં’, ઇચ્ચબ્રવિ ભગવા પઞ્ચસેટ્ઠો.
Atāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
૧૨૮૫.
1285.
‘‘એસ સુત્વા પસીદામિ, વચો તે ઇસિસત્તમ;
‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
અમોઘં કિર મે પુટ્ઠં, ન મં વઞ્ચેસિ બ્રાહ્મણો.
Amoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
૧૨૮૬.
1286.
‘‘યથા વાદી તથા કારી, અહુ બુદ્ધસ્સ સાવકો;
‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
અચ્છેચ્છિ મચ્ચુનો જાલં, તતં માયાવિનો દળ્હં.
Acchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
૧૨૮૭.
1287.
‘‘અદ્દસ ભગવા આદિં, ઉપાદાનસ્સ કપ્પિયો;
‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
અચ્ચગા વત કપ્પાનો, મચ્ચુધેય્યં સુદુત્તરં.
Accagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
૧૨૮૮.
1288.
‘‘તં દેવદેવં વન્દામિ, પુત્તં તે દ્વિપદુત્તમ;
‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
અનુજાતં મહાવીરં, નાગં નાગસ્સ ઓરસ’’ન્તિ.
Anujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વઙ્ગીસો થેરો ગાથાયો
Itthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
અભાસિત્થાતિ.
Abhāsitthāti.
મહાનિપાતો નિટ્ઠિતો.
Mahānipāto niṭṭhito.
તત્રુદ્દાનં –
Tatruddānaṃ –
સત્તતિમ્હિ નિપાતમ્હિ, વઙ્ગીસો પટિભાણવા;
Sattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
એકોવ થેરો નત્થઞ્ઞો, ગાથાયો એકસત્તતીતિ.
Ekova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
નિટ્ઠિતા થેરગાથાયો.
Niṭṭhitā theragāthāyo.
તત્રુદ્દાનં –
Tatruddānaṃ –
સહસ્સં હોન્તિ તા ગાથા, તીણિ સટ્ઠિસતાનિ ચ;
Sahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
થેરા ચ દ્વે સતા સટ્ઠિ, ચત્તારો ચ પકાસિતા.
Therā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
સીહનાદં નદિત્વાન, બુદ્ધપુત્તા અનાસવા;
Sīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
ખેમન્તં પાપુણિત્વાન, અગ્ગિખન્ધાવ નિબ્બુતાતિ.
Khemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
થેરગાથાપાળિ નિટ્ઠિતા.
Theragāthāpāḷi niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā / ૧. વઙ્ગીસત્થેરગાથાવણ્ણના • 1. Vaṅgīsattheragāthāvaṇṇanā