| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૧૦. વણ્ણભણનપઞ્હો
10. Vaṇṇabhaṇanapañho
૧૦. ‘‘ભન્તે નાગસેન, ભાસિતમ્પેતં ભગવતા ‘મમં વા, ભિક્ખવે, પરે વણ્ણં ભાસેય્યું, ધમ્મસ્સ વા, સઙ્ઘસ્સ વા વણ્ણં ભાસેય્યું, તત્ર તુમ્હેહિ ન આનન્દો, ન સોમનસ્સં, ન ચેતસો ઉપ્પિલાવિતત્તં કરણીય’ન્તિ પુન ચ તથાગતો સેલસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ યથાભુચ્ચે વણ્ણે ભઞ્ઞમાને આનન્દિતો સુમનો ઉપ્પિલાવિતો ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં પકિત્તેસિ –
10. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti puna ca tathāgato selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi –
‘‘‘રાજાહમસ્મિ સેલાતિ, ધમ્મરાજા અનુત્તરો;
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ધમ્મેન ચક્કં વત્તેમિ, ચક્કં અપ્પટિવત્તિય’ન્તિ 1.
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti 2.
‘‘યદિ, ભન્તે નાગસેન, ભગવતા ભણિતં ‘મમં વા, ભિક્ખવે, પરે વણ્ણં ભાસેય્યું, ધમ્મસ્સ વા સઙ્ઘસ્સ વા વણ્ણં ભાસેય્યું, તત્ર તુમ્હેહિ ન આનન્દો, ન સોમનસ્સં, ન ચેતસો ઉપ્પિલાવિતત્તં કરણીય’ન્તિ, તેન હિ સેલસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ યથાભુચ્ચે વણ્ણે ભઞ્ઞમાને આનન્દિતો સુમનો ઉપ્પિલાવિતો ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં પકિત્તેસીતિ યં વચનં, તં મિચ્છા. યદિ સેલસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ યથાભુચ્ચે વણ્ણે ભઞ્ઞમાને આનન્દિતો સુમનો ઉપ્પિલાવિતો ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં પકિત્તેસિ, તેન હિ ‘મમં વા, ભિક્ખવે, પરે વણ્ણં ભાસેય્યું, ધમ્મસ્સ વા સઙ્ઘસ્સ વા વણ્ણં ભાસેય્યું, તત્ર તુમ્હેહિ ન આનન્દો, ન સોમનસ્સં, ન ચેતસો ઉપ્પિલાવિતત્તં કરણીય’ન્તિ તમ્પિ વચનં મિચ્છા. અયમ્પિ ઉભતો કોટિકો પઞ્હો તવાનુપ્પત્તો, સો તયા નિબ્બાહિતબ્બો’’તિ.
‘‘Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti, tena hi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesīti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne ānandito sumano uppilāvito bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittesi, tena hi ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, ભગવતા ‘મમં વા, ભિક્ખવે, પરે વણ્ણં ભાસેય્યું, ધમ્મસ્સ વા સઙ્ઘસ્સ વા વણ્ણં ભાસેય્યું, તત્ર તુમ્હેહિ ન આનન્દો, ન સોમનસ્સં, ન ચેતસો ઉપ્પિલાવિતત્તં કરણીય’ન્તિ. સેલસ્સ ચ બ્રાહ્મણસ્સ યથાભુચ્ચે વણ્ણે ભઞ્ઞમાને ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં પકિત્તિતં –
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Selassa ca brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ –
‘‘‘રાજાહમસ્મિ સેલાતિ, ધમ્મરાજા અનુત્તરો;
‘‘‘Rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro;
ધમ્મેન ચક્કં વત્તેમિ, ચક્કં અપ્પટિવત્તિય’ન્તિ.
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiya’nti.
‘‘પઠમં, મહારાજ, ભગવતા ધમ્મસ્સ સભાવસરસલક્ખણં સભાવં અવિતથં ભૂતં તચ્છં તથત્થં પરિદીપયમાનેન ભણિતં ‘મમં વા ભિક્ખવે, પરે વણ્ણં ભાસેય્યું, ધમ્મસ્સ વા સઙ્ઘસ્સ વા વણ્ણં ભાસેય્યું, તત્ર તુમ્હેહિ ન આનન્દો, ન સોમનસ્સં, ન ચેતસો ઉપ્પિલાવિતત્તં કરણીય’ન્તિ. યં પન ભગવતા સેલસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ યથાભુચ્ચે વણ્ણે ભઞ્ઞમાને ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં પકિત્તિતં ‘રાજાહમસ્મિ સેલાતિ, ધમ્મરાજા અનુત્તરો’તિ તં ન લાભહેતુ, ન યસહેતુ, ન અત્તહેતુ, ન પક્ખહેતુ, ન અન્તેવાસિકમ્યતાય, અથ ખો અનુકમ્પાય કારુઞ્ઞેન હિતવસેન એવં ઇમસ્સ ધમ્માભિસમયો ભવિસ્સતિ તિણ્ણઞ્ચ માણવકસતાનન્તિ, એવં ભિય્યો ઉત્તરિં સકગુણં ભણિતં ‘રાજાહમસ્મિ સેલાતિ, ધમ્મરાજા અનુત્તરો’તિ. ‘‘સાધુ, ભન્તે નાગસેન, એવમેતં તથા સમ્પટિચ્છામી’’તિ.
‘‘Paṭhamaṃ, mahārāja, bhagavatā dhammassa sabhāvasarasalakkhaṇaṃ sabhāvaṃ avitathaṃ bhūtaṃ tacchaṃ tathatthaṃ paridīpayamānena bhaṇitaṃ ‘mamaṃ vā bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando, na somanassaṃ, na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīya’nti. Yaṃ pana bhagavatā selassa brāhmaṇassa yathābhucce vaṇṇe bhaññamāne bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ pakittitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti taṃ na lābhahetu, na yasahetu, na attahetu, na pakkhahetu, na antevāsikamyatāya, atha kho anukampāya kāruññena hitavasena evaṃ imassa dhammābhisamayo bhavissati tiṇṇañca māṇavakasatānanti, evaṃ bhiyyo uttariṃ sakaguṇaṃ bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selāti, dhammarājā anuttaro’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
વણ્ણભણનપઞ્હો દસમો.
Vaṇṇabhaṇanapañho dasamo.
Footnotes:
