Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya

    ૮. વાસેટ્ઠસુત્તં

    8. Vāseṭṭhasuttaṃ

    ૪૫૪. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા ઇચ્છાનઙ્ગલે 1 વિહરતિ ઇચ્છાનઙ્ગલવનસણ્ડે. તેન ખો પન સમયેન સમ્બહુલા અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા બ્રાહ્મણમહાસાલા ઇચ્છાનઙ્ગલે પટિવસન્તિ, સેય્યથિદં – ચઙ્કી બ્રાહ્મણો, તારુક્ખો બ્રાહ્મણો, પોક્ખરસાતિ બ્રાહ્મણો, જાણુસ્સોણિ 2 બ્રાહ્મણો, તોદેય્યો બ્રાહ્મણો, અઞ્ઞે ચ અભિઞ્ઞાતા અભિઞ્ઞાતા બ્રાહ્મણમહાસાલા. અથ ખો વાસેટ્ઠભારદ્વાજાનં માણવાનં જઙ્ઘાવિહારં અનુચઙ્કમન્તાનં અનુવિચરન્તાનં 3 અયમન્તરાકથા ઉદપાદિ – ‘‘કથં, ભો, બ્રાહ્મણો હોતી’’તિ? ભારદ્વાજો માણવો એવમાહ – ‘‘યતો ખો, ભો, ઉભતો સુજાતો માતિતો ચ પિતિતો ચ સંસુદ્ધગહણિકો યાવ સત્તમા પિતામહયુગા અક્ખિત્તો અનુપક્કુટ્ઠો જાતિવાદેન – એત્તાવતા ખો, ભો, બ્રાહ્મણો હોતી’’તિ. વાસેટ્ઠો માણવો એવમાહ – ‘‘યતો ખો, ભો, સીલવા ચ હોતિ વત્તસમ્પન્નો 4 ચ – એત્તાવતા ખો, ભો, બ્રાહ્મણો હોતી’’તિ. નેવ ખો અસક્ખિ ભારદ્વાજો માણવો વાસેટ્ઠં માણવં સઞ્ઞાપેતું, ન પન અસક્ખિ વાસેટ્ઠો માણવો ભારદ્વાજં માણવં સઞ્ઞાપેતું. અથ ખો વાસેટ્ઠો માણવો ભારદ્વાજં માણવં આમન્તેસિ – ‘‘અયં ખો, ભો ભારદ્વાજ, સમણો ગોતમો સક્યપુત્તો સક્યકુલા પબ્બજિતો ઇચ્છાનઙ્ગલે વિહરતિ ઇચ્છાનઙ્ગલવનસણ્ડે. તં ખો પન ભવન્તં ગોતમં એવં કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગતો – ‘ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’તિ. આયામ, ભો ભારદ્વાજ, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમિસ્સામ; ઉપસઙ્કમિત્વા સમણં ગોતમં એતમત્થં પુચ્છિસ્સામ. યથા નો સમણો ગોતમો બ્યાકરિસ્સતિ તથા નં ધારેસ્સામા’’તિ. ‘‘એવં, ભો’’તિ ખો ભારદ્વાજો માણવો વાસેટ્ઠસ્સ માણવસ્સ પચ્ચસ્સોસિ.

    454. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā icchānaṅgale 5 viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā brāhmaṇamahāsālā icchānaṅgale paṭivasanti, seyyathidaṃ – caṅkī brāhmaṇo, tārukkho brāhmaṇo, pokkharasāti brāhmaṇo, jāṇussoṇi 6 brāhmaṇo, todeyyo brāhmaṇo, aññe ca abhiññātā abhiññātā brāhmaṇamahāsālā. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājānaṃ māṇavānaṃ jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamantānaṃ anuvicarantānaṃ 7 ayamantarākathā udapādi – ‘‘kathaṃ, bho, brāhmaṇo hotī’’ti? Bhāradvājo māṇavo evamāha – ‘‘yato kho, bho, ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena – ettāvatā kho, bho, brāhmaṇo hotī’’ti. Vāseṭṭho māṇavo evamāha – ‘‘yato kho, bho, sīlavā ca hoti vattasampanno 8 ca – ettāvatā kho, bho, brāhmaṇo hotī’’ti. Neva kho asakkhi bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ, na pana asakkhi vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ saññāpetuṃ. Atha kho vāseṭṭho māṇavo bhāradvājaṃ māṇavaṃ āmantesi – ‘‘ayaṃ kho, bho bhāradvāja, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Āyāma, bho bhāradvāja, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ etamatthaṃ pucchissāma. Yathā no samaṇo gotamo byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho bhāradvājo māṇavo vāseṭṭhassa māṇavassa paccassosi.

    ૪૫૫. અથ ખો વાસેટ્ઠભારદ્વાજા માણવા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિંસુ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો વાસેટ્ઠો માણવો ભગવન્તં ગાથાહિ અજ્ઝભાસિ –

    455. Atha kho vāseṭṭhabhāradvājā māṇavā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho vāseṭṭho māṇavo bhagavantaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘અનુઞ્ઞાતપટિઞ્ઞાતા, તેવિજ્જા મયમસ્મુભો;

    ‘‘Anuññātapaṭiññātā, tevijjā mayamasmubho;

    અહં પોક્ખરસાતિસ્સ, તારુક્ખસ્સાયં માણવો.

    Ahaṃ pokkharasātissa, tārukkhassāyaṃ māṇavo.

    ‘‘તેવિજ્જાનં યદક્ખાતં, તત્ર કેવલિનોસ્મસે;

    ‘‘Tevijjānaṃ yadakkhātaṃ, tatra kevalinosmase;

    પદકસ્મા વેય્યાકરણા 9, જપ્પે આચરિયસાદિસા;

    Padakasmā veyyākaraṇā 10, jappe ācariyasādisā;

    તેસં નો જાતિવાદસ્મિં, વિવાદો અત્થિ ગોતમ.

    Tesaṃ no jātivādasmiṃ, vivādo atthi gotama.

    ‘‘જાતિયા બ્રાહ્મણો હોતિ, ભારદ્વાજો ઇતિ ભાસતિ;

    ‘‘Jātiyā brāhmaṇo hoti, bhāradvājo iti bhāsati;

    અહઞ્ચ કમ્મુના 11 બ્રૂમિ, એવં જાનાહિ ચક્ખુમ.

    Ahañca kammunā 12 brūmi, evaṃ jānāhi cakkhuma.

    ‘‘તે ન સક્કોમ ઞાપેતું 13, અઞ્ઞમઞ્ઞં મયં ઉભો;

    ‘‘Te na sakkoma ñāpetuṃ 14, aññamaññaṃ mayaṃ ubho;

    ભવન્તં પુટ્ઠુમાગમા, સમ્બુદ્ધં ઇતિ વિસ્સુતં.

    Bhavantaṃ puṭṭhumāgamā, sambuddhaṃ iti vissutaṃ.

    ‘‘ચન્દં યથા ખયાતીતં, પેચ્ચ પઞ્જલિકા જના;

    ‘‘Candaṃ yathā khayātītaṃ, pecca pañjalikā janā;

    વન્દમાના નમસ્સન્તિ, લોકસ્મિં ગોતમં.

    Vandamānā namassanti, lokasmiṃ gotamaṃ.

    ‘‘ચક્ખું લોકે સમુપ્પન્નં, મયં પુચ્છામ ગોતમં;

    ‘‘Cakkhuṃ loke samuppannaṃ, mayaṃ pucchāma gotamaṃ;

    જાતિયા બ્રાહ્મણો હોતિ, ઉદાહુ ભવતિ કમ્મુના 15;

    Jātiyā brāhmaṇo hoti, udāhu bhavati kammunā 16;

    અજાનતં નો પબ્રૂહિ, યથા જાનેમુ બ્રાહ્મણ’’ન્તિ.

    Ajānataṃ no pabrūhi, yathā jānemu brāhmaṇa’’nti.

    ૪૫૬.

    456.

    ‘‘તેસં વો અહં બ્યક્ખિસ્સં, (વાસેટ્ઠાતિ ભગવા)

    ‘‘Tesaṃ vo ahaṃ byakkhissaṃ, (vāseṭṭhāti bhagavā)

    અનુપુબ્બં યથાતથં;

    Anupubbaṃ yathātathaṃ;

    જાતિવિભઙ્ગં પાણાનં, અઞ્ઞમઞ્ઞાહિ જાતિયો.

    Jātivibhaṅgaṃ pāṇānaṃ, aññamaññāhi jātiyo.

    ‘‘તિણરુક્ખેપિ જાનાથ, ન ચાપિ પટિજાનરે;

    ‘‘Tiṇarukkhepi jānātha, na cāpi paṭijānare;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘તતો કીટે પટઙ્ગે ચ, યાવ કુન્થકિપિલ્લિકે;

    ‘‘Tato kīṭe paṭaṅge ca, yāva kunthakipillike;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘ચતુપ્પદેપિ જાનાથ, ખુદ્દકે ચ મહલ્લકે;

    ‘‘Catuppadepi jānātha, khuddake ca mahallake;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘પાદુદરેપિ જાનાથ, ઉરગે દીઘપિટ્ઠિકે;

    ‘‘Pādudarepi jānātha, urage dīghapiṭṭhike;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘તતો મચ્છેપિ જાનાથ, ઉદકે વારિગોચરે;

    ‘‘Tato macchepi jānātha, udake vārigocare;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘તતો પક્ખીપિ જાનાથ, પત્તયાને વિહઙ્ગમે;

    ‘‘Tato pakkhīpi jānātha, pattayāne vihaṅgame;

    લિઙ્ગં જાતિમયં તેસં, અઞ્ઞમઞ્ઞા હિ જાતિયો.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ tesaṃ, aññamaññā hi jātiyo.

    ‘‘યથા એતાસુ જાતીસુ, લિઙ્ગં જાતિમયં પુથુ;

    ‘‘Yathā etāsu jātīsu, liṅgaṃ jātimayaṃ puthu;

    એવં નત્થિ મનુસ્સેસુ, લિઙ્ગં જાતિમયં પુથુ.

    Evaṃ natthi manussesu, liṅgaṃ jātimayaṃ puthu.

    ‘‘ન કેસેહિ ન સીસેહિ, ન કણ્ણેહિ ન અક્ખીહિ;

    ‘‘Na kesehi na sīsehi, na kaṇṇehi na akkhīhi;

    ન મુખેન ન નાસાય, ન ઓટ્ઠેહિ ભમૂહિ વા.

    Na mukhena na nāsāya, na oṭṭhehi bhamūhi vā.

    ‘‘ન ગીવાય ન અંસેહિ, ન ઉદરેન ન પિટ્ઠિયા;

    ‘‘Na gīvāya na aṃsehi, na udarena na piṭṭhiyā;

    ન સોણિયા ન ઉરસા, ન સમ્બાધે ન મેથુને 17.

    Na soṇiyā na urasā, na sambādhe na methune 18.

    ‘‘ન હત્થેહિ ન પાદેહિ, નઙ્ગુલીહિ નખેહિ વા;

    ‘‘Na hatthehi na pādehi, naṅgulīhi nakhehi vā;

    ન જઙ્ઘાહિ ન ઊરૂહિ, ન વણ્ણેન સરેન વા;

    Na jaṅghāhi na ūrūhi, na vaṇṇena sarena vā;

    લિઙ્ગં જાતિમયં નેવ, યથા અઞ્ઞાસુ જાતિસુ.

    Liṅgaṃ jātimayaṃ neva, yathā aññāsu jātisu.

    ૪૫૭.

    457.

    ‘‘પચ્ચત્તઞ્ચ સરીરેસુ 19, મનુસ્સેસ્વેતં ન વિજ્જતિ;

    ‘‘Paccattañca sarīresu 20, manussesvetaṃ na vijjati;

    વોકારઞ્ચ મનુસ્સેસુ, સમઞ્ઞાય પવુચ્ચતિ.

    Vokārañca manussesu, samaññāya pavuccati.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, ગોરક્ખં ઉપજીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, gorakkhaṃ upajīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, કસ્સકો સો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, kassako so na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, પુથુસિપ્પેન જીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, puthusippena jīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, સિપ્પિકો સો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, sippiko so na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, વોહારં ઉપજીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, વાણિજો સો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, પરપેસ્સેન જીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, parapessena jīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, પેસ્સકો 21 સો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, pessako 22 so na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, અદિન્નં ઉપજીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, adinnaṃ upajīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, ચોરો એસો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, coro eso na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, ઇસ્સત્થં ઉપજીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, issatthaṃ upajīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, યોધાજીવો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, yodhājīvo na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, પોરોહિચ્ચેન જીવતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, porohiccena jīvati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, યાજકો સો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, yājako so na brāhmaṇo.

    ‘‘યો હિ કોચિ મનુસ્સેસુ, ગામં રટ્ઠઞ્ચ ભુઞ્જતિ;

    ‘‘Yo hi koci manussesu, gāmaṃ raṭṭhañca bhuñjati;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, રાજા એસો ન બ્રાહ્મણો.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, rājā eso na brāhmaṇo.

    ‘‘ન ચાહં બ્રાહ્મણં બ્રૂમિ, યોનિજં મત્તિસમ્ભવં;

    ‘‘Na cāhaṃ brāhmaṇaṃ brūmi, yonijaṃ mattisambhavaṃ;

    ભોવાદિ 23 નામ સો હોતિ, સચે હોતિ સકિઞ્ચનો;

    Bhovādi 24 nāma so hoti, sace hoti sakiñcano;

    અકિઞ્ચનં અનાદાનં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Akiñcanaṃ anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ૪૫૮.

    458.

    ‘‘સબ્બસંયોજનં છેત્વા, યો વે ન પરિતસ્સતિ;

    ‘‘Sabbasaṃyojanaṃ chetvā, yo ve na paritassati;

    સઙ્ગાતિગં વિસંયુત્તં 25, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Saṅgātigaṃ visaṃyuttaṃ 26, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘છેત્વા નદ્ધિં 27 વરત્તઞ્ચ, સન્દાનં સહનુક્કમં;

    ‘‘Chetvā naddhiṃ 28 varattañca, sandānaṃ sahanukkamaṃ;

    ઉક્ખિત્તપલિઘં બુદ્ધં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Ukkhittapalighaṃ buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘અક્કોસં વધબન્ધઞ્ચ, અદુટ્ઠો યો તિતિક્ખતિ;

    ‘‘Akkosaṃ vadhabandhañca, aduṭṭho yo titikkhati;

    ખન્તીબલં બલાનીકં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Khantībalaṃ balānīkaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘અક્કોધનં વતવન્તં, સીલવન્તં અનુસ્સદં;

    ‘‘Akkodhanaṃ vatavantaṃ, sīlavantaṃ anussadaṃ;

    દન્તં અન્તિમસારીરં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Dantaṃ antimasārīraṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘વારિપોક્ખરપત્તેવ, આરગ્ગેરિવ સાસપો;

    ‘‘Vāripokkharapatteva, āraggeriva sāsapo;

    યો ન લિમ્પતિ કામેસુ, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Yo na limpati kāmesu, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યો દુક્ખસ્સ પજાનાતિ, ઇધેવ ખયમત્તનો;

    ‘‘Yo dukkhassa pajānāti, idheva khayamattano;

    પન્નભારં વિસંયુત્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Pannabhāraṃ visaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘ગમ્ભીરપઞ્ઞં મેધાવિં, મગ્ગામગ્ગસ્સ કોવિદં;

    ‘‘Gambhīrapaññaṃ medhāviṃ, maggāmaggassa kovidaṃ;

    ઉત્તમત્થમનુપ્પત્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Uttamatthamanuppattaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘અસંસટ્ઠં ગહટ્ઠેહિ, અનાગારેહિ ચૂભયં;

    ‘‘Asaṃsaṭṭhaṃ gahaṭṭhehi, anāgārehi cūbhayaṃ;

    અનોકસારિમપ્પિચ્છં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Anokasārimappicchaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘નિધાય દણ્ડં ભૂતેસુ, તસેસુ થાવરેસુ ચ;

    ‘‘Nidhāya daṇḍaṃ bhūtesu, tasesu thāvaresu ca;

    યો ન હન્તિ ન ઘાતેતિ, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Yo na hanti na ghāteti, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘અવિરુદ્ધં વિરુદ્ધેસુ, અત્તદણ્ડેસુ નિબ્બુતં;

    ‘‘Aviruddhaṃ viruddhesu, attadaṇḍesu nibbutaṃ;

    સાદાનેસુ અનાદાનં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Sādānesu anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યસ્સ રાગો ચ દોસો ચ, માનો મક્ખો ચ ઓહિતો;

    ‘‘Yassa rāgo ca doso ca, māno makkho ca ohito;

    સાસપોરિવ આરગ્ગા, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Sāsaporiva āraggā, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ૪૫૯.

    459.

    ‘‘અકક્કસં વિઞ્ઞાપનિં, ગિરં સચ્ચં ઉદીરયે;

    ‘‘Akakkasaṃ viññāpaniṃ, giraṃ saccaṃ udīraye;

    યાય નાભિસજ્જે કિઞ્ચિ, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Yāya nābhisajje kiñci, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યો ચ દીઘં વ રસ્સં વા, અણું થૂલં સુભાસુભં;

    ‘‘Yo ca dīghaṃ va rassaṃ vā, aṇuṃ thūlaṃ subhāsubhaṃ;

    લોકે અદિન્નં નાદેતિ 29, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Loke adinnaṃ nādeti 30, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘આસા યસ્સ ન વિજ્જન્તિ, અસ્મિં લોકે પરમ્હિ ચ;

    ‘‘Āsā yassa na vijjanti, asmiṃ loke paramhi ca;

    નિરાસાસં 31 વિસંયુત્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Nirāsāsaṃ 32 visaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યસ્સાલયા ન વિજ્જન્તિ, અઞ્ઞાય અકથંકથિં;

    ‘‘Yassālayā na vijjanti, aññāya akathaṃkathiṃ;

    અમતોગધં અનુપ્પત્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Amatogadhaṃ anuppattaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યોધપુઞ્ઞઞ્ચ પાપઞ્ચ, ઉભો સઙ્ગં ઉપચ્ચગા;

    ‘‘Yodhapuññañca pāpañca, ubho saṅgaṃ upaccagā;

    અસોકં વિરજં સુદ્ધં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Asokaṃ virajaṃ suddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘ચન્દં વ વિમલં સુદ્ધં, વિપ્પસન્નં અનાવિલં;

    ‘‘Candaṃ va vimalaṃ suddhaṃ, vippasannaṃ anāvilaṃ;

    નન્દીભવપરિક્ખીણં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Nandībhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યો ઇમં પલિપથં દુગ્ગં, સંસારં મોહમચ્ચગા;

    ‘‘Yo imaṃ palipathaṃ duggaṃ, saṃsāraṃ mohamaccagā;

    તિણ્ણો પારઙ્ગતો ઝાયી, અનેજો અકથંકથી;

    Tiṇṇo pāraṅgato jhāyī, anejo akathaṃkathī;

    અનુપાદાય નિબ્બુતો, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Anupādāya nibbuto, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યોધકામે પહન્ત્વાન 33, અનાગારો પરિબ્બજે;

    ‘‘Yodhakāme pahantvāna 34, anāgāro paribbaje;

    કામભવપરિક્ખીણં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Kāmabhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યોધતણ્હં પહન્ત્વાન, અનાગારો પરિબ્બજે;

    ‘‘Yodhataṇhaṃ pahantvāna, anāgāro paribbaje;

    તણ્હાભવપરિક્ખીણં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Taṇhābhavaparikkhīṇaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘હિત્વા માનુસકં યોગં, દિબ્બં યોગં ઉપચ્ચગા;

    ‘‘Hitvā mānusakaṃ yogaṃ, dibbaṃ yogaṃ upaccagā;

    સબ્બયોગવિસંયુત્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Sabbayogavisaṃyuttaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘હિત્વા રતિઞ્ચ અરતિં, સીતીભૂતં નિરૂપધિં;

    ‘‘Hitvā ratiñca aratiṃ, sītībhūtaṃ nirūpadhiṃ;

    સબ્બલોકાભિભું વીરં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Sabbalokābhibhuṃ vīraṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘ચુતિં યો વેદિ સત્તાનં, ઉપપત્તિઞ્ચ સબ્બસો;

    ‘‘Cutiṃ yo vedi sattānaṃ, upapattiñca sabbaso;

    અસત્તં સુગતં બુદ્ધં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Asattaṃ sugataṃ buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યસ્સ ગતિં ન જાનન્તિ, દેવા ગન્ધબ્બમાનુસા;

    ‘‘Yassa gatiṃ na jānanti, devā gandhabbamānusā;

    ખીણાસવં અરહન્તં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Khīṇāsavaṃ arahantaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘યસ્સ પુરે ચ પચ્છા ચ, મજ્ઝે ચ નત્થિ કિઞ્ચનં;

    ‘‘Yassa pure ca pacchā ca, majjhe ca natthi kiñcanaṃ;

    અકિઞ્ચનં અનાદાનં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Akiñcanaṃ anādānaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘ઉસભં પવરં વીરં, મહેસિં વિજિતાવિનં;

    ‘‘Usabhaṃ pavaraṃ vīraṃ, mahesiṃ vijitāvinaṃ;

    અનેજં ન્હાતકં 35 બુદ્ધં, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Anejaṃ nhātakaṃ 36 buddhaṃ, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ‘‘પુબ્બેનિવાસં યો વેદિ, સગ્ગાપાયઞ્ચ પસ્સતિ;

    ‘‘Pubbenivāsaṃ yo vedi, saggāpāyañca passati;

    અથો જાતિક્ખયં પત્તો, તમહં બ્રૂમિ બ્રાહ્મણં.

    Atho jātikkhayaṃ patto, tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ.

    ૪૬૦.

    460.

    ‘‘સમઞ્ઞા હેસા લોકસ્મિં, નામગોત્તં પકપ્પિતં;

    ‘‘Samaññā hesā lokasmiṃ, nāmagottaṃ pakappitaṃ;

    સમ્મુચ્ચા સમુદાગતં, તત્થ તત્થ પકપ્પિતં.

    Sammuccā samudāgataṃ, tattha tattha pakappitaṃ.

    ‘‘દીઘરત્તાનુસયિતં, દિટ્ઠિગતમજાનતં;

    ‘‘Dīgharattānusayitaṃ, diṭṭhigatamajānataṃ;

    અજાનન્તા નો 37 પબ્રુન્તિ 38, જાતિયા હોતિ બ્રાહ્મણો.

    Ajānantā no 39 pabrunti 40, jātiyā hoti brāhmaṇo.

    ‘‘ન જચ્ચા બ્રાહ્મણો 41 હોતિ, ન જચ્ચા હોતિ અબ્રાહ્મણો 42;

    ‘‘Na jaccā brāhmaṇo 43 hoti, na jaccā hoti abrāhmaṇo 44;

    કમ્મુના બ્રાહ્મણો 45 હોતિ, કમ્મુના હોતિ અબ્રાહ્મણો 46.

    Kammunā brāhmaṇo 47 hoti, kammunā hoti abrāhmaṇo 48.

    ‘‘કસ્સકો કમ્મુના હોતિ, સિપ્પિકો હોતિ કમ્મુના;

    ‘‘Kassako kammunā hoti, sippiko hoti kammunā;

    વાણિજો કમ્મુના હોતિ, પેસ્સકો હોતિ કમ્મુના.

    Vāṇijo kammunā hoti, pessako hoti kammunā.

    ‘‘ચોરોપિ કમ્મુના હોતિ, યોધાજીવોપિ કમ્મુના;

    ‘‘Coropi kammunā hoti, yodhājīvopi kammunā;

    યાજકો કમ્મુના હોતિ, રાજાપિ હોતિ કમ્મુના.

    Yājako kammunā hoti, rājāpi hoti kammunā.

    ‘‘એવમેતં યથાભૂતં, કમ્મં પસ્સન્તિ પણ્ડિતા;

    ‘‘Evametaṃ yathābhūtaṃ, kammaṃ passanti paṇḍitā;

    પટિચ્ચસમુપ્પાદદસ્સા, કમ્મવિપાકકોવિદા.

    Paṭiccasamuppādadassā, kammavipākakovidā.

    ‘‘કમ્મુના વત્તતિ લોકો, કમ્મુના વત્તતિ પજા;

    ‘‘Kammunā vattati loko, kammunā vattati pajā;

    કમ્મનિબન્ધના સત્તા, રથસ્સાણીવ યાયતો.

    Kammanibandhanā sattā, rathassāṇīva yāyato.

    ‘‘તપેન બ્રહ્મચરિયેન, સંયમેન દમેન ચ;

    ‘‘Tapena brahmacariyena, saṃyamena damena ca;

    એતેન બ્રાહ્મણો હોતિ, એતં બ્રાહ્મણમુત્તમં.

    Etena brāhmaṇo hoti, etaṃ brāhmaṇamuttamaṃ.

    ‘‘તીહિ વિજ્જાહિ સમ્પન્નો, સન્તો ખીણપુનબ્ભવો;

    ‘‘Tīhi vijjāhi sampanno, santo khīṇapunabbhavo;

    એવં વાસેટ્ઠ જાનાહિ, બ્રહ્મા સક્કો વિજાનત’’ન્તિ.

    Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, brahmā sakko vijānata’’nti.

    ૪૬૧. એવં વુત્તે, વાસેટ્ઠભારદ્વાજા માણવા ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ, અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ! સેય્યથાપિ, ભો ગોતમ, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય, પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય – ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તીતિ – એવમેવં ભોતા ગોતમેન અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એતે મયં ભવન્તં ગોતમં સરણં ગચ્છામ ધમ્મઞ્ચ ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકે નો ભવં ગોતમો ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગતે’’તિ.

    461. Evaṃ vutte, vāseṭṭhabhāradvājā māṇavā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti.

    વાસેટ્ઠસુત્તં નિટ્ઠિતં અટ્ઠમં.

    Vāseṭṭhasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. ઇચ્છાનઙ્કલે (સી॰ પી॰)
    2. જાણુસ્સોણી (પી॰), જાણુસોણી (ક॰)
    3. અનુચઙ્કમમાનાનં અનુવિચરમાનાનં (સી॰ પી॰)
    4. વતસમ્પન્નો (પી॰)
    5. icchānaṅkale (sī. pī.)
    6. jāṇussoṇī (pī.), jāṇusoṇī (ka.)
    7. anucaṅkamamānānaṃ anuvicaramānānaṃ (sī. pī.)
    8. vatasampanno (pī.)
    9. નો બ્યાકરણા (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    10. no byākaraṇā (syā. kaṃ. ka.)
    11. કમ્મના (સી॰ પી॰)
    12. kammanā (sī. pī.)
    13. સઞ્ઞત્તું (પી॰), સઞ્ઞાપેતું (ક॰)
    14. saññattuṃ (pī.), saññāpetuṃ (ka.)
    15. કમ્મના (સી॰ પી॰)
    16. kammanā (sī. pī.)
    17. ન સમ્બાધા ન મેથુના (ક॰)
    18. na sambādhā na methunā (ka.)
    19. પચ્ચત્તં સસરીરેસુ (સી॰ પી॰)
    20. paccattaṃ sasarīresu (sī. pī.)
    21. પેસ્સિકો (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰)
    22. pessiko (sī. syā. kaṃ. pī.)
    23. ભોવાદી (સ્યા॰ કં॰)
    24. bhovādī (syā. kaṃ.)
    25. વિસઞ્ઞુત્તં (ક॰)
    26. visaññuttaṃ (ka.)
    27. નદ્ધિં (સી॰ પી॰)
    28. naddhiṃ (sī. pī.)
    29. નાદિયતિ (સી॰ પી॰)
    30. nādiyati (sī. pī.)
    31. નિરાસયં (સી॰ પી॰)
    32. nirāsayaṃ (sī. pī.)
    33. પહત્વાન (સી॰)
    34. pahatvāna (sī.)
    35. નહાતકં (સી॰ પી॰)
    36. nahātakaṃ (sī. pī.)
    37. અજાનન્તા નોતિ અજાનન્તા એવ (ટીકા)
    38. પબ્રુવન્તિ (સી॰ પી॰)
    39. ajānantā noti ajānantā eva (ṭīkā)
    40. pabruvanti (sī. pī.)
    41. વસલો (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    42. બ્રાહ્મણો (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    43. vasalo (syā. kaṃ. ka.)
    44. brāhmaṇo (syā. kaṃ. ka.)
    45. વસલો (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    46. બ્રાહ્મણો (સ્યા॰ કં॰ ક॰)
    47. vasalo (syā. kaṃ. ka.)
    48. brāhmaṇo (syā. kaṃ. ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૮. વાસેટ્ઠસુત્તવણ્ણના • 8. Vāseṭṭhasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૮. વાસેટ્ઠસુત્તવણ્ણના • 8. Vāseṭṭhasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact