Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૭. વસ્સકારસુત્તં
7. Vassakārasuttaṃ
૧૮૭. એકં સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને કલન્દકનિવાપે. અથ ખો વસ્સકારો બ્રાહ્મણો મગધમહામત્તો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો વસ્સકારો બ્રાહ્મણો મગધમહામત્તો ભગવન્તં એતદવોચ –
187. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘જાનેય્ય નુ ખો, ભો ગોતમ, અસપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં – ‘અસપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ? ‘‘અટ્ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – ‘અસપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ. ‘‘જાનેય્ય પન, ભો ગોતમ, અસપ્પુરિસો સપ્પુરિસં – ‘સપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ? ‘‘એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, અટ્ઠાનં અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – ‘સપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ. ‘‘જાનેય્ય નુ ખો, ભો ગોતમ, સપ્પુરિસો સપ્પુરિસં – ‘સપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ? ‘‘ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – ‘સપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ. ‘‘જાનેય્ય પન, ભો ગોતમ, સપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં – ‘અસપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ? ‘‘એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, ઠાનં વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – ‘અસપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ.
‘‘Jāneyya nu kho, bho gotama, asappuriso asappurisaṃ – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya pana, bho gotama, asappuriso sappurisaṃ – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya nu kho, bho gotama, sappuriso sappurisaṃ – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya pana, bho gotama, sappuriso asappurisaṃ – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti.
‘‘અચ્છરિયં, ભો ગોતમ, અબ્ભુતં, ભો ગોતમ! યાવ સુભાસિતં ચિદં, ભોતા ગોતમેન – ‘અટ્ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – અસપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, અટ્ઠાનં અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – સપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – સપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, ઠાનં વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – અસપ્પુરિસો અયં ભવ’’’ન્તિ.
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ, bhotā gotamena – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhava’’’nti.
‘‘એકમિદં, ભો ગોતમ, સમયં તોદેય્યસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ પરિસતિ પરૂપારમ્ભં વત્તેન્તિ – ‘બાલો અયં રાજા એળેય્યો સમણે રામપુત્તે અભિપ્પસન્નો, સમણે ચ પન રામપુત્તે એવરૂપં પરમનિપચ્ચકારં કરોતિ, યદિદં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મ’ન્તિ. ઇમેપિ રઞ્ઞો એળેય્યસ્સ પરિહારકા બાલા – યમકો મોગ્ગલ્લો 1 ઉગ્ગો નાવિન્દકી ગન્ધબ્બો અગ્ગિવેસ્સો, યે સમણે રામપુત્તે અભિપ્પસન્ના, સમણે ચ પન રામપુત્તે એવરૂપં પરમનિપચ્ચકારં કરોન્તિ, યદિદં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મન્તિ. ત્યાસ્સુદં તોદેય્યો બ્રાહ્મણો ઇમિના નયેન નેતિ. તં કિં મઞ્ઞન્તિ, ભોન્તો, પણ્ડિતો રાજા એળેય્યો કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેહિ અલમત્થદસતરો’તિ? ‘એવં, ભો, પણ્ડિતો રાજા એળેય્યો કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેહિ અલમત્થદસતરો’’’તિ.
‘‘Ekamidaṃ, bho gotama, samayaṃ todeyyassa brāhmaṇassa parisati parūpārambhaṃ vattenti – ‘bālo ayaṃ rājā eḷeyyo samaṇe rāmaputte abhippasanno, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karoti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikamma’nti. Imepi rañño eḷeyyassa parihārakā bālā – yamako moggallo 2 uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, ye samaṇe rāmaputte abhippasannā, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karonti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammanti. Tyāssudaṃ todeyyo brāhmaṇo iminā nayena neti. Taṃ kiṃ maññanti, bhonto, paṇḍito rājā eḷeyyo karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro’ti? ‘Evaṃ, bho, paṇḍito rājā eḷeyyo karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro’’’ti.
‘‘યસ્મા ચ ખો, ભો, સમણો રામપુત્તો રઞ્ઞા એળેય્યેન પણ્ડિતેન પણ્ડિતતરો કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેન અલમત્થદસતરો, તસ્મા રાજા એળેય્યો સમણે રામપુત્તે અભિપ્પસન્નો, સમણે ચ પન રામપુત્તે એવરૂપં પરમનિપચ્ચકારં કરોતિ, યદિદં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મં’’.
‘‘Yasmā ca kho, bho, samaṇo rāmaputto raññā eḷeyyena paṇḍitena paṇḍitataro karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarena alamatthadasataro, tasmā rājā eḷeyyo samaṇe rāmaputte abhippasanno, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karoti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ’’.
‘‘તં કિં મઞ્ઞન્તિ, ભોન્તો, પણ્ડિતા રઞ્ઞો એળેય્યસ્સ પરિહારકા – યમકો મોગ્ગલ્લો ઉગ્ગો નાવિન્દકી ગન્ધબ્બો અગ્ગિવેસ્સો, કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેહિ અલમત્થદસતરાતિ? ‘એવં, ભો, પણ્ડિતા રઞ્ઞો એળેય્યસ્સ પરિહારકા – યમકો મોગ્ગલ્લો ઉગ્ગો નાવિન્દકી ગન્ધબ્બો અગ્ગિવેસ્સો, કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેહિ અલમત્થદસતરા’’’તિ.
‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto, paṇḍitā rañño eḷeyyassa parihārakā – yamako moggallo uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasatarāti? ‘Evaṃ, bho, paṇḍitā rañño eḷeyyassa parihārakā – yamako moggallo uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasatarā’’’ti.
‘‘યસ્મા ચ ખો, ભો, સમણો રામપુત્તો રઞ્ઞો એળેય્યસ્સ પરિહારકેહિ પણ્ડિતેહિ પણ્ડિતતરો કરણીયાધિકરણીયેસુ વચનીયાધિવચનીયેસુ અલમત્થદસતરેહિ અલમત્થદસતરો, તસ્મા રઞ્ઞો એળેય્યસ્સ પરિહારકા સમણે રામપુત્તે અભિપ્પસન્ના; સમણે ચ પન રામપુત્તે એવરૂપં પરમનિપચ્ચકારં કરોન્તિ, યદિદં અભિવાદનં પચ્ચુટ્ઠાનં અઞ્જલિકમ્મં સામીચિકમ્મ’’ન્તિ.
‘‘Yasmā ca kho, bho, samaṇo rāmaputto rañño eḷeyyassa parihārakehi paṇḍitehi paṇḍitataro karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro, tasmā rañño eḷeyyassa parihārakā samaṇe rāmaputte abhippasannā; samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karonti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikamma’’nti.
‘‘અચ્છરિયં, ભો, ગોતમ, અબ્ભુતં, ભો ગોતમ! યાવ સુભાસિતં ચિદં ભોતા ગોતમેન – ‘અટ્ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – અસપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, અટ્ઠાનં અનવકાસો યં અસપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – સપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. ઠાનં ખો એતં, બ્રાહ્મણ, વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો સપ્પુરિસં જાનેય્ય – સપ્પુરિસો અયં ભવન્તિ. એતમ્પિ ખો, બ્રાહ્મણ, ઠાનં વિજ્જતિ યં સપ્પુરિસો અસપ્પુરિસં જાનેય્ય – અસપ્પુરિસો અયં ભવ’ન્તિ. હન્દ ચ દાનિ મયં, ભો ગોતમ, ગચ્છામ. બહુકિચ્ચા મયં બહુકરણીયા’’તિ. ‘‘યસ્સદાનિ ત્વં, બ્રાહ્મણ, કાલં મઞ્ઞસી’’તિ. અથ ખો વસ્સકારો બ્રાહ્મણો મગધમહામત્તો ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દિત્વા અનુમોદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામીતિ. સત્તમં.
‘‘Acchariyaṃ, bho, gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhava’nti. Handa ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma. Bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, brāhmaṇa, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૭. વસ્સકારસુત્તવણ્ણના • 7. Vassakārasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૭. વસ્સકારસુત્તવણ્ણના • 7. Vassakārasuttavaṇṇanā