Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၇. ဝသ္သကာရသုတ္တံ
7. Vassakārasuttaṃ
၁၈၇. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ အထ ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ –
187. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ဇာနေယ္ယ နု ခော, ဘော ဂောတမ, အသပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ – ‘အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ? ‘‘အဋ္ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – ‘အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ။ ‘‘ဇာနေယ္ယ ပန, ဘော ဂောတမ, အသပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ – ‘သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, အဋ္ဌာနံ အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – ‘သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ။ ‘‘ဇာနေယ္ယ နု ခော, ဘော ဂောတမ, သပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ – ‘သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ? ‘‘ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – ‘သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ။ ‘‘ဇာနေယ္ယ ပန, ဘော ဂောတမ, သပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ – ‘အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ? ‘‘ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – ‘အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ။
‘‘Jāneyya nu kho, bho gotama, asappuriso asappurisaṃ – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya pana, bho gotama, asappuriso sappurisaṃ – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya nu kho, bho gotama, sappuriso sappurisaṃ – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – ‘sappuriso ayaṃ bhava’’’nti. ‘‘Jāneyya pana, bho gotama, sappuriso asappurisaṃ – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti? ‘‘Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – ‘asappuriso ayaṃ bhava’’’nti.
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော ဂောတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂောတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ, ဘောတာ ဂောတမေန – ‘အဋ္ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, အဋ္ဌာနံ အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’’’န္တိ။
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ, bhotā gotamena – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhava’’’nti.
‘‘ဧကမိဒံ, ဘော ဂောတမ, သမယံ တောဒေယ္ယသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပရိသတိ ပရူပာရမ္ဘံ ဝတ္တေန္တိ – ‘ဗာလော အယံ ရာဇာ ဧဠေယ္ယော သမဏေ ရာမပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နော, သမဏေ စ ပန ရာမပုတ္တေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောတိ, ယဒိဒံ အဘိဝာဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မ’န္တိ။ ဣမေပိ ရညော ဧဠေယ္ယသ္သ ပရိဟာရကာ ဗာလာ – ယမကော မောဂ္ဂလ္လော 1 ဥဂ္ဂော နာဝိန္ဒကီ ဂန္ဓဗ္ဗော အဂ္ဂိဝေသ္သော, ယေ သမဏေ ရာမပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နာ, သမဏေ စ ပန ရာမပုတ္တေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောန္တိ, ယဒိဒံ အဘိဝာဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မန္တိ။ တ္ယာသ္သုဒံ တောဒေယ္ယော ဗ္ရာဟ္မဏော ဣမိနာ နယေန နေတိ။ တံ ကိံ မညန္တိ, ဘောန္တော, ပဏ္ဍိတော ရာဇာ ဧဠေယ္ယော ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေဟိ အလမတ္ထဒသတရော’တိ? ‘ဧဝံ, ဘော, ပဏ္ဍိတော ရာဇာ ဧဠေယ္ယော ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေဟိ အလမတ္ထဒသတရော’’’တိ။
‘‘Ekamidaṃ, bho gotama, samayaṃ todeyyassa brāhmaṇassa parisati parūpārambhaṃ vattenti – ‘bālo ayaṃ rājā eḷeyyo samaṇe rāmaputte abhippasanno, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karoti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikamma’nti. Imepi rañño eḷeyyassa parihārakā bālā – yamako moggallo 2 uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, ye samaṇe rāmaputte abhippasannā, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karonti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammanti. Tyāssudaṃ todeyyo brāhmaṇo iminā nayena neti. Taṃ kiṃ maññanti, bhonto, paṇḍito rājā eḷeyyo karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro’ti? ‘Evaṃ, bho, paṇḍito rājā eḷeyyo karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro’’’ti.
‘‘ယသ္မာ စ ခော, ဘော, သမဏော ရာမပုတ္တော ရညာ ဧဠေယ္ယေန ပဏ္ဍိတေန ပဏ္ဍိတတရော ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေန အလမတ္ထဒသတရော, တသ္မာ ရာဇာ ဧဠေယ္ယော သမဏေ ရာမပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နော, သမဏေ စ ပန ရာမပုတ္တေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောတိ, ယဒိဒံ အဘိဝာဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မံ’’။
‘‘Yasmā ca kho, bho, samaṇo rāmaputto raññā eḷeyyena paṇḍitena paṇḍitataro karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarena alamatthadasataro, tasmā rājā eḷeyyo samaṇe rāmaputte abhippasanno, samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karoti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ’’.
‘‘တံ ကိံ မညန္တိ, ဘောန္တော, ပဏ္ဍိတာ ရညော ဧဠေယ္ယသ္သ ပရိဟာရကာ – ယမကော မောဂ္ဂလ္လော ဥဂ္ဂော နာဝိန္ဒကီ ဂန္ဓဗ္ဗော အဂ္ဂိဝေသ္သော, ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေဟိ အလမတ္ထဒသတရာတိ? ‘ဧဝံ, ဘော, ပဏ္ဍိတာ ရညော ဧဠေယ္ယသ္သ ပရိဟာရကာ – ယမကော မောဂ္ဂလ္လော ဥဂ္ဂော နာဝိန္ဒကီ ဂန္ဓဗ္ဗော အဂ္ဂိဝေသ္သော, ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေဟိ အလမတ္ထဒသတရာ’’’တိ။
‘‘Taṃ kiṃ maññanti, bhonto, paṇḍitā rañño eḷeyyassa parihārakā – yamako moggallo uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasatarāti? ‘Evaṃ, bho, paṇḍitā rañño eḷeyyassa parihārakā – yamako moggallo uggo nāvindakī gandhabbo aggivesso, karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasatarā’’’ti.
‘‘ယသ္မာ စ ခော, ဘော, သမဏော ရာမပုတ္တော ရညော ဧဠေယ္ယသ္သ ပရိဟာရကေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ပဏ္ဍိတတရော ကရဏီယာဓိကရဏီယေသု ဝစနီယာဓိဝစနီယေသု အလမတ္ထဒသတရေဟိ အလမတ္ထဒသတရော, တသ္မာ ရညော ဧဠေယ္ယသ္သ ပရိဟာရကာ သမဏေ ရာမပုတ္တေ အဘိပ္ပသန္နာ; သမဏေ စ ပန ရာမပုတ္တေ ဧဝရူပံ ပရမနိပစ္စကာရံ ကရောန္တိ, ယဒိဒံ အဘိဝာဒနံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ အဉ္ဇလိကမ္မံ သာမီစိကမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yasmā ca kho, bho, samaṇo rāmaputto rañño eḷeyyassa parihārakehi paṇḍitehi paṇḍitataro karaṇīyādhikaraṇīyesu vacanīyādhivacanīyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro, tasmā rañño eḷeyyassa parihārakā samaṇe rāmaputte abhippasannā; samaṇe ca pana rāmaputte evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karonti, yadidaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikamma’’nti.
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘော, ဂောတမ, အဗ္ဘုတံ, ဘော ဂောတမ! ယာဝ သုဘာသိတံ စိဒံ ဘောတာ ဂောတမေန – ‘အဋ္ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, အဋ္ဌာနံ အနဝကာသော ယံ အသပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဌာနံ ခော ဧတံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော သပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – သပ္ပုရိသော အယံ ဘဝန္တိ။ ဧတမ္ပိ ခော, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ သပ္ပုရိသော အသပ္ပုရိသံ ဇာနေယ္ယ – အသပ္ပုရိသော အယံ ဘဝ’န္တိ။ ဟန္ဒ စ ဒာနိ မယံ, ဘော ဂောတမ, ဂစ္ဆာမ။ ဗဟုကိစ္စာ မယံ ဗဟုကရဏီယာ’’တိ။ ‘‘ယသ္သဒာနိ တ္ဝံ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ကာလံ မညသီ’’တိ။ အထ ခော ဝသ္သကာရော ဗ္ရာဟ္မဏော မဂဓမဟာမတ္တော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမီတိ။ သတ္တမံ။
‘‘Acchariyaṃ, bho, gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, anavakāso yaṃ asappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, aṭṭhānaṃ anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Ṭhānaṃ kho etaṃ, brāhmaṇa, vijjati yaṃ sappuriso sappurisaṃ jāneyya – sappuriso ayaṃ bhavanti. Etampi kho, brāhmaṇa, ṭhānaṃ vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya – asappuriso ayaṃ bhava’nti. Handa ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma. Bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, brāhmaṇa, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၇. ဝသ္သကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Vassakārasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၇. ဝသ္သကာရသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 7. Vassakārasuttavaṇṇanā