| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೪. ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
ಪಚ್ಛಿಮಮಾಸಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ತಾವಾತಿ ತಾವ ಪರಿಮಾಣೇ ಕಾಲೇ। ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಮಾಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಲೋ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯಾತಿಆದಿನಾತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿಸದ್ದೇನ ‘‘ಸಮಯೋ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ ದೇನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೨೮) ಇಮೇಸಂ ಗಹಣಂ। ದೇಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರನ್ತಿಆದಿಕಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಆದಿಸದ್ದೇನ ಪನ ‘‘ಆಹರಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ, ಪರಿವತ್ತೇಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ, ಚೇತಾಪೇಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಗಹಣಂ। ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೇಸು ತದುಭಯಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕಿಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅದೇನ್ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಯೇ ಪನ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ದೇನ್ತಿ, ತೇಸು ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ। ವುತ್ತಞ್ಹಿ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ‘‘ಯೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ ದೇನ್ತಿ, ಇಮೇ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ ತೇಸು ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೨೮)। ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಗಹಪತಿಂ ವಾ ಗಹಪತಾನಿಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೧೮) ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಇದಂ ಪನ ಪಕತಿಯಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕದಾಯಕೇಸುಪಿ ಹೋತಿಯೇವ।
Pacchimamāsassapaṭhamadivasato paṭṭhāyāti jeṭṭhamūlapuṇṇamāsiyā pacchimapāṭipadadivasato paṭṭhāya. Tāvāti tāva parimāṇe kāle. Jeṭṭhamūlapuṇṇamāsiyā pacchimapāṭipadadivasato paṭṭhāya yāva kattikapuṇṇamā, imasmiṃ pañcamāseti attho. Kālo vassikasāṭikāyātiādināti ettha ādisaddena ‘‘samayo vassikasāṭikāya, aññepi manussā vassikasāṭikacīvaraṃ dentī’’ti (pārā. 628) imesaṃ gahaṇaṃ. Detha me vassikasāṭikacīvarantiādikāyāti ettha ādisaddena pana ‘‘āharatha me vassikasāṭikacīvaraṃ, parivattetha me vassikasāṭikacīvaraṃ, cetāpetha me vassikasāṭikacīvara’’nti imesaṃ gahaṇaṃ. Attano aññātakaappavāritesu tadubhayaṃ karontassa kiṃ hotīti āha ‘‘aññātakaappavāritaṭṭhāne’’tiādi. ‘‘Vattabhede dukkaṭa’’nti idaṃ vassikasāṭikaṃ pubbe adente sandhāya vuttaṃ. Ye pana pubbepi denti, tesu vattabhedo natthi. Vuttañhi samantapāsādikāyaṃ ‘‘ye manussā pubbepi vassikasāṭikacīvaraṃ denti, ime pana sacepi attano aññātakaappavāritā honti, vattabhedo natthi tesu satuppādakaraṇassa anuññātattā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.628). Aññātakaviññattisikkhāpadena nissaggiyaṃ pācittiyanti ‘‘yo pana bhikkhu aññātakaṃ gahapatiṃ vā gahapatāniṃ vā cīvaraṃ viññāpeyya aññatra samayā, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti (pārā. 518) iminā sikkhāpadena nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Idaṃ pana pakatiyā vassikasāṭikadāyakesupi hotiyeva.
ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮದ್ಧಮಾಸಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಮೂಲಕಾಳಪಕ್ಖೂಪೋಸಥಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಆಸಾಳ್ಹಿಪುಣ್ಣಮಾ, ಅಯಮದ್ಧಮಾಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮದ್ಧಮಾಸೋ ನಾಮ, ತಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅದ್ಧಮಾಸಸ್ಸ ಪಠಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಕತ್ತಿಕಮಾಸಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮದಿವಸೋ ನಾಮ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಮಾಸಸ್ಸ ಪುಣ್ಣಮಾ। ಏತ್ತಾವತಾತಿ ‘‘ಮಾಸೋ ಸೇಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ, ಅದ್ಧಮಾಸೋ ಸೇಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏತ್ತಕೇನ ಗಣನೇನ। ಪರಿಯೇಸನಕ್ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಪರಿಯೇಸನಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಮಾಸೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಅಲದ್ಧಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕರಣನಿವಾಸನಕ್ಖೇತ್ತಮ್ಪೀತಿ ಕರಣಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚೇವ ನಿವಾಸನಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚ। ಪಿ-ಸದ್ದೇನ ಪರಿಯೇಸನಕ್ಖೇತ್ತಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತಿ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅದ್ಧಮಾಸೇ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ, ಕಾತುಂ, ನಿವಾಸೇತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ಕತ್ಥಚಿ ಪೋತ್ಥಕೇ ‘‘ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಕಾಲಪಕ್ಖುಪೋಸಥೋ, ಅಯಮೇಕೋ ಅದ್ಧಮಾಸೋ ಪರಿಯೇಸನಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚೇವ ಕರಣಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಅಲದ್ಧಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ , ಲದ್ಧಂ ಕಾತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ, ನಿವಾಸೇತುಂ, ಅಧಿಟ್ಠಾತುಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೨೮) ವಚನಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಪಮಾದಲಿಖಿತಂ ಮಾತಿಕಾಯ ವಿರೋಧತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ‘‘ಅದ್ಧಮಾಸೋ ಸೇಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೨೭) ಹಿ ಪಾಳಿ। ಸಬ್ಬಮ್ಪೀತಿ ಪರಿಯೇಸನಂ, ಕರಣಂ, ನಿವಾಸನಂ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಞ್ಚಾತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ। ಇಮಿನಾ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸಾ ಪರಿಯೇಸನಕರಣನಿವಾಸನಾಧಿಟ್ಠಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏತೇಸು ಹಿ ಚತೂಸು ಮಾಸೇಸು ಅಲದ್ಧಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ, ಲದ್ಧಂ ಕಾತುಂ, ನಿವಾಸೇತುಂ, ಅಧಿಟ್ಠಾತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ।
Gimhānaṃ pacchimaddhamāsassa paṭhamadivasato paṭṭhāyāti ettha jeṭṭhamūlakāḷapakkhūposathassa pacchimapāṭipadadivasato paṭṭhāya yāva āsāḷhipuṇṇamā, ayamaddhamāso gimhānaṃ pacchimaddhamāso nāma, tassa paṭhamadivasato paṭṭhāyāti attho, addhamāsassa paṭhamapāṭipadadivasato paṭṭhāyāti vuttaṃ hoti. Kattikamāsassa pacchimadivaso nāma pacchimakattikamāsassa puṇṇamā. Ettāvatāti ‘‘māso seso gimhānanti bhikkhunā vassikasāṭikacīvaraṃ pariyesitabbaṃ, addhamāso seso gimhānanti katvā nivāsetabba’’nti ettakena gaṇanena. Pariyesanakkhettanti pariyesanassa khettaṃ. Etasmiñhi māse vassikasāṭikaṃ aladdhaṃ pariyesituṃ vaṭṭati. Karaṇanivāsanakkhettampīti karaṇakkhettañceva nivāsanakkhettañca. Pi-saddena pariyesanakkhettaṃ sampiṇḍeti. Etasmiñhi addhamāse pariyesituṃ, kātuṃ, nivāsetuñca vaṭṭati, adhiṭṭhātuṃyeva na vaṭṭati. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ katthaci potthake ‘‘jeṭṭhamūlapuṇṇamāsiyā pacchimapāṭipadadivasato paṭṭhāya yāva kālapakkhuposatho, ayameko addhamāso pariyesanakkhettañceva karaṇakkhettañca. Etasmiñhi antare vassikasāṭikaṃ aladdhaṃ pariyesituṃ , laddhaṃ kātuñca vaṭṭati, nivāsetuṃ, adhiṭṭhātuñca na vaṭṭatī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.628) vacanaṃ dissati, taṃ pamādalikhitaṃ mātikāya virodhatoti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Addhamāso seso gimhānanti katvā nivāsetabba’’nti (pārā. 627) hi pāḷi. Sabbampīti pariyesanaṃ, karaṇaṃ, nivāsanaṃ, adhiṭṭhānañcāti sabbampi. Iminā ime cattāro māsā pariyesanakaraṇanivāsanādhiṭṭhānānaṃ catunnampi khettanti dasseti. Etesu hi catūsu māsesu aladdhaṃ pariyesituṃ, laddhaṃ kātuṃ, nivāsetuṃ, adhiṭṭhātuñca vaṭṭati.
ವಸ್ಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢೀಯತೀತಿ ಸಂವಚ್ಛರಂ ಉದ್ಧಂ ಕಡ್ಢೀಯತಿ ವಡ್ಢೀಯತಿ, ಆರುಯ್ಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಠಮಮಾಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಮಾಸಮೇವ ಕರೋನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾತಿ ವಸ್ಸಾನತೋ ಪುಬ್ಬೇಯೇವ ದಸಾಹಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ತಞ್ಹಿ ದಿವಸಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಪನ ಲದ್ಧಾ ಚೇವ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ, ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಪನ ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ। ಅಯಂ ತಾವ ಕತಾಯ ಪರಿಹಾರೋ। ಅಕತಾಯ ಪನ ಕೋ ಪರಿಹಾರೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ’’ತಿಆದಿ। ಏಕಾಹಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ ಇತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಹಾರಸ್ಸಾಭಾವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Vassaṃ ukkaḍḍhīyatīti saṃvaccharaṃ uddhaṃ kaḍḍhīyati vaḍḍhīyati, āruyhatīti attho, vassānassa paṭhamamāsaṃ ukkaḍḍhitvā gimhānaṃ pacchimamāsameva karontīti vuttaṃ hoti. Vassūpanāyikadivase adhiṭṭhātabbāti vassānato pubbeyeva dasāhassa atikkantattā vassūpanāyikadivaseyeva adhiṭṭhātabbā. Tañhi divasaṃ atikkāmetuṃ na vaṭṭati. Antovasse pana laddhā ceva niṭṭhitā ca tasmiṃyeva antovasse laddhadivasato paṭṭhāya dasāhaṃ nātikkāmetabbā, dasāhātikkame niṭṭhitā pana tadaheva adhiṭṭhātabbā. Dasāhe appahonte cīvarakālaṃ nātikkāmetabbā. Ayaṃ tāva katāya parihāro. Akatāya pana ko parihāroti āha ‘‘sace’’tiādi. Ekāhampi na labhati ito aññassa parihārassābhāvatoti adhippāyo.
ಸೋ ಕುತೋ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಯಾವ ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಠಮದಿವಸೋ’’ತಿ, ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸೋ, ತಾವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇಸು ಸತ್ತಸು ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯಮಾಸೇಸೂತಿ ಪಟಿಲೋಮಕ್ಕಮೇನ ವುತ್ತೇಸು ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದಾದೀಸು ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಾವಸಾನೇಸು ಏತೇಸು ಸತ್ತಸು ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯನಾಮಕೇಸು ಮಾಸೇಸು। ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣೇನಾತಿ ‘‘ಕಾಲೋ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣೇನ। ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ದೇಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೬೨೮) ನಯೇನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ। ತೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಇಮಿನಾ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಆಪತ್ತಿಯೇವ ಅಸಮಯತ್ತಾ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭದನ್ತಬುದ್ಧದತ್ತಾಚರಿಯೇನ –
So kuto hotīti āha ‘‘yāva hemantassa paṭhamadivaso’’ti, jeṭṭhamūlapuṇṇamāsito paṭṭhāya yāva kattikapuṇṇamāsiyā pacchimapāṭipadadivaso, tāvāti attho. Etesu sattasu piṭṭhisamayamāsesūti paṭilomakkamena vuttesu kattikapuṇṇamāsiyā pacchimapāṭipadādīsu jeṭṭhamūlapuṇṇamāsāvasānesu etesu sattasu piṭṭhisamayanāmakesu māsesu. Satuppādakaraṇenāti ‘‘kālo vassikasāṭikāyā’’tiādinā nayena satuppādakaraṇena. Viññāpentassāti ‘‘detha me vassikasāṭikacīvara’’ntiādinā (pārā. 628) nayena viññattiṃ karontassa. Tena sikkhāpadena anāpattīti aññātakaviññattisikkhāpadena anāpatti, iminā pana sikkhāpadena āpattiyeva asamayattā. Vuttañhetaṃ bhadantabuddhadattācariyena –
‘‘ಕತ್ವಾ ಪನ ಸತುಪ್ಪಾದಂ, ವಸ್ಸಸಾಟಿಕಚೀವರಂ।
‘‘Katvā pana satuppādaṃ, vassasāṭikacīvaraṃ;
ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಸಮಯೇ ಪಿಟ್ಠಿಸಮ್ಮತೇ॥
Nipphādentassa bhikkhussa, samaye piṭṭhisammate.
‘‘ಹೋತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾಪತ್ತಿ, ಞಾತಕಾಞ್ಞಾತಕಾದಿನೋ।
‘‘Hoti nissaggiyāpatti, ñātakāññātakādino;
ತೇಸುಯೇವ ಚ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಕತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದನೇ ತಥಾ’’ತಿ॥
Tesuyeva ca viññattiṃ, katvā nipphādane tathā’’ti.
ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಪರಿಯಿಟ್ಠಂ ಅತಿರೇಕದ್ಧಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಕತ್ವಾ ಪರಿದಹಿತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೬೨೮) ನಯೇನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, vassikasāṭikacīvaraṃ atirekamāse sese gimhāne pariyiṭṭhaṃ atirekaddhamāse sese gimhāne katvā paridahitaṃ nissaggiya’’nti iminā (pārā. 628) nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಪರಿಯೇಸನವತ್ಥುಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಪರಿಯೇಸನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಮಾಸದ್ಧಮಾಸೇಸು ಅತಿರೇಕಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಊನಕಸಞ್ಞೀನಂ ಪರಿಯೇಸನನಿವಾಸನವಸೇನ ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ, ಏಕಸೇಸನಿದ್ದೇಸೋ ಚಾಯಂ, ಸಾಮಞ್ಞನಿದ್ದೇಸೋ ವಾ। ಊನಕಮಾಸದ್ಧಮಾಸೇಸೂತಿ ಊನಕಮಾಸೇ ಚೇವ ಊನಕದ್ಧಮಾಸೇ ಚ। ಅತಿರೇಕಸಞ್ಞಿನೋ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪರಿಯೇಸನನಿವಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಾಠಸೇಸೋ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಊನಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಅತಿರೇಕಸಞ್ಞಿನೋ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಯೇಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಊನಕದ್ಧಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಚ ಅತಿರೇಕಸಞ್ಞಿನೋ, ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ವಾ ನಿವಾಸೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಅತಿದಿಸತಿ, ತಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಉದಕಫುಸಿತಗಣನಾಯ ಅಕತ್ವಾ ನ್ಹಾನಪರಿಯೋಸಾನವಸೇನ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ವಿವಟಙ್ಗಣೇ ಆಕಾಸತೋ ಪತಿತಉದಕೇನೇವ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ, ನ ನ್ಹಾನಕೋಟ್ಠಕವಾಪಿಆದೀಸು ಘಟೇಹಿ ಆಸಿತ್ತೂದಕೇನ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಸತಿಯಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾದೀಸು ಪನ ನಗ್ಗಸ್ಸ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾದೀಸು ಪನ ಸತಿಯಾಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ನಗ್ಗಸ್ಸ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Vassikasāṭikapariyesanavatthusminti paṭikacceva vassikasāṭikapariyesanavatthusmiṃ. Tikapācittiyanti atirekamāsaddhamāsesu atirekasaññivematikaūnakasaññīnaṃ pariyesananivāsanavasena tīṇi pācittiyāni, ekasesaniddeso cāyaṃ, sāmaññaniddeso vā. Ūnakamāsaddhamāsesūti ūnakamāse ceva ūnakaddhamāse ca. Atirekasaññino, vematikassa vā dukkaṭanti ettha ‘‘pariyesananivāsanaṃ karontassā’’ti pāṭhaseso. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘ūnakamāse sese gimhāne atirekasaññino, vematikassa vā pariyesantassa dukkaṭaṃ, ūnakaddhamāse sese gimhāne ca atirekasaññino, vematikassa vā nivāsentassa dukkaṭa’’nti. ‘‘Tathā’’ti iminā dukkaṭaṃ atidisati, tañca dukkaṭaṃ udakaphusitagaṇanāya akatvā nhānapariyosānavasena payoge payoge kāretabbaṃ, tañca kho vivaṭaṅgaṇe ākāsato patitaudakeneva nhāyantassa, na nhānakoṭṭhakavāpiādīsu ghaṭehi āsittūdakena nhāyantassa. Tenevāha ‘‘satiyā vassikasāṭikāyā’’tiādi. Pokkharaṇiyādīsu pana naggassa nhāyantassa anāpattīti sambandho, pokkharaṇiyādīsu pana satiyāpi vassikasāṭikāya naggassa nhāyantassa natthi dukkaṭāpattīti attho.
ಏವಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಸ್ಸಾತಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನಸೇಸಚೀವರಸ್ಸ। ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಸಮಯೇ ನಿವಾಸತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಏಸ ನಯೋ ನಟ್ಠಚೀವರಸ್ಸ ವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ ನಿವಾಸೇನ್ತಾನಂ ತೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಏವಂ ತತ್ಥ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾನಮ್ಪೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಪನ ಮಹಗ್ಘವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಚೋರೂಪದ್ದವೋ ಆಪದಾ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅನಿವತ್ಥ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಆಪದಾಸು ವಾ ನಿವಾಸಯತೋತಿ ಆಪದಾಸು ವಿಜ್ಜಮಾನಾಸು ಅಸಮಯೇ ನಿವಾಸೇನ್ತಸ್ಸ। ಯಂ ಪನ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಂ ‘‘ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಸ್ಸಾತಿ ಏತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತೇಸಞ್ಹಿ ನಗ್ಗಾನಂ ಕಾಯೋವಸ್ಸಾಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಹಗ್ಘವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಚೋರೂಪದ್ದವೋ ಆಪದಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾದಿನೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಗ್ಗಸ್ಸ ನ್ಹಾಯತೋ ದುಕ್ಕಟೇನೇವ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ ವಿಯ ನ ದಿಸ್ಸತಿ। ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಹಿ ಮೂಲಾಪತ್ತಿಯಾ ಏವ ಆಪತ್ತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಅನಾಪತ್ತಿವಾರೋ ಆರಭೀಯತಿ, ನ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಯಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೀವರತಾತಿ ಅನ್ತರವಾಸಕಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇಹಿ ಸಚೀವರತಾ।
Evaṃ antarāpattiyā anāpattiṃ dassetvā idāni nissaggiyena anāpattiṃ dassetuṃ ‘‘acchinnacīvarassā’’tiādi vuttaṃ. Tattha acchinnacīvarassāti acchinnasesacīvarassa. Tassāpi asamaye nivāsato anāpatti. Esa nayo naṭṭhacīvarassa vāti etthāpi. Yathā cettha nivāsentānaṃ tesaṃ anāpatti, evaṃ tattha pariyesantānampīti daṭṭhabbaṃ. Ettha pana mahagghavassikasāṭikaṃ ṭhapetvā nhāyantassa corūpaddavo āpadā nāmāti āha ‘‘anivattha’’ntiādi. Āpadāsu vā nivāsayatoti āpadāsu vijjamānāsu asamaye nivāsentassa. Yaṃ pana samantapāsādikāyaṃ ‘‘acchinnacīvarassāti etaṃ vassikasāṭikaṃyeva sandhāya vuttaṃ. Tesañhi naggānaṃ kāyovassāpane anāpatti. Ettha ca mahagghavassikasāṭikaṃ nivāsetvā nhāyantassa corūpaddavo āpadā nāmā’’ti acchinnacīvarādino nissaggiyena anāpattiṃ adassetvā naggassa nhāyato dukkaṭeneva anāpattidassanaṃ, taṃ yuttaṃ viya na dissati. Sabbasikkhāpadesu hi mūlāpattiyā eva āpattippasaṅge anāpattidassanatthaṃ anāpattivāro ārabhīyati, na antarāpattiyāti, tasmā upaparikkhitabbaṃ. Sacīvaratāti antaravāsakauttarāsaṅgehi sacīvaratā.
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
