Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ૩૦. વત્તનિદ્દેસવણ્ણના

    30. Vattaniddesavaṇṇanā

    ૨૧૩. સઉપાહનો…પે॰… ચીવરં સીસે કરિત્વા વા આગન્તુકો આરામં ન પવિસેતિ સમ્બન્ધો. સછત્તોતિ સીસે કતછત્તેન સછત્તો. ઓગુણ્ઠિતોતિ સસીસં પારુપિતો. ‘‘પરિક્ખિત્તસ્સ વિહારસ્સ પરિક્ખેપો, અપરિક્ખિત્તસ્સ પરિક્ખેપારહટ્ઠાન’’ન્તિ વુત્તં ઉપચારસીમાસમીપં પત્વા ઉપાહનાઓમુઞ્ચનાદિસબ્બં કત્વા આરામો પવિસિતબ્બોતિ અયમેત્થ બ્યતિરેકલદ્ધો અત્થો.

    213. Saupāhano…pe… cīvaraṃ sīse karitvā vā āgantuko ārāmaṃ na paviseti sambandho. Sachattoti sīse katachattena sachatto. Oguṇṭhitoti sasīsaṃ pārupito. ‘‘Parikkhittassa vihārassa parikkhepo, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhāna’’nti vuttaṃ upacārasīmāsamīpaṃ patvā upāhanāomuñcanādisabbaṃ katvā ārāmo pavisitabboti ayamettha byatirekaladdho attho.

    ૨૧૪. પાનીયેન પાદે ન ધોવેય્યાતિ સમ્બન્ધો. પટિક્કમનં પત્વા એકમન્તે પત્તચીવરં નિક્ખિપિત્વા પતિરૂપે નિસજ્જ પુચ્છિત્વા પાનીયં પાતબ્બં, પરિભોજનીયેન યથાવુત્તં પાદા ધોવિતબ્બાતિ અધિપ્પાયો. વુડ્ઢતરે આવાસિકેપિ ચ અભિવાદેય્યાતિ ઇમિના વસ્સં પુચ્છિત્વા નવકેન આવાસિકેન અભિવાદાપેતબ્બન્તિ દીપેતિ. પુચ્છેય્ય સયનાસનન્તિ ‘‘કતમં સેનાસનં પાપુણાતિ, અજ્ઝાવુત્થં અનજ્ઝાવુત્થં વા’’તિ સેનાસનં પુચ્છેય્ય. ઇદઞ્ચ પુચ્છાય લક્ખણવચનં. તસ્મા આવાસિકવત્તે વુત્તમજ્ઝાવુત્થાદિકઞ્ચ પુચ્છિતબ્બં. સચે ‘‘અનજ્ઝાવુત્થ’’ન્તિ વદન્તિ, કવાટં આકોટેત્વા મુહુત્તં આગમેત્વા ઘટિકં ઉગ્ઘાટેત્વા કવાટં પણામેત્વા બહિ ઠિતેન ઉલ્લોકેત્વા પવિસિત્વા સબ્બં સેનાસનવત્તં કાતબ્બં. આગન્તુકવત્તં.

    214. Pānīyena pāde na dhoveyyāti sambandho. Paṭikkamanaṃ patvā ekamante pattacīvaraṃ nikkhipitvā patirūpe nisajja pucchitvā pānīyaṃ pātabbaṃ, paribhojanīyena yathāvuttaṃ pādā dhovitabbāti adhippāyo. Vuḍḍhatare āvāsikepi ca abhivādeyyāti iminā vassaṃ pucchitvā navakena āvāsikena abhivādāpetabbanti dīpeti. Puccheyya sayanāsananti ‘‘katamaṃ senāsanaṃ pāpuṇāti, ajjhāvutthaṃ anajjhāvutthaṃ vā’’ti senāsanaṃ puccheyya. Idañca pucchāya lakkhaṇavacanaṃ. Tasmā āvāsikavatte vuttamajjhāvutthādikañca pucchitabbaṃ. Sace ‘‘anajjhāvuttha’’nti vadanti, kavāṭaṃ ākoṭetvā muhuttaṃ āgametvā ghaṭikaṃ ugghāṭetvā kavāṭaṃ paṇāmetvā bahi ṭhitena ulloketvā pavisitvā sabbaṃ senāsanavattaṃ kātabbaṃ. Āgantukavattaṃ.

    ૨૧૫-૬. ગમિકો પક્કમેય્યાતિ સમ્બન્ધો. ‘‘પટિસામેત્વા’’તિઆદીનિમસ્સ પુબ્બકિરિયાપદાનિ. દારુમત્તિકભણ્ડકન્તિ એત્થ મઞ્ચપીઠાદિદારુભણ્ડં રજનભાજનાદિમત્તિકાભણ્ડં. પટિસામેત્વાતિ અત્થિ ચે અનોવસ્સકે સણ્ઠપેત્વા. થકેત્વાનાતિ દ્વારવાતપાનેહિ પિધાય . સાધુકં સઙ્ગોપેત્વાનાતિ ચતૂસુ પાસાણેસુ મઞ્ચં પઞ્ઞપેત્વા મઞ્ચે મઞ્ચસ્સ, પીઠે પીઠસ્સ આરોપનેન સેનાસનસ્સ ઉપરૂપરિ પુઞ્જકરણેન સાધુકં સઙ્ગોપનં કત્વા. ન ચાતિ નેવ. ગમિકવત્તં.

    215-6. Gamiko pakkameyyāti sambandho. ‘‘Paṭisāmetvā’’tiādīnimassa pubbakiriyāpadāni. Dārumattikabhaṇḍakanti ettha mañcapīṭhādidārubhaṇḍaṃ rajanabhājanādimattikābhaṇḍaṃ. Paṭisāmetvāti atthi ce anovassake saṇṭhapetvā. Thaketvānāti dvāravātapānehi pidhāya . Sādhukaṃ saṅgopetvānāti catūsu pāsāṇesu mañcaṃ paññapetvā mañce mañcassa, pīṭhe pīṭhassa āropanena senāsanassa uparūpari puñjakaraṇena sādhukaṃ saṅgopanaṃ katvā. Na cāti neva. Gamikavattaṃ.

    ૨૧૭-૮. આવાસિકોતિ ઇદં ‘‘પઞ્ઞપેય્યા’’તિઆદીનં કત્તુપદં. નવકમ્મકરણાદિભારનિત્થરણતાય આવાસો વિહારો અસ્સ અત્થીતિ આવાસિકો. યસ્સ પન કેવલં વિહારે નિવાસનમત્તં અત્થિ, સો નેવાસિકો. ઉભોપિ તે ઇધ આવાસિક-સદ્દેન સઙ્ગહિતા. પાદોદપ્પભુતિન્તિ એત્થ પભુતિ-સદ્દેન પાદપીઠપાદકથલિકાનં ગહણં. પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન પત્તચીવરં ગણ્હેય્યાતિ યોજના. પઞ્ઞપે સયનાસનન્તિ ‘‘એતં તુમ્હાકં સેનાસનં પાપુણાતી’’તિ એવં સયનાસનં પઞ્ઞપેય્ય, પકાસેય્યાતિ વુત્તં હોતિ.

    217-8.Āvāsikoti idaṃ ‘‘paññapeyyā’’tiādīnaṃ kattupadaṃ. Navakammakaraṇādibhāranittharaṇatāya āvāso vihāro assa atthīti āvāsiko. Yassa pana kevalaṃ vihāre nivāsanamattaṃ atthi, so nevāsiko. Ubhopi te idha āvāsika-saddena saṅgahitā. Pādodappabhutinti ettha pabhuti-saddena pādapīṭhapādakathalikānaṃ gahaṇaṃ. Paccuggantvāna pattacīvaraṃ gaṇheyyāti yojanā. Paññape sayanāsananti ‘‘etaṃ tumhākaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ sayanāsanaṃ paññapeyya, pakāseyyāti vuttaṃ hoti.

    ૨૧૯. અજ્ઝાવુત્થન્તિ પુબ્બે ભિક્ખૂહિ નિવુત્થં. ગોચરાગોચરં વદેતિ ‘‘ભિક્ખાચારગામો દૂરો, આસન્નો’’તિ વા, ‘‘કાલસ્સેવ પિણ્ડાય ચરિતબ્બં, દિવા વા’’તિ એવં ગોચરઞ્ચ, ‘‘મિચ્છાદિટ્ઠિકાનં વા ગામો, પરિચ્છિન્નભિક્ખો વા’’તિઆદિના અગોચરઞ્ચ વદેય્યાતિ અત્થો. વચ્ચપસ્સાવટ્ઠાનાનીતિઆદીનિપિ ‘‘વદે’’તિ ઇમસ્સેવ કમ્મવચનાનિ. સેખસમ્મુતિન્તિ યસ્સ સદ્ધસ્સ કુલસ્સ સઙ્ઘો સેખસમ્મુતિં દેતિ, તં કુલઞ્ચ.

    219.Ajjhāvutthanti pubbe bhikkhūhi nivutthaṃ. Gocarāgocaraṃ vadeti ‘‘bhikkhācāragāmo dūro, āsanno’’ti vā, ‘‘kālasseva piṇḍāya caritabbaṃ, divā vā’’ti evaṃ gocarañca, ‘‘micchādiṭṭhikānaṃ vā gāmo, paricchinnabhikkho vā’’tiādinā agocarañca vadeyyāti attho. Vaccapassāvaṭṭhānānītiādīnipi ‘‘vade’’ti imasseva kammavacanāni. Sekhasammutinti yassa saddhassa kulassa saṅgho sekhasammutiṃ deti, taṃ kulañca.

    ૨૨૦. પવેસનિક્ખમે કાલન્તિ ‘‘કેસુચિ ઠાનેસુ વાળમિગા વા અમનુસ્સા વા હોન્તિ, ઇમં કાલં પવિસિતબ્બં નિક્ખમિતબ્બઞ્ચા’’તિ એવં પવેસનિક્ખમે ચ કાલં. એતં પન આસનપઞ્ઞપનાદિકં સબ્બં વત્તં વુડ્ઢતરે આગતે ચીવરકમ્માદિં વા નાતિગિલાનસ્સ ભેસજ્જં વા ઠપેત્વાપિ કાતબ્બં. મહાગિલાનસ્સ પન ભેસજ્જમેવ કાતબ્બં. ચેતિયઙ્ગણવત્તં કરોન્તેનાપિ તસ્સ વત્તં કાતું આરભિતબ્બં. પણ્ડિતો હિ આગન્તુકો ‘‘કરોહિ તાવ ભેસજ્જં, ચેતિયઙ્ગણં સમ્મજ્જાહી’’તિ ચ વદેય્ય. અપિચ બીજનેન બીજિતબ્બો, પાદાપિસ્સ ધોવિતબ્બા, તેલેન મક્ખિતબ્બા. પિટ્ઠિ ચે આગિલાયતિ, સમ્બાધેતબ્બા. નવકસ્સ પન આગન્તુકસ્સ ‘‘ઇદમાસનં, એત્થ નિસીદા’’તિઆદિના આચિક્ખિતબ્બન્તિ દસ્સેન્તો ‘‘નિસિન્નોયેવા’’તિઆદિમાહ. નિસિન્નોયેવાતિ ઇમિના ‘‘ઠિતોયેવા’’તિઆદિં ઉપલક્ખેતિ. સમુદ્દિસેતિ આદરેન વદેય્ય. આવાસિકવત્તં.

    220.Pavesanikkhame kālanti ‘‘kesuci ṭhānesu vāḷamigā vā amanussā vā honti, imaṃ kālaṃ pavisitabbaṃ nikkhamitabbañcā’’ti evaṃ pavesanikkhame ca kālaṃ. Etaṃ pana āsanapaññapanādikaṃ sabbaṃ vattaṃ vuḍḍhatare āgate cīvarakammādiṃ vā nātigilānassa bhesajjaṃ vā ṭhapetvāpi kātabbaṃ. Mahāgilānassa pana bhesajjameva kātabbaṃ. Cetiyaṅgaṇavattaṃ karontenāpi tassa vattaṃ kātuṃ ārabhitabbaṃ. Paṇḍito hi āgantuko ‘‘karohi tāva bhesajjaṃ, cetiyaṅgaṇaṃ sammajjāhī’’ti ca vadeyya. Apica bījanena bījitabbo, pādāpissa dhovitabbā, telena makkhitabbā. Piṭṭhi ce āgilāyati, sambādhetabbā. Navakassa pana āgantukassa ‘‘idamāsanaṃ, ettha nisīdā’’tiādinā ācikkhitabbanti dassento ‘‘nisinnoyevā’’tiādimāha. Nisinnoyevāti iminā ‘‘ṭhitoyevā’’tiādiṃ upalakkheti. Samuddiseti ādarena vadeyya. Āvāsikavattaṃ.

    ‘‘વત્ત’’ન્તિ પન સામઞ્ઞેન નિદ્દિટ્ઠત્તા ન થેરે ભિક્ખૂ અતિઅલ્લીયિત્વા નિસીદિતબ્બં, મહાથેરસ્સ નિસિન્નાસનતો એકં દ્વે આસનાનિ ઠપેત્વા ‘‘નિસીદા’’તિ વુત્તે નિસીદિતબ્બં, ન નવાપિ ભિક્ખૂ આસનેન પટિબાહિતબ્બા, ન સઙ્ઘાટિં ઓત્થરિત્વા નિસીદિતબ્બં, સદ્દં અકત્વા ઉદકકિચ્ચં કાતબ્બં, યથા સૂપસ્સ ઓકાસો હોતિ, એવમત્તાય ઓદનો ગણ્હિતબ્બો, થેરેન ભિક્ખુના ‘‘ઠપેત્વા અપ્પકં ઓદનાદિકં સબ્બં સબ્બેસં સમકં સમ્પાદેહી’’તિ વત્તબ્બં, ન તાવ થેરેન ભુઞ્જિતબ્બં, ભુત્તાવિના ન તાવ ઉદકં પટિગ્ગહેતબ્બં, ભત્તગ્ગતો નિવત્તન્તેહિ યથાનુરૂપં નિક્ખમિત્વા વિરળાય પાળિયા ગન્તબ્બન્તિ એવમાદિકઞ્ચ તદનુરૂપં સેખિયવત્તઞ્ચ સમ્પાદેતબ્બન્તિ ઇદં ભત્તગ્ગવત્તઞ્ચ સાધુકં અતરમાનેન ગામો પવિસિતબ્બો, ‘‘ઇમિના પવિસિસ્સામિ, ઇમિના નિક્ખમિસ્સામી’’તિ નિવેસનં પવિસન્તેન સલ્લક્ખેતબ્બં, નાતિસહસા પવિસિતબ્બં, નાતિસહસા નિક્ખમિતબ્બં, નાતિદૂરે નચ્ચાસન્ને ઠાતબ્બં, નાતિચિરં ઠાતબ્બં, નાતિલહુકં નિવત્તિતબ્બં, દાતુકામતાકારં ઞત્વા ઠાતબ્બં, યો પઠમં ગામતો પટિક્કમતિ, તેન આસનપઞ્ઞપનાદિ સબ્બં કાતબ્બં, યો પચ્છા, તેન આસનુદ્ધરણાદિ સબ્બં કાતબ્બન્તિ એવમાદિકઞ્ચ તદનુરૂપં સેખિયવત્તઞ્ચ સમ્પાદેતબ્બન્તિ ઇદં પિણ્ડચારિકવત્તઞ્ચ કાતબ્બં.

    ‘‘Vatta’’nti pana sāmaññena niddiṭṭhattā na there bhikkhū atiallīyitvā nisīditabbaṃ, mahātherassa nisinnāsanato ekaṃ dve āsanāni ṭhapetvā ‘‘nisīdā’’ti vutte nisīditabbaṃ, na navāpi bhikkhū āsanena paṭibāhitabbā, na saṅghāṭiṃ ottharitvā nisīditabbaṃ, saddaṃ akatvā udakakiccaṃ kātabbaṃ, yathā sūpassa okāso hoti, evamattāya odano gaṇhitabbo, therena bhikkhunā ‘‘ṭhapetvā appakaṃ odanādikaṃ sabbaṃ sabbesaṃ samakaṃ sampādehī’’ti vattabbaṃ, na tāva therena bhuñjitabbaṃ, bhuttāvinā na tāva udakaṃ paṭiggahetabbaṃ, bhattaggato nivattantehi yathānurūpaṃ nikkhamitvā viraḷāya pāḷiyā gantabbanti evamādikañca tadanurūpaṃ sekhiyavattañca sampādetabbanti idaṃ bhattaggavattañca sādhukaṃ ataramānena gāmo pavisitabbo, ‘‘iminā pavisissāmi, iminā nikkhamissāmī’’ti nivesanaṃ pavisantena sallakkhetabbaṃ, nātisahasā pavisitabbaṃ, nātisahasā nikkhamitabbaṃ, nātidūre naccāsanne ṭhātabbaṃ, nāticiraṃ ṭhātabbaṃ, nātilahukaṃ nivattitabbaṃ, dātukāmatākāraṃ ñatvā ṭhātabbaṃ, yo paṭhamaṃ gāmato paṭikkamati, tena āsanapaññapanādi sabbaṃ kātabbaṃ, yo pacchā, tena āsanuddharaṇādi sabbaṃ kātabbanti evamādikañca tadanurūpaṃ sekhiyavattañca sampādetabbanti idaṃ piṇḍacārikavattañca kātabbaṃ.

    સેનાસનટ્ઠાને સબ્બં વત્તઞ્ચ સમ્પાદેત્વા તતો નિક્ખમિત્વા સાધુકં નિવાસેત્વા પારુપિત્વા ચ અતરમાનેન ગામો પવિસિતબ્બોતિઆદિ સબ્બં પિણ્ડચારિકવત્તં કાતબ્બં. પાનીયપરિભોજનીયઅગ્ગિઅરણિસહિતકત્તરદણ્ડા ઉપટ્ઠપેતબ્બા, નક્ખત્તપદાનિ સકલાનિ વા એકદેસાનિ વા ઉગ્ગહેતબ્બાનિ, દિસાકુસલેન ભવિતબ્બન્તિ ઇદં આરઞ્ઞિકવત્તઞ્ચ ઉદ્દિટ્ઠંયેવ હોતીતિ અવગન્તબ્બન્તિ.

    Senāsanaṭṭhāne sabbaṃ vattañca sampādetvā tato nikkhamitvā sādhukaṃ nivāsetvā pārupitvā ca ataramānena gāmo pavisitabbotiādi sabbaṃ piṇḍacārikavattaṃ kātabbaṃ. Pānīyaparibhojanīyaaggiaraṇisahitakattaradaṇḍā upaṭṭhapetabbā, nakkhattapadāni sakalāni vā ekadesāni vā uggahetabbāni, disākusalena bhavitabbanti idaṃ āraññikavattañca uddiṭṭhaṃyeva hotīti avagantabbanti.

    વત્તનિદ્દેસવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Vattaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact