Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / суд̇д̇анибаад̇а-адтагат̇аа • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
5. баарааяанаваг̇г̇о
5. Pārāyanavaggo
вад̇т̇уг̇аат̇ааван̣н̣анаа
Vatthugāthāvaṇṇanā
983. госалаанам̣ бураа раммаад̇и баарааяанаваг̇г̇асса вад̇т̇уг̇аат̇аа. д̇аасам̣ уббад̇д̇и – ад̇ийд̇з гира б̣аараан̣асиваасий зго ругкавад̣дхагий сагз аажарияагз ад̣̇уд̇ияо, д̇асса сол̣аса сиссаа, згамзгасса сахассам̣ анд̇зваасигаа. звам̣ д̇з сад̇д̇арасаад̇хигасол̣асасахассаа аажарияанд̇зваасино саб̣б̣зби б̣аараан̣асим̣ убаниссааяа ж̇ийвигам̣ габбзнд̇аа баб̣б̣ад̇асамийбам̣ г̇анд̇ваа ругкз г̇ахзд̇ваа д̇ад̇т̇зва наанаабаасаад̣̇авигад̇ияо нидтаабзд̇ваа гуллам̣ б̣анд̇хид̇ваа г̇ан̇г̇ааяа б̣аараан̣асим̣ аанзд̇ваа сажз рааж̇аа ад̇т̇иго ход̇и, ран̃н̃о, згабхуумигам̣ ваа…бз… сад̇д̇абхуумигам̣ ваа баасаад̣̇ам̣ яож̇зд̇ваа д̣̇знд̇и. но жз, ан̃н̃зсамби вигин̣ид̇ваа буд̇д̇ад̣̇аарам̣ босзнд̇и. ат̇а нзсам̣ згад̣̇ивасам̣ аажарияо ‘‘на саггаа вад̣дхагигаммзна нижжам̣ ж̇ийвигам̣ габбзд̇ум̣, д̣̇уггаран̃хи ж̇араагаалз зд̇ам̣ гамма’’нд̇и жинд̇зд̇ваа анд̇зваасигз ааманд̇зси – ‘‘д̇аад̇аа, уд̣̇умб̣араад̣̇аяо, аббасаараругкз аанзт̇аа’’д̇и. д̇з ‘‘саад̇хуу’’д̇и бадиссун̣ид̇ваа аанаяим̣су. со д̇зхи гадтасагун̣ам̣ гад̇ваа д̇асса аб̣бханд̇арам̣ бависид̇ваа яанд̇ам̣ буурзси. гадтасагун̣о субан̣н̣арааж̇аа вияа аагаасам̣ лан̇гхид̇ваа ванасса убари жарид̇ваа анд̇зваасийнам̣ бурад̇о орухи. ат̇а аажарияо сиссз ааха – ‘‘д̇аад̇аа, ийд̣̇исаани гадтавааханаани гад̇ваа саггаа сагалаж̇амб̣уд̣̇ийбз раж̇ж̇ам̣ г̇ахзд̇ум̣, д̇умхзби, д̇аад̇аа, зд̇аани гарот̇а, раж̇ж̇ам̣ г̇ахзд̇ваа ж̇ийвиссаама, д̣̇угкам̣ вад̣дхагисиббзна ж̇ийвид̇у’’нд̇и. д̇з д̇ат̇аа гад̇ваа аажарияасса бадивзд̣̇зсум̣. д̇ад̇о нз аажарияо ааха – ‘‘гад̇амам̣, д̇аад̇аа, раж̇ж̇ам̣ г̇ан̣хаамаа’’д̇и? ‘‘б̣аараан̣асираж̇ж̇ам̣ аажарияаа’’д̇и. ‘‘алам̣, д̇аад̇аа, маа зд̇ам̣ ружжи, маяан̃хи д̇ам̣ г̇ахзд̇вааби ‘вад̣дхагирааж̇аа вад̣дхагияуварааж̇аа’д̇и вад̣дхагиваад̣̇аа на мужжиссаама, маханд̇о ж̇амб̣уд̣̇ийбо, ан̃н̃ад̇т̇а г̇ажчаамаа’’д̇и.
983.Kosalānaṃpurā rammāti pārāyanavaggassa vatthugāthā. Tāsaṃ uppatti – atīte kira bārāṇasivāsī eko rukkhavaḍḍhakī sake ācariyake adutiyo, tassa soḷasa sissā, ekamekassa sahassaṃ antevāsikā. Evaṃ te sattarasādhikasoḷasasahassā ācariyantevāsino sabbepi bārāṇasiṃ upanissāya jīvikaṃ kappentā pabbatasamīpaṃ gantvā rukkhe gahetvā tattheva nānāpāsādavikatiyo niṭṭhāpetvā kullaṃ bandhitvā gaṅgāya bārāṇasiṃ ānetvā sace rājā atthiko hoti, rañño, ekabhūmikaṃ vā…pe… sattabhūmikaṃ vā pāsādaṃ yojetvā denti. No ce, aññesampi vikiṇitvā puttadāraṃ posenti. Atha nesaṃ ekadivasaṃ ācariyo ‘‘na sakkā vaḍḍhakikammena niccaṃ jīvikaṃ kappetuṃ, dukkarañhi jarākāle etaṃ kamma’’nti cintetvā antevāsike āmantesi – ‘‘tātā, udumbarādayo, appasārarukkhe ānethā’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā ānayiṃsu. So tehi kaṭṭhasakuṇaṃ katvā tassa abbhantaraṃ pavisitvā yantaṃ pūresi. Kaṭṭhasakuṇo supaṇṇarājā viya ākāsaṃ laṅghitvā vanassa upari caritvā antevāsīnaṃ purato oruhi. Atha ācariyo sisse āha – ‘‘tātā, īdisāni kaṭṭhavāhanāni katvā sakkā sakalajambudīpe rajjaṃ gahetuṃ, tumhepi, tātā, etāni karotha, rajjaṃ gahetvā jīvissāma, dukkhaṃ vaḍḍhakisippena jīvitu’’nti. Te tathā katvā ācariyassa paṭivedesuṃ. Tato ne ācariyo āha – ‘‘katamaṃ, tātā, rajjaṃ gaṇhāmā’’ti? ‘‘Bārāṇasirajjaṃ ācariyā’’ti. ‘‘Alaṃ, tātā, mā etaṃ rucci, mayañhi taṃ gahetvāpi ‘vaḍḍhakirājā vaḍḍhakiyuvarājā’ti vaḍḍhakivādā na muccissāma, mahanto jambudīpo, aññattha gacchāmā’’ti.
д̇ад̇о сабуд̇д̇ад̣̇аараа гадтавааханаани , абхирухид̇ваа саж̇ж̇аавуд̇хаа худ̇ваа химаванд̇аабхимукаа г̇анд̇ваа химавад̇и ан̃н̃ад̇арам̣ наг̇арам̣ бависид̇ваа ран̃н̃о нивзсанзязва бажжудтахам̣су. д̇з д̇ад̇т̇а раж̇ж̇ам̣ г̇ахзд̇ваа аажарияам̣ раж̇ж̇з абхисин̃жим̣су. со ‘‘гадтаваахано рааж̇аа’’д̇и баагадо ахоси. д̇амби наг̇арам̣ д̇зна г̇ахид̇ад̇д̇аа ‘‘гадтаваахананаг̇ара’’нд̇взва наамам̣ лабхи, д̇ат̇аа сагаларадтамби . гадтаваахано рааж̇аа д̇хаммиго ахоси, д̇ат̇аа яуварааж̇аа амажжадтаанзсу жа табид̇аа сол̣аса сиссаа. д̇ам̣ радтам̣ ран̃н̃аа жад̇уухи сан̇г̇ахавад̇т̇уухи сан̇г̇аяхамаанам̣ ад̇ивияа ид̣̇д̇хам̣ пийд̇ам̣ нирубад̣̇д̣̇аван̃жа ахоси. нааг̇араа ж̇аанабад̣̇аа рааж̇аанан̃жа рааж̇абарисан̃жа ад̇ивияа мамааяим̣су ‘‘бхад̣̇д̣̇аго но рааж̇аа лад̣̇д̇хо, бхад̣̇д̣̇игаа рааж̇абарисаа’’д̇и.
Tato saputtadārā kaṭṭhavāhanāni , abhiruhitvā sajjāvudhā hutvā himavantābhimukhā gantvā himavati aññataraṃ nagaraṃ pavisitvā rañño nivesaneyeva paccuṭṭhahaṃsu. Te tattha rajjaṃ gahetvā ācariyaṃ rajje abhisiñciṃsu. So ‘‘kaṭṭhavāhano rājā’’ti pākaṭo ahosi. Tampi nagaraṃ tena gahitattā ‘‘kaṭṭhavāhananagara’’ntveva nāmaṃ labhi, tathā sakalaraṭṭhampi . Kaṭṭhavāhano rājā dhammiko ahosi, tathā yuvarājā amaccaṭṭhānesu ca ṭhapitā soḷasa sissā. Taṃ raṭṭhaṃ raññā catūhi saṅgahavatthūhi saṅgayhamānaṃ ativiya iddhaṃ phītaṃ nirupaddavañca ahosi. Nāgarā jānapadā rājānañca rājaparisañca ativiya mamāyiṃsu ‘‘bhaddako no rājā laddho, bhaddikā rājaparisā’’ti.
ат̇згад̣̇ивасам̣ маж̇жхимад̣̇зсад̇о ваан̣иж̇аа бхан̣д̣ам̣ г̇ахзд̇ваа гадтаваахананаг̇арам̣ ааг̇амам̣су бан̣н̣аагааран̃жа г̇ахзд̇ваа рааж̇аанам̣ бассим̣су. рааж̇аа ‘‘гуд̇о ааг̇ад̇ад̇т̇аа’’д̇и саб̣б̣ам̣ бужчи. ‘‘б̣аараан̣асид̇о д̣̇зваа’’д̇и. со д̇ад̇т̇а саб̣б̣ам̣ бавад̇д̇им̣ бужчид̇ваа – ‘‘д̇умхаагам̣ ран̃н̃аа сад̣̇д̇хим̣ мама мид̇д̇абхаавам̣ гарот̇аа’’д̇и ааха. д̇з ‘‘саад̇хуу’’д̇и самбадижчим̣су. со д̇зсам̣ бариб̣б̣аяам̣ д̣̇ад̇ваа г̇аманагаалз самбад̇д̇з буна аад̣̇арзна вад̇ваа виссаж̇ж̇зси. д̇з б̣аараан̣асим̣ г̇анд̇ваа д̇асса ран̃н̃о аарожзсум̣. рааж̇аа ‘‘гадтавааханарадтаа ааг̇ад̇аанам̣ ваан̣иж̇агаанам̣ аж̇ж̇ад̇аг̇г̇з сун̇гам̣ мун̃жаамий’’д̇и бхзрим̣ жараабзд̇ваа ‘‘ад̇т̇у мз гадтаваахано мид̇д̇о’’д̇и д̣̇взби ад̣̇идтамид̇д̇аа ахзсум̣. гадтавааханоби жа саганаг̇арз бхзрим̣ жараабзси – ‘‘аж̇ж̇ад̇аг̇г̇з б̣аараан̣асид̇о ааг̇ад̇аанам̣ ваан̣иж̇агаанам̣ сун̇гам̣ мун̃жаами, бариб̣б̣аяо жа нзсам̣ д̣̇аад̇аб̣б̣о’’д̇и. д̇ад̇о б̣аараан̣асирааж̇аа гадтавааханасса лзкам̣ бзсзси ‘‘сажз д̇асмим̣ ж̇анабад̣̇з д̣̇адтум̣ ваа сод̇ум̣ ваа арахаруубам̣ гин̃жи ажчарияам̣ уббаж̇ж̇ад̇и, амхзби д̣̇агкаабзд̇у жа саавзд̇у жаа’’д̇и. собисса д̇ат̇зва бадилзкам̣ бзсзси. звам̣ д̇зсам̣ гад̇игам̣ гад̇ваа васанд̇аанам̣ гад̣̇аажи гадтавааханасса ад̇имахаг̇гхаа ажжанд̇асукумаа гамб̣алаа уббаж̇ж̇им̣су б̣ааласуурияарасмисад̣̇исаа ван̣н̣зна. д̇з д̣̇исваа рааж̇аа ‘‘мама сахааяасса бзсзмий’’д̇и д̣̇анд̇агаарзхи адта д̣̇анд̇агаран̣д̣агз ликаабзд̇ваа д̇зсу гаран̣д̣агзсу д̇з гамб̣алз багкибид̇ваа лаакаажариязхи б̣ахи лаакааг̇ол̣агасад̣̇исз гаараабзд̇ваа адтаби лаакааг̇ол̣агз самуг̇г̇з багкибид̇ваа вад̇т̇зна взтзд̇ваа рааж̇амуд̣̇д̣̇игааяа лан̃чзд̇ваа ‘‘б̣аараан̣асиран̃н̃о д̣̇зт̇аа’’д̇и амажжз бзсзси. лзкан̃жа ад̣̇ааси ‘‘аяам̣ бан̣н̣аагааро наг̇арамаж̇жхз амажжабаривуд̇зна бзгкид̇аб̣б̣о’’д̇и.
Athekadivasaṃ majjhimadesato vāṇijā bhaṇḍaṃ gahetvā kaṭṭhavāhananagaraṃ āgamaṃsu paṇṇākārañca gahetvā rājānaṃ passiṃsu. Rājā ‘‘kuto āgatatthā’’ti sabbaṃ pucchi. ‘‘Bārāṇasito devā’’ti. So tattha sabbaṃ pavattiṃ pucchitvā – ‘‘tumhākaṃ raññā saddhiṃ mama mittabhāvaṃ karothā’’ti āha. Te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchiṃsu. So tesaṃ paribbayaṃ datvā gamanakāle sampatte puna ādarena vatvā vissajjesi. Te bārāṇasiṃ gantvā tassa rañño ārocesuṃ. Rājā ‘‘kaṭṭhavāhanaraṭṭhā āgatānaṃ vāṇijakānaṃ ajjatagge suṅkaṃ muñcāmī’’ti bheriṃ carāpetvā ‘‘atthu me kaṭṭhavāhano mitto’’ti dvepi adiṭṭhamittā ahesuṃ. Kaṭṭhavāhanopi ca sakanagare bheriṃ carāpesi – ‘‘ajjatagge bārāṇasito āgatānaṃ vāṇijakānaṃ suṅkaṃ muñcāmi, paribbayo ca nesaṃ dātabbo’’ti. Tato bārāṇasirājā kaṭṭhavāhanassa lekhaṃ pesesi ‘‘sace tasmiṃ janapade daṭṭhuṃ vā sotuṃ vā araharūpaṃ kiñci acchariyaṃ uppajjati, amhepi dakkhāpetu ca sāvetu cā’’ti. Sopissa tatheva paṭilekhaṃ pesesi. Evaṃ tesaṃ katikaṃ katvā vasantānaṃ kadāci kaṭṭhavāhanassa atimahagghā accantasukhumā kambalā uppajjiṃsu bālasūriyarasmisadisā vaṇṇena. Te disvā rājā ‘‘mama sahāyassa pesemī’’ti dantakārehi aṭṭha dantakaraṇḍake likhāpetvā tesu karaṇḍakesu te kambale pakkhipitvā lākhācariyehi bahi lākhāgoḷakasadise kārāpetvā aṭṭhapi lākhāgoḷake samugge pakkhipitvā vatthena veṭhetvā rājamuddikāya lañchetvā ‘‘bārāṇasirañño dethā’’ti amacce pesesi. Lekhañca adāsi ‘‘ayaṃ paṇṇākāro nagaramajjhe amaccaparivutena pekkhitabbo’’ti.
д̇з г̇анд̇ваа б̣аараан̣асиран̃н̃о ад̣̇ам̣су. со лзкам̣ ваажзд̇ваа амажжз саннибаад̇зд̇ваа наг̇арамаж̇жхз рааж̇ан̇г̇ан̣з лан̃чанам̣ бхинд̣̇ид̇ваа баливзтанам̣ абанзд̇ваа самуг̇г̇ам̣ виварид̇ваа адта лаакааг̇ол̣агз д̣̇исваа ‘‘мама сахааяо лаакааг̇ол̣агзхи гийл̣анагаб̣аалагаанам̣ вияа маяхам̣ лаакааг̇ол̣агз бзсзсий’’д̇и ман̇гу худ̇ваа згам̣ лаакааг̇ол̣агам̣ ад̇д̇ано нисиннаасанз бахари. д̇аавад̣̇зва лаакаа барибад̇и, д̣̇анд̇агаран̣д̣аго виварам̣ д̣̇ад̇ваа д̣̇взбхааг̇о ахоси. со аб̣бханд̇арз гамб̣алам̣ д̣̇исваа ид̇арзби вивари саб̣б̣ад̇т̇а д̇ат̇зва ахоси. згамзго гамб̣ало д̣̇ийгхад̇о сол̣асахад̇т̇о вид̇т̇аарад̇о адтахад̇т̇о. басаарид̇з гамб̣алз рааж̇ан̇г̇ан̣ам̣ суурияаббабхааяа обхаасид̇амива ахоси. д̇ам̣ д̣̇исваа махааж̇ано ан̇г̇улияо вид̇хуни, жзлугкзбан̃жа агааси, ‘‘амхаагам̣ ран̃н̃о ад̣̇идтасахааяо гадтавааханарааж̇аа зваруубам̣ бан̣н̣аагаарам̣ бзсзси, яуд̇д̇ам̣ зваруубам̣ мид̇д̇ам̣ гаад̇у’’нд̇и ад̇д̇амано ахоси. рааж̇аа вохааригз баггосаабзд̇ваа згамзгам̣ гамб̣алам̣ аг̇гхаабзси, саб̣б̣зби анаг̇гхаа ахзсум̣. д̇ад̇о жинд̇зси – ‘‘бажчаа бзсзнд̇зна батамам̣ бзсид̇абан̣н̣аагаарад̇о ад̇ирзгам̣ бзсзд̇ум̣ ваддад̇и, сахааязна жа мз анаг̇гхо бан̣н̣аагааро бзсид̇о, гим̣ ну, ко, ахам̣ сахааяасса бзсзяяа’’нд̇и? д̇зна жа самаязна гассабо бхаг̇аваа уббаж̇ж̇ид̇ваа б̣аараан̣асияам̣ вихарад̇и. ат̇а ран̃н̃о зд̇ад̣̇ахоси – ‘‘вад̇т̇уд̇д̇аяарад̇анад̇о ан̃н̃ам̣ уд̇д̇амарад̇анам̣ над̇т̇и, ханд̣̇аахам̣ вад̇т̇уд̇д̇аяарад̇анасса уббаннабхаавам̣ сахааяасса бзсзмий’’д̇и. со –
Te gantvā bārāṇasirañño adaṃsu. So lekhaṃ vācetvā amacce sannipātetvā nagaramajjhe rājaṅgaṇe lañchanaṃ bhinditvā paliveṭhanaṃ apanetvā samuggaṃ vivaritvā aṭṭha lākhāgoḷake disvā ‘‘mama sahāyo lākhāgoḷakehi kīḷanakabālakānaṃ viya mayhaṃ lākhāgoḷake pesesī’’ti maṅku hutvā ekaṃ lākhāgoḷakaṃ attano nisinnāsane pahari. Tāvadeva lākhā paripati, dantakaraṇḍako vivaraṃ datvā dvebhāgo ahosi. So abbhantare kambalaṃ disvā itarepi vivari sabbattha tatheva ahosi. Ekameko kambalo dīghato soḷasahattho vitthārato aṭṭhahattho. Pasārite kambale rājaṅgaṇaṃ sūriyappabhāya obhāsitamiva ahosi. Taṃ disvā mahājano aṅguliyo vidhuni, celukkhepañca akāsi, ‘‘amhākaṃ rañño adiṭṭhasahāyo kaṭṭhavāhanarājā evarūpaṃ paṇṇākāraṃ pesesi, yuttaṃ evarūpaṃ mittaṃ kātu’’nti attamano ahosi. Rājā vohārike pakkosāpetvā ekamekaṃ kambalaṃ agghāpesi, sabbepi anagghā ahesuṃ. Tato cintesi – ‘‘pacchā pesentena paṭhamaṃ pesitapaṇṇākārato atirekaṃ pesetuṃ vaṭṭati, sahāyena ca me anaggho paṇṇākāro pesito, kiṃ nu, kho, ahaṃ sahāyassa peseyya’’nti? Tena ca samayena kassapo bhagavā uppajjitvā bārāṇasiyaṃ viharati. Atha rañño etadahosi – ‘‘vatthuttayaratanato aññaṃ uttamaratanaṃ natthi, handāhaṃ vatthuttayaratanassa uppannabhāvaṃ sahāyassa pesemī’’ti. So –
‘‘б̣уд̣̇д̇хо логз самуббанно, хид̇ааяа саб̣б̣абаан̣инам̣;
‘‘Buddho loke samuppanno, hitāya sabbapāṇinaṃ;
д̇хаммо логз самуббанно, сукааяа саб̣б̣абаан̣инам̣;
Dhammo loke samuppanno, sukhāya sabbapāṇinaṃ;
сан̇гхо логз самуббанно, бун̃н̃агкзд̇д̇ам̣ ануд̇д̇ара’’нд̇и. –
Saṅgho loke samuppanno, puññakkhettaṃ anuttara’’nti. –
имам̣ г̇аат̇ам̣, яаава арахад̇д̇ам̣, д̇аава згабхигкусса бадибад̇д̇ин̃жа суван̣н̣абаддз ж̇аад̇ихин̇г̇улагзна ликаабзд̇ваа сад̇д̇арад̇анамаяз самуг̇г̇з багкибид̇ваа д̇ам̣ самуг̇г̇ам̣ ман̣имаяз самуг̇г̇з, ман̣имаяам̣ масаараг̇алламаяз, масаараг̇алламаяам̣ лохид̇ан̇г̇амаяз, лохид̇ан̇г̇амаяам̣, суван̣н̣амаяз, суван̣н̣амаяам̣ раж̇ад̇амаяз, раж̇ад̇амаяам̣ д̣̇анд̇амаяз, д̣̇анд̇амаяам̣ саарамаяз, саарамаяам̣ самуг̇г̇ам̣ бзл̣ааяа багкибид̇ваа бзл̣ам̣ д̣̇уссзна взтзд̇ваа лан̃чзд̇ваа мад̇д̇аваравааран̣ам̣ сован̣н̣ад̣̇д̇хаж̇ам̣ сован̣н̣аалан̇гаара хзмаж̇ааласан̃чаннам̣ гаарзд̇ваа д̇ассубари баллан̇гам̣ бан̃н̃аабзд̇ваа баллан̇гз бзл̣ам̣ ааробзд̇ваа сзд̇ажчад̇д̇зна д̇хаарияамаанзна саб̣б̣аг̇анд̇хабубпаад̣̇ийхи бууж̇ааяа гарияамаанааяа саб̣б̣ад̇аал̣ааважарзхи т̇уд̇исад̇аани г̇ааяамаанзхи яаава ад̇д̇ано раж̇ж̇асиймаа, д̇аава маг̇г̇ам̣ алан̇гаараабзд̇ваа саяамзва нзси. д̇ад̇ра жа тад̇ваа сааманд̇арааж̇уунам̣ бан̣н̣аагаарам̣ бзсзси – ‘‘звам̣ саггаронд̇зхи аяам̣ бан̣н̣аагааро бзсзд̇аб̣б̣о’’д̇и . д̇ам̣ суд̇ваа д̇з д̇з рааж̇аано бадимаг̇г̇ам̣ ааг̇анд̇ваа яаава гадтавааханасса раж̇ж̇асиймаа, д̇аава наяим̣су.
Imaṃ gāthaṃ, yāva arahattaṃ, tāva ekabhikkhussa paṭipattiñca suvaṇṇapaṭṭe jātihiṅgulakena likhāpetvā sattaratanamaye samugge pakkhipitvā taṃ samuggaṃ maṇimaye samugge, maṇimayaṃ masāragallamaye, masāragallamayaṃ lohitaṅgamaye, lohitaṅgamayaṃ, suvaṇṇamaye, suvaṇṇamayaṃ rajatamaye, rajatamayaṃ dantamaye, dantamayaṃ sāramaye, sāramayaṃ samuggaṃ peḷāya pakkhipitvā peḷaṃ dussena veṭhetvā lañchetvā mattavaravāraṇaṃ sovaṇṇaddhajaṃ sovaṇṇālaṅkāra hemajālasañchannaṃ kāretvā tassupari pallaṅkaṃ paññāpetvā pallaṅke peḷaṃ āropetvā setacchattena dhāriyamānena sabbagandhapupphādīhi pūjāya kariyamānāya sabbatāḷāvacarehi thutisatāni gāyamānehi yāva attano rajjasīmā, tāva maggaṃ alaṅkārāpetvā sayameva nesi. Tatra ca ṭhatvā sāmantarājūnaṃ paṇṇākāraṃ pesesi – ‘‘evaṃ sakkarontehi ayaṃ paṇṇākāro pesetabbo’’ti . Taṃ sutvā te te rājāno paṭimaggaṃ āgantvā yāva kaṭṭhavāhanassa rajjasīmā, tāva nayiṃsu.
гадтавааханоби суд̇ваа бадимаг̇г̇ам̣ ааг̇анд̇ваа д̇ат̇зва бууж̇знд̇о наг̇арам̣ бавзсзд̇ваа амажжз жа нааг̇арз жа саннибаад̇аабзд̇ваа рааж̇ан̇г̇ан̣з баливзтанад̣̇уссам̣ абанзд̇ваа бзл̣ам̣ виварид̇ваа бзл̣ааяа самуг̇г̇ам̣ бассид̇ваа анубуб̣б̣зна саб̣б̣асамуг̇г̇з виварид̇ваа суван̣н̣абаддз лзкам̣ бассид̇ваа ‘‘габбасад̇асахассзхи ад̇ид̣̇уллабхам̣ мама сахааяо бан̣н̣аагаарарад̇анам̣ бзсзсий’’д̇и ад̇д̇амано худ̇ваа ‘‘асуд̇абуб̣б̣ам̣ вад̇а сун̣имхаа ‘б̣уд̣̇д̇хо логз уббанно’д̇и, яам̣нуунаахам̣ г̇анд̇ваа б̣уд̣̇д̇хан̃жа бассзяяам̣ д̇хамман̃жа сун̣зяяа’’нд̇и жинд̇зд̇ваа амажжз ааманд̇зси – ‘‘б̣уд̣̇д̇хад̇хаммасан̇гхарад̇анаани гира логз уббаннаани, гим̣ гаад̇аб̣б̣ам̣ ман̃н̃ат̇аа’’д̇и . д̇з аахам̣су – ‘‘ид̇хзва д̇умхз, махаарааж̇а, хот̇а, маяам̣ г̇анд̇ваа бавад̇д̇им̣ ж̇ааниссаамаа’’д̇и.
Kaṭṭhavāhanopi sutvā paṭimaggaṃ āgantvā tatheva pūjento nagaraṃ pavesetvā amacce ca nāgare ca sannipātāpetvā rājaṅgaṇe paliveṭhanadussaṃ apanetvā peḷaṃ vivaritvā peḷāya samuggaṃ passitvā anupubbena sabbasamugge vivaritvā suvaṇṇapaṭṭe lekhaṃ passitvā ‘‘kappasatasahassehi atidullabhaṃ mama sahāyo paṇṇākāraratanaṃ pesesī’’ti attamano hutvā ‘‘asutapubbaṃ vata suṇimhā ‘buddho loke uppanno’ti, yaṃnūnāhaṃ gantvā buddhañca passeyyaṃ dhammañca suṇeyya’’nti cintetvā amacce āmantesi – ‘‘buddhadhammasaṅgharatanāni kira loke uppannāni, kiṃ kātabbaṃ maññathā’’ti . Te āhaṃsu – ‘‘idheva tumhe, mahārāja, hotha, mayaṃ gantvā pavattiṃ jānissāmā’’ti.
д̇ад̇о сол̣асасахассабариваараа сол̣аса амажжаа рааж̇аанам̣ абхиваад̣̇зд̇ваа ‘‘яад̣̇и б̣уд̣̇д̇хо логз уббанно буна д̣̇ассанам̣ над̇т̇и, яад̣̇и на уббанно, ааг̇амиссаамаа’’д̇и ниг̇г̇ад̇аа. ран̃н̃о бана бхааг̇инзяяо бажчаа рааж̇аанам̣ ванд̣̇ид̇ваа ‘‘ахамби г̇ажчаамий’’д̇и ааха. д̇аад̇а, д̇вам̣ д̇ад̇т̇а б̣уд̣̇д̇хуббаад̣̇ам̣ н̃ад̇ваа буна ааг̇анд̇ваа мама аарожзхийд̇и. со ‘‘саад̇хуу’’д̇и самбадижчид̇ваа аг̇амааси. д̇з саб̣б̣зби саб̣б̣ад̇т̇а згарад̇д̇иваасзна г̇анд̇ваа б̣аараан̣асим̣ бад̇д̇аа. асамбад̇д̇зсвзва жа д̇зсу бхаг̇аваа бариниб̣б̣ааяи. д̇з ‘‘го б̣уд̣̇д̇хо, гухим̣ б̣уд̣̇д̇хо’’д̇и сагалавихаарам̣ аахин̣д̣анд̇аа саммукасаавагз д̣̇исваа бужчим̣су. д̇з нзсам̣ ‘‘б̣уд̣̇д̇хо бариниб̣б̣уд̇о’’д̇и аажигким̣су. д̇з ‘‘ахо д̣̇уурад̣̇д̇хаанам̣ ааг̇анд̇ваа д̣̇ассанамад̇д̇амби на лабхимхаа’’д̇и барид̣̇звамаанаа ‘‘гим̣, бханд̇з, гожи бхаг̇авад̇аа д̣̇иннаоваад̣̇о ад̇т̇ий’’д̇и бужчим̣су. аама, убаасагаа ад̇т̇и, саран̣ад̇д̇аяз бад̇идтаад̇аб̣б̣ам̣, бан̃жасийлаани самаад̣̇аад̇аб̣б̣аани, адтан̇г̇асаманнааг̇ад̇о убосат̇о убавасид̇аб̣б̣о, д̣̇аанам̣ д̣̇аад̇аб̣б̣ам̣, баб̣б̣аж̇ид̇аб̣б̣анд̇и. д̇з суд̇ваа д̇ам̣ бхааг̇инзяяам̣ амажжам̣ табзд̇ваа саб̣б̣з баб̣б̣аж̇им̣су. бхааг̇инзяяо барибхог̇ад̇хаад̇ум̣ г̇ахзд̇ваа гадтавааханарадтаабхимуко баггаами. барибхог̇ад̇хаад̇у наама б̣од̇хиругкабад̇д̇ажийвараад̣̇ийни. аяам̣ бана бхаг̇авад̇о д̇хаммагаран̣ам̣ д̇хаммад̇харам̣ винаяад̇харамзгам̣ т̇зран̃жа г̇ахзд̇ваа баггаами, анубуб̣б̣зна жа наг̇арам̣ г̇анд̇ваа ‘‘б̣уд̣̇д̇хо логз уббанно жа бариниб̣б̣уд̇д̇о жаа’’д̇и ран̃н̃о аарожзд̇ваа бхаг̇авад̇аа д̣̇инноваад̣̇ам̣ аажигки. рааж̇аа т̇зрам̣ убасан̇гамид̇ваа д̇хаммам̣ суд̇ваа вихаарам̣ гаараабзд̇ваа жзд̇ияам̣ бад̇идтаабзд̇ваа б̣од̇хиругкам̣ робзд̇ваа саран̣ад̇д̇аяз бан̃жасу жа нижжасийлзсу бад̇идтааяа адтан̇г̇убзд̇ам̣ убосат̇ам̣ убавасанд̇о д̣̇аанаад̣̇ийни д̣̇знд̇о яаавад̇ааяугам̣ тад̇ваа гаамааважарад̣̇звалогз ниб̣б̣ад̇д̇и. д̇зби сол̣асасахассаа баб̣б̣аж̇ид̇ваа бут̇уж̇ж̇анагаалагирияам̣ гад̇ваа д̇ассзва ран̃н̃о бариваараа самбаж̇ж̇им̣су.
Tato soḷasasahassaparivārā soḷasa amaccā rājānaṃ abhivādetvā ‘‘yadi buddho loke uppanno puna dassanaṃ natthi, yadi na uppanno, āgamissāmā’’ti niggatā. Rañño pana bhāgineyyo pacchā rājānaṃ vanditvā ‘‘ahampi gacchāmī’’ti āha. Tāta, tvaṃ tattha buddhuppādaṃ ñatvā puna āgantvā mama ārocehīti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā agamāsi. Te sabbepi sabbattha ekarattivāsena gantvā bārāṇasiṃ pattā. Asampattesveva ca tesu bhagavā parinibbāyi. Te ‘‘ko buddho, kuhiṃ buddho’’ti sakalavihāraṃ āhiṇḍantā sammukhasāvake disvā pucchiṃsu. Te nesaṃ ‘‘buddho parinibbuto’’ti ācikkhiṃsu. Te ‘‘aho dūraddhānaṃ āgantvā dassanamattampi na labhimhā’’ti paridevamānā ‘‘kiṃ, bhante, koci bhagavatā dinnaovādo atthī’’ti pucchiṃsu. Āma, upāsakā atthi, saraṇattaye patiṭṭhātabbaṃ, pañcasīlāni samādātabbāni, aṭṭhaṅgasamannāgato uposatho upavasitabbo, dānaṃ dātabbaṃ, pabbajitabbanti. Te sutvā taṃ bhāgineyyaṃ amaccaṃ ṭhapetvā sabbe pabbajiṃsu. Bhāgineyyo paribhogadhātuṃ gahetvā kaṭṭhavāhanaraṭṭhābhimukho pakkāmi. Paribhogadhātu nāma bodhirukkhapattacīvarādīni. Ayaṃ pana bhagavato dhammakaraṇaṃ dhammadharaṃ vinayadharamekaṃ therañca gahetvā pakkāmi, anupubbena ca nagaraṃ gantvā ‘‘buddho loke uppanno ca parinibbutto cā’’ti rañño ārocetvā bhagavatā dinnovādaṃ ācikkhi. Rājā theraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā vihāraṃ kārāpetvā cetiyaṃ patiṭṭhāpetvā bodhirukkhaṃ ropetvā saraṇattaye pañcasu ca niccasīlesu patiṭṭhāya aṭṭhaṅgupetaṃ uposathaṃ upavasanto dānādīni dento yāvatāyukaṃ ṭhatvā kāmāvacaradevaloke nibbatti. Tepi soḷasasahassā pabbajitvā puthujjanakālakiriyaṃ katvā tasseva rañño parivārā sampajjiṃsu.
д̇з згам̣ б̣уд̣̇д̇ханд̇арам̣ д̣̇звалогз кзбзд̇ваа амхаагам̣ бхаг̇авад̇и ануббаннзязва д̣̇звалогад̇о жавид̇ваа аажарияо басзнад̣̇иран̃н̃о бид̇у бурохид̇асса буд̇д̇о ж̇аад̇о наамзна ‘‘б̣ааварий’’д̇и, д̇ийхи махаабурисалагкан̣зхи саманнааг̇ад̇о д̇ин̣н̣ам̣ взд̣̇аанам̣ баараг̇уу, бид̇уно жа ажжаязна бурохид̇адтаанз адтааси. авасзсааби сол̣асаад̇хигасол̣асасахассаа д̇ад̇т̇зва саавад̇т̇ияаа б̣раахман̣агулз ниб̣б̣ад̇д̇аа. д̇зсу сол̣аса ж̇здтанд̇зваасино б̣ааварисса санд̇игз сиббам̣ уг̇г̇ахзсум̣, ид̇арз сол̣асасахассаа д̇зсам̣язва санд̇игзд̇и звам̣ д̇з бунаби саб̣б̣з самааг̇ажчим̣су. махаагосаларааж̇ааби гааламагааси, д̇ад̇о басзнад̣̇им̣ раж̇ж̇з абхисин̃жим̣су. б̣ааварий д̇ассааби бурохид̇о ахоси. рааж̇аа бид̇араа д̣̇иннан̃жа ан̃н̃ан̃жа бхог̇ам̣ б̣ааварисса ад̣̇ааси. со хи д̣̇ахарагаалз д̇ассзва санд̇игз сиббам̣ уг̇г̇ахзси. д̇ад̇о б̣ааварий ран̃н̃о аарожзси – ‘‘баб̣б̣аж̇иссаамахам̣, махаарааж̇аа’’д̇и. ‘‘аажарияа, д̇умхзсу тид̇зсу мама бид̇аа тид̇о вияа ход̇и, маа баб̣б̣аж̇ид̇т̇аа’’д̇и. ‘‘алам̣, махаарааж̇а, баб̣б̣аж̇иссаамий’’д̇и. рааж̇аа ваарзд̇ум̣ асаггонд̇о ‘‘сааяам̣ баад̇ам̣ мама д̣̇ассанадтаанз рааж̇уяяаанз баб̣б̣аж̇ат̇аа’’д̇и яаажи. аажарияо сол̣асасахассабариваарзхи сол̣асахи сиссзхи сад̣̇д̇хим̣ д̇аабасабаб̣б̣аж̇ж̇ам̣ баб̣б̣аж̇ид̇ваа рааж̇уяяаанз васи, рааж̇аа жад̇уухи бажжаязхи убадтахад̇и. сааяам̣ баад̇ан̃жасса убадтаанам̣ г̇ажчад̇и.
Te ekaṃ buddhantaraṃ devaloke khepetvā amhākaṃ bhagavati anuppanneyeva devalokato cavitvā ācariyo pasenadirañño pitu purohitassa putto jāto nāmena ‘‘bāvarī’’ti, tīhi mahāpurisalakkhaṇehi samannāgato tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū, pituno ca accayena purohitaṭṭhāne aṭṭhāsi. Avasesāpi soḷasādhikasoḷasasahassā tattheva sāvatthiyā brāhmaṇakule nibbattā. Tesu soḷasa jeṭṭhantevāsino bāvarissa santike sippaṃ uggahesuṃ, itare soḷasasahassā tesaṃyeva santiketi evaṃ te punapi sabbe samāgacchiṃsu. Mahākosalarājāpi kālamakāsi, tato pasenadiṃ rajje abhisiñciṃsu. Bāvarī tassāpi purohito ahosi. Rājā pitarā dinnañca aññañca bhogaṃ bāvarissa adāsi. So hi daharakāle tasseva santike sippaṃ uggahesi. Tato bāvarī rañño ārocesi – ‘‘pabbajissāmahaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Ācariya, tumhesu ṭhitesu mama pitā ṭhito viya hoti, mā pabbajitthā’’ti. ‘‘Alaṃ, mahārāja, pabbajissāmī’’ti. Rājā vāretuṃ asakkonto ‘‘sāyaṃ pātaṃ mama dassanaṭṭhāne rājuyyāne pabbajathā’’ti yāci. Ācariyo soḷasasahassaparivārehi soḷasahi sissehi saddhiṃ tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā rājuyyāne vasi, rājā catūhi paccayehi upaṭṭhahati. Sāyaṃ pātañcassa upaṭṭhānaṃ gacchati.
ат̇згад̣̇ивасам̣ анд̇зваасино аажарияам̣ аахам̣су – ‘‘наг̇арасамийбз ваасо наама махаабалиб̣од̇хо, виж̇анасамбаад̇ам̣ аажарияа огаасам̣ г̇ажчаама, банд̇асзнаасанаваасо наама б̣ахуубагааро баб̣б̣аж̇ид̇аана’’нд̇и. аажарияо ‘‘саад̇хуу’’д̇и самбадижчид̇ваа ран̃н̃о аарожзси. рааж̇аа д̇игкад̇д̇ум̣ ваарзд̇ваа ваарзд̇ум̣ асаггонд̇о д̣̇взсад̇асахассаани гахаабан̣аани д̣̇ад̇ваа д̣̇вз амажжз аан̣аабзси ‘‘яад̇т̇а исиг̇ан̣о ваасам̣ ижчад̇и, д̇ад̇т̇а ассамам̣ гад̇ваа д̣̇зт̇аа’’д̇и. д̇ад̇о аажарияо сол̣асаад̇хигасол̣асасахассаж̇адилабаривуд̇о амажжзхи ануг̇г̇ахамаано уд̇д̇араж̇анабад̣̇аа д̣̇агкин̣аж̇анабад̣̇аабхимуко аг̇амааси. д̇амад̇т̇ам̣ г̇ахзд̇ваа ааяасмаа аананд̣̇о сан̇г̇ийд̇игаалз баарааяанаваг̇г̇асса нид̣̇аанам̣ ааробзнд̇о имаа г̇аат̇ааяо абхааси.
Athekadivasaṃ antevāsino ācariyaṃ āhaṃsu – ‘‘nagarasamīpe vāso nāma mahāpalibodho, vijanasampātaṃ ācariya okāsaṃ gacchāma, pantasenāsanavāso nāma bahūpakāro pabbajitāna’’nti. Ācariyo ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā rañño ārocesi. Rājā tikkhattuṃ vāretvā vāretuṃ asakkonto dvesatasahassāni kahāpaṇāni datvā dve amacce āṇāpesi ‘‘yattha isigaṇo vāsaṃ icchati, tattha assamaṃ katvā dethā’’ti. Tato ācariyo soḷasādhikasoḷasasahassajaṭilaparivuto amaccehi anuggahamāno uttarajanapadā dakkhiṇajanapadābhimukho agamāsi. Tamatthaṃ gahetvā āyasmā ānando saṅgītikāle pārāyanavaggassa nidānaṃ āropento imā gāthāyo abhāsi.
д̇ад̇т̇а госалаанам̣ бураад̇и госаларадтасса наг̇араа, саавад̇т̇ид̇од̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. аагин̃жан̃н̃анд̇и агин̃жанабхаавам̣, бариг̇г̇ахуубагаран̣авивзганд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и.
Tattha kosalānaṃ purāti kosalaraṭṭhassa nagarā, sāvatthitoti vuttaṃ hoti. Ākiñcaññanti akiñcanabhāvaṃ, pariggahūpakaraṇavivekanti vuttaṃ hoti.
984. со ассагасса висаяз , ал̣агасса самаасанзд̇и со б̣раахман̣о ассагасса жа ал̣агасса жаад̇и д̣̇виннамби рааж̇уунам̣ самаасаннз висаяз аасаннз радтз, д̣̇виннамби радтаанам̣ маж̇жхзд̇и ад̇хиббааяо. г̇од̇хааварий гуулзд̇и г̇од̇хааварияаа над̣̇ияаа гуулз. яад̇т̇а г̇од̇хааварий д̣̇вид̇хаа бхиж̇ж̇ид̇ваа д̇ияож̇анаббамаан̣ам̣ анд̇арад̣̇ийбамагааси саб̣б̣ам̣ габидтаванасан̃чаннам̣, яад̇т̇а буб̣б̣зсарабхан̇г̇аад̣̇аяо васим̣су, д̇асмим̣ д̣̇зсзд̇и ад̇хиббааяо. со гира д̇ам̣ бад̣̇зсам̣ д̣̇исваа ‘‘аяам̣ буб̣б̣асаман̣аалаяо баб̣б̣аж̇ид̇асаарубба’’нд̇и амажжаанам̣ нивзд̣̇зси. амажжаа бхуумиг̇г̇ахан̣ад̇т̇ам̣ ассагаран̃н̃о сад̇асахассам̣, ал̣агаран̃н̃о сад̇асахассам̣ ад̣̇ам̣су. д̇з д̇ан̃жа бад̣̇зсам̣ ан̃н̃ан̃жа д̣̇вияож̇анамад̇д̇анд̇и саб̣б̣амби бан̃жаяож̇анамад̇д̇ам̣ бад̣̇зсам̣ ад̣̇ам̣су. д̇зсам̣ гира раж̇ж̇асийманд̇арз со бад̣̇зсо ход̇и. амажжаа д̇ад̇т̇а ассамам̣ гаарзд̇ваа саавад̇т̇ид̇о жа ан̃н̃амби д̇ханам̣ аахараабзд̇ваа г̇ожараг̇аамам̣ нивзсзд̇ваа аг̇амам̣су. ун̃чз на жа палзна жаад̇и ун̃чаажарияааяа жа ванамуулапалзна жа. д̇асмаа вуд̇д̇ам̣ ‘‘д̇ассзва убаниссааяа, г̇аамо жа вибуло ахуу’’д̇и.
984.So assakassa visaye, aḷakassa samāsaneti so brāhmaṇo assakassa ca aḷakassa cāti dvinnampi rājūnaṃ samāsanne visaye āsanne raṭṭhe, dvinnampi raṭṭhānaṃ majjheti adhippāyo. Godhāvarī kūleti godhāvariyā nadiyā kūle. Yattha godhāvarī dvidhā bhijjitvā tiyojanappamāṇaṃ antaradīpamakāsi sabbaṃ kapiṭṭhavanasañchannaṃ, yattha pubbesarabhaṅgādayo vasiṃsu, tasmiṃ deseti adhippāyo. So kira taṃ padesaṃ disvā ‘‘ayaṃ pubbasamaṇālayo pabbajitasāruppa’’nti amaccānaṃ nivedesi. Amaccā bhūmiggahaṇatthaṃ assakarañño satasahassaṃ, aḷakarañño satasahassaṃ adaṃsu. Te tañca padesaṃ aññañca dviyojanamattanti sabbampi pañcayojanamattaṃ padesaṃ adaṃsu. Tesaṃ kira rajjasīmantare so padeso hoti. Amaccā tattha assamaṃ kāretvā sāvatthito ca aññampi dhanaṃ āharāpetvā gocaragāmaṃ nivesetvā agamaṃsu. Uñchena ca phalena cāti uñchācariyāya ca vanamūlaphalena ca. Tasmā vuttaṃ ‘‘tasseva upanissāya, gāmo ca vipulo ahū’’ti.
985. д̇ад̇т̇а д̇ассаад̇и д̇асса г̇од̇хааварийгууласса, д̇асса ваа б̣раахман̣асса убаяог̇ад̇т̇з жзд̇ам̣ саамиважанам̣, д̇ам̣ убаниссааяаад̇и ад̇т̇о. д̇ад̇о ж̇аад̇зна ааязна, махааяан̃н̃амагаббаяийд̇и д̇асмим̣ г̇аамз гасигаммаад̣̇инаа сад̇асахассам̣ ааяо уббаж̇ж̇и, д̇ам̣ г̇ахзд̇ваа гудумб̣игаа ран̃н̃о ассагасса санд̇игам̣ аг̇амам̣су ‘‘саад̣̇ияад̇у д̣̇зво ааяа’’нд̇и. со ‘‘наахам̣ саад̣̇ияаами, аажарияассзва убанзт̇аа’’д̇и ааха. аажарияоби д̇ам̣ ад̇д̇ано аг̇г̇ахзд̇ваа д̣̇аанаяан̃н̃ам̣ агаббаяи. звам̣ со сам̣важчарз сам̣важчарз д̣̇аанамад̣̇ааси.
985. Tattha tassāti tassa godhāvarīkūlassa, tassa vā brāhmaṇassa upayogatthe cetaṃ sāmivacanaṃ, taṃ upanissāyāti attho. Tato jātena āyena, mahāyaññamakappayīti tasmiṃ gāme kasikammādinā satasahassaṃ āyo uppajji, taṃ gahetvā kuṭumbikā rañño assakassa santikaṃ agamaṃsu ‘‘sādiyatu devo āya’’nti. So ‘‘nāhaṃ sādiyāmi, ācariyasseva upanethā’’ti āha. Ācariyopi taṃ attano aggahetvā dānayaññaṃ akappayi. Evaṃ so saṃvacchare saṃvacchare dānamadāsi.
986. махааяан̃н̃анд̇и г̇аат̇ааяад̇т̇о – со звам̣ сам̣важчарз сам̣важчарз д̣̇аанаяан̃н̃ам̣ яаж̇анд̇о згасмим̣ сам̣важчарз д̇ам̣ махааяан̃н̃ам̣ яаж̇ид̇ваа д̇ад̇о г̇аамаа нигкамма буна баависи ассамам̣. бавидто жа бан̣н̣асаалам̣ бависид̇ваа ‘‘судту д̣̇инна’’нд̇и д̣̇аанам̣ анумаж̇ж̇анд̇о нисийд̣̇и. звам̣ д̇асмим̣ бадибавидтамхи д̇арун̣ааяа б̣раахман̣ияаа гхарз гаммам̣ агаад̇угаамааяа ‘‘зсо, б̣раахман̣а, б̣ааварий г̇од̇хааварийд̇ийрз анусам̣важчарам̣ сад̇асахассам̣ виссаж̇ж̇зд̇и, г̇ажча д̇ад̇о бан̃жасад̇аани яаажид̇ваа д̣̇аасим̣ мз аанзхий’’д̇и бзсид̇о ан̃н̃о ааг̇ан̃чи б̣раахман̣од̇и.
986.Mahāyaññanti gāthāyattho – so evaṃ saṃvacchare saṃvacchare dānayaññaṃ yajanto ekasmiṃ saṃvacchare taṃ mahāyaññaṃ yajitvā tato gāmā nikkhamma puna pāvisi assamaṃ. Paviṭṭho ca paṇṇasālaṃ pavisitvā ‘‘suṭṭhu dinna’’nti dānaṃ anumajjanto nisīdi. Evaṃ tasmiṃ paṭipaviṭṭhamhi taruṇāya brāhmaṇiyā ghare kammaṃ akātukāmāya ‘‘eso, brāhmaṇa, bāvarī godhāvarītīre anusaṃvaccharaṃ satasahassaṃ vissajjeti, gaccha tato pañcasatāni yācitvā dāsiṃ me ānehī’’ti pesito añño āgañchi brāhmaṇoti.
987-8. уг̇гхаддабаад̣̇од̇и маг̇г̇аг̇аманзна гхаддабаад̣̇ад̇ало, бан̣хигааяа ваа бан̣хигам̣, г̇обпагзна ваа г̇обпагам̣, ж̇ан̣н̣угзна ваа ж̇ан̣н̣угам̣ аахажжа гхаддабаад̣̇о. сукан̃жа гусалам̣ бужчийд̇и сукан̃жа гусалан̃жа бужчи ‘‘гажжи д̇з, б̣раахман̣а, сукам̣, гажжи гусала’’нд̇и.
987-8.Ugghaṭṭapādoti maggagamanena ghaṭṭapādatalo, paṇhikāya vā paṇhikaṃ, gopphakena vā gopphakaṃ, jaṇṇukena vā jaṇṇukaṃ āhacca ghaṭṭapādo. Sukhañca kusalaṃ pucchīti sukhañca kusalañca pucchi ‘‘kacci te, brāhmaṇa, sukhaṃ, kacci kusala’’nti.
989-91. ануж̇аанаахийд̇и ануман̃н̃аахи сад̣̇д̣̇ахаахи. сад̇д̇ад̇хаад̇и сад̇д̇авид̇хзна. абхисан̇карид̇ваад̇и г̇омаяаванабубпагусад̇ин̣аад̣̇ийни аад̣̇ааяа сийгхам̣ сийгхам̣ б̣ааварисса ассамад̣̇ваарам̣ г̇анд̇ваа г̇омаязна бхуумим̣ убалимбид̇ваа бубпаани вигирид̇ваа д̇ин̣аани сант̇арид̇ваа ваамабаад̣̇ам̣ гаман̣д̣алууд̣̇агзна д̇ховид̇ваа сад̇д̇абаад̣̇амад̇д̇ам̣ г̇анд̇ваа ад̇д̇ано баад̣̇ад̇алз бараамасанд̇о зваруубам̣ гуханам̣ гад̇ваад̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. бхзравам̣ со агид̇д̇аяийд̇и бхаяаж̇анагам̣ важанам̣ агид̇д̇аяи, ‘‘сажз мз яаажамаанассаа’’д̇и имам̣ г̇аат̇амабхаасийд̇и ад̇хиббааяо. д̣̇угкид̇од̇и д̣̇оманассаж̇аад̇о.
989-91.Anujānāhīti anumaññāhi saddahāhi. Sattadhāti sattavidhena. Abhisaṅkharitvāti gomayavanapupphakusatiṇādīni ādāya sīghaṃ sīghaṃ bāvarissa assamadvāraṃ gantvā gomayena bhūmiṃ upalimpitvā pupphāni vikiritvā tiṇāni santharitvā vāmapādaṃ kamaṇḍalūdakena dhovitvā sattapādamattaṃ gantvā attano pādatale parāmasanto evarūpaṃ kuhanaṃ katvāti vuttaṃ hoti. Bheravaṃ so akittayīti bhayajanakaṃ vacanaṃ akittayi, ‘‘sace me yācamānassā’’ti imaṃ gāthamabhāsīti adhippāyo. Dukkhitoti domanassajāto.
992-4. уссуссад̇ийд̇и д̇асса д̇ам̣ важанам̣ гад̣̇аажи сажжам̣ бхавзяяаад̇и ман̃н̃амаано суссад̇и . д̣̇звад̇аад̇и ассамз ад̇хивад̇т̇аа д̣̇звад̇аа зва. муд̣̇д̇хани муд̣̇д̇хабаад̇з ваад̇и муд̣̇д̇хз ваа муд̣̇д̇хабаад̇з ваа.
992-4.Ussussatīti tassa taṃ vacanaṃ kadāci saccaṃ bhaveyyāti maññamāno sussati . Devatāti assame adhivatthā devatā eva. Muddhani muddhapāte vāti muddhe vā muddhapāte vā.
995-6. бход̇ий жарахи ж̇аанаад̇ийд̇и бход̇ий жз ж̇аанаад̇и. муд̣̇д̇хаад̇хибаад̇ан̃жаад̇и муд̣̇д̇хабаад̇ан̃жа. н̃аан̣амзд̇т̇аад̇и н̃аан̣ам̣ мз зд̇т̇а.
995-6.Bhotī carahi jānātīti bhotī ce jānāti. Muddhādhipātañcāti muddhapātañca. Ñāṇametthāti ñāṇaṃ me ettha.
998. бураад̇и згуунад̇им̣савассаваяагаалз. б̣аавариб̣раахман̣з бана г̇од̇хааварийд̇ийрз васамаанз адтаннам̣ вассаанам̣ ажжаязна б̣уд̣̇д̇хо логз уд̣̇абаад̣̇и. абажжод̇и анувам̣со.
998.Purāti ekūnatiṃsavassavayakāle. Bāvaribrāhmaṇe pana godhāvarītīre vasamāne aṭṭhannaṃ vassānaṃ accayena buddho loke udapādi. Apaccoti anuvaṃso.
999. саб̣б̣аабхин̃н̃ааб̣алаббад̇д̇од̇и саб̣б̣аабхин̃н̃ааяа б̣алаббад̇д̇о, саб̣б̣аа ваа абхин̃н̃ааяо жа б̣алаани жа бад̇д̇о. вимуд̇д̇од̇и аарамман̣ам̣ гад̇ваа бавад̇д̇ияаа вимуд̇д̇ажид̇д̇о.
999.Sabbābhiññābalappattoti sabbābhiññāya balappatto, sabbā vā abhiññāyo ca balāni ca patto. Vimuttoti ārammaṇaṃ katvā pavattiyā vimuttacitto.
1001-3. согассаад̇и сого асса. бахууд̇абан̃н̃од̇и махаабан̃н̃о. варабхууримзд̇хасод̇и уд̇д̇амавибулабан̃н̃о бхууд̇з абхирад̇аварабан̃н̃о ваа. вид̇хурод̇и виг̇ад̇ад̇хуро, аббадимод̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и.
1001-3.Sokassāti soko assa. Pahūtapaññoti mahāpañño. Varabhūrimedhasoti uttamavipulapañño bhūte abhiratavarapañño vā. Vidhuroti vigatadhuro, appaṭimoti vuttaṃ hoti.
1004-9. манд̇абаараг̇зд̇и взд̣̇абаараг̇з. бассавход̇и бассат̇а аж̇аанад̇анд̇и аж̇аананд̇аанам̣. лагкан̣аад̇и лагкан̣аани. б̣яаагкаад̇аад̇и гат̇ид̇аани, вид̇т̇аарид̇аанийд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. самад̇д̇аад̇и самад̇д̇аани, барибун̣н̣аанийд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. д̇хаммзна манусаасад̇ийд̇и д̇хаммзна анусаасад̇и.
1004-9.Mantapārageti vedapārage. Passavhoti passatha ajānatanti ajānantānaṃ. Lakkhaṇāti lakkhaṇāni. Byākkhātāti kathitāni, vitthāritānīti vuttaṃ hoti. Samattāti samattāni, paripuṇṇānīti vuttaṃ hoti. Dhammena manusāsatīti dhammena anusāsati.
1011. ж̇аад̇им̣ г̇од̇д̇ан̃жа лагкан̣анд̇и ‘‘гийва жирам̣ ж̇аад̇о’’д̇и мама ж̇аад̇ин̃жа г̇од̇д̇ан̃жа лагкан̣ан̃жа. манд̇з сиссзд̇и маяаа барижид̇авзд̣̇з жа мама сиссз жа. манасааязва бужчат̇аад̇и имз сад̇д̇а бан̃хз жид̇д̇знзва бужчат̇а.
1011.Jātiṃ gottañca lakkhaṇanti ‘‘kīva ciraṃ jāto’’ti mama jātiñca gottañca lakkhaṇañca. Mante sisseti mayā paricitavede ca mama sisse ca. Manasāyeva pucchathāti ime satta pañhe citteneva pucchatha.
1013-8. д̇иссамзд̇д̇зяяод̇и згоязва зса наамаг̇од̇д̇авасзна вуд̇д̇о. д̣̇убхаяод̇и убхо. бажжзгаг̇ан̣инод̇и висум̣ висум̣ г̇ан̣аванд̇о. буб̣б̣аваасанаваасид̇аад̇и буб̣б̣з гассабасса бхаг̇авад̇о саасанз баб̣б̣аж̇ид̇ваа. г̇ад̇абажжааг̇ад̇авад̇д̇абун̃н̃аваасанааяа ваасид̇ажид̇д̇аа. бурамаахиссад̇инд̇и маахиссад̇инаамигам̣ бурам̣, наг̇аранд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и. д̇ан̃жа наг̇арам̣ бавидтаад̇и ад̇хиббааяо, звам̣ саб̣б̣ад̇т̇а. г̇онад̣̇д̇ханд̇и г̇од̇хабурасса наамам̣. ванасавхаяанд̇и бавананаг̇арам̣ вужжад̇и, ‘‘ванасаавад̇т̇и’’нд̇и згз. звам̣ ванасаавад̇т̇ид̇о госамб̣им̣, госамб̣ид̇о жа саагзд̇ам̣ ануббад̇д̇аанам̣ гира д̇зсам̣ сол̣асаннам̣ ж̇адилаанам̣ чаяож̇анамад̇д̇аа барисаа ахоси.
1013-8.Tissametteyyoti ekoyeva esa nāmagottavasena vutto. Dubhayoti ubho. Paccekagaṇinoti visuṃ visuṃ gaṇavanto. Pubbavāsanavāsitāti pubbe kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā. Gatapaccāgatavattapuññavāsanāya vāsitacittā. Puramāhissatinti māhissatināmikaṃ puraṃ, nagaranti vuttaṃ hoti. Tañca nagaraṃ paviṭṭhāti adhippāyo, evaṃ sabbattha. Gonaddhanti godhapurassa nāmaṃ. Vanasavhayanti pavananagaraṃ vuccati, ‘‘vanasāvatthi’’nti eke. Evaṃ vanasāvatthito kosambiṃ, kosambito ca sāketaṃ anuppattānaṃ kira tesaṃ soḷasannaṃ jaṭilānaṃ chayojanamattā parisā ahosi.
1019. ат̇а бхаг̇аваа ‘‘б̣ааварисса ж̇адилаа махааж̇анам̣ сам̣вад̣дхзнд̇аа ааг̇ажчанд̇и, на жа д̇аава нзсам̣ инд̣̇рияаани барибаагам̣ г̇ажчанд̇и, нааби аяам̣ д̣̇зсо саббааяо, маг̇ад̇хакзд̇д̇з бана д̇зсам̣ баасаан̣агажзд̇ияам̣ саббааяам̣. д̇ад̇ра хи маяи д̇хаммам̣ д̣̇зсзнд̇з махааж̇анасса д̇хаммаабхисамаяо бхависсад̇и, саб̣б̣анаг̇араани жа бависид̇ваа ааг̇ажчанд̇аа б̣ахуд̇арзна ж̇анзна ааг̇амиссанд̇ий’’д̇и бхигкусан̇гхабаривуд̇о саавад̇т̇ид̇о рааж̇аг̇ахаабхимуко аг̇амааси. д̇зби ж̇адилаа саавад̇т̇им̣ ааг̇анд̇ваа вихаарам̣ бависид̇ваа ‘‘го б̣уд̣̇д̇хо, гухим̣ б̣уд̣̇д̇хо’’д̇и вижинанд̇аа г̇анд̇хагудимуулам̣ г̇анд̇ваа бхаг̇авад̇о бад̣̇анигкзбам̣ д̣̇исваа ‘‘рад̇д̇асса хи уггудигам̣ бад̣̇ам̣ бхавз…бз… виваддажчад̣̇асса ид̣̇амийд̣̇исам̣ бад̣̇а’’нд̇и (а. ни. адта. 1.1.260-261; д̇ха. ба. адта. 1.20 саамаавад̇ийвад̇т̇у; висуд̣̇д̇хи. 1.45) ‘‘саб̣б̣ан̃н̃у б̣уд̣̇д̇хо’’д̇и нидтам̣ г̇ад̇аа. бхаг̇авааби анубуб̣б̣зна сзд̇аб̣яагабилавад̇т̇уаад̣̇ийни наг̇араани бависид̇ваа махааж̇анам̣ сам̣вад̣дхзнд̇о баасаан̣агажзд̇ияам̣ г̇ад̇о. ж̇адилааби д̇аавад̣̇зва саавад̇т̇ид̇о нигкамид̇ваа саб̣б̣аани д̇аани наг̇араани бависид̇ваа баасаан̣агажзд̇ияамзва аг̇амам̣су. д̇зна вуд̇д̇ам̣ ‘‘госамб̣ин̃жааби саагзд̇ам̣, саавад̇т̇ин̃жа буруд̇д̇амам̣. сзд̇аб̣яам̣ габилавад̇т̇у’’нд̇иаад̣̇и.
1019. Atha bhagavā ‘‘bāvarissa jaṭilā mahājanaṃ saṃvaḍḍhentā āgacchanti, na ca tāva nesaṃ indriyāni paripākaṃ gacchanti, nāpi ayaṃ deso sappāyo, magadhakhette pana tesaṃ pāsāṇakacetiyaṃ sappāyaṃ. Tatra hi mayi dhammaṃ desente mahājanassa dhammābhisamayo bhavissati, sabbanagarāni ca pavisitvā āgacchantā bahutarena janena āgamissantī’’ti bhikkhusaṅghaparivuto sāvatthito rājagahābhimukho agamāsi. Tepi jaṭilā sāvatthiṃ āgantvā vihāraṃ pavisitvā ‘‘ko buddho, kuhiṃ buddho’’ti vicinantā gandhakuṭimūlaṃ gantvā bhagavato padanikkhepaṃ disvā ‘‘rattassa hi ukkuṭikaṃ padaṃ bhave…pe… vivaṭṭacchadassa idamīdisaṃ pada’’nti (a. ni. aṭṭha. 1.1.260-261; dha. pa. aṭṭha. 1.20 sāmāvatīvatthu; visuddhi. 1.45) ‘‘sabbaññu buddho’’ti niṭṭhaṃ gatā. Bhagavāpi anupubbena setabyakapilavatthuādīni nagarāni pavisitvā mahājanaṃ saṃvaḍḍhento pāsāṇakacetiyaṃ gato. Jaṭilāpi tāvadeva sāvatthito nikkhamitvā sabbāni tāni nagarāni pavisitvā pāsāṇakacetiyameva agamaṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘kosambiñcāpi sāketaṃ, sāvatthiñca puruttamaṃ. Setabyaṃ kapilavatthu’’ntiādi.
1020. д̇ад̇т̇а мааг̇ад̇хам̣ буранд̇и маг̇ад̇хабурам̣ рааж̇аг̇аханд̇и ад̇хиббааяо. баасаан̣агам̣ жзд̇ияанд̇и махад̇о баасаан̣асса убари буб̣б̣з д̣̇звадтаанам̣ ахоси. уббаннз бана бхаг̇авад̇и вихааро ж̇аад̇о. со д̇знзва буримавохаарзна ‘‘баасаан̣агам̣ жзд̇ияа’’нд̇и вужжад̇и.
1020. Tattha māgadhaṃ puranti magadhapuraṃ rājagahanti adhippāyo. Pāsāṇakaṃ cetiyanti mahato pāsāṇassa upari pubbe devaṭṭhānaṃ ahosi. Uppanne pana bhagavati vihāro jāto. So teneva purimavohārena ‘‘pāsāṇakaṃ cetiya’’nti vuccati.
1021. д̇асид̇овуд̣̇аганд̇и д̇з хи ж̇адилаа взг̇асаа бхаг̇аванд̇ам̣ ануб̣анд̇хамаанаа сааяам̣ г̇ад̇амаг̇г̇ам̣ баад̇о, баад̇о г̇ад̇амаг̇г̇ан̃жа сааяам̣ г̇ажчанд̇аа ‘‘зд̇т̇а бхаг̇аваа’’д̇и суд̇ваа ад̇ивияа бийд̇ибаамож̇ж̇аж̇аад̇аа д̇ам̣ жзд̇ияам̣ абхирухим̣су. д̇зна вуд̇д̇ам̣ ‘‘д̇урид̇аа баб̣б̣ад̇амааруху’’нд̇и.
1021.Tasitovudakanti te hi jaṭilā vegasā bhagavantaṃ anubandhamānā sāyaṃ gatamaggaṃ pāto, pāto gatamaggañca sāyaṃ gacchantā ‘‘ettha bhagavā’’ti sutvā ativiya pītipāmojjajātā taṃ cetiyaṃ abhiruhiṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘turitā pabbatamāruhu’’nti.
1024. згаманд̇ам̣ тид̇о хадтод̇и д̇асмим̣ баасаан̣агз жзд̇ияз саггзна маабид̇амахааман̣д̣абз нисиннам̣ бхаг̇аванд̇ам̣ д̣̇исваа ‘‘гажжи исаяо каманийяа’’нд̇иаад̣̇инаа наязна бхаг̇авад̇аа бадисаммод̣̇анийяз гад̇з ‘‘каманийяам̣ бхо г̇од̇амаа’’д̇иаад̣̇ийхи саяамби бадисант̇аарам̣ гад̇ваа аж̇ид̇о ж̇здтанд̇зваасий згаманд̇ам̣ тид̇о хадтажид̇д̇о худ̇ваа манобан̃хз бужчи.
1024.Ekamantaṃ ṭhito haṭṭhoti tasmiṃ pāsāṇake cetiye sakkena māpitamahāmaṇḍape nisinnaṃ bhagavantaṃ disvā ‘‘kacci isayo khamanīya’’ntiādinā nayena bhagavatā paṭisammodanīye kate ‘‘khamanīyaṃ bho gotamā’’tiādīhi sayampi paṭisanthāraṃ katvā ajito jeṭṭhantevāsī ekamantaṃ ṭhito haṭṭhacitto hutvā manopañhe pucchi.
1025. д̇ад̇т̇а аад̣̇иссаад̇и ‘‘гад̇ивассо’’д̇и звам̣ уд̣̇д̣̇исса. ж̇аммананд̇и ‘‘амхаагам̣ аажарияасса ж̇аад̇им̣ б̣руухий’’д̇и бужчад̇и. баараминд̇и нидтааг̇аманам̣.
1025. Tattha ādissāti ‘‘kativasso’’ti evaṃ uddissa. Jammananti ‘‘amhākaṃ ācariyassa jātiṃ brūhī’’ti pucchati. Pāraminti niṭṭhāgamanaṃ.
1026-7. вийсам̣ вассасад̇анд̇и вийсад̇ивассаад̇хигам̣ вассасад̇ам̣. лагкан̣зд̇и махаабурисалагкан̣з. зд̇асмим̣ ид̇о барзсу жа ид̇ихаасаад̣̇ийсу анаваяод̇и ад̇хиббааяо барабад̣̇ам̣ ваа аанзд̇ваа д̇зсу баарамим̣ г̇ад̇од̇и яож̇зд̇аб̣б̣ам̣. бан̃жасад̇аани ваажзд̇ийд̇и багад̇иаласад̣̇уммзд̇хамаан̣авагаанам̣ бан̃жасад̇аани саяам̣ манд̇з ваажзд̇и. сад̇хаммзд̇и згз б̣раахман̣ад̇хаммз, д̇звиж̇ж̇агз бааважанзд̇и вуд̇д̇ам̣ ход̇и.
1026-7.Vīsaṃvassasatanti vīsativassādhikaṃ vassasataṃ. Lakkhaṇeti mahāpurisalakkhaṇe. Etasmiṃ ito paresu ca itihāsādīsu anavayoti adhippāyo parapadaṃ vā ānetvā tesu pāramiṃ gatoti yojetabbaṃ. Pañcasatāni vācetīti pakatialasadummedhamāṇavakānaṃ pañcasatāni sayaṃ mante vāceti. Sadhammeti eke brāhmaṇadhamme, tevijjake pāvacaneti vuttaṃ hoti.
1028. лагкан̣аанам̣ бавижаяанд̇и лагкан̣аанам̣ вид̇т̇аарам̣, ‘‘гад̇амаани д̇аанисса г̇ад̇д̇з д̇ийн̣и лагкан̣ааний’’д̇и бужчад̇и.
1028.Lakkhaṇānaṃ pavicayanti lakkhaṇānaṃ vitthāraṃ, ‘‘katamāni tānissa gatte tīṇi lakkhaṇānī’’ti pucchati.
1030-31. бужчан̃хийд̇и бужчамаанам̣ гамзд̇ам̣ бадибхаасад̇ийд̇и д̣̇зваад̣̇ийсу гам̣ буг̇г̇алам̣ зд̇ам̣ бан̃хаважанам̣ бадибхаасад̇ийд̇и.
1030-31.Pucchañhīti pucchamānaṃ kametaṃ paṭibhāsatīti devādīsu kaṃ puggalaṃ etaṃ pañhavacanaṃ paṭibhāsatīti.
1032-33. звам̣ б̣раахман̣о бан̃жаннам̣ бан̃хаанам̣ взяяаагаран̣ам̣ суд̇ваа авасзсз д̣̇вз бужчанд̇о ‘‘муд̣̇д̇хам̣ муд̣̇д̇хаад̇хибаад̇ан̃жаа’’д̇и ааха. ат̇асса бхаг̇аваа д̇з б̣яаагаронд̇о ‘‘авиж̇ж̇аа муд̣̇д̇хаа’’д̇и г̇аат̇амааха. д̇ад̇т̇а яасмаа жад̇уусу сажжзсу ан̃н̃аан̣абхууд̇аа авиж̇ж̇аа сам̣саарасса сийсам̣, д̇асмаа ‘‘авиж̇ж̇аа муд̣̇д̇хаа’’д̇и ааха. яасмаа жа арахад̇д̇амаг̇г̇авиж̇ж̇аа ад̇д̇анаа сахаж̇аад̇зхи сад̣̇д̇хаасад̇исамаад̇хигад̇д̇угамяад̇аачанд̣̇авийриязхи саманнааг̇ад̇аа инд̣̇рияаанам̣ згарасадтабхаавамубаг̇ад̇ад̇д̇аа д̇ам̣ муд̣̇д̇хам̣ ад̇хибаад̇зд̇и, д̇асмаа ‘‘д̇хиж̇ж̇аа муд̣̇д̇хаад̇хибаад̇иний’’д̇иаад̣̇имааха.
1032-33. Evaṃ brāhmaṇo pañcannaṃ pañhānaṃ veyyākaraṇaṃ sutvā avasese dve pucchanto ‘‘muddhaṃ muddhādhipātañcā’’ti āha. Athassa bhagavā te byākaronto ‘‘avijjā muddhā’’ti gāthamāha. Tattha yasmā catūsu saccesu aññāṇabhūtā avijjā saṃsārassa sīsaṃ, tasmā ‘‘avijjā muddhā’’ti āha. Yasmā ca arahattamaggavijjā attanā sahajātehi saddhāsatisamādhikattukamyatāchandavīriyehi samannāgatā indriyānaṃ ekarasaṭṭhabhāvamupagatattā taṃ muddhaṃ adhipāteti, tasmā ‘‘dhijjā muddhādhipātinī’’tiādimāha.
1034-8. д̇ад̇о взд̣̇зна махад̇аад̇и ат̇а имам̣ бан̃хавзяяаагаран̣ам̣ суд̇ваа уббаннааяа махаабийд̇ияаа сант̇амбхид̇ваа алийнабхаавам̣, гааяажид̇д̇аанам̣ уд̣̇аг̇г̇ам̣ бад̇ваад̇и ад̇т̇о. бад̇ид̇ваа жа ‘‘б̣ааварий’’д̇и имам̣ г̇аат̇амааха. ат̇а нам̣ анугамбамаано бхаг̇аваа ‘‘сукид̇о’’д̇и г̇аат̇амааха. вад̇ваа жа ‘‘б̣ааварисса жаа’’д̇и саб̣б̣ан̃н̃убавааран̣ам̣ баваарзси. д̇ад̇т̇а саб̣б̣зсанд̇и анавасзсаанам̣ сол̣асасахассаанам̣. д̇ад̇т̇а бужчи д̇ат̇ааг̇ад̇анд̇и д̇ад̇т̇а баасаан̣агз жзд̇ияз, д̇ад̇т̇а ваа барисааяа, д̇зсу ваа баваарид̇зсу аж̇ид̇о батамам̣ бан̃хам̣ бужчийд̇и. сзсам̣ саб̣б̣аг̇аат̇аасу баагадамзваад̇и.
1034-8.Tato vedena mahatāti atha imaṃ pañhaveyyākaraṇaṃ sutvā uppannāya mahāpītiyā santhambhitvā alīnabhāvaṃ, kāyacittānaṃ udaggaṃ patvāti attho. Patitvā ca ‘‘bāvarī’’ti imaṃ gāthamāha. Atha naṃ anukampamāno bhagavā ‘‘sukhito’’ti gāthamāha. Vatvā ca ‘‘bāvarissa cā’’ti sabbaññupavāraṇaṃ pavāresi. Tattha sabbesanti anavasesānaṃ soḷasasahassānaṃ. Tattha pucchi tathāgatanti tattha pāsāṇake cetiye, tattha vā parisāya, tesu vā pavāritesu ajito paṭhamaṃ pañhaṃ pucchīti. Sesaṃ sabbagāthāsu pākaṭamevāti.
барамад̇т̇аж̇од̇игааяа куд̣̇д̣̇ага-адтагат̇ааяа
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
суд̇д̇анибаад̇а-адтагат̇ааяа вад̇т̇уг̇аат̇ааван̣н̣анаа нидтид̇аа.
Suttanipāta-aṭṭhakathāya vatthugāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / суд̇д̇анибаад̇абаал̣и • Suttanipātapāḷi / вад̇т̇уг̇аат̇аа • Vatthugāthā