Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદં
8. Vehāsakuṭisikkhāpadaṃ
૧૨૯. અટ્ઠમે અચ્છન્નતલત્તા ઉપરિ વેહાસો એતિસ્સાતિ ઉપરિવેહાસા, સા ચ સા કુટિ ચેતિ ઉપરિવેહાસકુટીતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઉપરિઅચ્છન્નતલાયા’’તિ. તસ્સા કુટિયા સરૂપં દસ્સેતું વુત્તં ‘‘દ્વિભૂમિકકુટિયા વા’’તિઆદિ. ‘‘મઞ્ચ’’ન્તિ પદં ‘‘અભી’’તિઉપસગ્ગેન સમ્બન્ધિતબ્બન્તિ આહ ‘‘અભિભવિત્વા’’તિ. ‘‘નિસીદતી’’તિ કિરિયાપદેન વા યોજેતબ્બોતિ આહ ‘‘ભુમ્મત્થે વા’’તિઆદિ. એતન્તિ ‘‘મઞ્ચ’’ન્તિપદે એતં વચનં ઉપયોગવચનં. અથ વા એતન્તિ ‘‘મઞ્ચ’’ન્તિપદં ઉપયોગવચનવન્તં. એત્થ ચ પચ્છિમસમ્બન્ધે અભીત્યૂપસગ્ગો પદાલઙ્કારમત્તો પદવિભૂસનમત્તોતિ આહ ‘‘અભીતિ ઇદં પના’’તિઆદિ. પદસોભણત્થન્તિ પદસ્સ અલઙ્કારત્થં વિભૂસનત્થં પદસ્સ ફુલ્લિતત્થન્તિ અધિપ્પાયો. નિપતિત્વાતિ એત્થ નીત્યૂપસગ્ગો ધાત્વત્થાનુવત્તકોતિ આહ ‘‘પતિત્વા’’તિ. અથ વા નિક્ખન્તત્થવાચકોતિ આહ ‘‘નિક્ખમિત્વા વા’’તિ. ઇમિના નીત્યૂપસગ્ગસ્સ ધાત્વત્થવિસેસકતં દીપેતિ, નિક્ખન્તો હુત્વા પતિત્વાતિ અત્થો. હીતિ યસ્મા. આણીતિ અગ્ગખીલા.
129. Aṭṭhame acchannatalattā upari vehāso etissāti uparivehāsā, sā ca sā kuṭi ceti uparivehāsakuṭīti dassento āha ‘‘upariacchannatalāyā’’ti. Tassā kuṭiyā sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘dvibhūmikakuṭiyā vā’’tiādi. ‘‘Mañca’’nti padaṃ ‘‘abhī’’tiupasaggena sambandhitabbanti āha ‘‘abhibhavitvā’’ti. ‘‘Nisīdatī’’ti kiriyāpadena vā yojetabboti āha ‘‘bhummatthe vā’’tiādi. Etanti ‘‘mañca’’ntipade etaṃ vacanaṃ upayogavacanaṃ. Atha vā etanti ‘‘mañca’’ntipadaṃ upayogavacanavantaṃ. Ettha ca pacchimasambandhe abhītyūpasaggo padālaṅkāramatto padavibhūsanamattoti āha ‘‘abhīti idaṃ panā’’tiādi. Padasobhaṇatthanti padassa alaṅkāratthaṃ vibhūsanatthaṃ padassa phullitatthanti adhippāyo. Nipatitvāti ettha nītyūpasaggo dhātvatthānuvattakoti āha ‘‘patitvā’’ti. Atha vā nikkhantatthavācakoti āha ‘‘nikkhamitvā vā’’ti. Iminā nītyūpasaggassa dhātvatthavisesakataṃ dīpeti, nikkhanto hutvā patitvāti attho. Hīti yasmā. Āṇīti aggakhīlā.
૧૩૧. યા કુટિ સીસં ન ઘટ્ટેતિ, સા અસીસઘટ્ટા નામાતિ યોજના. ‘‘પમાણમજ્ઝિમસ્સા’’તિઇમિના થામમજ્ઝિમં નિવત્તેતિ. સબ્બહેટ્ઠિમાહીતિ સબ્બેસં દબ્બસમ્ભારાનં હેટ્ઠા ઠિતાહિ. તુલાહીતિ ગેહથમ્ભાનમુપરિ વિત્થારવસેન ઠિતેહિ કટ્ઠવિસેસેહિ. ઇમિના અટ્ઠકથાવચનેન ચ તુલાય સરૂપં પાકટં. કેચિ પન તુલાય સરૂપં અઞ્ઞથા વદન્તિ. એતેનાતિ ‘‘મજ્ઝિમસ્સ પુરિસસ્સ અસીસઘટ્ટા’’તિવચનેન દસ્સિતા હોતીતિ સમ્બન્ધો. હીતિ સચ્ચં. યા કાચિ કુટિ વુચ્ચતીતિ યોજના. ઉપરીતિ દ્વિભૂમિકકુટિયં ભૂમિતો ઉપરિ ભૂમિયં. અચ્છન્નતલાતિ અનુલ્લોચતલા, અવિતાનતલાતિ અત્થો. ઇધ પનાતિ ઇમસ્મિં પન સિક્ખાપદે.
131. Yā kuṭi sīsaṃ na ghaṭṭeti, sā asīsaghaṭṭā nāmāti yojanā. ‘‘Pamāṇamajjhimassā’’tiiminā thāmamajjhimaṃ nivatteti. Sabbaheṭṭhimāhīti sabbesaṃ dabbasambhārānaṃ heṭṭhā ṭhitāhi. Tulāhīti gehathambhānamupari vitthāravasena ṭhitehi kaṭṭhavisesehi. Iminā aṭṭhakathāvacanena ca tulāya sarūpaṃ pākaṭaṃ. Keci pana tulāya sarūpaṃ aññathā vadanti. Etenāti ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’tivacanena dassitā hotīti sambandho. Hīti saccaṃ. Yā kāci kuṭi vuccatīti yojanā. Uparīti dvibhūmikakuṭiyaṃ bhūmito upari bhūmiyaṃ. Acchannatalāti anullocatalā, avitānatalāti attho. Idha panāti imasmiṃ pana sikkhāpade.
૧૩૩. હીતિ સચ્ચં, યસ્મા વા. યાયન્તિ યા અયં કુટિ. તત્થાતિ તસ્સં સીસઘટ્ટકુટિયં. અનોણતેન ભિક્ખુનાતિ યોજના. યસ્સાતિ કુટિયા. અપરિભોગન્તિ ન પરિભુઞ્જિતબ્બં, ન પરિભુઞ્જનારહન્તિ અત્થો. પતાણીતિ પતનસ્સ નિવારણા આણિ અગ્ગખીલા. સા હિ આબન્ધં નયતિ પવત્તેતીતિ આણીતિ વુચ્ચતિ. યત્થાતિ યસ્મિં મઞ્ચપીઠે . ન નિપ્પતન્તીતિ નિક્ખન્તો હુત્વા ન પતન્તિ. આહચ્ચપાદકેતિ અઙ્ગે આહનિત્વા વિજ્ઝિત્વા તત્થ પવેસિતપાદકે. નાગદન્તકાદીસૂતિ નાગસ્સ દન્તો વિયાતિ નાગદન્તકો, સદિસત્થે કો, સો આદિ યેસં તેતિ નાગદન્તકાદયો, તેસુ. આદિસદ્દેન ભિત્તિખીલાદયો સઙ્ગણ્હાતીતિ. અટ્ઠમં.
133.Hīti saccaṃ, yasmā vā. Yāyanti yā ayaṃ kuṭi. Tatthāti tassaṃ sīsaghaṭṭakuṭiyaṃ. Anoṇatena bhikkhunāti yojanā. Yassāti kuṭiyā. Aparibhoganti na paribhuñjitabbaṃ, na paribhuñjanārahanti attho. Patāṇīti patanassa nivāraṇā āṇi aggakhīlā. Sā hi ābandhaṃ nayati pavattetīti āṇīti vuccati. Yatthāti yasmiṃ mañcapīṭhe . Na nippatantīti nikkhanto hutvā na patanti. Āhaccapādaketi aṅge āhanitvā vijjhitvā tattha pavesitapādake. Nāgadantakādīsūti nāgassa danto viyāti nāgadantako, sadisatthe ko, so ādi yesaṃ teti nāgadantakādayo, tesu. Ādisaddena bhittikhīlādayo saṅgaṇhātīti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૨. ભૂતગામવગ્ગો • 2. Bhūtagāmavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના • 8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā