Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-అభినవ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
౮. వేహాసకుటిసిక్ఖాపదవణ్ణనా
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ఉపరివేహాసకుటియాతి ఉపరిమతలే అసన్థతపదరాయ కుటియా. తేనాహ ‘‘ఉపరి అచ్ఛన్నతలాయా’’తిఆది. యా హి కాచి ఉపరి అచ్ఛన్నతలా ద్విభూమికకుటికా వా తిభూమికాదికుటికా వా, సా ‘‘వేహాసకుటీ’’తి వుచ్చతి. ఇదఞ్హి వేహాసకుటిలక్ఖణం. యది ఏవం కస్మా పదభాజనే ‘‘మజ్ఝిమస్స పురిసస్స అసీసఘట్టా’’తి (పాచి॰ ౧౩౧) వుత్తన్తి ఆహ ‘‘పదభాజనే పనా’’తిఆది. ఇధ అధిప్పేతం కుటిం దస్సేతున్తి ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే అధిప్పేతం వేహాసకుటిం దస్సేతుం. మజ్ఝిమస్స పురిసస్సాతి పమాణమజ్ఝిమస్స పురిసస్స. సబ్బహేట్ఠిమాహి తులాహి సీసం న ఘట్టేతీతి అసీసఘట్టా. అఙ్గే విజ్ఝిత్వాతి అటనియో విజ్ఝిత్వా. పవేసితపాదకన్తి పవేసితపాదసిఖం. తస్మాతి ‘‘భూమత్థే వా’’తిఆదినా వుత్తమేవత్థం కారణభావేన పచ్చామసతి. యస్మా ఆహచ్చపాదకాదీసు యథావుత్తో అత్థో హోతి, తస్మాతి వుత్తం హోతి.
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
సహసాతి అభిభవిత్వా అజ్ఝోత్థరిత్వా. అవేహాసకుటికాయాతి భూమియం కతపణ్ణసాలాదీసు, తత్థ అనాపత్తి. న హి సక్కా తత్థ పరస్స పీళా కాతుం. సీసఘట్టాయాతి యా సీసం ఘట్టా హోతి, తత్థాపి అనాపత్తి. న హి సక్కా తత్థ హేట్ఠాపాసాదే అనోణతేన విచరితుం, తస్మా అసఞ్చరణట్ఠానత్తా పరపీళా న భవిస్సతి. ఉపరితలం వా పదరసఞ్చితన్తి ఉపరిమతలం దారుఫలకేహి ఘనసన్థతం. కిఞ్చి గణ్హాతి వాతి ఉపరి నాగదన్తకాదీసు లగ్గితం చీవరాదిం యం కిఞ్చి గణ్హాతి వా. లగ్గతి వాతి ఏత్థాపి ఏసేవ నయో. పటిపక్ఖభూతా ఆణి పటాణి. యస్సా దిన్నాయ నిసీదన్తేపి పాదా న నిపతన్తి, ఏవంభూతా ఆణి మఞ్చపీఠానం పాదసిఖాసు దిన్నా హోతీతి అత్థో. తేనాహ ‘‘పాదసీసాన’’న్తిఆది.
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
వేహాసకుటిసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.