Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૮. વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના
8. Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā
ઉપરિવેહાસકુટિયાતિ ઉપરિમતલે અસન્થતપદરાય કુટિયા. તેનાહ ‘‘ઉપરિ અચ્છન્નતલાયા’’તિઆદિ. યા હિ કાચિ ઉપરિ અચ્છન્નતલા દ્વિભૂમિકકુટિકા વા તિભૂમિકાદિકુટિકા વા, સા ‘‘વેહાસકુટી’’તિ વુચ્ચતિ. ઇદઞ્હિ વેહાસકુટિલક્ખણં. યદિ એવં કસ્મા પદભાજને ‘‘મજ્ઝિમસ્સ પુરિસસ્સ અસીસઘટ્ટા’’તિ (પાચિ॰ ૧૩૧) વુત્તન્તિ આહ ‘‘પદભાજને પના’’તિઆદિ. ઇધ અધિપ્પેતં કુટિં દસ્સેતુન્તિ ઇમસ્મિં સિક્ખાપદે અધિપ્પેતં વેહાસકુટિં દસ્સેતું. મજ્ઝિમસ્સ પુરિસસ્સાતિ પમાણમજ્ઝિમસ્સ પુરિસસ્સ. સબ્બહેટ્ઠિમાહિ તુલાહિ સીસં ન ઘટ્ટેતીતિ અસીસઘટ્ટા. અઙ્ગે વિજ્ઝિત્વાતિ અટનિયો વિજ્ઝિત્વા. પવેસિતપાદકન્તિ પવેસિતપાદસિખં. તસ્માતિ ‘‘ભૂમત્થે વા’’તિઆદિના વુત્તમેવત્થં કારણભાવેન પચ્ચામસતિ. યસ્મા આહચ્ચપાદકાદીસુ યથાવુત્તો અત્થો હોતિ, તસ્માતિ વુત્તં હોતિ.
Uparivehāsakuṭiyāti uparimatale asanthatapadarāya kuṭiyā. Tenāha ‘‘upari acchannatalāyā’’tiādi. Yā hi kāci upari acchannatalā dvibhūmikakuṭikā vā tibhūmikādikuṭikā vā, sā ‘‘vehāsakuṭī’’ti vuccati. Idañhi vehāsakuṭilakkhaṇaṃ. Yadi evaṃ kasmā padabhājane ‘‘majjhimassa purisassa asīsaghaṭṭā’’ti (pāci. 131) vuttanti āha ‘‘padabhājane panā’’tiādi. Idha adhippetaṃ kuṭiṃ dassetunti imasmiṃ sikkhāpade adhippetaṃ vehāsakuṭiṃ dassetuṃ. Majjhimassa purisassāti pamāṇamajjhimassa purisassa. Sabbaheṭṭhimāhi tulāhi sīsaṃ na ghaṭṭetīti asīsaghaṭṭā. Aṅge vijjhitvāti aṭaniyo vijjhitvā. Pavesitapādakanti pavesitapādasikhaṃ. Tasmāti ‘‘bhūmatthe vā’’tiādinā vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Yasmā āhaccapādakādīsu yathāvutto attho hoti, tasmāti vuttaṃ hoti.
સહસાતિ અભિભવિત્વા અજ્ઝોત્થરિત્વા. અવેહાસકુટિકાયાતિ ભૂમિયં કતપણ્ણસાલાદીસુ, તત્થ અનાપત્તિ. ન હિ સક્કા તત્થ પરસ્સ પીળા કાતું. સીસઘટ્ટાયાતિ યા સીસં ઘટ્ટા હોતિ, તત્થાપિ અનાપત્તિ. ન હિ સક્કા તત્થ હેટ્ઠાપાસાદે અનોણતેન વિચરિતું, તસ્મા અસઞ્ચરણટ્ઠાનત્તા પરપીળા ન ભવિસ્સતિ. ઉપરિતલં વા પદરસઞ્ચિતન્તિ ઉપરિમતલં દારુફલકેહિ ઘનસન્થતં. કિઞ્ચિ ગણ્હાતિ વાતિ ઉપરિ નાગદન્તકાદીસુ લગ્ગિતં ચીવરાદિં યં કિઞ્ચિ ગણ્હાતિ વા. લગ્ગતિ વાતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. પટિપક્ખભૂતા આણિ પટાણિ. યસ્સા દિન્નાય નિસીદન્તેપિ પાદા ન નિપતન્તિ, એવંભૂતા આણિ મઞ્ચપીઠાનં પાદસિખાસુ દિન્ના હોતીતિ અત્થો. તેનાહ ‘‘પાદસીસાન’’ન્તિઆદિ.
Sahasāti abhibhavitvā ajjhottharitvā. Avehāsakuṭikāyāti bhūmiyaṃ katapaṇṇasālādīsu, tattha anāpatti. Na hi sakkā tattha parassa pīḷā kātuṃ. Sīsaghaṭṭāyāti yā sīsaṃ ghaṭṭā hoti, tatthāpi anāpatti. Na hi sakkā tattha heṭṭhāpāsāde anoṇatena vicarituṃ, tasmā asañcaraṇaṭṭhānattā parapīḷā na bhavissati. Uparitalaṃ vā padarasañcitanti uparimatalaṃ dāruphalakehi ghanasanthataṃ. Kiñci gaṇhāti vāti upari nāgadantakādīsu laggitaṃ cīvarādiṃ yaṃ kiñci gaṇhāti vā. Laggati vāti etthāpi eseva nayo. Paṭipakkhabhūtā āṇi paṭāṇi. Yassā dinnāya nisīdantepi pādā na nipatanti, evaṃbhūtā āṇi mañcapīṭhānaṃ pādasikhāsu dinnā hotīti attho. Tenāha ‘‘pādasīsāna’’ntiādi.
વેહાસકુટિસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vehāsakuṭisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.