Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૧૦. વેલામસુત્તં
10. Velāmasuttaṃ
૨૦. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં ભગવા એતદવોચ –
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ bhagavā etadavoca –
‘‘અપિ નુ તે, ગહપતિ, કુલે દાનં દીયતી’’તિ? ‘‘દીયતિ મે, ભન્તે, કુલે દાનં; તઞ્ચ ખો લૂખં કણાજકં બિળઙ્ગદુતિય’’ન્તિ. ‘‘લૂખઞ્ચેપિ 1, ગહપતિ, દાનં દેતિ પણીતં વા; તઞ્ચ અસક્કચ્ચં દેતિ, અચિત્તીકત્વા 2 દેતિ, અસહત્થા દેતિ, અપવિદ્ધં 3 દેતિ, અનાગમનદિટ્ઠિકો દેતિ. યત્થ યત્થ તસ્સ તસ્સ દાનસ્સ વિપાકો નિબ્બત્તતિ, ન ઉળારાય ભત્તભોગાય ચિત્તં નમતિ, ન ઉળારાય વત્થભોગાય ચિત્તં નમતિ, ન ઉળારાય યાનભોગાય ચિત્તં નમતિ, ન ઉળારેસુ પઞ્ચસુ કામગુણેસુ ભોગાય ચિત્તં નમતિ. યેપિસ્સ તે હોન્તિ પુત્તાતિ વા દારાતિ વા દાસાતિ વા પેસ્સાતિ વા કમ્મકરાતિ વા, તેપિ ન સુસ્સૂસન્તિ ન સોતં ઓદહન્તિ ન અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં 4, ગહપતિ, હોતિ અસક્કચ્ચં કતાનં કમ્માનં વિપાકો’’.
‘‘Api nu te, gahapati, kule dānaṃ dīyatī’’ti? ‘‘Dīyati me, bhante, kule dānaṃ; tañca kho lūkhaṃ kaṇājakaṃ biḷaṅgadutiya’’nti. ‘‘Lūkhañcepi 5, gahapati, dānaṃ deti paṇītaṃ vā; tañca asakkaccaṃ deti, acittīkatvā 6 deti, asahatthā deti, apaviddhaṃ 7 deti, anāgamanadiṭṭhiko deti. Yattha yattha tassa tassa dānassa vipāko nibbattati, na uḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, na uḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, na uḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, na uḷāresu pañcasu kāmaguṇesu bhogāya cittaṃ namati. Yepissa te honti puttāti vā dārāti vā dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi na sussūsanti na sotaṃ odahanti na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ 8, gahapati, hoti asakkaccaṃ katānaṃ kammānaṃ vipāko’’.
‘‘લૂખઞ્ચેપિ, ગહપતિ, દાનં દેતિ પણીતં વા; તઞ્ચ સક્કચ્ચં દેતિ, ચિત્તીકત્વા દેતિ, સહત્થા દેતિ, અનપવિદ્ધં દેતિ, આગમનદિટ્ઠિકો દેતિ. યત્થ યત્થ તસ્સ તસ્સ દાનસ્સ વિપાકો નિબ્બત્તતિ, ઉળારાય ભત્તભોગાય ચિત્તં નમતિ, ઉળારાય વત્થભોગાય ચિત્તં નમતિ, ઉળારાય યાનભોગાય ચિત્તં નમતિ, ઉળારેસુ પઞ્ચસુ કામગુણેસુ ભોગાય ચિત્તં નમતિ. યેપિસ્સ તે હોન્તિ પુત્તાતિ વા દારાતિ વા દાસાતિ વા પેસ્સાતિ વા કમ્મકરાતિ વા, તેપિ સુસ્સૂસન્તિ સોતં ઓદહન્તિ અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ. તં કિસ્સ હેતુ? એવઞ્હેતં, ગહપતિ, હોતિ સક્કચ્ચં કતાનં કમ્માનં વિપાકો.
‘‘Lūkhañcepi, gahapati, dānaṃ deti paṇītaṃ vā; tañca sakkaccaṃ deti, cittīkatvā deti, sahatthā deti, anapaviddhaṃ deti, āgamanadiṭṭhiko deti. Yattha yattha tassa tassa dānassa vipāko nibbattati, uḷārāya bhattabhogāya cittaṃ namati, uḷārāya vatthabhogāya cittaṃ namati, uḷārāya yānabhogāya cittaṃ namati, uḷāresu pañcasu kāmaguṇesu bhogāya cittaṃ namati. Yepissa te honti puttāti vā dārāti vā dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā, tepi sussūsanti sotaṃ odahanti aññā cittaṃ upaṭṭhapenti. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, gahapati, hoti sakkaccaṃ katānaṃ kammānaṃ vipāko.
‘‘ભૂતપુબ્બં, ગહપતિ, વેલામો નામ બ્રાહ્મણો અહોસિ. સો એવરૂપં દાનં અદાસિ મહાદાનં. ચતુરાસીતિ સુવણ્ણપાતિસહસ્સાનિ અદાસિ રૂપિયપૂરાનિ , ચતુરાસીતિ રૂપિયપાતિસહસ્સાનિ અદાસિ સુવણ્ણપૂરાનિ, ચતુરાસીતિ કંસપાતિસહસ્સાનિ અદાસિ હિરઞ્ઞપૂરાનિ , ચતુરાસીતિ હત્થિસહસ્સાનિ અદાસિ સોવણ્ણાલઙ્કારાનિ સોવણ્ણધજાનિ હેમજાલપ્પટિચ્છન્નાનિ 9, ચતુરાસીતિ રથસહસ્સાનિ અદાસિ સીહચમ્મપરિવારાનિ બ્યગ્ઘચમ્મપરિવારાનિ દીપિચમ્મપરિવારાનિ પણ્ડુકમ્બલપરિવારાનિ સોવણ્ણાલઙ્કારાનિ સોવણ્ણધજાનિ હેમજાલપ્પટિચ્છન્નાનિ, ચતુરાસીતિ ધેનુસહસ્સાનિ અદાસિ દુકૂલસન્ધનાનિ 10 કંસૂપધારણાનિ, ચતુરાસીતિ કઞ્ઞાસહસ્સાનિ અદાસિ આમુત્તમણિકુણ્ડલાયો 11, ચતુરાસીતિ પલ્લઙ્કસહસ્સાનિ અદાસિ ગોનકત્થતાનિ પટિકત્થતાનિ પટલિકત્થતાનિ કદલિમિગપવરપચ્ચત્થરણાનિ સઉત્તરચ્છદાનિ ઉભતોલોહિતકૂપધાનાનિ, ચતુરાસીતિ વત્થકોટિસહસ્સાનિ અદાસિ ખોમસુખુમાનં કોસેય્યસુખુમાનં કમ્બલસુખુમાનં કપ્પાસિકસુખુમાનં, કો પન વાદો અન્નસ્સ પાનસ્સ ખજ્જસ્સ ભોજ્જસ્સ લેય્યસ્સ પેય્યસ્સ, નજ્જો મઞ્ઞે વિસ્સન્દન્તિ 12.
‘‘Bhūtapubbaṃ, gahapati, velāmo nāma brāhmaṇo ahosi. So evarūpaṃ dānaṃ adāsi mahādānaṃ. Caturāsīti suvaṇṇapātisahassāni adāsi rūpiyapūrāni , caturāsīti rūpiyapātisahassāni adāsi suvaṇṇapūrāni, caturāsīti kaṃsapātisahassāni adāsi hiraññapūrāni , caturāsīti hatthisahassāni adāsi sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālappaṭicchannāni 13, caturāsīti rathasahassāni adāsi sīhacammaparivārāni byagghacammaparivārāni dīpicammaparivārāni paṇḍukambalaparivārāni sovaṇṇālaṅkārāni sovaṇṇadhajāni hemajālappaṭicchannāni, caturāsīti dhenusahassāni adāsi dukūlasandhanāni 14 kaṃsūpadhāraṇāni, caturāsīti kaññāsahassāni adāsi āmuttamaṇikuṇḍalāyo 15, caturāsīti pallaṅkasahassāni adāsi gonakatthatāni paṭikatthatāni paṭalikatthatāni kadalimigapavarapaccattharaṇāni sauttaracchadāni ubhatolohitakūpadhānāni, caturāsīti vatthakoṭisahassāni adāsi khomasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ, ko pana vādo annassa pānassa khajjassa bhojjassa leyyassa peyyassa, najjo maññe vissandanti 16.
‘‘સિયા ખો પન તે, ગહપતિ, એવમસ્સ – ‘અઞ્ઞો નૂન તેન સમયેન વેલામો બ્રાહ્મણો અહોસિ, સો 17 તં દાનં અદાસિ મહાદાન’ન્તિ. ન ખો પનેતં, ગહપતિ, એવં દટ્ઠબ્બં. અહં તેન સમયેન વેલામો બ્રાહ્મણો અહોસિં. અહં તં દાનં અદાસિં મહાદાનં. તસ્મિં ખો પન, ગહપતિ, દાને ન કોચિ દક્ખિણેય્યો અહોસિ, ન તં કોચિ દક્ખિણં વિસોધેતિ.
‘‘Siyā kho pana te, gahapati, evamassa – ‘añño nūna tena samayena velāmo brāhmaṇo ahosi, so 18 taṃ dānaṃ adāsi mahādāna’nti. Na kho panetaṃ, gahapati, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Ahaṃ tena samayena velāmo brāhmaṇo ahosiṃ. Ahaṃ taṃ dānaṃ adāsiṃ mahādānaṃ. Tasmiṃ kho pana, gahapati, dāne na koci dakkhiṇeyyo ahosi, na taṃ koci dakkhiṇaṃ visodheti.
‘‘યં, ગહપતિ, વેલામો બ્રાહ્મણો દાનં અદાસિ મહાદાનં, યો ચેકં દિટ્ઠિસમ્પન્નં ભોજેય્ય, ઇદં તતો મહપ્ફલતરં.
‘‘Yaṃ, gahapati, velāmo brāhmaṇo dānaṃ adāsi mahādānaṃ, yo cekaṃ diṭṭhisampannaṃ bhojeyya, idaṃ tato mahapphalataraṃ.
( ) 19 ‘‘યો ચ સતં દિટ્ઠિસમ્પન્નાનં ભોજેય્ય, યો ચેકં સકદાગામિં ભોજેય્ય, ઇદં તતો મહપ્ફલતરં.
( ) 20 ‘‘Yo ca sataṃ diṭṭhisampannānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ sakadāgāmiṃ bhojeyya, idaṃ tato mahapphalataraṃ.
( ) 21 ‘‘યો ચ સતં સકદાગામીનં ભોજેય્ય, યો ચેકં અનાગામિં ભોજેય્ય…પે॰… યો ચ સતં અનાગામીનં ભોજેય્ય, યો ચેકં અરહન્તં ભોજેય્ય… યો ચ સતં અરહન્તાનં ભોજેય્ય, યો ચેકં પચ્ચેકબુદ્ધં ભોજેય્ય … યો ચ સતં પચ્ચેકબુદ્ધાનં ભોજેય્ય, યો ચ તથાગતં અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધં ભોજેય્ય… યો ચ બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં ભોજેય્ય… યો ચ ચાતુદ્દિસં સઙ્ઘં ઉદ્દિસ્સ વિહારં કારાપેય્ય… યો ચ પસન્નચિત્તો બુદ્ધઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ સરણં ગચ્છેય્ય… યો ચ પસન્નચિત્તો સિક્ખાપદાનિ સમાદિયેય્ય – પાણાતિપાતા વેરમણિં, અદિન્નાદાના વેરમણિં, કામેસુમિચ્છાચારા વેરમણિં, મુસાવાદા વેરમણિં, સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના વેરમણિં, યો ચ અન્તમસો ગન્ધોહનમત્તમ્પિ 22 મેત્તચિત્તં ભાવેય્ય, ( ) 23 ઇદં તતો મહપ્ફલતરં.
( ) 24 ‘‘Yo ca sataṃ sakadāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ anāgāmiṃ bhojeyya…pe… yo ca sataṃ anāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ arahantaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ arahantānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ paccekabuddhaṃ bhojeyya … yo ca sataṃ paccekabuddhānaṃ bhojeyya, yo ca tathāgataṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ bhojeyya… yo ca buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhojeyya… yo ca cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihāraṃ kārāpeyya… yo ca pasannacitto buddhañca dhammañca saṅghañca saraṇaṃ gaccheyya… yo ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya – pāṇātipātā veramaṇiṃ, adinnādānā veramaṇiṃ, kāmesumicchācārā veramaṇiṃ, musāvādā veramaṇiṃ, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiṃ, yo ca antamaso gandhohanamattampi 25 mettacittaṃ bhāveyya, ( ) 26 idaṃ tato mahapphalataraṃ.
‘‘યઞ્ચ, ગહપતિ, વેલામો બ્રાહ્મણો દાનં અદાસિ મહાદાનં, યો ચેકં દિટ્ઠિસમ્પન્નં ભોજેય્ય… યો ચ સતં દિટ્ઠિસમ્પન્નાનં ભોજેય્ય, યો ચેકં સકદાગામિં ભોજેય્ય… યો ચ સતં સકદાગામીનં ભોજેય્ય, યો ચેકં અનાગામિં ભોજેય્ય… યો ચ સતં અનાગામીનં ભોજેય્ય, યો ચેકં અરહન્તં ભોજેય્ય… યો ચ સતં અરહન્તાનં ભોજેય્ય, યો ચેકં પચ્ચેકબુદ્ધં ભોજેય્ય… યો ચ સતં પચ્ચેકબુદ્ધાનં ભોજેય્ય, યો ચ તથાગતં અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધં ભોજેય્ય… યો ચ બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં ભોજેય્ય, યો ચ ચાતુદ્દિસં સઙ્ઘં ઉદ્દિસ્સ વિહારં કારાપેય્ય… યો ચ પસન્નચિત્તો બુદ્ધઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ સરણં ગચ્છેય્ય, યો ચ પસન્નચિત્તો સિક્ખાપદાનિ સમાદિયેય્ય – પાણાતિપાતા વેરમણિં… સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના વેરમણિં, યો ચ અન્તમસો ગન્ધોહનમત્તમ્પિ મેત્તચિત્તં ભાવેય્ય , યો ચ અચ્છરાસઙ્ઘાતમત્તમ્પિ અનિચ્ચસઞ્ઞં ભાવેય્ય, ઇદં તતો મહપ્ફલતર’’ન્તિ. દસમં.
‘‘Yañca, gahapati, velāmo brāhmaṇo dānaṃ adāsi mahādānaṃ, yo cekaṃ diṭṭhisampannaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ diṭṭhisampannānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ sakadāgāmiṃ bhojeyya… yo ca sataṃ sakadāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ anāgāmiṃ bhojeyya… yo ca sataṃ anāgāmīnaṃ bhojeyya, yo cekaṃ arahantaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ arahantānaṃ bhojeyya, yo cekaṃ paccekabuddhaṃ bhojeyya… yo ca sataṃ paccekabuddhānaṃ bhojeyya, yo ca tathāgataṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ bhojeyya… yo ca buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ bhojeyya, yo ca cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa vihāraṃ kārāpeyya… yo ca pasannacitto buddhañca dhammañca saṅghañca saraṇaṃ gaccheyya, yo ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya – pāṇātipātā veramaṇiṃ… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiṃ, yo ca antamaso gandhohanamattampi mettacittaṃ bhāveyya , yo ca accharāsaṅghātamattampi aniccasaññaṃ bhāveyya, idaṃ tato mahapphalatara’’nti. Dasamaṃ.
સીહનાદવગ્ગો દુતિયો.
Sīhanādavaggo dutiyo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
નાદો સઉપાદિસેસો ચ, કોટ્ઠિકેન સમિદ્ધિના;
Nādo saupādiseso ca, koṭṭhikena samiddhinā;
ગણ્ડસઞ્ઞા કુલં મેત્તા, દેવતા વેલામેન ચાતિ.
Gaṇḍasaññā kulaṃ mettā, devatā velāmena cāti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. વેલામસુત્તવણ્ણના • 10. Velāmasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧૦. વેલામસુત્તવણ્ણના • 10. Velāmasuttavaṇṇanā