| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೪. ವೇಪಚಿತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Vepacittisuttavaṇṇanā
೨೫೦. ‘‘ಮಹಾನುಭಾವತಾಯ ಅಸುರಾನಂ ಚಿತ್ತವೇಪನೇನ ವೇಪಚಿತ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಇಸೀಹಿ ಪನ ಅಭಯಂ ಯಾಚಿತೇ ‘‘ಭಯಮೇವ ದದಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಅಕ್ಖಯಂ ಹೋತು ತೇ ಭಯ’’ನ್ತಿ ಅಭಿಸಪವಸೇನ ವುತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವೇಪನಚಿತ್ತತಾಯ ‘‘ವೇಪಚಿತ್ತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಂ ಲೋಕಿಯಾ ‘‘ಪುಲೋಮೋ’’ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ। ನಿಪಾತಪದಾನಿಪಿ ಕಾನಿಚಿ ಅತ್ಥವಿಸೇಸಜೋತಕಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ನಿಪಾತಮತ್ತ’’ನ್ತಿ ಹೇತುಅತ್ಥಾದೀನಮೇತ್ಥ ಅಸಮ್ಭವತೋ। ತನ್ತಿ ಸಕ್ಕಂ ದೇವಾನಮಿನ್ದಂ। ಕಣ್ಠೇ ಪಞ್ಚಮೇಹೀತಿ ಕಣ್ಠಬನ್ಧನಪಞ್ಚಮೇಹಿ, ವಿಭತ್ತಿಅಲೋಪೇನ ನಿದ್ದೇಸೋ। ಚಿತ್ತೇನೇವಾತಿ ‘‘ಇಮಂ ಬನ್ಧಾಮಿ, ಅಯಂ ಬಜ್ಝತೂ’’ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತೇನೇವ। ಬಜ್ಝತಿ ಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ದೇವಾನುಭಾವೋ। ಮುಚ್ಚತೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದಸಹೀತಿ ‘‘ಚೋರೋಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಇಧ ವುತ್ತೇಹಿ ದಸಹಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಮೇಹೀ’’ತಿ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಚಿರಕಾಲತಂ ಉಪಾದಾಯ ಖುಂಸನವಸೇನ ವದತಿ ‘‘ಜರಸಕ್ಕಾ’’ತಿ। ನ ತಂ ಅಕ್ಕೋಸಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಖನ್ತಿಸೋರಚ್ಚೇಸು ನಿರುಳ್ಹಅಜ್ಝಾಸಯತ್ತಾ। ಮಹಾಪಟಿಗ್ಗಹಣನ್ತಿ ಮಹನ್ತಂ ಉಪಸಮಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ಅಸ್ಸಾತಿ ವೇಪಚಿತ್ತಸ್ಸ।
250. ‘‘Mahānubhāvatāya asurānaṃ cittavepanena vepacittī’’ti vadanti. Isīhi pana abhayaṃ yācite ‘‘bhayameva dadāmī’’ti vatvā tehi ‘‘akkhayaṃ hotu te bhaya’’nti abhisapavasena vuttakālato paṭṭhāya vepanacittatāya ‘‘vepacittī’’ti vuccati, yaṃ lokiyā ‘‘pulomo’’ti ca vadanti. Nipātapadānipi kānici atthavisesajotakāni hontīti āha ‘‘nipātamatta’’nti hetuatthādīnamettha asambhavato. Tanti sakkaṃ devānamindaṃ. Kaṇṭhe pañcamehīti kaṇṭhabandhanapañcamehi, vibhattialopena niddeso. Cittenevāti ‘‘imaṃ bandhāmi, ayaṃ bajjhatū’’ti uppannacitteneva. Bajjhati baddho hoti, ayaṃ devānubhāvo. Muccatīti etthāpi eseva nayo. Dasahīti ‘‘corosī’’tiādinā idha vuttehi dasahi. Tenāha ‘‘imehī’’ti. Nibbattitvā cirakālataṃ upādāya khuṃsanavasena vadati ‘‘jarasakkā’’ti. Na taṃ akkosaṃ manasi karoti dīgharattaṃ khantisoraccesu niruḷhaajjhāsayattā. Mahāpaṭiggahaṇanti mahantaṃ upasamabyañjanaṃ. Assāti vepacittassa.
ಪಟಿಸಂಯುಜೇತಿ ಪಟಿಸತ್ತು ಹುತ್ವಾ ಸಂಯುದ್ಧಂ ಕರೇಯ್ಯ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪಟಿಪ್ಫರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಉಪಸಮಂ…ಪೇ॰… ಮಞ್ಞೇ ಉಪಸಮೇನೇವ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಸ್ಸ ನಾಯಕಭೂತಸ್ಸ ಕೋಧಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧನತೋ। ತಾದಿಸೇ ಹಿ ಕೋಧೋ ಪಟಿಕಿರಿಯಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಅನುಪಾದಾನೋ ವಿಯ ಜಾತವೇದೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ। ಯದಾ-ಸದ್ದೋ ಹೇತುಅತ್ಥೋ, ನ ಕಾಲತ್ಥೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ತಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ। ತಾವದೇವ ದ್ವೇ ಗಾವೋ ಯುಜ್ಝನ್ತೇತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ದ್ವೀಸು ಗೋಣೇಸು ಯುಜ್ಝನ್ತೇಸು।
Paṭisaṃyujeti paṭisattu hutvā saṃyuddhaṃ kareyya. Tenāha ‘‘paṭipphareyyā’’ti. Upasamaṃ…pe… maññe upasameneva paccatthikassa nāyakabhūtassa kodhassa paṭisedhanato. Tādise hi kodho paṭikiriyaṃ alabhanto anupādāno viya jātavedo vūpasammati. Yadā-saddo hetuattho, na kālatthoti āha ‘‘yasmā taṃ maññatī’’ti. Tāvadeva dve gāvo yujjhanteti tasmiṃyeva khaṇe dvīsu goṇesu yujjhantesu.
ಖನ್ತಿತೋ ಉತ್ತರಿತರೋ ಅಞ್ಞೋ ಅತ್ಥೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ ಅನನ್ತರೇವ ಅಸ್ಸ ವಿರೋಧಂ ಅನತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಚೇವ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಸ್ಸ ಚ ಸಂವಿಧಾನತೋ। ತಂ ಖನ್ತಿಂ ಪರಮಂ ಆಹು ಸೇಟ್ಠಬಲಂ ವಿರೋಧಪಚ್ಚಯಂ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಪವತ್ತನತೋ। ಬಾಲಯೋಗತೋ ಬಾಲೋ, ತಸ್ಸ ಬಲಂ ಬಾಲಬಲಂ, ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಬಾಲಬಲಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞಾಣಬಲ’’ನ್ತಿ। ತಂ ಯಸ್ಸ ಬಲನ್ತಿ ತಂ ಅಞ್ಞಾಣಬಲಂ ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಬಲಂ, ಅಬಲಮೇವ ತಂ ಪಞ್ಞಾಬಲೇನ ವಿದ್ಧಂಸೇತಬ್ಬತೋ। ಪಟಿವತ್ತಾ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಧಮ್ಮಟ್ಠಂ ಪಟಿಪ್ಫರಿತ್ವಾ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಾ ನತ್ಥಿ। ಪಟಿವಚನಮತ್ತಂ ಪನ ಕೋಚಿ ವದೇಯ್ಯಾಪಿ, ತಂ ಅಕಾರಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಟಿಪ್ಫರಿತ್ವಾ ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಬಾಲಬಲನ್ತಿ ‘‘ಪಟಿಪ್ಫರಿತ್ವಾ’’ತಿ ವಚನಸ್ಸ ಕಾರಣವಚನಂ। ತಸ್ಸೇವ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಟಿಕುಜ್ಝನಕಸ್ಸ। ನಾನತ್ತಾವಿತಕ್ಕನತೋ ಉಭಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಂ। ತಿಕಿಚ್ಛನ್ತನ್ತಿ ಅನತ್ಥಪಟಿಬಾಹನಮುಖೇನ ಪಣ್ಡಿತಕಿಚ್ಚಕರಣೇನ ಪಟಿಸೇಧೇನ್ತಂ। ‘‘ಬಾಲೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ ಹೇತುಫಲಾನಂ ಅನವಬೋಧತೋ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮೇ ಅಛೇಕಾತಿ।
Khantito uttaritaro añño attho na vijjati anantareva assa virodhaṃ anatthaṃ paṭibāhitvā diṭṭhadhammikassa ceva samparāyikassa ca saṃvidhānato. Taṃ khantiṃ paramaṃ āhu seṭṭhabalaṃ virodhapaccayaṃ abhibhuyya pavattanato. Bālayogato bālo, tassa balaṃ bālabalaṃ, aññāṇanti āha ‘‘bālabalaṃ nāma aññāṇabala’’nti. Taṃ yassa balanti taṃ aññāṇabalaṃ yassa puggalassa balaṃ, abalameva taṃ paññābalena viddhaṃsetabbato. Paṭivattā na vijjatīti dhammaṭṭhaṃ paṭippharitvā abhibhavitvā pavattā natthi. Paṭivacanamattaṃ pana koci vadeyyāpi, taṃ akāraṇanti dassento ‘‘paṭippharitvā vā’’tiādimāha. Bālabalanti ‘‘paṭippharitvā’’ti vacanassa kāraṇavacanaṃ. Tasseva puggalassa paṭikujjhanakassa. Nānattāvitakkanato ubhinnaṃ atthaṃ. Tikicchantanti anatthapaṭibāhanamukhena paṇḍitakiccakaraṇena paṭisedhentaṃ. ‘‘Bālo aya’’nti evaṃ paññapetuṃ hetuphalānaṃ anavabodhato catusaccadhamme achekāti.
ವೇಪಚಿತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vepacittisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೪. ವೇಪಚಿತ್ತಿಸುತ್ತಂ • 4. Vepacittisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ವೇಪಚಿತ್ತಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Vepacittisuttavaṇṇanā
