Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / နေတ္တိပ္ပကရဏ-ဋီကာ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
၁၀. ဝေဝစနဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ
10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
၃၇. အညမညေဟီတိ အညေဟိ အညေဟိ။ အာယတိန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏကာလေ။ ကထဉ္စီတိ ယေန ကေနစိ ပကာရေန, ပဌမံ ဝုတ္တေန ပရိယာယေန အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တော အပရေန ပရိယာယေန ပဋိဝိဇ္ဈေယ္ယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ပရိယာယဝစနံ နိဒ္ဒိသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ တသ္မိံ ခဏေတိ ပရိယာယဝစနသ္သ ဝုတ္တက္ခဏေ။ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တာနန္တိ အာရမ္မဏန္တရေဟိ ဝိဝိဓခိတ္တစိတ္တာနံ ။ အညဝိဟိတာနန္တိ အညံ စိန္တေန္တာနံ။ ကသ္မာ ပန အညေန ပရိယာယေန တဒတ္ထာဝဗောဓနံ, နနု တေန ဝုတ္တေ ဒဠ္ဟီကရဏံ ဟောတီတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘တေနေဝာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တဒညေသန္တိ တေဟိ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တာဒီဟိ အညေသံ, ယေဟိ ပဌမံ ဝစနံ သမ္မဒေဝ ဂဟိတံ။ တတ္ထာတိ ဝုတ္တဝစနေနေဝ ပုနပ္ပုနံ ဝစနေ။ အဓိဂတအန္ဝတ္ထတာယ ပုနရုတ္တိ ပရိဝဇ္ဇနတ္ထံ ဝိသေသနဘာဝေန တာဟိ တာဟိ သညာဟိပိ အယမ္ပိ သဒ္ဒော ဣမသ္သတ္ထသ္သ ဝာစကော, အယမ္ပိ သဒ္ဒော ဣမသ္သတ္ထသ္သ ဝာစကောတိ ပညာပနေဟိ။ ဒေသေတဗ္ဗသ္သ တသ္သ တသ္သ အတ္ထသ္သ အတ္တနော စိတ္တေ ဥပနိဗန္ဓနံ ဌပနံ။ တတ္ထာတိ ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒာယံ။ ဗီဇာဝာပနံ ဟေတုသမ္ပာဒနံ။
37.Aññamaññehīti aññehi aññehi. Āyatinti paccavekkhaṇakāle. Kathañcīti yena kenaci pakārena, paṭhamaṃ vuttena pariyāyena appaṭivijjhanto aparena pariyāyena paṭivijjheyyāti adhippāyo. Pariyāyavacanaṃ niddisatīti sambandho. Evaṃ sabbattha. Tasmiṃ khaṇeti pariyāyavacanassa vuttakkhaṇe. Vikkhittacittānanti ārammaṇantarehi vividhakhittacittānaṃ . Aññavihitānanti aññaṃ cintentānaṃ. Kasmā pana aññena pariyāyena tadatthāvabodhanaṃ, nanu tena vutte daḷhīkaraṇaṃ hotīti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tenevā’’tiādi. Tattha tadaññesanti tehi vikkhittacittādīhi aññesaṃ, yehi paṭhamaṃ vacanaṃ sammadeva gahitaṃ. Tatthāti vuttavacaneneva punappunaṃ vacane. Adhigataanvatthatāya punarutti parivajjanatthaṃ visesanabhāvena tāhi tāhi saññāhipi ayampi saddo imassatthassa vācako, ayampi saddo imassatthassa vācakoti paññāpanehi. Desetabbassa tassa tassa atthassa attano citte upanibandhanaṃ ṭhapanaṃ. Tatthāti dhammaniruttipaṭisambhidāyaṃ. Bījāvāpanaṃ hetusampādanaṃ.
ဧဝံ ဘဂဝတော ပရိယာယဒေသနာယံ အနေကာနိ ပယောဇနာနိ ဝတ္ဝာ ဣဒာနိ အတ္တနော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတာယ ဧဝံ တထာဂတာ ဗုဒ္ဓလီလာယ အနေကေဟိ ပရိယာယေဟိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တီတိ ဒသ္သေန္တော ‘‘ကိံ ဗဟုနာ’’တိအာဒိမာဟ။
Evaṃ bhagavato pariyāyadesanāyaṃ anekāni payojanāni vatvā idāni attano sammāsambuddhatāya evaṃ tathāgatā buddhalīlāya anekehi pariyāyehi dhammaṃ desentīti dassento ‘‘kiṃ bahunā’’tiādimāha.
ပာဠိယံ ‘‘ပိဟာ နာမ ယာ ဝတ္တမာနသ္သ အတ္ထသ္သ ပတ္ထနာ’’တိ ပစ္စုပ္ပန္နဝိသယတံ ဒသ္သေတ္ဝာ ပုန အနာဂတဝိသယတံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သေယ္ယတရံ ဝာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ‘‘အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နတ္ထဝိသယာ တဏ္ဟာ ပိဟာ’’တိ အာဟ။
Pāḷiyaṃ ‘‘pihā nāma yā vattamānassa atthassa patthanā’’ti paccuppannavisayataṃ dassetvā puna anāgatavisayataṃ dassetuṃ ‘‘seyyataraṃ vā’’tiādi vuttanti ‘‘anāgatapaccuppannatthavisayā taṇhā pihā’’ti āha.
အတ္ထနိပ္ဖတ္တိပဋိပာလနာတိ ဣမသ္မိံ ဝာ ပဒေ ပိဟာယ ဧဝတ္ထဝသေန အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နတ္ထဝိသယဘာဝဒီပနတော။
Atthanipphattipaṭipālanāti imasmiṃ vā pade pihāya evatthavasena anāgatapaccuppannatthavisayabhāvadīpanato.
ဓမ္မာရမ္မဏေနေဝ သင္ဂဟိတာ ‘‘ဓမ္မာရမ္မဏ’’န္တ္ဝေဝ ဂဟဏံ ဂတာ။ စတုဝီသတိ ပဒာနီတိ ဧတ္ထ ဂေဟသိတဒောမနသ္သူပဝိစာရာဒီနံ စတုန္နံ ဆက္ကာနံ ဝသေန စတုဝီသ ကောဋ္ဌာသာ။
Dhammārammaṇeneva saṅgahitā ‘‘dhammārammaṇa’’ntveva gahaṇaṃ gatā. Catuvīsati padānīti ettha gehasitadomanassūpavicārādīnaṃ catunnaṃ chakkānaṃ vasena catuvīsa koṭṭhāsā.
၃၈. သာယေဝ ပတ္ထနာကာရေန ဓမ္မနန္ဒီတိအာဒိမာဟာတိ ဧတ္ထ အယမတ္ထော – သာ ဧဝ ပတ္ထနာကာရေန ပဝတ္တိယာ အာသာဒိပရိယာယေန ဝုတ္တာ တဏ္ဟာ ရူပာဒိဓမ္မေသု နန္ဒနဋ္ဌေန ဓမ္မနန္ဒီ။ တေသံ ဧဝ ပိယာယနဋ္ဌေန ဓမ္မပေမံ။ ဂိလိတ္ဝာ ပရိနိဋ္ဌပေတ္ဝာ ဌာနတော ဓမ္မဇ္ဈောသာနန္တိ။
38.Sāyeva patthanākārena dhammanandītiādimāhāti ettha ayamattho – sā eva patthanākārena pavattiyā āsādipariyāyena vuttā taṇhā rūpādidhammesu nandanaṭṭhena dhammanandī. Tesaṃ eva piyāyanaṭṭhena dhammapemaṃ. Gilitvā pariniṭṭhapetvā ṭhānato dhammajjhosānanti.
ဣမိနာပီတိ န ကေဝလံ ‘‘ပညာ ပဇာနနာ’’တိအာဒိအာဝေဏိကပရိယာယေနေဝ ဝေဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗံ, အထ ခော ဣမိနာ အာဓိပတေယ္ယာဒိသာဓာရဏပရိယာယေနပိ ဝေဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ဣမိနာဝ နယေနာတိ ဧတေန ပရိယာယဝစနေန ။ န ဟိ ဒေသနတ္ထသာဓနံ ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝာ’’တိအာဒိပာဠိနယဒသ္သနန္တိ ဒသ္သေတိ။ ဗလနိပ္ဖတ္တိဂတောတိအာဒီသု ဒသသု တထာဂတဗလေသု နိပ္ဖတ္တိံ ပာရိပူရိံ ဂတော။ သမ္ဗောဓိပဟာနန္တရာယဒေသနာ ဝိသေသစောဒနာသု ဝိသာရဒဘာဝသင္ခာတာနိ စတ္တာရိ ဉာဏာနိ ပတ္တော အဓိဂတောတိ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော။
Imināpīti na kevalaṃ ‘‘paññā pajānanā’’tiādiāveṇikapariyāyeneva vevacanaṃ vattabbaṃ, atha kho iminā ādhipateyyādisādhāraṇapariyāyenapi vevacanaṃ vattabbanti attho. Imināva nayenāti etena pariyāyavacanena . Na hi desanatthasādhanaṃ ‘‘itipi so bhagavā’’tiādipāḷinayadassananti dasseti. Balanipphattigatotiādīsu dasasu tathāgatabalesu nipphattiṃ pāripūriṃ gato. Sambodhipahānantarāyadesanā visesacodanāsu visāradabhāvasaṅkhātāni cattāri ñāṇāni patto adhigatoti vesārajjappatto.
လောဘဇ္ဈာသယာဒိအဇ္ဈာသယံ ဝိသေသေန အတိဝတ္တောတိ အဇ္ဈာသယဝီတိဝတ္တော။ အတီတဟေတုသင္ခေပာဒိသင္ခေပဝိရဟိတတာယ အသင္ခေပသင္ခာတံ နိဗ္ဗာနံ, အကုပ္ပဓမ္မတာယ ဂုဏေဟိ ဝာ အသင္ခေပံ အသင္ခ္ယေယ္ယံ ဂတော ဥပဂတောတိ အသင္ခေပဂတော။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။ ဥဒ္ဓေယ္ယန္တိ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။
Lobhajjhāsayādiajjhāsayaṃ visesena ativattoti ajjhāsayavītivatto. Atītahetusaṅkhepādisaṅkhepavirahitatāya asaṅkhepasaṅkhātaṃ nibbānaṃ, akuppadhammatāya guṇehi vā asaṅkhepaṃ asaṅkhyeyyaṃ gato upagatoti asaṅkhepagato. Sesaṃ suviññeyyameva. Uddheyyanti uddharitabbaṃ.
ဓမ္မာနုသ္သတိယံ ဧဝံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံသာရဒုက္ခတော ပာတိ, သန္တေန သုခေန ရမေတိ စာတိ ဝာ ပာရံ။
Dhammānussatiyaṃ evaṃ attho daṭṭhabboti sambandho. Saṃsāradukkhato pāti, santena sukhena rameti cāti vā pāraṃ.
အဘူတပုဗ္ဗတ္တာတိ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ, တေနသ္သ နိစ္စတံဝ ဝိဘာဝေတိ ကေနစိ ဒေဝတောပသဂ္ဂာဒိနာ အနုပသဇ္ဇနီယတ္တာ အနုပသဋ္ဌတ္တာ။
Abhūtapubbattāti anuppannapubbattā, tenassa niccataṃva vibhāveti kenaci devatopasaggādinā anupasajjanīyattā anupasaṭṭhattā.
‘‘ဒုပ္ပသ္သ’’န္တိပိ ပာဠိ, ဒုရဓိဂမန္တိ အတ္ထော။ ဂုဏသောဘာသုရဘိဘာဝေနာတိ ဂုဏေဟိ သောဘာယ, သုဂန္ဓိဘာဝေန စ။
‘‘Duppassa’’ntipi pāḷi, duradhigamanti attho. Guṇasobhāsurabhibhāvenāti guṇehi sobhāya, sugandhibhāvena ca.
ယထာ အက္ခဏဝေဓီ ပုဂ္ဂလော သိပ္ပနိပ္ဖတ္တိယာ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယ အစိရက္ခဏာလောကေန အတိသုခုမမ္ပိ ဒူရဂတံ လက္ခံ ဝိဇ္ဈတိ, ဧဝံ အရိယသာဝကော သီလသမ္ပတ္တိယာ အတိသုခုမံ နိဗ္ဗာနံ စတုသစ္စဓမ္မံ ဧကပဋိဝေဓေနေဝ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အာဟ ‘‘သိပ္ပဉ္စ သီလံ အက္ခဏဝေဓိတာယာ’’တိ။ လောကိကန္တိ နိဒသ္သနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ လောကုတ္တရဓမ္မဩလောကနသ္သာပိ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော။
Yathā akkhaṇavedhī puggalo sippanipphattiyā rattandhakāratimisāya acirakkhaṇālokena atisukhumampi dūragataṃ lakkhaṃ vijjhati, evaṃ ariyasāvako sīlasampattiyā atisukhumaṃ nibbānaṃ catusaccadhammaṃ ekapaṭivedheneva paṭivijjhatīti āha ‘‘sippañca sīlaṃ akkhaṇavedhitāyā’’ti. Lokikanti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ lokuttaradhammaolokanassāpi adhiṭṭhānabhāvato.
ဝေဝစနဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / နေတ္တိပ္ပကရဏပာဠိ • Nettippakaraṇapāḷi / ၁၀. ဝေဝစနဟာရဝိဘင္ဂော • 10. Vevacanahāravibhaṅgo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / နေတ္တိပ္ပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ၁၀. ဝေဝစနဟာရဝိဘင္ဂဝဏ္ဏနာ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (ဋီကာ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / နေတ္တိဝိဘာဝိနီ • Nettivibhāvinī / ၁၀. ဝေဝစနဟာရဝိဘင္ဂဝိဘာဝနာ • 10. Vevacanahāravibhaṅgavibhāvanā