| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೮. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
೮. ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ವಿಭಾಗೇನ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪುನ ಅಪರೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ವಿಭಜಿತುಕಾಮೋ। ಉಗ್ಗಹಧಾರಣಪರಿಚಯಞಾಣಾನಿಪಿ ಸವನಞಾಣೇ ಏವ ಅವರೋಧಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ‘‘ಸವನಸಮ್ಮಸನಪಟಿವೇಧಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣವಸೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
8.Ekena pariyāyena aṭṭhaṅgikamaggaṃ vibhajitvāti ‘‘sammādiṭṭhī’’tiādinā ekena pariyāyena ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ vibhāgena dassetvā ‘‘katamā ca, bhikkhave, sammādiṭṭhī’’tiādinā puna aparena pariyāyena vibhajitukāmo. Uggahadhāraṇaparicayañāṇānipi savanañāṇe eva avarodhaṃ gacchantīti ‘‘savanasammasanapaṭivedhapaccavekkhaṇavasenā’’ti vuttaṃ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಭಿನಿವೇಸೋತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಪಟಿಪತ್ತಿ। ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಸಚ್ಚಾನಿ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇಟ್ಠಂ ಕನ್ತಂ ಮನಾಪನ್ತಿ ನಿರೋಧಮಗ್ಗೇಸು ನಿನ್ನಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ನ ಅಭಿನನ್ದನಂ, ತನ್ನಿನ್ನಭಾವೋ ಏವ ಚ ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಕರಣಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏಕೇನೇವಾಕಾರೇನ ಸಚ್ಚಾನಂ ಪಟಿವೇಧನಿಮಿತ್ತತಾ, ಸೋ ಏವ ಅಭಿಮುಖಭಾವೋ ತೇಸಂ ಸಮಾಗಮೋತಿ ಏಕಾಭಿಸಮಯೋ।
Kammaṭṭhānābhinivesoti kammaṭṭhānapaṭipatti. Purimāni dve saccāni uggaṇhitvāti sambandho. Iṭṭhaṃ kantaṃ manāpanti nirodhamaggesu ninnabhāvaṃ dasseti, na abhinandanaṃ, tanninnabhāvo eva ca tattha kammakaraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Ekenevākārena saccānaṃ paṭivedhanimittatā, so eva abhimukhabhāvo tesaṃ samāgamoti ekābhisamayo.
ಅಸ್ಸಾತಿ ಞಾಣಸ್ಸ, ಯೋಗಿನೋ ವಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಕೇಚಿ ‘‘ಲೋಕಿಯಞಾಣಮ್ಪಿ ಪಟಿವೇಧೋ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಯಾಥಾವಬೋಧಭಾವತೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ನನು ಉಗ್ಗಹಾದಿಪಟಿವೇಧೋ ಚ ಪಟಿವೇಧೋವ, ನ ಚ ಸೋ ಲೋಕುತ್ತರೋತಿ? ತಂ ನ, ಕೇವಲೇನ ಪಟಿವೇಧ-ಸದ್ದೇನ ಉಗ್ಗಹಾದಿಪಟಿವೇಧಾನಂ ಅವಚನೀಯತ್ತಾ, ಪಟಿವೇಧನಿಮಿತ್ತತ್ತಾ ವಾ ಉಗ್ಗಹಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ದುಕ್ಖಾದೀಸು ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಞಾಣಂ ‘‘ಪಟಿವೇಧೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ನ ಪಟಿವೇಧತ್ತಾ, ಪಟಿವೇಧಭೂತಮೇವ ಪನ ಞಾಣಂ ಉಜುಕಂ ಪಟಿವೇಧೋತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹತಿ। ಕಿಚ್ಚತೋತಿ ಪರಿಞ್ಞಾದಿಕಿಚ್ಚತೋ। ಆರಮ್ಮಣಪಟಿವೇಧೋತಿ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಟಿವೇಧಮಾಹ। ಕಿಚ್ಚತೋತಿ ಅಸಮ್ಮೋಹಪಟಿವೇಧಂ। ಉಗ್ಗಹಾದೀಹಿ ಸಚ್ಚಸ್ಸ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ।
Assāti ñāṇassa, yogino vā. Ettha ca keci ‘‘lokiyañāṇampi paṭivedho sabbassa yāthāvabodhabhāvato’’ti vadanti. Nanu uggahādipaṭivedho ca paṭivedhova, na ca so lokuttaroti? Taṃ na, kevalena paṭivedha-saddena uggahādipaṭivedhānaṃ avacanīyattā, paṭivedhanimittattā vā uggahādivasena pavattaṃ dukkhādīsu pubbabhāge ñāṇaṃ ‘‘paṭivedho’’ti vuccati, na paṭivedhattā, paṭivedhabhūtameva pana ñāṇaṃ ujukaṃ paṭivedhoti vattabbataṃ arahati. Kiccatoti pariññādikiccato. Ārammaṇapaṭivedhoti sacchikiriyāpaṭivedhamāha. Kiccatoti asammohapaṭivedhaṃ. Uggahādīhi saccassa pariggaṇhanaṃ pariggaho.
ದುದ್ದಸತ್ತಾತಿ ಅನಧಿಗತಞಾಣೇನ ಯಾಥಾವಸರಸಲಕ್ಖಣತೋ ದಟ್ಠುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪಾಕಟಾನಿಪಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಉಭಯನ್ತಿ ಪುರಿಮಂ ಸಚ್ಚದ್ವಯಂ। ಪಯೋಗೋತಿ ಕಿರಿಯಾ, ವಾಯಾಮೋ ವಾ। ತಸ್ಸ ಮಹನ್ತತರಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬತಂ ದುಕ್ಕರತರತಞ್ಚ ಉಪಮಾಹಿ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಭವಗ್ಗಗ್ಗಹಣತ್ಥ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ। ಯಥಾ ಪುರಿಮಂ ಸಚ್ಚದ್ವಯಂ ವಿಯ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅಪಾಕಟತಾಯ ಪರಮಗಮ್ಭೀರತ್ತಾ ಉಗ್ಗಹಾದಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಪವತ್ತಿಭೇದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದುಕ್ಖೇ ಞಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಏಕಮೇವ ತಂ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ ಏಕಾಭಿಸಮಯವಸೇನೇವ ಪವತ್ತನತೋ।
Duddasattāti anadhigatañāṇena yāthāvasarasalakkhaṇato daṭṭhuṃ asakkuṇeyyattā uppattito pākaṭānipi. Tenāha ‘‘dukkhasaccaṃ hī’’tiādi. Ubhayanti purimaṃ saccadvayaṃ. Payogoti kiriyā, vāyāmo vā. Tassa mahantatarassa icchitabbataṃ dukkarataratañca upamāhi dasseti ‘‘bhavaggaggahaṇattha’’ntiādinā. Yathā purimaṃ saccadvayaṃ viya kenaci pariyāyena apākaṭatāya paramagambhīrattā uggahādivasena pubbabhāge pavattibhedaṃ gahetvā ‘‘dukkhe ñāṇa’’ntiādinā catubbidhaṃ katvā vuttaṃ. Ekameva taṃ ñāṇaṃ hoti ekābhisamayavaseneva pavattanato.
ಕಾಮಪಚ್ಚನೀಕಟ್ಠೇನಾತಿ ಕಾಮಾನಂ ಉಜುಪಚ್ಚನೀಕಭಾವೇನ। ಕಾಮತೋ ನಿಸ್ಸಟಭಾವೇನಾತಿ ಕಾಮೇಹಿ ವಿಸಂಯುತ್ತಭಾವೇನ। ಕಾಮಂ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಕಾಮಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತೋ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸ। ಪಜ್ಜತಿ ಪವತ್ತತಿ ಏತೇನಾತಿ ಪದಂ, ಕಾಮಸ್ಸ ಪದನ್ತಿ ಕಾಮಪದಂ, ಕಾಮಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಸ್ಸ ಘಾತೋ ಸಮುಗ್ಘಾತೋ, ತಂ ಕಾಮಪದಘಾತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಾಮವೂಪಸಮ’’ನ್ತಿ। ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿತ್ತಂ ಕಾಮವಿವಿತ್ತಂ। ಸೋ ಏವ ಚ ನೇಸಂ ಅನ್ತೋ ಸಮುಚ್ಛೇದವಿವೇಕೇತಿ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಧೇತಬ್ಬೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಾಮವಿವಿತ್ತನ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ಕಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮತೀತಿ ನಿಕ್ಖಮೋ, ಸೋ ಏವ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಕಪ್ಪಸ್ಸ ಸದ್ದತ್ಥವಿಭಾವೇನ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಕಾಮಪಚ್ಚನೀಕಟ್ಠಾದಿಕೋ ಅತ್ಥನಿದ್ಧಾರಣವಿಸೇಸೋ ಅನ್ತೋಗಧೋ।
Kāmapaccanīkaṭṭhenāti kāmānaṃ ujupaccanīkabhāvena. Kāmato nissaṭabhāvenāti kāmehi visaṃyuttabhāvena. Kāmaṃ sammasantassāti duvidhampi kāmaṃ aniccādito sammasantassa. Pajjati pavattati etenāti padaṃ, kāmassa padanti kāmapadaṃ, kāmassa uppattikāraṇassa ghāto samugghāto, taṃ kāmapadaghātaṃ. Tenāha ‘‘kāmavūpasama’’nti. Kāmehi vivittaṃ kāmavivittaṃ. So eva ca nesaṃ anto samucchedaviveketi katvā tasmiṃ sādhetabbe uppannoti vuttaṃ ‘‘kāmavivittante uppanno’’ti. Kāmato nikkhamatīti nikkhamo, so eva nekkhammasaṅkappo. Imasmiñca nekkhammasaṅkappassa saddatthavibhāvena yathāvutto kāmapaccanīkaṭṭhādiko atthaniddhāraṇaviseso antogadho.
ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಇಮಿನಾ ಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚನೀಕಟ್ಠೇನ ವಿಹಿಂಸಾಯ ಪಚ್ಚನೀಕಟ್ಠೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಅಬ್ಯಾಪಾದಾವಿಹಿಂಸಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರಣವಿಧಿಂ ಅತಿದಿಸತಿ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಯೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಬ್ಯಾಪಾದಅವಿಹಿಂಸಾಸಙ್ಕಪ್ಪೇ ಏವ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಾಮ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾನನ್ತಿ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿವಿರತಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಸಞ್ಞಾನಂ। ನಾನತ್ತಾತಿ ನಾನಾಖಣಿಕತ್ತಾ। ತೀಸು ಠಾನೇಸೂತಿ ತಿಪ್ಪಕಾರೇಸು ಕಾರಣೇಸು। ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಾರಹಸ್ಸ। ಭೂಮಿಲದ್ಧಉಪ್ಪನ್ನಂ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಇತೋ ಪರೇಸುಪಿ। ಪದಚ್ಛೇದತೋತಿ ಕಾರಣುಪಚ್ಛೇದತೋ। ಪದನ್ತಿ ಹಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣನ್ತಿ ವುತ್ತೋವಾಯಮತ್ಥೋ। ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಸಾಧನವಸೇನಾತಿ ಯಥಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಆಯತಿಂ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಸಾಧನವಸೇನ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ವಿಯ ಏಕೋವ ಕುಸಲಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ।
Eseva nayoti iminā byāpādapaccanīkaṭṭhena vihiṃsāya paccanīkaṭṭhenātiādikaṃ abyāpādāvihiṃsāsaṅkappānaṃ atthuddhāraṇavidhiṃ atidisati. Nekkhammasaṅkappādayoti ādi-saddena abyāpādaavihiṃsāsaṅkappe eva saṅgaṇhāti. Kāma…pe… saññānanti kāmavitakkādiviratisampayuttānaṃ nekkhammādisaññānaṃ. Nānattāti nānākhaṇikattā. Tīsu ṭhānesūti tippakāresu kāraṇesu. Uppannassāti uppajjanārahassa. Bhūmiladdhauppannaṃ idhādhippetaṃ. Esa nayo ito paresupi. Padacchedatoti kāraṇupacchedato. Padanti hi uppattikāraṇanti vuttovāyamattho. Anuppattisādhanavasenāti yathā saṅkappo āyatiṃ nuppajjati, evaṃ anuppattisādhanavasena. Sammādiṭṭhi viya ekova kusalasaṅkappo uppajjati.
ಚತೂಸು ಠಾನೇಸೂತಿ ವಿಸಂವಾದನಾದೀಸು ಚತೂಸು ವೀತಿಕ್ಕಮಟ್ಠಾನೇಸು। ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೋ ನಾಮ ಆಹಾರನಿಮಿತ್ತಕೋತಿ ಆಹ ‘‘ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ। ಸಬ್ಬಸೋ ಅನೇಸನಾಯ ಪಹಾನಂ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋತಿ ಆಹ ‘‘ಬುದ್ಧಪ್ಪಸತ್ಥೇನ ಆಜೀವೇನಾ’’ತಿ। ಕಮ್ಮಪಥಪತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ‘‘ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಕಮ್ಮಪಥಪತ್ತಾಯ ಹಿ ಅನೇಸನಾಯ ಸೋ ಪದಘಾತಂ ಕರೋತಿಯೇವ।
Catūsu ṭhānesūti visaṃvādanādīsu catūsu vītikkamaṭṭhānesu. Pabbajitānaṃ micchājīvo nāma āhāranimittakoti āha ‘‘khādanīyabhojanīyādīnaṃ atthāyā’’ti. Sabbaso anesanāya pahānaṃ sammāājīvoti āha ‘‘buddhappasatthena ājīvenā’’ti. Kammapathapattānaṃ vasena ‘‘sattasu ṭhānesū’’ti vuttaṃ. Akammapathapattāya hi anesanāya so padaghātaṃ karotiyeva.
ತಥಾರೂಪೇ ವಾ ಆರಮ್ಮಣೇತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಇಮಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ ನ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ತಸ್ಮಿಂ ಏವ। ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನನ್ತಿ ಅನುಪ್ಪಾದಸ್ಸಪಿ ಪತ್ಥನಾವಸೇನ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ। ವೀರಿಯಚ್ಛನ್ದನ್ತಿ ವೀರಿಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಕಾಮತಾಛನ್ದಂ। ‘‘ಛನ್ದಸಮ್ಪಯುತ್ತವೀರಿಯಞ್ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ವೀರಿಯಮೇವ ಪನ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾಕುಸಲಾನುಪ್ಪಾದನೇ ಲಬ್ಭಮಾನಛನ್ದತಾಯ ಧುರಸಮ್ಪಗ್ಗಹತಾಯ ಛನ್ದಪರಿಯಾಯೇನ ವುತ್ತಂ। ತಥಾ ಹಿ ವೀರಿಯಂ – ‘‘ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಛನ್ದತಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರತಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೨೬) ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಕೋಸಜ್ಜಪಕ್ಖೇ ಪತಿತುಂ ಅದತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಹಿತಂ ಕರೋತಿ। ಪಧಾನನ್ತಿ ಪಧಾನಭೂತವೀರಿಯಂ।
Tathārūpe vā ārammaṇeti yasmiṃ ārammaṇe imassa pubbe kilesā na uppannā, tasmiṃ eva. Anuppannānanti anuppādassapi patthanāvasena anuppannānaṃ. Vīriyacchandanti vīriyassa nibbattetukāmatāchandaṃ. ‘‘Chandasampayuttavīriyañcā’’ti vadanti. Vīriyameva pana anuppannākusalānuppādane labbhamānachandatāya dhurasampaggahatāya chandapariyāyena vuttaṃ. Tathā hi vīriyaṃ – ‘‘anikkhittachandatā anikkhittadhuratā’’ti (dha. sa. 26) niddiṭṭhaṃ. Kosajjapakkhe patituṃ adatvā cittaṃ paggahitaṃ karoti. Padhānanti padhānabhūtavīriyaṃ.
ಉಪ್ಪತ್ತಿಪಬನ್ಧವಸೇನಾತಿ ನಿರನ್ತರುಪ್ಪಾದನವಸೇನ। ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ಕಿಚ್ಚಸಾಧನವಸೇನಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ಪಧಾನಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಾದನವಸೇನ ಅನುಪ್ಪಾದನಾದಿವಸೇನ। ಕಿಚ್ಚಸಾಧನವಸೇನಾತಿ ಕಾಯವೇದನಾಚಿತ್ತಧಮ್ಮೇಸು ಸುಭಸುಖನಿಚ್ಚಅತ್ತಗಾಹವಿಧಮನವಸೇನ ಅಸುಭದುಕ್ಖಾನಿಚ್ಚಾನತ್ತಸಾಧನವಸೇನ।
Uppattipabandhavasenāti nirantaruppādanavasena. Catūsu ṭhānesu kiccasādhanavasenāti yathāvuttesu catūsu ṭhānesu padhānakiccassa nipphādanavasena anuppādanādivasena. Kiccasādhanavasenāti kāyavedanācittadhammesu subhasukhaniccaattagāhavidhamanavasena asubhadukkhāniccānattasādhanavasena.
ಅಯನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತೋ ಸದಿಸಾಸದಿಸತಾವಿಸೇಸೋ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಮಗ್ಗಸ್ಸ। ಏತ್ಥ ಕಥನ್ತಿ ಯದಿ ರೂಪಾವಚರಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸಬ್ಬಭವಗ್ಗಾ ಝಾನಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಸದಿಸತಾ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ‘‘ಆರುಪ್ಪೇ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಞ್ಚ ಲೋಕುತ್ತರ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಥಂ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಏತ್ಥಾಪೀ’’ತಿಆದಿ। ತಂಝಾನಿಕಾವಾತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀಸು ಯಂ ಝಾನಂ ಮಗ್ಗಪಟಿಲಾಭಸ್ಸ ಪಾದಕಭೂತಂ, ತಂಝಾನಿಕಾವ ಅಸ್ಸ ಅರಿಯಸ್ಸ ಉಪರಿಪಿ ತಯೋ ಮಗ್ಗಾ । ಏವನ್ತಿ ವುತ್ತಾಕಾರೇನ। ಪಾದಕಜ್ಝಾನಮೇವ ನಿಯಮೇತಿ ಆರುಪ್ಪೇ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ। ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಭೂತಾ ಖನ್ಧಾತಿ ಸಮ್ಮಸಿತಖನ್ಧೇ ವದನ್ತಿ। ಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಮೇತಿ ಪಾದಕಸಮ್ಮಸಿತಜ್ಝಾನಾನಂ ಭೇದೇ। ಯಸ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಮೇವ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾದಿವಿಸೇಸಂ ನಿಯಮೇತಿ, ತತೋ ದುತಿಯಾದಿಪಾದಕಜ್ಝಾನತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಸ್ಸ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಾತಿಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ಅಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಕಾಮತಾವಿರಾಗಭಾವತೋ ಇತರಸ್ಸ ಚ ಅತಬ್ಭಾವತೋ ತೀಸುಪಿ ವಾದೇಸು ವಿಪಸ್ಸನಾವ ನಿಯಮೇತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇನೇವ ಹಿ ಪಠಮವಾದೇಪಿ ಅಪಾದಕಜ್ಝಾನಾದಿಪಾದಕಾಪಿ ಮಗ್ಗಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಇತರೇಹಿ ಚ ಪಾದಕಜ್ಝಾನೇಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇಹಿ ತಂತಂಝಾನಿಕಾವ। ಏವಂ ಸೇಸವಾದೇಸು ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೋ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ। ದುತಿಯವಾದೇ ತಂತಂಝಾನಿಕತಾ ಸಮ್ಮಸಿತಸಙ್ಖಾರವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೇಹಿ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ ತಂತಂವಿರಾಗಭಾವನಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ, ನ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಹುತ್ವಾ ಝಾನಙ್ಗಾದಿನಿಯಮಂ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಕರೋತೀತಿ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಯಮೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ವಾದೇ ಪಾದಕಸಮ್ಮಸಿತಜ್ಝಾನುಪನಿಸ್ಸಯಸಬ್ಭಾವೇ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಏಕನ್ತೇನ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯೋ ನಿಯಮೇತೀತಿ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಸ್ಸ ಏತಿಸ್ಸಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಏಕಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ತೇಸಂ ವಾದವಿನಿಚ್ಛಯೋ…ಪೇ॰… ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುಬ್ಬಭಾಗೇತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣೇ।
Ayanti yathāvutto sadisāsadisatāviseso. Assāti maggassa. Ettha kathanti yadi rūpāvacaracatutthajjhānato paṭṭhāya yāva sabbabhavaggā jhānaṅgamaggaṅgabojjhaṅgānaṃ sadisatā, evaṃ sante ‘‘āruppe catukkapañcakajjhānaṃ uppajjati, tañca lokuttara’’nti ettha kathaṃ attho gahetabboti āha ‘‘etthāpī’’tiādi. Taṃjhānikāvāti paṭhamajjhānādīsu yaṃ jhānaṃ maggapaṭilābhassa pādakabhūtaṃ, taṃjhānikāva assa ariyassa uparipi tayo maggā. Evanti vuttākārena. Pādakajjhānameva niyameti āruppe catukkapañcakajjhānuppattiyaṃ. Vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhāti sammasitakhandhe vadanti. Puggalajjhāsayo niyameti pādakasammasitajjhānānaṃ bhede. Yasmā saṅkhārupekkhāñāṇameva ariyamaggassa bojjhaṅgādivisesaṃ niyameti, tato dutiyādipādakajjhānato uppannassa saṅkhārupekkhāñāṇassa pādakajjhānātikkantānaṃ aṅgānaṃ asamāpajjitukāmatāvirāgabhāvato itarassa ca atabbhāvato tīsupi vādesu vipassanāva niyametīti veditabbo, tasmā vipassanāniyameneva hi paṭhamavādepi apādakajjhānādipādakāpi maggā paṭhamajjhānikā honti. Itarehi ca pādakajjhānehi vipassanāniyamehi taṃtaṃjhānikāva. Evaṃ sesavādesu vipassanāniyamo yathāsambhavaṃ yojetabbo. Dutiyavāde taṃtaṃjhānikatā sammasitasaṅkhāravipassanāniyamehi hoti. Tatra hi vipassanā taṃtaṃvirāgabhāvanā bhāvetabbā, na somanassasahagatā upekkhāsahagatā hutvā jhānaṅgādiniyamaṃ maggassa karotīti evaṃ vipassanāniyamo vuttanayeneva veditabbo. Imasmiñca vāde pādakasammasitajjhānupanissayasabbhāve ajjhāsayo ekantena hotīti ‘‘puggalajjhāsayo niyametīti vadantī’’ti vuttaṃ, aṭṭhakathāyaṃ pana visuddhimaggassa etissā aṭṭhakathāya ekasaṅgahitattā ‘‘tesaṃ vādavinicchayo…pe… veditabbo’’ti vuttaṃ. Pubbabhāgeti vipassanākkhaṇe.
ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 8. Vibhaṅgasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
