| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೦. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
೮೩೨. ಛನ್ದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾತಿ ಭಾವನಾಛನ್ದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ। ಲೀನಾಕಾರೋತಿ ಭಾವನಾಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲಯಾಪತ್ತಿ। ಕೋಸಜ್ಜೇನ ವೋಕಿಣ್ಣಾಪಜ್ಜನಂ ವುತ್ತಂ।
832.Chandaṃ uppādetvāti bhāvanāchandaṃ uppādetvā. Līnākāroti bhāvanācittassa layāpatti. Kosajjena vokiṇṇāpajjanaṃ vuttaṃ.
ಏವಂ ಪಸಾದಾಭಾವೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಕ್ಖೇಪಾಪತ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪಸಾದುಪ್ಪಾದನೇನ ಯಂ ಸಮ್ಪಹಂಸನಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೋ ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಸಙ್ಘಗುಣೇ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ವತ್ಥುಕಾಮೇ ಆರಬ್ಭ ವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ’’ತಿ। ಉಪ್ಪಥಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ದಣ್ಡನಟ್ಠೇನ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನಟ್ಠೇನ ಸುತ್ತಾನಿ ಏವ ದಣ್ಡೋತಿ ಸುತ್ತದಣ್ಡೋ, ತೇನ ಸುತ್ತದಣ್ಡೇನ ಚಿತ್ತಂ ತಜ್ಜೇತ್ವಾ। ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತೋ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅನುವಿಸಟೋ’’ತಿ।
Evaṃ pasādābhāvena cittassa vikkhepāpatti, tattha pasāduppādanena yaṃ sampahaṃsanaṃ icchitabbaṃ, tassa uppādanākāraṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘so buddhadhammasaṅghaguṇe āvajjetvā’’tiādi. Vatthukāme ārabbha vikkhitto punappunaṃ vikkhitto hotiyevāti vuttaṃ ‘‘anuvikkhitto’’ti. Uppathaṃ paṭipannassa cittassa daṇḍanaṭṭhena niggaṇhanaṭṭhena suttāni eva daṇḍoti suttadaṇḍo, tena suttadaṇḍena cittaṃ tajjetvā. Pañcakāmaguṇe ārabbha pavatto cittavikkhepo punappunaṃ uppajjatevāti vuttaṃ ‘‘anuvikkhitto anuvisaṭo’’ti.
ಪುರೇಪಚ್ಛಾಭಾವೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಮನಸಿಕಾರವಸೇನ ಉಗ್ಗಹವಸೇನ ವಾತಿ ತದುಭಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಥ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅತಿಲೀನಾದೀಸು ಚತೂಸು ಠಾನೇಸೂತಿ ಅತಿಲೀನಾತಿಪಗ್ಗಹಿತಸಂಖಿತ್ತಅನುವಿಕ್ಖಿತ್ತಸಞ್ಞಿತೇಸು ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು। ತತ್ಥ ಭಾವನಂ ಅನಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾವ ಸಙ್ಕೋಚೋ ಅತಿಲೀನತಾ, ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಸಙ್ಕೋಚೋ ಸಂಖಿತ್ತತಾ, ಅನ್ತೋಸಙ್ಖೇಪೋ ಅತಿಪಗ್ಗಹಿತತಾ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯತಾ ಅನುವಿಕ್ಖಿತ್ತತಾ। ಬಹಿದ್ಧಾ ವಿಸಮವಿತಕ್ಕಾನುಭಾವನಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರವಸೇನ ಅಟ್ಠಿಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ – ‘‘ಸರೀರವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾ’’ತಿಆದಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೩೭೭; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೦)।
Purepacchābhāvo kammaṭṭhānassa manasikāravasena uggahavasena vāti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘katha’’ntiādi vuttaṃ. Atilīnādīsu catūsu ṭhānesūti atilīnātipaggahitasaṃkhittaanuvikkhittasaññitesu catūsu ṭhānesu. Tattha bhāvanaṃ anajjhogāhetvāva saṅkoco atilīnatā, ajjhogāhetvā anto saṅkoco saṃkhittatā, antosaṅkhepo atipaggahitatā, accāraddhavīriyatā anuvikkhittatā. Bahiddhā visamavitakkānubhāvanaṃ āpajjanto dvattiṃsākāravasena aṭṭhikasaññāvasena vā gahetabbanti āha – ‘‘sarīravasena veditabba’’nti. Tenāha ‘‘uddhaṃ pādatalā’’tiādi (dī. ni. 2.377; ma. ni. 1.110).
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಸಙ್ಕರತೋ ಆಕಿರೀಯನ್ತಿ ಪಕಾರತೋ ಠಪೀಯನ್ತೀತಿ ಆಕಾರಾ, ಭಾಗಾತಿ ಆಹ – ‘‘ಯೇಹಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಯೇಹಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಹೀ’’ತಿ। ಲಿಙ್ಗೀಯತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೀಯತೀತಿ ಲಿಙ್ಗಂ, ಸಣ್ಠಾನಂ। ನಿಮೀಯತಿ ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದೀಯತೀತಿ ನಿಮಿತ್ತಂ, ಉಪಟ್ಠಾನಂ। ಯೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿಆದಿ ಆಲೋಕಸಞ್ಞಂ ಯೋ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ದಸ್ಸನಂ। ಅಙ್ಗಣೇತಿ ವಿವಟಙ್ಗಣೇ। ಆಲೋಕಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿಕರೋತಿ ರತ್ತಿಯಂ। ವೀರಿಯಾದೀಸುಪೀತಿ ಯಥಾ ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಛನ್ದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ’’ತಿ ಛನ್ದೇ ವಿತ್ಥಾರನಯೋ ವುತ್ತೋ, ವೀರಿಯಾದೀಸುಪಿ ಏಸೋ ಏವ ವಿತ್ಥಾರನಯೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ।
Aññamaññaṃ asaṅkarato ākirīyanti pakārato ṭhapīyantīti ākārā, bhāgāti āha – ‘‘yehi ākārehīti yehi koṭṭhāsehī’’ti. Liṅgīyati sallakkhīyatīti liṅgaṃ, saṇṭhānaṃ. Nimīyati niddhāretvā paricchindīyatīti nimittaṃ, upaṭṭhānaṃ. Yo bhikkhūtiādi ālokasaññaṃ yo uggaṇhāti, taṃ dassanaṃ. Aṅgaṇeti vivaṭaṅgaṇe. Ālokasaññaṃ manasikaroti rattiyaṃ. Vīriyādīsupīti yathā ‘‘idha bhikkhu chandaṃ uppādetvā’’ti chande vitthāranayo vutto, vīriyādīsupi eso eva vitthāranayo yojetabbo.
ಪಾಸಾದಕಮ್ಪನವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pāsādakampanavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೦. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 10. Vibhaṅgasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Vibhaṅgasuttavaṇṇanā
