| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi |
૮. વિભત્તિહારવિભઙ્ગો
8. Vibhattihāravibhaṅgo
૩૩. તત્થ કતમો વિભત્તિહારો? ‘‘ધમ્મઞ્ચ પદટ્ઠાનં ભૂમિઞ્ચા’’તિ.
33. Tattha katamo vibhattihāro? ‘‘Dhammañca padaṭṭhānaṃ bhūmiñcā’’ti.
દ્વે સુત્તાનિ વાસનાભાગિયઞ્ચ નિબ્બેધભાગિયઞ્ચ. દ્વે પટિપદા પુઞ્ઞભાગિયા ચ ફલભાગિયા ચ. દ્વે સીલાનિ સંવરસીલઞ્ચ પહાનસીલઞ્ચ, તત્થ ભગવા વાસનાભાગિયં સુત્તં પુઞ્ઞભાગિયાય પટિપદાય દેસયતિ, સો સંવરસીલે ઠિતો તેન બ્રહ્મચરિયેન બ્રહ્મચારી ભવતિ, તત્થ ભગવા નિબ્બેધભાગિયં સુત્તં ફલભાગિયાય પટિપદાય દેસયતિ, સો પહાનસીલે ઠિતો તેન બ્રહ્મચરિયેન બ્રહ્મચારી ભવતિ.
Dve suttāni vāsanābhāgiyañca nibbedhabhāgiyañca. Dve paṭipadā puññabhāgiyā ca phalabhāgiyā ca. Dve sīlāni saṃvarasīlañca pahānasīlañca, tattha bhagavā vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ puññabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so saṃvarasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati, tattha bhagavā nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ phalabhāgiyāya paṭipadāya desayati, so pahānasīle ṭhito tena brahmacariyena brahmacārī bhavati.
તત્થ કતમં વાસનાભાગિયં સુત્તં? વાસનાભાગિયં નામ સુત્તં દાનકથા સીલકથા સગ્ગકથા કામાનં આદીનવો નેક્ખમ્મે આનિસંસોતિ.
Tattha katamaṃ vāsanābhāgiyaṃ suttaṃ? Vāsanābhāgiyaṃ nāma suttaṃ dānakathā sīlakathā saggakathā kāmānaṃ ādīnavo nekkhamme ānisaṃsoti.
તત્થ કતમં નિબ્બેધભાગિયં સુત્તં? નિબ્બેધભાગિયં નામ સુત્તં યા ચતુસચ્ચપ્પકાસના, વાસનાભાગિયે સુત્તે નત્થિ પજાનના, નત્થિ મગ્ગો, નત્થિ ફલં. નિબ્બેધભાગિયે સુત્તે અત્થિ પજાનના, અત્થિ મગ્ગો, અત્થિ ફલં. ઇમાનિ ચત્તારિ સુત્તાનિ. ઇમેસં ચતુન્નં સુત્તાનં દેસનાય ફલેન સીલેન બ્રહ્મચરિયેન સબ્બતો વિચયેન હારેન વિચિનિત્વા યુત્તિહારેન યોજયિતબ્બા યાવતિકા ઞાણસ્સ ભૂમિ.
Tattha katamaṃ nibbedhabhāgiyaṃ suttaṃ? Nibbedhabhāgiyaṃ nāma suttaṃ yā catusaccappakāsanā, vāsanābhāgiye sutte natthi pajānanā, natthi maggo, natthi phalaṃ. Nibbedhabhāgiye sutte atthi pajānanā, atthi maggo, atthi phalaṃ. Imāni cattāri suttāni. Imesaṃ catunnaṃ suttānaṃ desanāya phalena sīlena brahmacariyena sabbato vicayena hārena vicinitvā yuttihārena yojayitabbā yāvatikā ñāṇassa bhūmi.
૩૪. તત્થ કતમે ધમ્મા સાધારણા? દ્વે ધમ્મા સાધારણા નામસાધારણા વત્થુસાધારણા ચ. યં વા પન કિઞ્ચિ અઞ્ઞમ્પિ એવં જાતિયં, મિચ્છત્તનિયતાનં સત્તાનં અનિયતાનઞ્ચ સત્તાનં દસ્સનપ્પહાતબ્બા કિલેસા સાધારણા, પુથુજ્જનસ્સ સોતાપન્નસ્સ ચ કામરાગબ્યાપાદા સાધારણા, પુથુજ્જનસ્સ અનાગામિસ્સ ચ ઉદ્ધંભાગિયા સંયોજના સાધારણા, યં કિઞ્ચિ અરિયસાવકો લોકિયં સમાપત્તિં સમાપજ્જતિ, સબ્બા સા અવીતરાગેહિ 1 સાધારણા, સાધારણા હિ ધમ્મા એવં અઞ્ઞમઞ્ઞં પરં પરં સકં સકં વિસયં નાતિવત્તન્તિ. યોપિ ઇમેહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ન સો તં ધમ્મં ઉપાતિવત્તતિ. ઇમે ધમ્મા સાધારણા.
34. Tattha katame dhammā sādhāraṇā? Dve dhammā sādhāraṇā nāmasādhāraṇā vatthusādhāraṇā ca. Yaṃ vā pana kiñci aññampi evaṃ jātiyaṃ, micchattaniyatānaṃ sattānaṃ aniyatānañca sattānaṃ dassanappahātabbā kilesā sādhāraṇā, puthujjanassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā, puthujjanassa anāgāmissa ca uddhaṃbhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā, yaṃ kiñci ariyasāvako lokiyaṃ samāpattiṃ samāpajjati, sabbā sā avītarāgehi 2 sādhāraṇā, sādhāraṇā hi dhammā evaṃ aññamaññaṃ paraṃ paraṃ sakaṃ sakaṃ visayaṃ nātivattanti. Yopi imehi dhammehi samannāgato na so taṃ dhammaṃ upātivattati. Ime dhammā sādhāraṇā.
તત્થ કતમે ધમ્મા અસાધારણા? યાવ દેસનં ઉપાદાય ગવેસિતબ્બા સેક્ખાસેક્ખા ભબ્બાભબ્બાતિ, અટ્ઠમકસ્સ સોતાપન્નસ્સ ચ કામરાગબ્યાપાદા સાધારણા ધમ્મતા અસાધારણા, અટ્ઠમકસ્સ અનાગામિસ્સ ચ ઉદ્ધમ્ભાગિયા સંયોજના સાધારણા ધમ્મતા અસાધારણા. સબ્બેસં સેક્ખાનં નામં સાધારણં ધમ્મતા અસાધારણા. સબ્બેસં પટિપન્નકાનં નામં સાધારણં ધમ્મતા અસાધારણા. સબ્બેસં સેક્ખાનં સેક્ખસીલં સાધારણં ધમ્મતા અસાધારણા. એવં વિસેસાનુપસ્સિના હીનુક્કટ્ઠમજ્ઝિમં ઉપાદાય ગવેસિતબ્બં.
Tattha katame dhammā asādhāraṇā? Yāva desanaṃ upādāya gavesitabbā sekkhāsekkhā bhabbābhabbāti, aṭṭhamakassa sotāpannassa ca kāmarāgabyāpādā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā, aṭṭhamakassa anāgāmissa ca uddhambhāgiyā saṃyojanā sādhāraṇā dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ paṭipannakānaṃ nāmaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Sabbesaṃ sekkhānaṃ sekkhasīlaṃ sādhāraṇaṃ dhammatā asādhāraṇā. Evaṃ visesānupassinā hīnukkaṭṭhamajjhimaṃ upādāya gavesitabbaṃ.
દસ્સનભૂમિ નિયામાવક્કન્તિયા પદટ્ઠાનં, ભાવનાભૂમિ ઉત્તરિકાનં ફલાનં પત્તિયા પદટ્ઠાનં, દુક્ખા પટિપદા દન્ધાભિઞ્ઞા સમથસ્સ પદટ્ઠાનં, સુખા પટિપદા ખિપ્પાભિઞ્ઞા વિપસ્સનાય પદટ્ઠાનં, દાનમયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ પરતો ઘોસસ્સ સાધારણં પદટ્ઠાનં, સીલમયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ ચિન્તામયિયા પઞ્ઞાય સાધારણં પદટ્ઠાનં, ભાવનામયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ ભાવનામયિયા પઞ્ઞાય સાધારણં પદટ્ઠાનં. દાનમયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ પરતો ચ ઘોસસ્સ સુતમયિયા ચ પઞ્ઞાય સાધારણં પદટ્ઠાનં સીલમયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ ચિન્તામયિયા ચ પઞ્ઞાય યોનિસો ચ મનસિકારસ્સ સાધારણં પદટ્ઠાનં, ભાવનામયં પુઞ્ઞકિરિયવત્થુ ભાવનામયિયા ચ પઞ્ઞાય સમ્માદિટ્ઠિયા ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં. પતિરૂપદેસવાસો વિવેકસ્સ ચ સમાધિસ્સ ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં, સપ્પુરિસૂપનિસ્સયો તિણ્ણઞ્ચ અવેચ્ચપ્પસાદાનં સમથસ્સ ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં, અત્તસમ્માપણિધાનં હિરિયા ચ વિપસ્સનાય ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં, અકુસલપરિચ્ચાગો કુસલવીમંસાય ચ સમાધિન્દ્રિયસ્સ ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં, ધમ્મસ્વાક્ખાતતા કુસલમૂલરોપનાય ચ ફલસમાપત્તિયા ચ સાધારણં પદટ્ઠાનં, સઙ્ઘસુપ્પટિપન્નતા સઙ્ઘસુટ્ઠુતાય સાધારણં પદટ્ઠાનં, સત્થુસમ્પદા અપ્પસન્નાનઞ્ચ પસાદાય પસન્નાનઞ્ચ ભિય્યોભાવાય સાધારણં પદટ્ઠાનં, અપ્પટિહતપાતિમોક્ખતા દુમ્મઙ્કૂનઞ્ચ પુગ્ગલાનં નિગ્ગહાય પેસલાનઞ્ચ પુગ્ગલાનં ફાસુવિહારાય સાધારણં પદટ્ઠાનં. તેનાહ આયસ્મા મહાકચ્ચાયનો ‘‘ધમ્મઞ્ચ પદટ્ઠાન’’ન્તિ.
Dassanabhūmi niyāmāvakkantiyā padaṭṭhānaṃ, bhāvanābhūmi uttarikānaṃ phalānaṃ pattiyā padaṭṭhānaṃ, dukkhā paṭipadā dandhābhiññā samathassa padaṭṭhānaṃ, sukhā paṭipadā khippābhiññā vipassanāya padaṭṭhānaṃ, dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ghosassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Dānamayaṃ puññakiriyavatthu parato ca ghosassa sutamayiyā ca paññāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ sīlamayaṃ puññakiriyavatthu cintāmayiyā ca paññāya yoniso ca manasikārassa sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu bhāvanāmayiyā ca paññāya sammādiṭṭhiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Patirūpadesavāso vivekassa ca samādhissa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, sappurisūpanissayo tiṇṇañca aveccappasādānaṃ samathassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, attasammāpaṇidhānaṃ hiriyā ca vipassanāya ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, akusalapariccāgo kusalavīmaṃsāya ca samādhindriyassa ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, dhammasvākkhātatā kusalamūlaropanāya ca phalasamāpattiyā ca sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, saṅghasuppaṭipannatā saṅghasuṭṭhutāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, satthusampadā appasannānañca pasādāya pasannānañca bhiyyobhāvāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ, appaṭihatapātimokkhatā dummaṅkūnañca puggalānaṃ niggahāya pesalānañca puggalānaṃ phāsuvihārāya sādhāraṇaṃ padaṭṭhānaṃ. Tenāha āyasmā mahākaccāyano ‘‘dhammañca padaṭṭhāna’’nti.
નિયુત્તો વિભત્તિ હારો.
Niyutto vibhatti hāro.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૮. વિભત્તિહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ૮. વિભત્તિહારવિભઙ્ગવણ્ણના • 8. Vibhattihāravibhaṅgavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī / ૮. વિભત્તિહારવિભઙ્ગવિભાવના • 8. Vibhattihāravibhaṅgavibhāvanā
