Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi

    ૫૪૬. વિધુરજાતકં (૯)

    546. Vidhurajātakaṃ (9)

    દોહળકણ્ડં

    Dohaḷakaṇḍaṃ

    ૧૩૪૬.

    1346.

    ‘‘પણ્ડુ કિસિયાસિ દુબ્બલા, વણ્ણરૂપં 1 નતવેદિસં પુરે;

    ‘‘Paṇḍu kisiyāsi dubbalā, vaṇṇarūpaṃ 2 natavedisaṃ pure;

    વિમલે અક્ખાહિ પુચ્છિતા, કીદિસી તુય્હં સરીરવેદના’’.

    Vimale akkhāhi pucchitā, kīdisī tuyhaṃ sarīravedanā’’.

    ૧૩૪૭.

    1347.

    ‘‘ધમ્મો મનુજેસુ માતીનં 3, દોહળો નામ જનિન્દ વુચ્ચતિ;

    ‘‘Dhammo manujesu mātīnaṃ 4, dohaḷo nāma janinda vuccati;

    ધમ્માહતં નાગકુઞ્જર, વિધુરસ્સ હદયાભિપત્થયે’’.

    Dhammāhataṃ nāgakuñjara, vidhurassa hadayābhipatthaye’’.

    ૧૩૪૮.

    1348.

    ‘‘ચન્દં ખો ત્વં દોહળાયસિ, સૂરિયં વા અથ વાપિ માલુતં;

    ‘‘Candaṃ kho tvaṃ dohaḷāyasi, sūriyaṃ vā atha vāpi mālutaṃ;

    દુલ્લભઞ્હિ 5 વિધુરસ્સ દસ્સનં 6, કો વિધુરમિધ માનયિસ્સતિ’’.

    Dullabhañhi 7 vidhurassa dassanaṃ 8, ko vidhuramidha mānayissati’’.

    ૧૩૪૯.

    1349.

    ‘‘કિન્નુ તાત તુવં પજ્ઝાયસિ, પદુમં હત્થગતંવ તે મુખં;

    ‘‘Kinnu tāta tuvaṃ pajjhāyasi, padumaṃ hatthagataṃva te mukhaṃ;

    કિન્નુ દુમ્મનરૂપોસિ ઇસ્સર, મા ત્વં સોચિ અમિત્તતાપન’’.

    Kinnu dummanarūposi issara, mā tvaṃ soci amittatāpana’’.

    ૧૩૫૦.

    1350.

    ‘‘માતા હિ તવ ઇરન્ધતિ 9, વિધુરસ્સ હદયં ધનિયતિ;

    ‘‘Mātā hi tava irandhati 10, vidhurassa hadayaṃ dhaniyati;

    દુલ્લભઞ્હિ વિધુરસ્સ દસ્સનં, કો વિધુરમિધ માનયિસ્સતિ’’.

    Dullabhañhi vidhurassa dassanaṃ, ko vidhuramidha mānayissati’’.

    ૧૩૫૧.

    1351.

    ‘‘તસ્સ ભત્તુપરિયેસનં 11 ચર, યો વિધુરમિધ માનયિસ્સતિ’’;

    ‘‘Tassa bhattupariyesanaṃ 12 cara, yo vidhuramidha mānayissati’’;

    ‘‘પિતુનો ચ સા સુત્વાન વાક્યં, રત્તિં નિક્ખમ્મ અવસ્સુતિં ચરિ’’.

    ‘‘Pituno ca sā sutvāna vākyaṃ, rattiṃ nikkhamma avassutiṃ cari’’.

    ૧૩૫૨.

    1352.

    ‘‘કે ગન્ધબ્બે રક્ખસે ચ નાગે, કે કિમ્પુરિસે ચાપિ માનુસે;

    ‘‘Ke gandhabbe rakkhase ca nāge, ke kimpurise cāpi mānuse;

    કે પણ્ડિતે સબ્બકામદદે 13, દીઘરત્તં ભત્તા મે ભવિસ્સતિ’’.

    Ke paṇḍite sabbakāmadade 14, dīgharattaṃ bhattā me bhavissati’’.

    ૧૩૫૩.

    1353.

    ‘‘અસ્સાસ હેસ્સામિ તે પતિ, ભત્તા તે હેસ્સામિ અનિન્દલોચને;

    ‘‘Assāsa hessāmi te pati, bhattā te hessāmi anindalocane;

    પઞ્ઞા હિ મમં તથાવિધા, અસ્સાસ હેસ્સસિ ભરિયા મમ.

    Paññā hi mamaṃ tathāvidhā, assāsa hessasi bhariyā mama.

    ૧૩૫૪.

    1354.

    ‘‘અવચાસિ પુણ્ણકં ઇરન્ધતી 15, પુબ્બપથાનુગતેન ચેતસા;

    ‘‘Avacāsi puṇṇakaṃ irandhatī 16, pubbapathānugatena cetasā;

    એહિ ગચ્છામ પિતુ મમન્તિકે 17, એસોવ તે એતમત્થં પવક્ખતિ.

    Ehi gacchāma pitu mamantike 18, esova te etamatthaṃ pavakkhati.

    ૧૩૫૫.

    1355.

    ‘‘અલઙ્કતા સુવસના, માલિની ચન્દનુસ્સદા;

    ‘‘Alaṅkatā suvasanā, mālinī candanussadā;

    યક્ખં હત્થે ગહેત્વાન, પિતુસન્તિકુપાગમિ’’.

    Yakkhaṃ hatthe gahetvāna, pitusantikupāgami’’.

    ૧૩૫૬.

    1356.

    ‘‘નાગવર વચો સુણોહિ મે, પતિરૂપં પટિપજ્જ સુઙ્કિયં;

    ‘‘Nāgavara vaco suṇohi me, patirūpaṃ paṭipajja suṅkiyaṃ;

    પત્થેમિ અહં ઇરન્ધતિં, તાય સમઙ્ગિં કરોહિ મં તુવં.

    Patthemi ahaṃ irandhatiṃ, tāya samaṅgiṃ karohi maṃ tuvaṃ.

    ૧૩૫૭.

    1357.

    ‘‘સતં હત્થી સતં અસ્સા, સતં અસ્સતરીરથા;

    ‘‘Sataṃ hatthī sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

    સતં વલભિયો પુણ્ણા, નાનારત્નસ્સ કેવલા;

    Sataṃ valabhiyo puṇṇā, nānāratnassa kevalā;

    તે નાગ પટિપજ્જસ્સુ, ધીતરં દેહિરન્ધતિં’’.

    Te nāga paṭipajjassu, dhītaraṃ dehirandhatiṃ’’.

    ૧૩૫૮.

    1358.

    ‘‘યાવ આમન્તયે ઞાતી, મિત્તે ચ સુહદજ્જને 19;

    ‘‘Yāva āmantaye ñātī, mitte ca suhadajjane 20;

    અનામન્ત કતં કમ્મં, તં પચ્છા અનુતપ્પતિ’’.

    Anāmanta kataṃ kammaṃ, taṃ pacchā anutappati’’.

    ૧૩૫૯.

    1359.

    તતો સો વરુણો નાગો, પવિસિત્વા નિવેસનં;

    Tato so varuṇo nāgo, pavisitvā nivesanaṃ;

    ભરિયં આમન્તયિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.

    Bhariyaṃ āmantayitvāna, idaṃ vacanamabravi.

    ૧૩૬૦.

    1360.

    ‘‘અયં સો પુણ્ણકો યક્ખો, યાચતી મં ઇરન્ધતિં;

    ‘‘Ayaṃ so puṇṇako yakkho, yācatī maṃ irandhatiṃ;

    બહુના વિત્તલાભેન, તસ્સ દેમ પિયં મમં’’.

    Bahunā vittalābhena, tassa dema piyaṃ mamaṃ’’.

    ૧૩૬૧.

    1361.

    ‘‘ન ધનેન ન વિત્તેન, લબ્ભા અમ્હં ઇરન્ધતી;

    ‘‘Na dhanena na vittena, labbhā amhaṃ irandhatī;

    સચે ચ ખો હદયં પણ્ડિતસ્સ, ધમ્મેન લદ્ધા ઇધ માહરેય્ય;

    Sace ca kho hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māhareyya;

    એતેન વિત્તેન કુમારિ લબ્ભા, નાઞ્ઞં ધનં ઉત્તરિ પત્થયામ’’.

    Etena vittena kumāri labbhā, nāññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma’’.

    ૧૩૬૨.

    1362.

    તતો સો વરુણો નાગો, નિક્ખમિત્વા નિવેસના;

    Tato so varuṇo nāgo, nikkhamitvā nivesanā;

    પુણ્ણકામન્તયિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.

    Puṇṇakāmantayitvāna, idaṃ vacanamabravi.

    ૧૩૬૩.

    1363.

    ‘‘ન ધનેન ન વિત્તેન, લબ્ભા અમ્હં ઇરન્ધતી;

    ‘‘Na dhanena na vittena, labbhā amhaṃ irandhatī;

    સચે તુવં હદયં પણ્ડિતસ્સ, ધમ્મેન લદ્ધા ઇધ માહરેસિ;

    Sace tuvaṃ hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māharesi;

    એતેન વિત્તેન કુમારિ લબ્ભા, નાઞ્ઞં ધનં ઉત્તરિ પત્થયામ’’.

    Etena vittena kumāri labbhā, nāññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma’’.

    ૧૩૬૪.

    1364.

    ‘‘યં પણ્ડિતોત્યેકે વદન્તિ લોકે, તમેવ બાલોતિ પુનાહુ અઞ્ઞે;

    ‘‘Yaṃ paṇḍitotyeke vadanti loke, tameva bāloti punāhu aññe;

    અક્ખાહિ મે વિપ્પવદન્તિ એત્થ, કં પણ્ડિતં નાગ તુવં વદેસિ’’.

    Akkhāhi me vippavadanti ettha, kaṃ paṇḍitaṃ nāga tuvaṃ vadesi’’.

    ૧૩૬૫.

    1365.

    ‘‘કોરબ્યરાજસ્સ ધનઞ્ચયસ્સ 21, યદિ તે સુતો વિધુરો નામ કત્તા;

    ‘‘Korabyarājassa dhanañcayassa 22, yadi te suto vidhuro nāma kattā;

    આનેહિ તં પણ્ડિતં ધમ્મલદ્ધા, ઇરન્ધતી પદચરા 23 તે હોતુ.

    Ānehi taṃ paṇḍitaṃ dhammaladdhā, irandhatī padacarā 24 te hotu.

    ૧૩૬૬.

    1366.

    ‘‘ઇદઞ્ચ સુત્વા વરુણસ્સ વાક્યં, ઉટ્ઠાય યક્ખો પરમપ્પતીતો;

    ‘‘Idañca sutvā varuṇassa vākyaṃ, uṭṭhāya yakkho paramappatīto;

    તત્થેવ સન્તો પુરિસં અસંસિ, આનેહિ આજઞ્ઞમિધેવ યુત્તં.

    Tattheva santo purisaṃ asaṃsi, ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.

    ૧૩૬૭.

    1367.

    ‘‘જાતરૂપમયા કણ્ણા, કાચમ્હિચમયા 25 ખુરા;

    ‘‘Jātarūpamayā kaṇṇā, kācamhicamayā 26 khurā;

    જમ્બોનદસ્સ પાકસ્સ, સુવણ્ણસ્સ ઉરચ્છદો’’.

    Jambonadassa pākassa, suvaṇṇassa uracchado’’.

    ૧૩૬૮.

    1368.

    ‘‘દેવવાહવહં યાનં, અસ્સમારુય્હ પુણ્ણકો;

    ‘‘Devavāhavahaṃ yānaṃ, assamāruyha puṇṇako;

    અલઙ્કતો કપ્પિતકેસમસ્સુ, પક્કામિ વેહાયસમન્તલિક્ખે 27.

    Alaṅkato kappitakesamassu, pakkāmi vehāyasamantalikkhe 28.

    ૧૩૬૯.

    1369.

    ‘‘સો પુણ્ણકો કામરાગેન 29 ગિદ્ધો, ઇરન્ધતિં નાગકઞ્ઞં જિગીસં 30;

    ‘‘So puṇṇako kāmarāgena 31 giddho, irandhatiṃ nāgakaññaṃ jigīsaṃ 32;

    ગન્ત્વાન તં ભૂતપતિં યસસ્સિં, ઇચ્ચબ્રવી વેસ્સવણં કુવેરં.

    Gantvāna taṃ bhūtapatiṃ yasassiṃ, iccabravī vessavaṇaṃ kuveraṃ.

    ૧૩૭૦.

    1370.

    ‘‘ભોગવતી નામ મન્દિરે, વાસા હિરઞ્ઞવતીતિ વુચ્ચતિ;

    ‘‘Bhogavatī nāma mandire, vāsā hiraññavatīti vuccati;

    નગરે નિમ્મિતે કઞ્ચનમયે, મણ્ડલસ્સ ઉરગસ્સ નિટ્ઠિતં.

    Nagare nimmite kañcanamaye, maṇḍalassa uragassa niṭṭhitaṃ.

    ૧૩૭૧.

    1371.

    ‘‘અટ્ટાલકા ઓટ્ઠગીવિયો, લોહિતઙ્કસ્સ મસારગલ્લિનો;

    ‘‘Aṭṭālakā oṭṭhagīviyo, lohitaṅkassa masāragallino;

    પાસાદેત્થ સિલામયા, સોવણ્ણરતનેહિ છાદિતા.

    Pāsādettha silāmayā, sovaṇṇaratanehi chāditā.

    ૧૩૭૨.

    1372.

    ‘‘અમ્બા તિલકા ચ જમ્બુયો, સત્તપણ્ણા મુચલિન્દકેતકા;

    ‘‘Ambā tilakā ca jambuyo, sattapaṇṇā mucalindaketakā;

    પિયઙ્ગુ 33 ઉદ્દાલકા સહા, ઉપરિભદ્દકા સિન્દુવારકા 34.

    Piyaṅgu 35 uddālakā sahā, uparibhaddakā sinduvārakā 36.

    ૧૩૭૩.

    1373.

    ‘‘ચમ્પેય્યકા નાગમલ્લિકા, ભગિનીમાલા અથ મેત્થ કોલિયા;

    ‘‘Campeyyakā nāgamallikā, bhaginīmālā atha mettha koliyā;

    એતે દુમા પરિણામિતા, સોભયન્તિ ઉરગસ્સ મન્દિરં 37.

    Ete dumā pariṇāmitā, sobhayanti uragassa mandiraṃ 38.

    ૧૩૭૪.

    1374.

    ‘‘ખજ્જુરેત્થ સિલામયા, સોવણ્ણધુવપુપ્ફિતા બહૂ;

    ‘‘Khajjurettha silāmayā, sovaṇṇadhuvapupphitā bahū;

    યત્થ વસતો પપાતિકો, નાગરાજા વરુણો મહિદ્ધિકો.

    Yattha vasato papātiko, nāgarājā varuṇo mahiddhiko.

    ૧૩૭૫.

    1375.

    ‘‘તસ્સ કોમારિકા ભરિયા, વિમલા કઞ્ચનવેલ્લિવિગ્ગહા;

    ‘‘Tassa komārikā bhariyā, vimalā kañcanavelliviggahā;

    કાલા તરુણાવ ઉગ્ગતા, પુચિમન્દત્થની ચારુદસ્સના.

    Kālā taruṇāva uggatā, pucimandatthanī cārudassanā.

    ૧૩૭૬.

    1376.

    ‘‘લાખારસરત્તસુચ્છવી , કણિકારાવ નિવાતપુપ્ફિતા 39;

    ‘‘Lākhārasarattasucchavī , kaṇikārāva nivātapupphitā 40;

    તિદિવોકચરાવ અચ્છરા, વિજ્જુવબ્ભઘના વિનિસ્સટા.

    Tidivokacarāva accharā, vijjuvabbhaghanā vinissaṭā.

    ૧૩૭૭.

    1377.

    ‘‘સા દોહળિની સુવિમ્હિતા, વિધુરસ્સ હદયં ધનિયતિ;

    ‘‘Sā dohaḷinī suvimhitā, vidhurassa hadayaṃ dhaniyati;

    તં તેસં દેમિ ઇસ્સર, તેન તે દેન્તિ ઇરન્ધતિં મમં’’.

    Taṃ tesaṃ demi issara, tena te denti irandhatiṃ mamaṃ’’.

    ૧૩૭૮.

    1378.

    ‘‘સો પુણ્ણકો ભૂતપતિં યસસ્સિં, આમન્તય વેસ્સવણં કુવેરં;

    ‘‘So puṇṇako bhūtapatiṃ yasassiṃ, āmantaya vessavaṇaṃ kuveraṃ;

    તત્થેવ સન્તો 41 પુરિસં અસંસિ, આનેહિ આજઞ્ઞમિધેવ યુત્તં.

    Tattheva santo 42 purisaṃ asaṃsi, ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.

    ૧૩૭૯.

    1379.

    ‘‘જાતરૂપમયા કણ્ણા, કાચમ્હિચમયા ખુરા;

    ‘‘Jātarūpamayā kaṇṇā, kācamhicamayā khurā;

    જમ્બોનદસ્સ પાકસ્સ, સુવણ્ણસ્સ ઉરચ્છદો.

    Jambonadassa pākassa, suvaṇṇassa uracchado.

    ૧૩૮૦.

    1380.

    ‘‘દેવવાહવહં યાનં, અસ્સમારુય્હ પુણ્ણકો;

    ‘‘Devavāhavahaṃ yānaṃ, assamāruyha puṇṇako;

    અલઙ્કતો કપ્પિતકેસમસ્સુ, પક્કામિ વેહાયસમન્તલિક્ખે’’.

    Alaṅkato kappitakesamassu, pakkāmi vehāyasamantalikkhe’’.

    ૧૩૮૧.

    1381.

    ‘‘સો અગ્ગમા રાજગહં સુરમ્મં, અઙ્ગસ્સ રઞ્ઞો નગરં દુરાયુતં 43;

    ‘‘So aggamā rājagahaṃ surammaṃ, aṅgassa rañño nagaraṃ durāyutaṃ 44;

    પહૂતભક્ખં બહુઅન્નપાનં, મસક્કસારં વિય વાસવસ્સ.

    Pahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ, masakkasāraṃ viya vāsavassa.

    ૧૩૮૨.

    1382.

    ‘‘મયૂરકોઞ્ચાગણસમ્પઘુટ્ઠં, દિજાભિઘુટ્ઠં દિજસઙ્ઘસેવિતં;

    ‘‘Mayūrakoñcāgaṇasampaghuṭṭhaṃ, dijābhighuṭṭhaṃ dijasaṅghasevitaṃ;

    નાનાસકુન્તાભિરુદં સુવઙ્ગણં 45, પુપ્ફાભિકિણ્ણં હિમવંવ પબ્બતં.

    Nānāsakuntābhirudaṃ suvaṅgaṇaṃ 46, pupphābhikiṇṇaṃ himavaṃva pabbataṃ.

    ૧૩૮૩.

    1383.

    ‘‘સો પુણ્ણકો વેપુલમાભિરૂહિ 47, સિલુચ્ચયં કિમ્પુરિસાનુચિણ્ણં;

    ‘‘So puṇṇako vepulamābhirūhi 48, siluccayaṃ kimpurisānuciṇṇaṃ;

    અન્વેસમાનો મણિરતનં ઉળારં, તમદ્દસા પબ્બતકૂટમજ્ઝે.

    Anvesamāno maṇiratanaṃ uḷāraṃ, tamaddasā pabbatakūṭamajjhe.

    ૧૩૮૪.

    1384.

    ‘‘દિસ્વા મણિં પભસ્સરં જાતિમન્તં 49, મનોહરં 50 મણિરતનં ઉળારં;

    ‘‘Disvā maṇiṃ pabhassaraṃ jātimantaṃ 51, manoharaṃ 52 maṇiratanaṃ uḷāraṃ;

    દદ્દલ્લમાનં યસસા યસસ્સિનં, ઓભાસતી વિજ્જુરિવન્તલિક્ખે.

    Daddallamānaṃ yasasā yasassinaṃ, obhāsatī vijjurivantalikkhe.

    ૧૩૮૫.

    1385.

    ‘‘તમગ્ગહી વેળુરિયં મહગ્ઘં, મનોહરં નામ મહાનુભાવં;

    ‘‘Tamaggahī veḷuriyaṃ mahagghaṃ, manoharaṃ nāma mahānubhāvaṃ;

    આજઞ્ઞમારુય્હ મનોમવણ્ણો, પક્કામિ વેહાયસમન્તલિક્ખે.

    Ājaññamāruyha manomavaṇṇo, pakkāmi vehāyasamantalikkhe.

    ૧૩૮૬.

    1386.

    ‘‘સો અગ્ગમા 53 નગરમિન્દપત્થં, ઓરુય્હુપાગચ્છિ સભં કુરૂનં;

    ‘‘So aggamā 54 nagaramindapatthaṃ, oruyhupāgacchi sabhaṃ kurūnaṃ;

    સમાગતે એકસતં સમગ્ગે, અવ્હેત્થ યક્ખો અવિકમ્પમાનો.

    Samāgate ekasataṃ samagge, avhettha yakkho avikampamāno.

    ૧૩૮૭.

    1387.

    ‘‘કો નીધ રઞ્ઞં વરમાભિજેતિ, કમાભિજેય્યામ વરદ્ધનેન 55;

    ‘‘Ko nīdha raññaṃ varamābhijeti, kamābhijeyyāma varaddhanena 56;

    કમનુત્તરં રતનવરં જિનામ, કો વાપિ નો જેતિ વરદ્ધનેન’’.

    Kamanuttaraṃ ratanavaraṃ jināma, ko vāpi no jeti varaddhanena’’.

    ૧૩૮૮.

    1388.

    ‘‘કુહિં નુ રટ્ઠે તવ જાતિભૂમિ, ન કોરબ્યસ્સેવ વચો તવેદં;

    ‘‘Kuhiṃ nu raṭṭhe tava jātibhūmi, na korabyasseva vaco tavedaṃ;

    અભીતોસિ 57 નો વણ્ણનિભાય સબ્બે, અક્ખાહિ મે નામઞ્ચ બન્ધવે ચ’’.

    Abhītosi 58 no vaṇṇanibhāya sabbe, akkhāhi me nāmañca bandhave ca’’.

    ૧૩૮૯.

    1389.

    ‘‘કચ્ચાયનો માણવકોસ્મિ રાજ, અનૂનનામો ઇતિ મવ્હયન્તિ;

    ‘‘Kaccāyano māṇavakosmi rāja, anūnanāmo iti mavhayanti;

    અઙ્ગેસુ મે ઞાતયો બન્ધવા ચ, અક્ખેન દેવસ્મિ ઇધાનુપત્તો’’.

    Aṅgesu me ñātayo bandhavā ca, akkhena devasmi idhānupatto’’.

    ૧૩૯૦.

    1390.

    ‘‘કિં માણવસ્સ રતનાનિ અત્થિ, યે તં જિનન્તો હરે અક્ખધુત્તો;

    ‘‘Kiṃ māṇavassa ratanāni atthi, ye taṃ jinanto hare akkhadhutto;

    બહૂનિ રઞ્ઞો રતનાનિ અત્થિ, તે ત્વં દલિદ્દો કથમવ્હયેસિ’’.

    Bahūni rañño ratanāni atthi, te tvaṃ daliddo kathamavhayesi’’.

    ૧૩૯૧.

    1391.

    ‘‘મનોહરો નામ મણી મમાયં, મનોહરં મણિરતનં ઉળારં;

    ‘‘Manoharo nāma maṇī mamāyaṃ, manoharaṃ maṇiratanaṃ uḷāraṃ;

    ઇમઞ્ચ આજઞ્ઞમમિત્તતાપનં, એતં મે જિનિત્વા હરે અક્ખધુત્તો’’.

    Imañca ājaññamamittatāpanaṃ, etaṃ me jinitvā hare akkhadhutto’’.

    ૧૩૯૨.

    1392.

    ‘‘એકો મણી માણવ કિં કરિસ્સતિ, આજાનિયેકો પન કિં કરિસ્સતિ;

    ‘‘Eko maṇī māṇava kiṃ karissati, ājāniyeko pana kiṃ karissati;

    બહૂનિ રઞ્ઞો મણિરતનાનિ અત્થિ, આજાનિયા વાતજવા અનપ્પકા’’.

    Bahūni rañño maṇiratanāni atthi, ājāniyā vātajavā anappakā’’.

    દોહળકણ્ડં નામ.

    Dohaḷakaṇḍaṃ nāma.

    મણિકણ્ડં

    Maṇikaṇḍaṃ

    ૧૩૯૩.

    1393.

    ‘‘ઇદઞ્ચ મે મણિરતનં, પસ્સ ત્વં દ્વિપદુત્તમ;

    ‘‘Idañca me maṇiratanaṃ, passa tvaṃ dvipaduttama;

    ઇત્થીનં વિગ્ગહા ચેત્થ, પુરિસાનઞ્ચ વિગ્ગહા.

    Itthīnaṃ viggahā cettha, purisānañca viggahā.

    ૧૩૯૪.

    1394.

    ‘‘મિગાનં વિગ્ગહા ચેત્થ, સકુણાનઞ્ચ વિગ્ગહા;

    ‘‘Migānaṃ viggahā cettha, sakuṇānañca viggahā;

    નાગરાજા સુપણ્ણા ચ 59, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Nāgarājā supaṇṇā ca 60, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૩૯૫.

    1395.

    ‘‘હત્થાનીકં રથાનીકં, અસ્સે પત્તી ચ વમ્મિને 61;

    ‘‘Hatthānīkaṃ rathānīkaṃ, asse pattī ca vammine 62;

    ચતુરઙ્ગિનિમં સેનં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Caturaṅginimaṃ senaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૩૯૬.

    1396.

    ‘‘હત્થારોહે અનીકટ્ઠે, રથિકે પત્તિકારકે;

    ‘‘Hatthārohe anīkaṭṭhe, rathike pattikārake;

    બલગ્ગાનિ વિયૂળ્હાનિ 63, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Balaggāni viyūḷhāni 64, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૩૯૭.

    1397.

    ‘‘પુરં ઉદ્ધાપસમ્પન્નં 65, બહુપાકારતોરણં;

    ‘‘Puraṃ uddhāpasampannaṃ 66, bahupākāratoraṇaṃ;

    સિઙ્ઘાટકેસુ ભૂમિયો, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Siṅghāṭakesu bhūmiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૩૯૮.

    1398.

    ‘‘એસિકા પરિખાયો ચ, પલિખં અગ્ગળાનિ ચ;

    ‘‘Esikā parikhāyo ca, palikhaṃ aggaḷāni ca;

    અટ્ટાલકે ચ દ્વારે ચ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Aṭṭālake ca dvāre ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૩૯૯.

    1399.

    ‘‘પસ્સ તોરણમગ્ગેસુ, નાનાદિજા ગણા બહૂ;

    ‘‘Passa toraṇamaggesu, nānādijā gaṇā bahū;

    હંસા કોઞ્ચા મયૂરા ચ, ચક્કવાકા ચ કુક્કુહા.

    Haṃsā koñcā mayūrā ca, cakkavākā ca kukkuhā.

    ૧૪૦૦.

    1400.

    ‘‘કુણાલકા બહૂ ચિત્રા, સિખણ્ડી જીવજીવકા;

    ‘‘Kuṇālakā bahū citrā, sikhaṇḍī jīvajīvakā;

    નાનાદિજગણાકિણ્ણં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Nānādijagaṇākiṇṇaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૧.

    1401.

    ‘‘પસ્સ નગરં સુપાકારં, અબ્ભુતં લોમહંસનં;

    ‘‘Passa nagaraṃ supākāraṃ, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;

    સમુસ્સિતધજં રમ્મં, સોણ્ણવાલુકસન્થતં.

    Samussitadhajaṃ rammaṃ, soṇṇavālukasanthataṃ.

    ૧૪૦૨.

    1402.

    ‘‘પસ્સેત્થ 67 પણ્ણસાલાયો, વિભત્તા ભાગસો મિતા;

    ‘‘Passettha 68 paṇṇasālāyo, vibhattā bhāgaso mitā;

    નિવેસને નિવેસે ચ, સન્ધિબ્યૂહે પથદ્ધિયો.

    Nivesane nivese ca, sandhibyūhe pathaddhiyo.

    ૧૪૦૩.

    1403.

    ‘‘પાનાગારે ચ સોણ્ડે ચ, સૂના 69 ઓદનિયા ઘરા;

    ‘‘Pānāgāre ca soṇḍe ca, sūnā 70 odaniyā gharā;

    વેસી ચ ગણિકાયો ચ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Vesī ca gaṇikāyo ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૪.

    1404.

    ‘‘માલાકારે ચ રજકે, ગન્ધિકે અથ દુસ્સિકે;

    ‘‘Mālākāre ca rajake, gandhike atha dussike;

    સુવણ્ણકારે મણિકારે, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Suvaṇṇakāre maṇikāre, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૫.

    1405.

    ‘‘આળારિકે ચ સૂદે ચ, નટનાટકગાયિનો;

    ‘‘Āḷārike ca sūde ca, naṭanāṭakagāyino;

    પાણિસ્સરે કુમ્ભથૂનિકે, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Pāṇissare kumbhathūnike, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૬.

    1406.

    ‘‘પસ્સ ભેરી મુદિઙ્ગા ચ, સઙ્ખા પણવદિન્દિમા;

    ‘‘Passa bherī mudiṅgā ca, saṅkhā paṇavadindimā;

    સબ્બઞ્ચ તાળાવચરં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Sabbañca tāḷāvacaraṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૭.

    1407.

    ‘‘સમ્મતાલઞ્ચ વીણઞ્ચ, નચ્ચગીતં સુવાદિતં;

    ‘‘Sammatālañca vīṇañca, naccagītaṃ suvāditaṃ;

    તૂરિયતાળિતસઙ્ઘુટ્ઠં , મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Tūriyatāḷitasaṅghuṭṭhaṃ , maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૮.

    1408.

    ‘‘લઙ્ઘિકા મુટ્ઠિકા ચેત્થ, માયાકારા ચ સોભિયા;

    ‘‘Laṅghikā muṭṭhikā cettha, māyākārā ca sobhiyā;

    વેતાલિકે 71 ચ જલ્લે ચ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Vetālike 72 ca jalle ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૦૯.

    1409.

    ‘‘સમજ્જા ચેત્થ વત્તન્તિ, આકિણ્ણા નરનારિભિ;

    ‘‘Samajjā cettha vattanti, ākiṇṇā naranāribhi;

    મઞ્ચાતિમઞ્ચે ભૂમિયો, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Mañcātimañce bhūmiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૧૦.

    1410.

    ‘‘પસ્સ મલ્લે સમજ્જસ્મિં, ફોટેન્તે 73 દિગુણં ભુજં;

    ‘‘Passa malle samajjasmiṃ, phoṭente 74 diguṇaṃ bhujaṃ;

    નિહતે નિહતમાને ચ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Nihate nihatamāne ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૧૧.

    1411.

    ‘‘પસ્સ પબ્બતપાદેસુ, નાનામિગગણા બહૂ;

    ‘‘Passa pabbatapādesu, nānāmigagaṇā bahū;

    સીહા બ્યગ્ઘા વરાહા ચ, અચ્છકોકતરચ્છયો.

    Sīhā byagghā varāhā ca, acchakokataracchayo.

    ૧૪૧૨.

    1412.

    ‘‘પલાસાદા ગવજા ચ, મહિંસા રોહિતા રુરૂ;

    ‘‘Palāsādā gavajā ca, mahiṃsā rohitā rurū;

    એણેય્યા ચ વરાહા 75 ચ, ગણિનો નીક 76 સૂકરા.

    Eṇeyyā ca varāhā 77 ca, gaṇino nīka 78 sūkarā.

    ૧૪૧૩.

    1413.

    ‘‘કદલિમિગા બહૂ ચિત્રા, બિળારા સસકણ્ટકા;

    ‘‘Kadalimigā bahū citrā, biḷārā sasakaṇṭakā;

    નાનામિગગણાકિણ્ણં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Nānāmigagaṇākiṇṇaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૧૪.

    1414.

    ‘‘નજ્જાયો સુપતિત્થાયો, સોણ્ણવાલુકસન્થતા;

    ‘‘Najjāyo supatitthāyo, soṇṇavālukasanthatā;

    અચ્છા સવન્તિ અમ્બૂનિ, મચ્છગુમ્બનિસેવિતા.

    Acchā savanti ambūni, macchagumbanisevitā.

    ૧૪૧૫.

    1415.

    ‘‘કુમ્ભીલા મકરા ચેત્થ, સુસુમારા ચ કચ્છપા;

    ‘‘Kumbhīlā makarā cettha, susumārā ca kacchapā;

    પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા 79 મુઞ્જરોહિતા.

    Pāṭhīnā pāvusā macchā, balajā 80 muñjarohitā.

    ૧૪૧૬.

    1416.

    ‘‘નાનાદિજગણાકિણ્ણા, નાનાદુમગણાયુતા;

    ‘‘Nānādijagaṇākiṇṇā, nānādumagaṇāyutā;

    વેળુરિયક-રોદાયો 81, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Veḷuriyaka-rodāyo 82, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૧૭.

    1417.

    ‘‘પસ્સેત્થ પોક્ખરણિયો, સુવિભત્તા ચતુદ્દિસા;

    ‘‘Passettha pokkharaṇiyo, suvibhattā catuddisā;

    નાનાદિજગણાકિણ્ણા, પુથુલોમનિસેવિતા.

    Nānādijagaṇākiṇṇā, puthulomanisevitā.

    ૧૪૧૮.

    1418.

    ‘‘સમન્તોદકસમ્પન્નં , મહિં સાગરકુણ્ડલં;

    ‘‘Samantodakasampannaṃ , mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ;

    ઉપેતં વનરાજેહિ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Upetaṃ vanarājehi, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૧૯.

    1419.

    ‘‘પુરતો વિદેહે પસ્સ, ગોયાનિયે ચ પચ્છતો;

    ‘‘Purato videhe passa, goyāniye ca pacchato;

    કુરુયો જમ્બુદીપઞ્ચ, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Kuruyo jambudīpañca, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૦.

    1420.

    ‘‘પસ્સ ચન્દં સૂરિયઞ્ચ, ઓભાસન્તે ચતુદ્દિસા;

    ‘‘Passa candaṃ sūriyañca, obhāsante catuddisā;

    સિનેરું અનુપરિયન્તે, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Sineruṃ anupariyante, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૧.

    1421.

    ‘‘સિનેરું હિમવન્તઞ્ચ, સાગરઞ્ચ મહીતલં 83;

    ‘‘Sineruṃ himavantañca, sāgarañca mahītalaṃ 84;

    ચત્તારો ચ મહારાજે, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Cattāro ca mahārāje, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૨.

    1422.

    ‘‘આરામે વનગુમ્બે ચ, પાટિયે 85 ચ સિલુચ્ચયે;

    ‘‘Ārāme vanagumbe ca, pāṭiye 86 ca siluccaye;

    રમ્મે કિમ્પુરિસાકિણ્ણે, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Ramme kimpurisākiṇṇe, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૩.

    1423.

    ‘‘ફારુસકં ચિત્તલતં, મિસ્સકં નન્દનં વનં;

    ‘‘Phārusakaṃ cittalataṃ, missakaṃ nandanaṃ vanaṃ;

    વેજયન્તઞ્ચ પાસાદં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Vejayantañca pāsādaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૪.

    1424.

    ‘‘સુધમ્મં તાવતિંસઞ્ચ, પારિછત્તઞ્ચ પુપ્ફિતં;

    ‘‘Sudhammaṃ tāvatiṃsañca, pārichattañca pupphitaṃ;

    એરાવણં નાગરાજં, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Erāvaṇaṃ nāgarājaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૫.

    1425.

    ‘‘પસ્સેત્થ દેવકઞ્ઞાયો, નભા વિજ્જુરિવુગ્ગતા;

    ‘‘Passettha devakaññāyo, nabhā vijjurivuggatā;

    નન્દને વિચરન્તિયો, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Nandane vicarantiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૬.

    1426.

    ‘‘પસ્સેત્થ દેવકઞ્ઞાયો, દેવપુત્તપલોભિની;

    ‘‘Passettha devakaññāyo, devaputtapalobhinī;

    દેવપુત્તે રમમાને 87, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Devaputte ramamāne 88, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૭.

    1427.

    ‘‘પરોસહસ્સપાસાદે, વેળુરિયફલસન્થતે;

    ‘‘Parosahassapāsāde, veḷuriyaphalasanthate;

    પજ્જલન્તે ચ 89 વણ્ણેન, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Pajjalante ca 90 vaṇṇena, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૮.

    1428.

    ‘‘તાવતિંસે ચ યામે ચ, તુસિતે ચાપિ નિમ્મિતે;

    ‘‘Tāvatiṃse ca yāme ca, tusite cāpi nimmite;

    પરનિમ્મિતવસવત્તિનો 91, મણિમ્હિ પસ્સ નિમ્મિતં.

    Paranimmitavasavattino 92, maṇimhi passa nimmitaṃ.

    ૧૪૨૯.

    1429.

    ‘‘પસ્સેત્થ પોક્ખરણિયો, વિપ્પસન્નોદિકા સુચી;

    ‘‘Passettha pokkharaṇiyo, vippasannodikā sucī;

    મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, પદુમુપ્પલકેહિ ચ.

    Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca.

    ૧૪૩૦.

    1430.

    ‘‘દસેત્થ રાજિયો સેતા, દસનીલા 93 મનોરમા;

    ‘‘Dasettha rājiyo setā, dasanīlā 94 manoramā;

    છ પિઙ્ગલા પન્નરસ, હલિદ્દા ચ ચતુદ્દસ.

    Cha piṅgalā pannarasa, haliddā ca catuddasa.

    ૧૪૩૧.

    1431.

    ‘‘વીસતિ તત્થ સોવણ્ણા, વીસતિ રજતામયા;

    ‘‘Vīsati tattha sovaṇṇā, vīsati rajatāmayā;

    ઇન્દગોપકવણ્ણાભા, તાવ દિસ્સન્તિ તિંસતિ.

    Indagopakavaṇṇābhā, tāva dissanti tiṃsati.

    ૧૪૩૨.

    1432.

    ‘‘દસેત્થ કાળિયો છચ્ચ, મઞ્જેટ્ઠા પન્નવીસતિ;

    ‘‘Dasettha kāḷiyo chacca, mañjeṭṭhā pannavīsati;

    મિસ્સા બન્ધુકપુપ્ફેહિ, નીલુપ્પલવિચિત્તિકા.

    Missā bandhukapupphehi, nīluppalavicittikā.

    ૧૪૩૩.

    1433.

    ‘‘એવં સબ્બઙ્ગસમ્પન્નં, અચ્ચિમન્તં પભસ્સરં;

    ‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, accimantaṃ pabhassaraṃ;

    ઓધિસુઙ્કં મહારાજ, પસ્સ ત્વં દ્વિપદુત્તમ’’.

    Odhisuṅkaṃ mahārāja, passa tvaṃ dvipaduttama’’.

    મણિકણ્ડં નામ.

    Maṇikaṇḍaṃ nāma.

    અક્ખકણ્ડં

    Akkhakaṇḍaṃ

    ૧૪૩૪.

    1434.

    ‘‘ઉપાગતં રાજ મુપેહિ લક્ખં, નેતાદિસં મણિરતનં તવત્થિ;

    ‘‘Upāgataṃ rāja mupehi lakkhaṃ, netādisaṃ maṇiratanaṃ tavatthi;

    ધમ્મેન જિસ્સામ 95 અસાહસેન, જિતો ચ નો ખિપ્પમવાકરોહિ.

    Dhammena jissāma 96 asāhasena, jito ca no khippamavākarohi.

    ૧૪૩૫.

    1435.

    ‘‘પઞ્ચાલ -પચ્ચુગ્ગત-સૂરસેન, મચ્છા 97 ચ મદ્દા સહ કેકકેભિ;

    ‘‘Pañcāla -paccuggata-sūrasena, macchā 98 ca maddā saha kekakebhi;

    પસ્સન્તુ નોતે અસઠેન યુદ્ધં, ન નો સભાયં ન કરોન્તિ કિઞ્ચિ’’.

    Passantu note asaṭhena yuddhaṃ, na no sabhāyaṃ na karonti kiñci’’.

    ૧૪૩૬.

    1436.

    ‘‘તે પાવિસું અક્ખમદેન મત્તા, રાજા કુરૂનં પુણ્ણકો ચાપિ યક્ખો;

    ‘‘Te pāvisuṃ akkhamadena mattā, rājā kurūnaṃ puṇṇako cāpi yakkho;

    રાજા કલિં વિચ્ચિનમગ્ગહેસિ, કટં અગ્ગહી પુણ્ણકો નામ યક્ખો.

    Rājā kaliṃ viccinamaggahesi, kaṭaṃ aggahī puṇṇako nāma yakkho.

    ૧૪૩૭.

    1437.

    ‘‘તે તત્થ જૂતે ઉભયે સમાગતે, રઞ્ઞં સકાસે સખીનઞ્ચ મજ્ઝે;

    ‘‘Te tattha jūte ubhaye samāgate, raññaṃ sakāse sakhīnañca majjhe;

    અજેસિ યક્ખો નરવીરસેટ્ઠં, તત્થપ્પનાદો તુમુલો બભૂવ’’.

    Ajesi yakkho naravīraseṭṭhaṃ, tatthappanādo tumulo babhūva’’.

    ૧૪૩૮.

    1438.

    ‘‘જયો મહારાજ પરાજયો ચ, આયૂહતં અઞ્ઞતરસ્સ હોતિ;

    ‘‘Jayo mahārāja parājayo ca, āyūhataṃ aññatarassa hoti;

    જનિન્દ જીનોસિ 99 વરદ્ધનેન, જિતો ચ મે ખિપ્પમવાકરોહિ’’.

    Janinda jīnosi 100 varaddhanena, jito ca me khippamavākarohi’’.

    ૧૪૩૯.

    1439.

    ‘‘હત્થી ગવસ્સા મણિકુણ્ડલા ચ, યઞ્ચાપિ મય્હં 101 રતનં પથબ્યા;

    ‘‘Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, yañcāpi mayhaṃ 102 ratanaṃ pathabyā;

    ગણ્હાહિ કચ્ચાન વરં ધનાનં, આદાય યેનિચ્છસિ તેન ગચ્છ’’.

    Gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ, ādāya yenicchasi tena gaccha’’.

    ૧૪૪૦.

    1440.

    ‘‘હત્થી ગવસ્સા મણિકુણ્ડલા ચ, યઞ્ચાપિ તુય્હં રતનં પથબ્યા;

    ‘‘Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, yañcāpi tuyhaṃ ratanaṃ pathabyā;

    તેસં વરો વિધુરો નામ કત્તા, સો મે જિતો તં મે અવાકરોહિ’’.

    Tesaṃ varo vidhuro nāma kattā, so me jito taṃ me avākarohi’’.

    ૧૪૪૧.

    1441.

    ‘‘અત્તા ચ મે સો સરણં ગતી ચ, દીપો ચ લેણો ચ પરાયણો ચ;

    ‘‘Attā ca me so saraṇaṃ gatī ca, dīpo ca leṇo ca parāyaṇo ca;

    અસન્તુલેય્યો મમ સો ધનેન, પાણેન મે સાદિસો એસ કત્તા’’.

    Asantuleyyo mama so dhanena, pāṇena me sādiso esa kattā’’.

    ૧૪૪૨.

    1442.

    ‘‘ચિરં વિવાદો મમ તુય્હઞ્ચસ્સ, કામઞ્ચ પુચ્છામ તમેવ ગન્ત્વા;

    ‘‘Ciraṃ vivādo mama tuyhañcassa, kāmañca pucchāma tameva gantvā;

    એસોવ નો વિવરતુ એતમત્થં, યં વક્ખતી હોતુ કથા 103 ઉભિન્નં’’.

    Esova no vivaratu etamatthaṃ, yaṃ vakkhatī hotu kathā 104 ubhinnaṃ’’.

    ૧૪૪૩.

    1443.

    ‘‘અદ્ધા હિ સચ્ચં ભણસિ, ન ચ માણવ સાહસં;

    ‘‘Addhā hi saccaṃ bhaṇasi, na ca māṇava sāhasaṃ;

    તમેવ ગન્ત્વા પુચ્છામ, તેન તુસ્સામુભો જના’’.

    Tameva gantvā pucchāma, tena tussāmubho janā’’.

    ૧૪૪૪.

    1444.

    ‘‘સચ્ચં નુ દેવા વિદહૂ કુરૂનં, ધમ્મે ઠિતં વિધુરં નામમચ્ચં;

    ‘‘Saccaṃ nu devā vidahū kurūnaṃ, dhamme ṭhitaṃ vidhuraṃ nāmamaccaṃ;

    દાસોસિ રઞ્ઞો ઉદ વાસિ ઞાતિ, વિધુરોતિ સઙ્ખા કતમાસિ લોકે’’.

    Dāsosi rañño uda vāsi ñāti, vidhuroti saṅkhā katamāsi loke’’.

    ૧૪૪૫.

    1445.

    ‘‘આમાયદાસાપિ ભવન્તિ હેકે, ધનેન કીતાપિ ભવન્તિ દાસા;

    ‘‘Āmāyadāsāpi bhavanti heke, dhanena kītāpi bhavanti dāsā;

    સયમ્પિ હેકે ઉપયન્તિ દાસા, ભયા પણુન્નાપિ ભવન્તિ દાસા.

    Sayampi heke upayanti dāsā, bhayā paṇunnāpi bhavanti dāsā.

    ૧૪૪૬.

    1446.

    ‘‘એતે નરાનં ચતુરોવ દાસા, અદ્ધા હિ યોનિતો અહમ્પિ જાતો;

    ‘‘Ete narānaṃ caturova dāsā, addhā hi yonito ahampi jāto;

    ભવો ચ રઞ્ઞો અભવો ચ રઞ્ઞો, દાસાહં દેવસ્સ પરમ્પિ ગન્ત્વા;

    Bhavo ca rañño abhavo ca rañño, dāsāhaṃ devassa parampi gantvā;

    ધમ્મેન મં માણવ તુય્હ દજ્જા’’.

    Dhammena maṃ māṇava tuyha dajjā’’.

    ૧૪૪૭.

    1447.

    ‘‘અયં 105 દુતીયો વિજયો મમજ્જ, પુટ્ઠો હિ કત્તા વિવરેત્થ 106 પઞ્હં;

    ‘‘Ayaṃ 107 dutīyo vijayo mamajja, puṭṭho hi kattā vivarettha 108 pañhaṃ;

    અધમ્મરૂપો વત રાજસેટ્ઠો, સુભાસિતં નાનુજાનાસિ મય્હં’’.

    Adhammarūpo vata rājaseṭṭho, subhāsitaṃ nānujānāsi mayhaṃ’’.

    ૧૪૪૮.

    1448.

    ‘‘એવં ચે નો સો વિવરેત્થ પઞ્હં, દાસોહમસ્મિ ન ચ ખોસ્મિ ઞાતિ;

    ‘‘Evaṃ ce no so vivarettha pañhaṃ, dāsohamasmi na ca khosmi ñāti;

    ગણ્હાહિ કચ્ચાન વરં ધનાનં, આદાય યેનિચ્છસિ તેન ગચ્છ’’.

    Gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ, ādāya yenicchasi tena gaccha’’.

    અક્ખકણ્ડં નામ.

    Akkhakaṇḍaṃ nāma.

    ઘરાવાસપઞ્હા

    Gharāvāsapañhā

    ૧૪૪૯.

    1449.

    ‘‘વિધુર વસમાનાસ્સ, ગહટ્ઠસ્સ સકં ઘરં;

    ‘‘Vidhura vasamānāssa, gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ;

    ખેમા વુત્તિ કથં અસ્સ, કથન્નુ અસ્સ સઙ્ગહો.

    Khemā vutti kathaṃ assa, kathannu assa saṅgaho.

    ૧૪૫૦.

    1450.

    ‘‘અબ્યાબજ્ઝં 109 કથં અસ્સ, સચ્ચવાદી ચ માણવો;

    ‘‘Abyābajjhaṃ 110 kathaṃ assa, saccavādī ca māṇavo;

    અસ્મા લોકા પરં લોકં, કથં પેચ્ચ ન સોચતિ’’.

    Asmā lokā paraṃ lokaṃ, kathaṃ pecca na socati’’.

    ૧૪૫૧.

    1451.

    તં તત્થ ગતિમા ધિતિમા, મતિમા અત્થદસ્સિમા;

    Taṃ tattha gatimā dhitimā, matimā atthadassimā;

    સઙ્ખાતા 111 સબ્બધમ્માનં, વિધુરો એતદબ્રવિ.

    Saṅkhātā 112 sabbadhammānaṃ, vidhuro etadabravi.

    ૧૪૫૨.

    1452.

    ‘‘ન સાધારણદારસ્સ, ન ભુઞ્જે સાદુમેકકો;

    ‘‘Na sādhāraṇadārassa, na bhuñje sādumekako;

    ન સેવે લોકાયતિકં, નેતં પઞ્ઞાય વડ્ઢનં.

    Na seve lokāyatikaṃ, netaṃ paññāya vaḍḍhanaṃ.

    ૧૪૫૩.

    1453.

    ‘‘સીલવા વત્તસમ્પન્નો, અપ્પમત્તો વિચક્ખણો;

    ‘‘Sīlavā vattasampanno, appamatto vicakkhaṇo;

    નિવાતવુત્તિ અત્થદ્ધો, સુરતો સખિલો મુદુ.

    Nivātavutti atthaddho, surato sakhilo mudu.

    ૧૪૫૪.

    1454.

    ‘‘સઙ્ગહેતા ચ મિત્તાનં, સંવિભાગી વિધાનવા;

    ‘‘Saṅgahetā ca mittānaṃ, saṃvibhāgī vidhānavā;

    તપ્પેય્ય અન્નપાનેન, સદા સમણબ્રાહ્મણે.

    Tappeyya annapānena, sadā samaṇabrāhmaṇe.

    ૧૪૫૫.

    1455.

    ‘‘ધમ્મકામો સુતાધારો, ભવેય્ય પરિપુચ્છકો;

    ‘‘Dhammakāmo sutādhāro, bhaveyya paripucchako;

    સક્કચ્ચં પયિરુપાસેય્ય, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

    Sakkaccaṃ payirupāseyya, sīlavante bahussute.

    ૧૪૫૬.

    1456.

    ‘‘ઘરમાવસમાનસ્સ, ગહટ્ઠસ્સ સકં ઘરં;

    ‘‘Gharamāvasamānassa, gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ;

    ખેમા વુત્તિ સિયા એવં, એવં નુ અસ્સ સઙ્ગહો.

    Khemā vutti siyā evaṃ, evaṃ nu assa saṅgaho.

    ૧૪૫૭.

    1457.

    ‘‘અબ્યાબજ્ઝં સિયા એવં, સચ્ચવાદી ચ માણવો;

    ‘‘Abyābajjhaṃ siyā evaṃ, saccavādī ca māṇavo;

    અસ્મા લોકા પરં લોકં, એવં પેચ્ચ ન સોચતિ’’.

    Asmā lokā paraṃ lokaṃ, evaṃ pecca na socati’’.

    ઘરાવાસપઞ્હા નામ.

    Gharāvāsapañhā nāma.

    લક્ખણકણ્ડં

    Lakkhaṇakaṇḍaṃ

    ૧૪૫૮.

    1458.

    ‘‘એહિ દાનિ ગમિસ્સામ, દિન્નો નો ઇસ્સરેન મે;

    ‘‘Ehi dāni gamissāma, dinno no issarena me;

    મમેવત્થં 113 પટિપજ્જ, એસ ધમ્મો સનન્તનો’’.

    Mamevatthaṃ 114 paṭipajja, esa dhammo sanantano’’.

    ૧૪૫૯.

    1459.

    ‘‘જાનામિ માણવ તયાહમસ્મિ, દિન્નોહમસ્મિ તવ ઇસ્સરેન;

    ‘‘Jānāmi māṇava tayāhamasmi, dinnohamasmi tava issarena;

    તીહઞ્ચ તં વાસયેમુ અગારે, યેનદ્ધુના અનુસાસેમુ પુત્તે’’.

    Tīhañca taṃ vāsayemu agāre, yenaddhunā anusāsemu putte’’.

    ૧૪૬૦.

    1460.

    ‘‘તં મે તથા હોતુ વસેમુ તીહં, કુરુતં ભવજ્જ ઘરેસુ કિચ્ચં;

    ‘‘Taṃ me tathā hotu vasemu tīhaṃ, kurutaṃ bhavajja gharesu kiccaṃ;

    અનુસાસતં પુત્તદારે ભવજ્જ, યથા તયી પેચ્ચ 115 સુખી ભવેય્ય’’.

    Anusāsataṃ puttadāre bhavajja, yathā tayī pecca 116 sukhī bhaveyya’’.

    ૧૪૬૧.

    1461.

    ‘‘સાધૂતિ વત્વાન પહૂતકામો, પક્કામિ યક્ખો વિધુરેન સદ્ધિં;

    ‘‘Sādhūti vatvāna pahūtakāmo, pakkāmi yakkho vidhurena saddhiṃ;

    તં કુઞ્જરાજઞ્ઞહયાનુચિણ્ણં, પાવેક્ખિ અન્તેપુરમરિયસેટ્ઠો’’.

    Taṃ kuñjarājaññahayānuciṇṇaṃ, pāvekkhi antepuramariyaseṭṭho’’.

    ૧૪૬૨.

    1462.

    ‘‘કોઞ્ચં મયૂરઞ્ચ પિયઞ્ચ કેતં, ઉપાગમિ તત્થ સુરમ્મરૂપં;

    ‘‘Koñcaṃ mayūrañca piyañca ketaṃ, upāgami tattha surammarūpaṃ;

    પહૂતભક્ખં બહુઅન્નપાનં, મસક્કસારં વિય વાસવસ્સ’’.

    Pahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ, masakkasāraṃ viya vāsavassa’’.

    ૧૪૬૩.

    1463.

    ‘‘તત્થ નચ્ચન્તિ ગાયન્તિ, અવ્હાયન્તિ વરાવરં;

    ‘‘Tattha naccanti gāyanti, avhāyanti varāvaraṃ;

    અચ્છરા વિય દેવેસુ, નારિયો સમલઙ્કતા.

    Accharā viya devesu, nāriyo samalaṅkatā.

    ૧૪૬૪.

    1464.

    ‘‘સમઙ્ગિકત્વા પમદાહિ યક્ખં, અન્નેન પાનેન ચ ધમ્મપાલો;

    ‘‘Samaṅgikatvā pamadāhi yakkhaṃ, annena pānena ca dhammapālo;

    અત્થત્થ 117 મેવાનુવિચિન્તયન્તો, પાવેક્ખિ ભરિયાય તદા સકાસે.

    Atthattha 118 mevānuvicintayanto, pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.

    ૧૪૬૫.

    1465.

    ‘‘તં ચન્દનગન્ધરસાનુલિત્તં, સુવણ્ણજમ્બોનદનિક્ખસાદિસં;

    ‘‘Taṃ candanagandharasānulittaṃ, suvaṇṇajambonadanikkhasādisaṃ;

    ભરિયંવચા એહિ સુણોહિ ભોતિ, પુત્તાનિ આમન્તય તમ્બનેત્તે.

    Bhariyaṃvacā ehi suṇohi bhoti, puttāni āmantaya tambanette.

    ૧૪૬૬.

    1466.

    ‘‘સુત્વાન વાક્યં પતિનો અનુજ્જા 119, સુણિસંવચ તમ્બનખિં સુનેત્તં;

    ‘‘Sutvāna vākyaṃ patino anujjā 120, suṇisaṃvaca tambanakhiṃ sunettaṃ;

    આમન્તય વમ્મધરાનિ ચેતે, પુત્તાનિ ઇન્દીવરપુપ્ફસામે’’.

    Āmantaya vammadharāni cete, puttāni indīvarapupphasāme’’.

    ૧૪૬૭.

    1467.

    ‘‘તે આગતે મુદ્ધનિ ધમ્મપાલો, ચુમ્બિત્વા પુત્તે અવિકમ્પમાનો;

    ‘‘Te āgate muddhani dhammapālo, cumbitvā putte avikampamāno;

    આમન્તયિત્વાન અવોચ વાક્યં, દિન્નાહં રઞ્ઞા ઇધ માણવસ્સ.

    Āmantayitvāna avoca vākyaṃ, dinnāhaṃ raññā idha māṇavassa.

    ૧૪૬૮.

    1468.

    ‘‘તસ્સજ્જહં અત્તસુખી વિધેય્યો, આદાય યેનિચ્છતિ તેન ગચ્છતિ;

    ‘‘Tassajjahaṃ attasukhī vidheyyo, ādāya yenicchati tena gacchati;

    અહઞ્ચ વો સાસિતુમાગતોસ્મિ 121, કથં અહં અપરિત્તાય ગચ્છે.

    Ahañca vo sāsitumāgatosmi 122, kathaṃ ahaṃ aparittāya gacche.

    ૧૪૬૯.

    1469.

    ‘‘સચે વો રાજા કુરુરટ્ઠવાસી 123, જનસન્ધો પુચ્છેય્ય પહૂતકામો;

    ‘‘Sace vo rājā kururaṭṭhavāsī 124, janasandho puccheyya pahūtakāmo;

    કિમાભિજાનાથ પુરે પુરાણં, કિં વો પિતા અનુસાસે પુરત્થા.

    Kimābhijānātha pure purāṇaṃ, kiṃ vo pitā anusāse puratthā.

    ૧૪૭૦.

    1470.

    ‘‘સમાસના હોથ મયાવ સબ્બે, કોનીધ રઞ્ઞો અબ્ભતિકો મનુસ્સો;

    ‘‘Samāsanā hotha mayāva sabbe, konīdha rañño abbhatiko manusso;

    તમઞ્જલિં કરિય વદેથ એવં, મા હેવં દેવ ન હિ એસ ધમ્મો;

    Tamañjaliṃ kariya vadetha evaṃ, mā hevaṃ deva na hi esa dhammo;

    વિયગ્ઘરાજસ્સ નિહીનજચ્ચો, સમાસનો દેવ કથં ભવેય્ય’’.

    Viyaggharājassa nihīnajacco, samāsano deva kathaṃ bhaveyya’’.

    લક્ખણકણ્ડં 125 નામ.

    Lakkhaṇakaṇḍaṃ 126 nāma.

    રાજવસતિ

    Rājavasati

    ૧૪૭૧.

    1471.

    ‘‘સો ચ પુત્તે 127 અમચ્ચે ચ, ઞાતયો સુહદજ્જને;

    ‘‘So ca putte 128 amacce ca, ñātayo suhadajjane;

    અલીનમનસઙ્કપ્પો, વિધુરો એતદબ્રવિ.

    Alīnamanasaṅkappo, vidhuro etadabravi.

    ૧૪૭૨.

    1472.

    ‘‘એથય્યો 129 રાજવસતિં, નિસીદિત્વા સુણાથ મે;

    ‘‘Ethayyo 130 rājavasatiṃ, nisīditvā suṇātha me;

    યથા રાજકુલં પત્તો, યસં પોસો નિગચ્છતિ.

    Yathā rājakulaṃ patto, yasaṃ poso nigacchati.

    ૧૪૭૩.

    1473.

    ‘‘ન હિ રાજકુલં પત્તો, અઞ્ઞાતો લભતે યસં;

    ‘‘Na hi rājakulaṃ patto, aññāto labhate yasaṃ;

    નાસૂરો નાપિ દુમ્મેધો, નપ્પમત્તો કુદાચનં.

    Nāsūro nāpi dummedho, nappamatto kudācanaṃ.

    ૧૪૭૪.

    1474.

    ‘‘યદાસ્સ સીલં પઞ્ઞઞ્ચ, સોચેય્યં ચાધિગચ્છતિ;

    ‘‘Yadāssa sīlaṃ paññañca, soceyyaṃ cādhigacchati;

    અથ વિસ્સસતે ત્યમ્હિ, ગુય્હઞ્ચસ્સ ન રક્ખતિ.

    Atha vissasate tyamhi, guyhañcassa na rakkhati.

    ૧૪૭૫.

    1475.

    ‘‘તુલા યથા પગ્ગહિતા, સમદણ્ડા સુધારિતા;

    ‘‘Tulā yathā paggahitā, samadaṇḍā sudhāritā;

    અજ્ઝિટ્ઠો ન વિકમ્પેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Ajjhiṭṭho na vikampeyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૭૬.

    1476.

    ‘‘તુલા યથા પગ્ગહિતા, સમદણ્ડા સુધારિતા;

    ‘‘Tulā yathā paggahitā, samadaṇḍā sudhāritā;

    સબ્બાનિ અભિસમ્ભોન્તો, સ રાજવસતિં વસે.

    Sabbāni abhisambhonto, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૭૭.

    1477.

    ‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, રાજકિચ્ચેસુ પણ્ડિતો;

    ‘‘Divā vā yadi vā rattiṃ, rājakiccesu paṇḍito;

    અજ્ઝિટ્ઠો ન વિકમ્પેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Ajjhiṭṭho na vikampeyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૭૮.

    1478.

    ‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, રાજકિચ્ચેસુ પણ્ડિતો;

    ‘‘Divā vā yadi vā rattiṃ, rājakiccesu paṇḍito;

    સબ્બાનિ અભિસમ્ભોન્તો, સ રાજવસતિં વસે.

    Sabbāni abhisambhonto, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૭૯.

    1479.

    ‘‘યો ચસ્સ સુકતો મગ્ગો, રઞ્ઞો સુપ્પટિયાદિતો;

    ‘‘Yo cassa sukato maggo, rañño suppaṭiyādito;

    ન તેન વુત્તો ગચ્છેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Na tena vutto gaccheyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૦.

    1480.

    ‘‘ન રઞ્ઞો સદિસં 131 ભુઞ્જે, કામભોગે કુદાચનં;

    ‘‘Na rañño sadisaṃ 132 bhuñje, kāmabhoge kudācanaṃ;

    સબ્બત્થ પચ્છતો ગચ્છે, સ રાજવસતિં વસે.

    Sabbattha pacchato gacche, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૧.

    1481.

    ‘‘ન રઞ્ઞો સદિસં વત્થં, ન માલં ન વિલેપનં;

    ‘‘Na rañño sadisaṃ vatthaṃ, na mālaṃ na vilepanaṃ;

    આકપ્પં સરકુત્તિં વા, ન રઞ્ઞો સદિસમાચરે;

    Ākappaṃ sarakuttiṃ vā, na rañño sadisamācare;

    અઞ્ઞં કરેય્ય આકપ્પં, સ રાજવસતિં વસે.

    Aññaṃ kareyya ākappaṃ, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૨.

    1482.

    ‘‘કીળે રાજા અમચ્ચેહિ, ભરિયાહિ પરિવારિતો;

    ‘‘Kīḷe rājā amaccehi, bhariyāhi parivārito;

    નામચ્ચો રાજભરિયાસુ, ભાવં કુબ્બેથ પણ્ડિતો.

    Nāmacco rājabhariyāsu, bhāvaṃ kubbetha paṇḍito.

    ૧૪૮૩.

    1483.

    ‘‘અનુદ્ધતો અચપલો, નિપકો સંવુતિન્દ્રિયો;

    ‘‘Anuddhato acapalo, nipako saṃvutindriyo;

    મનોપણિધિસમ્પન્નો, સ રાજવસતિં વસે.

    Manopaṇidhisampanno, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૪.

    1484.

    ‘‘નાસ્સ ભરિયાહિ કીળેય્ય, ન મન્તેય્ય રહોગતો;

    ‘‘Nāssa bhariyāhi kīḷeyya, na manteyya rahogato;

    નાસ્સ કોસા ધનં ગણ્હે, સ રાજવસતિં વસે.

    Nāssa kosā dhanaṃ gaṇhe, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૫.

    1485.

    ‘‘ન નિદ્દં બહુ મઞ્ઞેય્ય 133, ન મદાય સુરં પિવે;

    ‘‘Na niddaṃ bahu maññeyya 134, na madāya suraṃ pive;

    નાસ્સ દાયે મિગે હઞ્ઞે, સ રાજવસતિં વસે.

    Nāssa dāye mige haññe, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૬.

    1486.

    ‘‘નાસ્સ પીઠં ન પલ્લઙ્કં, ન કોચ્છં ન નાવં 135 રથં;

    ‘‘Nāssa pīṭhaṃ na pallaṅkaṃ, na kocchaṃ na nāvaṃ 136 rathaṃ;

    સમ્મતોમ્હીતિ આરૂહે, સ રાજવસતિં વસે.

    Sammatomhīti ārūhe, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૮૭.

    1487.

    ‘‘નાતિદૂરે ભજે 137 રઞ્ઞો, નાચ્ચાસન્ને વિચક્ખણો;

    ‘‘Nātidūre bhaje 138 rañño, nāccāsanne vicakkhaṇo;

    સમ્મુખઞ્ચસ્સ તિટ્ઠેય્ય, સન્દિસ્સન્તો સભત્તુનો.

    Sammukhañcassa tiṭṭheyya, sandissanto sabhattuno.

    ૧૪૮૮.

    1488.

    ‘‘ન વે 139 રાજા સખા હોતિ, ન રાજા હોતિ મેથુનો;

    ‘‘Na ve 140 rājā sakhā hoti, na rājā hoti methuno;

    ખિપ્પં કુજ્ઝન્તિ રાજાનો, સૂકેન’ક્ખીવ ઘટ્ટિતં.

    Khippaṃ kujjhanti rājāno, sūkena’kkhīva ghaṭṭitaṃ.

    ૧૪૮૯.

    1489.

    ‘‘ન પૂજિતો મઞ્ઞમાનો, મેધાવી પણ્ડિતો નરો;

    ‘‘Na pūjito maññamāno, medhāvī paṇḍito naro;

    ફરુસં પતિમન્તેય્ય, રાજાનં પરિસંગતં.

    Pharusaṃ patimanteyya, rājānaṃ parisaṃgataṃ.

    ૧૪૯૦.

    1490.

    ‘‘લદ્ધદ્વારો લભે દ્વારં 141, નેવ રાજૂસુ વિસ્સસે;

    ‘‘Laddhadvāro labhe dvāraṃ 142, neva rājūsu vissase;

    અગ્ગીવ સંયતો તિટ્ઠે 143, સ રાજવસતિં વસે.

    Aggīva saṃyato tiṭṭhe 144, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૯૧.

    1491.

    ‘‘પુત્તં વા ભાતરં વા સં, સમ્પગ્ગણ્હાતિ ખત્તિયો;

    ‘‘Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ, sampaggaṇhāti khattiyo;

    ગામેહિ નિગમેહિ વા, રટ્ઠેહિ જનપદેહિ વા;

    Gāmehi nigamehi vā, raṭṭhehi janapadehi vā;

    તુણ્હીભૂતો ઉપેક્ખેય્ય, ન ભણે છેકપાપકં.

    Tuṇhībhūto upekkheyya, na bhaṇe chekapāpakaṃ.

    ૧૪૯૨.

    1492.

    ‘‘હત્થારોહે અનીકટ્ઠે, રથિકે પત્તિકારકે;

    ‘‘Hatthārohe anīkaṭṭhe, rathike pattikārake;

    તેસં કમ્માવદાનેન 145, રાજા વડ્ઢેતિ વેતનં;

    Tesaṃ kammāvadānena 146, rājā vaḍḍheti vetanaṃ;

    ન તેસં અન્તરા ગચ્છે, સ રાજવસતિં વસે.

    Na tesaṃ antarā gacche, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૯૩.

    1493.

    ‘‘ચાપોવૂનુદરો ધીરો 147, વંસોવાપિ પકમ્પયે;

    ‘‘Cāpovūnudaro dhīro 148, vaṃsovāpi pakampaye;

    પટિલોમં ન વત્તેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Paṭilomaṃ na vatteyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૯૪.

    1494.

    ‘‘ચાપોવૂનુદરો અસ્સ, મચ્છોવસ્સ અજિવ્હવા 149;

    ‘‘Cāpovūnudaro assa, macchovassa ajivhavā 150;

    અપ્પાસી નિપકો સૂરો, સ રાજવસતિં વસે.

    Appāsī nipako sūro, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૯૫.

    1495.

    ‘‘ન બાળ્હં ઇત્થિં ગચ્છેય્ય, સમ્પસ્સં તેજસઙ્ખયં;

    ‘‘Na bāḷhaṃ itthiṃ gaccheyya, sampassaṃ tejasaṅkhayaṃ;

    કાસં સાસં દરં બલ્યં, ખીણમેધો નિગચ્છતિ.

    Kāsaṃ sāsaṃ daraṃ balyaṃ, khīṇamedho nigacchati.

    ૧૪૯૬.

    1496.

    ‘‘નાતિવેલં પભાસેય્ય, ન તુણ્હી સબ્બદા સિયા;

    ‘‘Nātivelaṃ pabhāseyya, na tuṇhī sabbadā siyā;

    અવિકિણ્ણં મિતં વાચં, પત્તે કાલે ઉદીરયે.

    Avikiṇṇaṃ mitaṃ vācaṃ, patte kāle udīraye.

    ૧૪૯૭.

    1497.

    ‘‘અક્કોધનો અસઙ્ઘટ્ટો, સચ્ચો સણ્હો અપેસુણો;

    ‘‘Akkodhano asaṅghaṭṭo, sacco saṇho apesuṇo;

    સમ્ફં ગિરં ન ભાસેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Samphaṃ giraṃ na bhāseyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૪૯૮.

    1498.

    151 ‘‘માતાપેત્તિભરો અસ્સ, કુલે જેટ્ઠાપચાયિકો;

    152 ‘‘Mātāpettibharo assa, kule jeṭṭhāpacāyiko;

    સણ્હો સખિલસમ્ભાસો 153, સ રાજવસતિં વસે 154.

    Saṇho sakhilasambhāso 155, sa rājavasatiṃ vase 156.

    ૧૪૯૯.

    1499.

    ‘‘વિનીતો સિપ્પવા દન્તો, કતત્તો નિયતો મુદુ;

    ‘‘Vinīto sippavā danto, katatto niyato mudu;

    અપ્પમત્તો સુચિ દક્ખો, સ રાજવસતિં વસે.

    Appamatto suci dakkho, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૦.

    1500.

    ‘‘નિવાતવુત્તિ વુદ્ધેસુ, સપ્પતિસ્સો સગારવો;

    ‘‘Nivātavutti vuddhesu, sappatisso sagāravo;

    સુરતો સુખસંવાસો, સ રાજવસતિં વસે.

    Surato sukhasaṃvāso, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૧.

    1501.

    ‘‘આરકા પરિવજ્જેય્ય, સહિતું પહિતં જનં;

    ‘‘Ārakā parivajjeyya, sahituṃ pahitaṃ janaṃ;

    ભત્તારઞ્ઞેવુદિક્ખેય્ય, ન ચ અઞ્ઞસ્સ રાજિનો.

    Bhattāraññevudikkheyya, na ca aññassa rājino.

    ૧૫૦૨.

    1502.

    ‘‘સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે;

    ‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;

    સક્કચ્ચં પયિરુપાસેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Sakkaccaṃ payirupāseyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૩.

    1503.

    ‘‘સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે;

    ‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;

    સક્કચ્ચં અનુવાસેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Sakkaccaṃ anuvāseyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૪.

    1504.

    ‘‘સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે;

    ‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;

    તપ્પેય્ય અન્નપાનેન, સ રાજવસતિં વસે.

    Tappeyya annapānena, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૫.

    1505.

    ‘‘સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે;

    ‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;

    આસજ્જ પઞ્ઞે સેવેથ, આકઙ્ખં વુદ્ધિમત્તનો.

    Āsajja paññe sevetha, ākaṅkhaṃ vuddhimattano.

    ૧૫૦૬.

    1506.

    ‘‘દિન્નપુબ્બં ન હાપેય્ય, દાનં સમણબ્રાહ્મણે;

    ‘‘Dinnapubbaṃ na hāpeyya, dānaṃ samaṇabrāhmaṇe;

    ન ચ કિઞ્ચિ નિવારેય્ય, દાનકાલે વણિબ્બકે.

    Na ca kiñci nivāreyya, dānakāle vaṇibbake.

    ૧૫૦૭.

    1507.

    ‘‘પઞ્ઞવા બુદ્ધિસમ્પન્નો, વિધાનવિધિકોવિદો;

    ‘‘Paññavā buddhisampanno, vidhānavidhikovido;

    કાલઞ્ઞૂ સમયઞ્ઞૂ ચ, સ રાજવસતિં વસે.

    Kālaññū samayaññū ca, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૮.

    1508.

    ‘‘ઉટ્ઠાતા કમ્મધેય્યેસુ, અપ્પમત્તો વિચક્ખણો;

    ‘‘Uṭṭhātā kammadheyyesu, appamatto vicakkhaṇo;

    સુસંવિહીતકમ્મન્તો, સ રાજવસતિં વસે.

    Susaṃvihītakammanto, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૦૯.

    1509.

    ‘‘ખલં સાલં પસું ખેત્તં, ગન્તા ચસ્સ અભિક્ખણં;

    ‘‘Khalaṃ sālaṃ pasuṃ khettaṃ, gantā cassa abhikkhaṇaṃ;

    મિતં ધઞ્ઞં નિધાપેય્ય, મિતંવ પાચયે ઘરે.

    Mitaṃ dhaññaṃ nidhāpeyya, mitaṃva pācaye ghare.

    ૧૫૧૦.

    1510.

    ‘‘પુત્તં વા ભાતરં વા સં, સીલેસુ અસમાહિતં;

    ‘‘Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ, sīlesu asamāhitaṃ;

    અનઙ્ગવા હિ તે બાલા, યથા પેતા તથેવ તે;

    Anaṅgavā hi te bālā, yathā petā tatheva te;

    ચોળઞ્ચ નેસં પિણ્ડઞ્ચ, આસીનાનં પદાપયે.

    Coḷañca nesaṃ piṇḍañca, āsīnānaṃ padāpaye.

    ૧૫૧૧.

    1511.

    ‘‘દાસે કમ્મકરે પેસ્સે, સીલેસુ સુસમાહિતે;

    ‘‘Dāse kammakare pesse, sīlesu susamāhite;

    દક્ખે ઉટ્ઠાનસમ્પન્ને, આધિપચ્ચમ્હિ ઠાપયે.

    Dakkhe uṭṭhānasampanne, ādhipaccamhi ṭhāpaye.

    ૧૫૧૨.

    1512.

    ‘‘સીલવા ચ અલોલો 157 ચ, અનુરક્ખો 158 ચ રાજિનો;

    ‘‘Sīlavā ca alolo 159 ca, anurakkho 160 ca rājino;

    આવી રહો હિતો તસ્સ, સ રાજવસતિં વસે.

    Āvī raho hito tassa, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૧૩.

    1513.

    ‘‘છન્દઞ્ઞૂ રાજિનો ચસ્સ, ચિત્તટ્ઠો અસ્સ રાજિનો;

    ‘‘Chandaññū rājino cassa, cittaṭṭho assa rājino;

    અસઙ્કુસકવુત્તિ’સ્સ, સ રાજવસતિં વસે.

    Asaṅkusakavutti’ssa, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૧૪.

    1514.

    ‘‘ઉચ્છાદયે ચ ન્હાપયે 161, ધોવે પાદે અધોસિરં;

    ‘‘Ucchādaye ca nhāpaye 162, dhove pāde adhosiraṃ;

    આહતોપિ ન કુપ્પેય્ય, સ રાજવસતિં વસે.

    Āhatopi na kuppeyya, sa rājavasatiṃ vase.

    ૧૫૧૫.

    1515.

    ‘‘કુમ્ભમ્પઞ્જલિં કરિયા 163, ચાટઞ્ચાપિ 164 પદક્ખિણં;

    ‘‘Kumbhampañjaliṃ kariyā 165, cāṭañcāpi 166 padakkhiṇaṃ;

    કિમેવ સબ્બકામાનં, દાતારં ધીરમુત્તમં.

    Kimeva sabbakāmānaṃ, dātāraṃ dhīramuttamaṃ.

    ૧૫૧૬.

    1516.

    ‘‘યો દેતિ સયનં વત્થં, યાનં આવસથં ઘરં;

    ‘‘Yo deti sayanaṃ vatthaṃ, yānaṃ āvasathaṃ gharaṃ;

    પજ્જુન્નોરિવ ભૂતાનિ, ભોગેહિ અભિવસ્સતિ.

    Pajjunnoriva bhūtāni, bhogehi abhivassati.

    ૧૫૧૭.

    1517.

    ‘‘એસય્યો રાજવસતિ, વત્તમાનો યથા નરો;

    ‘‘Esayyo rājavasati, vattamāno yathā naro;

    આરાધયતિ રાજાનં, પૂજં લભતિ ભત્તુસુ’’.

    Ārādhayati rājānaṃ, pūjaṃ labhati bhattusu’’.

    રાજવસતિ નામ.

    Rājavasati nāma.

    અન્તરપેય્યાલં

    Antarapeyyālaṃ

    ૧૫૧૮.

    1518.

    ‘‘એવં સમનુસાસિત્વા, ઞાતિસઙ્ઘં વિચક્ખણો;

    ‘‘Evaṃ samanusāsitvā, ñātisaṅghaṃ vicakkhaṇo;

    પરિકિણ્ણો સુહદેહિ, રાજાનમુપસઙ્કમિ.

    Parikiṇṇo suhadehi, rājānamupasaṅkami.

    ૧૫૧૯.

    1519.

    ‘‘વન્દિત્વા સિરસા પાદે, કત્વા ચ નં પદક્ખિણં;

    ‘‘Vanditvā sirasā pāde, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;

    વિધુરો અવચ રાજાનં, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં.

    Vidhuro avaca rājānaṃ, paggahetvāna añjaliṃ.

    ૧૫૨૦.

    1520.

    ‘‘અયં મં માણવો નેતિ, કત્તુકામો 167 યથામતિ;

    ‘‘Ayaṃ maṃ māṇavo neti, kattukāmo 168 yathāmati;

    ઞાતીનત્થં પવક્ખામિ, તં સુણોહિ અરિન્દમ.

    Ñātīnatthaṃ pavakkhāmi, taṃ suṇohi arindama.

    ૧૫૨૧.

    1521.

    ‘‘પુત્તે ચ મે ઉદિક્ખેસિ, યઞ્ચ મઞ્ઞં ઘરે ધનં;

    ‘‘Putte ca me udikkhesi, yañca maññaṃ ghare dhanaṃ;

    યથા પેચ્ચ 169 ન હાયેથ, ઞાતિસઙ્ઘો મયી ગતે.

    Yathā pecca 170 na hāyetha, ñātisaṅgho mayī gate.

    ૧૫૨૨.

    1522.

    ‘‘યથેવ ખલતી ભૂમ્યા, ભૂમ્યાયેવ પતિટ્ઠતિ;

    ‘‘Yatheva khalatī bhūmyā, bhūmyāyeva patiṭṭhati;

    એવેતં ખલિતં મય્હં, એતં પસ્સામિ અચ્ચયં’’.

    Evetaṃ khalitaṃ mayhaṃ, etaṃ passāmi accayaṃ’’.

    ૧૫૨૩.

    1523.

    ‘‘સક્કા ન ગન્તું ઇતિ મય્હ હોતિ, છેત્વા 171 વધિત્વા ઇધ કાતિયાનં;

    ‘‘Sakkā na gantuṃ iti mayha hoti, chetvā 172 vadhitvā idha kātiyānaṃ;

    ઇધેવ હોહી ઇતિ મય્હ રુચ્ચતિ, મા ત્વં અગા ઉત્તમભૂરિપઞ્ઞ’’.

    Idheva hohī iti mayha ruccati, mā tvaṃ agā uttamabhūripañña’’.

    ૧૫૨૪.

    1524.

    ‘‘મા હેવધમ્મેસુ મનં પણીદહિ, અત્થે ચ ધમ્મે ચ યુત્તો ભવસ્સુ;

    ‘‘Mā hevadhammesu manaṃ paṇīdahi, atthe ca dhamme ca yutto bhavassu;

    ધિરત્થુ કમ્મં અકુસલં અનરિયં, યં કત્વા પચ્છા નિરયં વજેય્ય.

    Dhiratthu kammaṃ akusalaṃ anariyaṃ, yaṃ katvā pacchā nirayaṃ vajeyya.

    ૧૫૨૫.

    1525.

    ‘‘નેવેસ ધમ્મો ન પુનેત 173 કિચ્ચં, અયિરો હિ દાસસ્સ જનિન્દ ઇસ્સરો;

    ‘‘Nevesa dhammo na puneta 174 kiccaṃ, ayiro hi dāsassa janinda issaro;

    ઘાતેતું ઝાપેતું અથોપિ હન્તું, ન ચ મય્હ કોધત્થિ વજામિ ચાહં’’.

    Ghātetuṃ jhāpetuṃ athopi hantuṃ, na ca mayha kodhatthi vajāmi cāhaṃ’’.

    ૧૫૨૬.

    1526.

    ‘‘જેટ્ઠપુત્તં ઉપગુય્હ, વિનેય્ય હદયે દરં;

    ‘‘Jeṭṭhaputtaṃ upaguyha, vineyya hadaye daraṃ;

    અસ્સુપુણ્ણેહિ નેત્તેહિ, પાવિસી સો મહાઘરં’’.

    Assupuṇṇehi nettehi, pāvisī so mahāgharaṃ’’.

    ૧૫૨૭.

    1527.

    ‘‘સાલાવ સમ્મપતિતા 175, માલુતેન પમદ્દિતા;

    ‘‘Sālāva sammapatitā 176, mālutena pamadditā;

    સેન્તિ પુત્તા ચ દારા ચ, વિધુરસ્સ નિવેસને.

    Senti puttā ca dārā ca, vidhurassa nivesane.

    ૧૫૨૮.

    1528.

    ‘‘ઇત્થિસહસ્સં ભરિયાનં, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, વિધુરસ્સ નિવેસને.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.

    ૧૫૨૯.

    1529.

    ‘‘ઓરોધા ચ કુમારા ચ, વેસિયાના ચ બ્રાહ્મણા;

    ‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, વિધુરસ્સ નિવેસને.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.

    ૧૫૩૦.

    1530.

    ‘‘હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;

    ‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, વિધુરસ્સ નિવેસને.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.

    ૧૫૩૧.

    1531.

    ‘‘સમાગતા જાનપદા, નેગમા ચ સમાગતા;

    ‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, વિધુરસ્સ નિવેસને.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.

    ૧૫૩૨.

    1532.

    ‘‘ઇત્થિસહસ્સં ભરિયાનં, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, કસ્મા નો વિજહિસ્સસિ.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.

    ૧૫૩૩.

    1533.

    ‘‘ઓરોધા ચ કુમારા ચ, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Orodhā ca kumārā ca, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, કસ્મા નો વિજહિસ્સસિ.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.

    ૧૫૩૪.

    1534.

    ‘‘હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, કસ્મા નો વિજહિસ્સસિ.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.

    ૧૫૩૫.

    1535.

    ‘‘સમાગતા જાનપદા, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Samāgatā jānapadā, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, કસ્મા નો વિજહિસ્સસિ’’.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi’’.

    ૧૫૩૬.

    1536.

    ‘‘કત્વા ઘરેસુ કિચ્ચાનિ, અનુસાસિત્વા સકં જનં;

    ‘‘Katvā gharesu kiccāni, anusāsitvā sakaṃ janaṃ;

    મિત્તામચ્ચે ચ ભચ્ચે ચ 177, પુત્તદારે ચ બન્ધવે.

    Mittāmacce ca bhacce ca 178, puttadāre ca bandhave.

    ૧૫૩૭.

    1537.

    ‘‘કમ્મન્તં સંવિધેત્વાન, આચિક્ખિત્વા ઘરે ધનં;

    ‘‘Kammantaṃ saṃvidhetvāna, ācikkhitvā ghare dhanaṃ;

    નિધિઞ્ચ ઇણદાનઞ્ચ, પુણ્ણકં એતદબ્રવિ.

    Nidhiñca iṇadānañca, puṇṇakaṃ etadabravi.

    ૧૫૩૮.

    1538.

    ‘‘અવસી તુવં મય્હ તીહં અગારે, કતાનિ કિચ્ચાનિ ઘરેસુ મય્હં;

    ‘‘Avasī tuvaṃ mayha tīhaṃ agāre, katāni kiccāni gharesu mayhaṃ;

    અનુસાસિતા પુત્તદારા મયા ચ, કરોમ કચ્ચાન 179 યથામતિં તે’’.

    Anusāsitā puttadārā mayā ca, karoma kaccāna 180 yathāmatiṃ te’’.

    ૧૫૩૯.

    1539.

    ‘‘સચે હિ કત્તે અનુસાસિતા તે, પુત્તા ચ દારા અનુજીવિનો ચ;

    ‘‘Sace hi katte anusāsitā te, puttā ca dārā anujīvino ca;

    હન્દેહિ દાની તરમાનરૂપો, દીઘો હિ અદ્ધાપિ અયં પુરત્થા.

    Handehi dānī taramānarūpo, dīgho hi addhāpi ayaṃ puratthā.

    ૧૫૪૦.

    1540.

    ‘‘અછમ્ભિતોવ 181 ગણ્હાહિ, આજાનેય્યસ્સ વાલધિં;

    ‘‘Achambhitova 182 gaṇhāhi, ājāneyyassa vāladhiṃ;

    ઇદં પચ્છિમકં તુય્હં, જીવલોકસ્સ દસ્સનં’’.

    Idaṃ pacchimakaṃ tuyhaṃ, jīvalokassa dassanaṃ’’.

    ૧૫૪૧.

    1541.

    ‘‘સોહં કિસ્સ નુ ભાયિસ્સં, યસ્સ મે નત્થિ દુક્કટં;

    ‘‘Sohaṃ kissa nu bhāyissaṃ, yassa me natthi dukkaṭaṃ;

    કાયેન વાચા મનસા, યેન ગચ્છેય્ય દુગ્ગતિં’’.

    Kāyena vācā manasā, yena gaccheyya duggatiṃ’’.

    ૧૫૪૨.

    1542.

    ‘‘સો અસ્સરાજા વિધુરં વહન્તો, પક્કામિ વેહાયસમન્તલિક્ખે;

    ‘‘So assarājā vidhuraṃ vahanto, pakkāmi vehāyasamantalikkhe;

    સાખાસુ સેલેસુ અસજ્જમાનો, કાલાગિરિં ખિપ્પમુપાગમાસિ’’.

    Sākhāsu selesu asajjamāno, kālāgiriṃ khippamupāgamāsi’’.

    ૧૫૪૩.

    1543.

    ‘‘ઇત્થિસહસ્સં ભરિયાનં, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, યક્ખો બ્રાહ્મણવણ્ણેન;

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, yakkho brāhmaṇavaṇṇena;

    વિધુરં આદાય ગચ્છતિ.

    Vidhuraṃ ādāya gacchati.

    ૧૫૪૪.

    1544.

    ‘‘સમાગતા જાનપદા, નેગમા ચ સમાગતા;

    ‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, યક્ખો બ્રાહ્મણવણ્ણેન;

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, yakkho brāhmaṇavaṇṇena;

    વિધુરં આદાય ગચ્છતિ.

    Vidhuraṃ ādāya gacchati.

    ૧૫૪૫.

    1545.

    ‘‘ઇત્થિસહસ્સં ભરિયાનં, દાસિસત્તસતાનિ ચ;

    ‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, પણ્ડિતો સો કુહિં ગતો.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, paṇḍito so kuhiṃ gato.

    ૧૫૪૬.

    1546.

    ‘‘સમાગતા જાનપદા, નેગમા ચ સમાગતા;

    ‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;

    બાહા પગ્ગય્હ પક્કન્દું, પણ્ડિતો સો કુહિં ગતો’’.

    Bāhā paggayha pakkanduṃ, paṇḍito so kuhiṃ gato’’.

    ૧૫૪૭.

    1547.

    ‘‘સચે સો સત્તરત્તેન, નાગચ્છિસ્સતિ પણ્ડિતો;

    ‘‘Sace so sattarattena, nāgacchissati paṇḍito;

    સબ્બે અગ્ગિં પવેક્ખામ 183, નત્થત્થો જીવિતેન નો’’.

    Sabbe aggiṃ pavekkhāma 184, natthattho jīvitena no’’.

    ૧૫૪૮.

    1548.

    ‘‘પણ્ડિતો ચ વિયત્તો ચ, વિભાવી ચ વિચક્ખણો;

    ‘‘Paṇḍito ca viyatto ca, vibhāvī ca vicakkhaṇo;

    ખિપ્પં મોચિય અત્તાનં, મા ભાયિત્થાગમિસ્સતિ’’ 185.

    Khippaṃ mociya attānaṃ, mā bhāyitthāgamissati’’ 186.

    અન્તરપેય્યાલં નામ.

    Antarapeyyālaṃ nāma.

    સાધુનરધમ્મકણ્ડં

    Sādhunaradhammakaṇḍaṃ

    ૧૫૪૯.

    1549.

    ‘‘સો તત્થ ગન્ત્વાન વિચિન્તયન્તો, ઉચ્ચાવચા ચેતનકા 187 ભવન્તિ;

    ‘‘So tattha gantvāna vicintayanto, uccāvacā cetanakā 188 bhavanti;

    નયિમસ્સ જીવેન મમત્થિ કિઞ્ચિ, હન્ત્વાનિમં હદયમાનયિસ્સં’’ 189.

    Nayimassa jīvena mamatthi kiñci, hantvānimaṃ hadayamānayissaṃ’’ 190.

    ૧૫૫૦.

    1550.

    ‘‘સો તત્થ ગન્ત્વા પબ્બતન્તરસ્મિં 191, અન્તો પવિસિત્વાન પદુટ્ઠચિત્તો;

    ‘‘So tattha gantvā pabbatantarasmiṃ 192, anto pavisitvāna paduṭṭhacitto;

    અસંવુતસ્મિં જગતિપ્પદેસે, અધોસિરં ધારયિ કાતિયાનો.

    Asaṃvutasmiṃ jagatippadese, adhosiraṃ dhārayi kātiyāno.

    ૧૫૫૧.

    1551.

    ‘‘સો લમ્બમાનો નરકે પપાતે, મહબ્ભયે લોમહંસે વિદુગ્ગે;

    ‘‘So lambamāno narake papāte, mahabbhaye lomahaṃse vidugge;

    અસન્તસન્તો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠો, ઇચ્ચબ્રવિ પુણ્ણકં નામ યક્ખં.

    Asantasanto kurūnaṃ kattuseṭṭho, iccabravi puṇṇakaṃ nāma yakkhaṃ.

    ૧૫૫૨.

    1552.

    ‘‘અરિયાવકાસોસિ અનરિયરૂપો, અસઞ્ઞતો સઞ્ઞતસન્નિકાસો;

    ‘‘Ariyāvakāsosi anariyarūpo, asaññato saññatasannikāso;

    અચ્ચાહિતં કમ્મં કરોસિ લુદ્રં, ભાવે ચ તે કુસલં નત્થિ કિઞ્ચિ.

    Accāhitaṃ kammaṃ karosi ludraṃ, bhāve ca te kusalaṃ natthi kiñci.

    ૧૫૫૩.

    1553.

    ‘‘યં મં પપાતસ્મિં પપાતુમિચ્છસિ, કો નુ તવત્થો મરણેન મય્હં;

    ‘‘Yaṃ maṃ papātasmiṃ papātumicchasi, ko nu tavattho maraṇena mayhaṃ;

    અમાનુસસ્સેવ તવજ્જ વણ્ણો, આચિક્ખ મે ત્વં કતમાસિ દેવતા’’.

    Amānusasseva tavajja vaṇṇo, ācikkha me tvaṃ katamāsi devatā’’.

    ૧૫૫૪.

    1554.

    ‘‘યદિ તે સુતો પુણ્ણકો નામ યક્ખો, રઞ્ઞો કુવેરસ્સ હિ સો સજિબ્બો 193;

    ‘‘Yadi te suto puṇṇako nāma yakkho, rañño kuverassa hi so sajibbo 194;

    ભૂમિન્ધરો વરુણો નામ નાગો, બ્રહા સુચી વણ્ણબલૂપપન્નો.

    Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo, brahā sucī vaṇṇabalūpapanno.

    ૧૫૫૫.

    1555.

    ‘‘તસ્સાનુજં ધીતરં કામયામિ, ઇરન્ધતી નામ સા નાગકઞ્ઞા;

    ‘‘Tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāmi, irandhatī nāma sā nāgakaññā;

    તસ્સા સુમજ્ઝાય પિયાય હેતુ, પતારયિં તુય્હ વધાય ધીર’’.

    Tassā sumajjhāya piyāya hetu, patārayiṃ tuyha vadhāya dhīra’’.

    ૧૫૫૬.

    1556.

    ‘‘મા હેવ ત્વં 195 યક્ખ અહોસિ મૂળ્હો, નટ્ઠા બહૂ દુગ્ગહીતેન લોકે 196;

    ‘‘Mā heva tvaṃ 197 yakkha ahosi mūḷho, naṭṭhā bahū duggahītena loke 198;

    કિં તે સુમજ્ઝાય પિયાય કિચ્ચં, મરણેન મે ઇઙ્ઘ સુણોમિ 199 સબ્બં’’.

    Kiṃ te sumajjhāya piyāya kiccaṃ, maraṇena me iṅgha suṇomi 200 sabbaṃ’’.

    ૧૫૫૭.

    1557.

    ‘‘મહાનુભાવસ્સ મહોરગસ્સ, ધીતુકામો ઞાતિભતો 201 હમસ્મિ;

    ‘‘Mahānubhāvassa mahoragassa, dhītukāmo ñātibhato 202 hamasmi;

    તં યાચમાનં સસુરો અવોચ, યથા મમઞ્ઞિંસુ સુકામનીતં.

    Taṃ yācamānaṃ sasuro avoca, yathā mamaññiṃsu sukāmanītaṃ.

    ૧૫૫૮.

    1558.

    ‘‘દજ્જેમુ ખો તે સુતનું સુનેત્તં, સુચિમ્હિતં ચન્દનલિત્તગત્તં;

    ‘‘Dajjemu kho te sutanuṃ sunettaṃ, sucimhitaṃ candanalittagattaṃ;

    સચે તુવં હદયં પણ્ડિતસ્સ, ધમ્મેન લદ્ધા ઇધ માહરેસિ;

    Sace tuvaṃ hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māharesi;

    એતેન વિત્તેન કુમારિ લબ્ભા, નઞ્ઞં ધનં ઉત્તરિ પત્થયામ.

    Etena vittena kumāri labbhā, naññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma.

    ૧૫૫૯.

    1559.

    ‘‘એવં ન મૂળ્હોસ્મિ સુણોહિ કત્તે, ન ચાપિ મે દુગ્ગહિતત્થિ કિઞ્ચિ;

    ‘‘Evaṃ na mūḷhosmi suṇohi katte, na cāpi me duggahitatthi kiñci;

    હદયેન તે ધમ્મલદ્ધેન નાગા, ઇરન્ધતિં નાગકઞ્ઞં દદન્તિ.

    Hadayena te dhammaladdhena nāgā, irandhatiṃ nāgakaññaṃ dadanti.

    ૧૫૬૦.

    1560.

    ‘‘તસ્મા અહં તુય્હં વધાય યુત્તો, એવં મમત્થો મરણેન તુય્હં;

    ‘‘Tasmā ahaṃ tuyhaṃ vadhāya yutto, evaṃ mamattho maraṇena tuyhaṃ;

    ઇધેવ તં નરકે પાતયિત્વા, હન્ત્વાન તં હદયમાનયિસ્સં’’.

    Idheva taṃ narake pātayitvā, hantvāna taṃ hadayamānayissaṃ’’.

    ૧૫૬૧.

    1561.

    ‘‘ખિપ્પં મમં ઉદ્ધર કાતિયાન, હદયેન મે યદિ તે અત્થિ કિચ્ચં;

    ‘‘Khippaṃ mamaṃ uddhara kātiyāna, hadayena me yadi te atthi kiccaṃ;

    યે કેચિમે સાધુનરસ્સ ધમ્મા, સબ્બેવ તે પાતુકરોમિ અજ્જ’’.

    Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva te pātukaromi ajja’’.

    ૧૫૬૨.

    1562.

    ‘‘સો પુણ્ણકો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં, નગમુદ્ધનિ ખિપ્પં પતિટ્ઠપેત્વા;

    ‘‘So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nagamuddhani khippaṃ patiṭṭhapetvā;

    અસ્સત્થમાસીનં સમેક્ખિયાન, પરિપુચ્છિ કત્તારમનોમપઞ્ઞં.

    Assatthamāsīnaṃ samekkhiyāna, paripucchi kattāramanomapaññaṃ.

    ૧૫૬૩.

    1563.

    ‘‘સમુદ્ધતો મેસિ તુવં પપાતા, હદયેન તે અજ્જ મમત્થિ કિચ્ચં;

    ‘‘Samuddhato mesi tuvaṃ papātā, hadayena te ajja mamatthi kiccaṃ;

    યે કેચિમે સાધુનરસ્સ ધમ્મા, સબ્બેવ મે પાતુકરોહિ અજ્જ’’.

    Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva me pātukarohi ajja’’.

    ૧૫૬૪.

    1564.

    ‘‘સમુદ્ધતો ત્યસ્મિ અહં પપાતા, હદયેન મે યદિ તે અત્થિ કિચ્ચં;

    ‘‘Samuddhato tyasmi ahaṃ papātā, hadayena me yadi te atthi kiccaṃ;

    યે કેચિમે સાધુનરસ્સ ધમ્મા, સબ્બેવ તે પાતુકરોમિ અજ્જ’’.

    Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva te pātukaromi ajja’’.

    ૧૫૬૫.

    1565.

    ‘‘યાતાનુયાયી ચ ભવાહિ માણવ, અલ્લઞ્ચ 203 પાણિં પરિવજ્જયસ્સુ;

    ‘‘Yātānuyāyī ca bhavāhi māṇava, allañca 204 pāṇiṃ parivajjayassu;

    મા ચસ્સુ મિત્તેસુ કદાચિ દુબ્ભી, મા ચ વસં અસતીનં નિગચ્છે’’.

    Mā cassu mittesu kadāci dubbhī, mā ca vasaṃ asatīnaṃ nigacche’’.

    ૧૫૬૬.

    1566.

    ‘‘કથં નુ યાતં અનુયાયી હોતિ, અલ્લઞ્ચ પાણિં દહતે કથં સો;

    ‘‘Kathaṃ nu yātaṃ anuyāyī hoti, allañca pāṇiṃ dahate kathaṃ so;

    અસતી ચ કા કો પન મિત્તદુબ્ભો, અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં’’.

    Asatī ca kā ko pana mittadubbho, akkhāhi me pucchito etamatthaṃ’’.

    ૧૫૬૭.

    1567.

    ‘‘અસન્થુતં 205 નોપિ ચ દિટ્ઠપુબ્બં, યો આસનેનાપિ નિમન્તયેય્ય;

    ‘‘Asanthutaṃ 206 nopi ca diṭṭhapubbaṃ, yo āsanenāpi nimantayeyya;

    તસ્સેવ અત્થં પુરિસો કરેય્ય, યાતાનુયાયીતિ તમાહુ પણ્ડિતા.

    Tasseva atthaṃ puriso kareyya, yātānuyāyīti tamāhu paṇḍitā.

    ૧૫૬૮.

    1568.

    ‘‘યસ્સેકરત્તમ્પિ ઘરે વસેય્ય, યત્થન્નપાનં પુરિસો લભેય્ય;

    ‘‘Yassekarattampi ghare vaseyya, yatthannapānaṃ puriso labheyya;

    ન તસ્સ પાપં મનસાપિ ચિન્તયે, અદુબ્ભી પાણિં દહતે મિત્તદુબ્ભો.

    Na tassa pāpaṃ manasāpi cintaye, adubbhī pāṇiṃ dahate mittadubbho.

    ૧૫૬૯.

    1569.

    ‘‘યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

    ‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;

    ન તસ્સ સાખં ભઞ્જેય્ય, મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો.

    Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako.

    ૧૫૭૦.

    1570.

    ‘‘પુણ્ણમ્પિ ચેમં પથવિં ધનેન, દજ્જિત્થિયા પુરિસો સમ્મતાય;

    ‘‘Puṇṇampi cemaṃ pathaviṃ dhanena, dajjitthiyā puriso sammatāya;

    લદ્ધા ખણં અતિમઞ્ઞેય્ય તમ્પિ, તાસં વસં અસતીનં ન ગચ્છે.

    Laddhā khaṇaṃ atimaññeyya tampi, tāsaṃ vasaṃ asatīnaṃ na gacche.

    ૧૫૭૧.

    1571.

    ‘‘એવં ખો યાતં અનુયાયી હોતિ, અલ્લઞ્ચ પાણિં દહતે પુનેવં;

    ‘‘Evaṃ kho yātaṃ anuyāyī hoti, allañca pāṇiṃ dahate punevaṃ;

    અસતી ચ સા સો પન મિત્તદુબ્ભો, સો ધમ્મિકો હોતિ જહસ્સુ અધમ્મં’’.

    Asatī ca sā so pana mittadubbho, so dhammiko hoti jahassu adhammaṃ’’.

    સાધુનરધમ્મકણ્ડં નામ.

    Sādhunaradhammakaṇḍaṃ nāma.

    કાલાગિરિકણ્ડં

    Kālāgirikaṇḍaṃ

    ૧૫૭૨.

    1572.

    ‘‘અવસિં અહં તુય્હં તીહં અગારે, અન્નેન પાનેન ઉપટ્ઠિતોસ્મિ;

    ‘‘Avasiṃ ahaṃ tuyhaṃ tīhaṃ agāre, annena pānena upaṭṭhitosmi;

    મિત્તો મમાસી વિસજ્જામહં તં, કામં ઘરં ઉત્તમપઞ્ઞ ગચ્છ.

    Mitto mamāsī visajjāmahaṃ taṃ, kāmaṃ gharaṃ uttamapañña gaccha.

    ૧૫૭૩.

    1573.

    ‘‘અપિ હાયતુ નાગકુલા 207 અત્થો, અલમ્પિ મે નાગકઞ્ઞાય હોતુ;

    ‘‘Api hāyatu nāgakulā 208 attho, alampi me nāgakaññāya hotu;

    સો ત્વં સકેનેવ સુભાસિતેન, મુત્તોસિ મે અજ્જ વધાય પઞ્ઞ’’.

    So tvaṃ sakeneva subhāsitena, muttosi me ajja vadhāya pañña’’.

    ૧૫૭૪.

    1574.

    ‘‘હન્દ તુવં યક્ખ મમમ્પિ નેહિ, સસુરં તે 209 અત્થં મયિ ચરસ્સુ;

    ‘‘Handa tuvaṃ yakkha mamampi nehi, sasuraṃ te 210 atthaṃ mayi carassu;

    મયઞ્ચ નાગાધિપતિં વિમાનં, દક્ખેમુ નાગસ્સ અદિટ્ઠપુબ્બં’’.

    Mayañca nāgādhipatiṃ vimānaṃ, dakkhemu nāgassa adiṭṭhapubbaṃ’’.

    ૧૫૭૫.

    1575.

    ‘‘યં વે નરસ્સ અહિતાય અસ્સ, ન તં પઞ્ઞો અરહતિ દસ્સનાય;

    ‘‘Yaṃ ve narassa ahitāya assa, na taṃ pañño arahati dassanāya;

    અથ કેન વણ્ણેન અમિત્તગામં, તુવમિચ્છસિ ઉત્તમપઞ્ઞ ગન્તું’’.

    Atha kena vaṇṇena amittagāmaṃ, tuvamicchasi uttamapañña gantuṃ’’.

    ૧૫૭૬.

    1576.

    ‘‘અદ્ધા પજાનામિ અહમ્પિ એતં, ન તં પઞ્ઞો અરહતિ દસ્સનાય;

    ‘‘Addhā pajānāmi ahampi etaṃ, na taṃ pañño arahati dassanāya;

    પાપઞ્ચ મે નત્થિ કતં કુહિઞ્ચિ, તસ્મા ન સઙ્કે મરણાગમાય’’.

    Pāpañca me natthi kataṃ kuhiñci, tasmā na saṅke maraṇāgamāya’’.

    ૧૫૭૭.

    1577.

    ‘‘હન્દ ચ ઠાનં અતુલાનુભાવં, મયા સહ દક્ખસિ એહિ કત્તે;

    ‘‘Handa ca ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ, mayā saha dakkhasi ehi katte;

    યત્થચ્છતિ નચ્ચગીતેહિ નાગો, રાજા યથા વેસ્સવણો નળિઞ્ઞં 211.

    Yatthacchati naccagītehi nāgo, rājā yathā vessavaṇo naḷiññaṃ 212.

    ૧૫૭૮.

    1578.

    ‘‘તં નાગકઞ્ઞા ચરિતં ગણેન, નિકીળિતં નિચ્ચમહો ચ રત્તિં;

    ‘‘Taṃ nāgakaññā caritaṃ gaṇena, nikīḷitaṃ niccamaho ca rattiṃ;

    પહૂતમાલ્યં 213 બહુપુપ્ફછન્નં 214, ઓભાસતી વિજ્જુરિવન્તલિક્ખે.

    Pahūtamālyaṃ 215 bahupupphachannaṃ 216, obhāsatī vijjurivantalikkhe.

    ૧૫૭૯.

    1579.

    ‘‘અન્નેન પાનેન ઉપેતરૂપં, નચ્ચેહિ ગીતેહિ ચ વાદિતેહિ;

    ‘‘Annena pānena upetarūpaṃ, naccehi gītehi ca vāditehi;

    પરિપૂરં કઞ્ઞાહિ અલઙ્કતાહિ, ઉપસોભતિ વત્થપિલન્ધનેન 217.

    Paripūraṃ kaññāhi alaṅkatāhi, upasobhati vatthapilandhanena 218.

    ૧૫૮૦.

    1580.

    ‘‘સો પુણ્ણકો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં, નિસીદયી પચ્છતો આસનસ્મિં;

    ‘‘So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nisīdayī pacchato āsanasmiṃ;

    આદાય કત્તારમનોમપઞ્ઞં, ઉપાનયી ભવનં નાગરઞ્ઞો.

    Ādāya kattāramanomapaññaṃ, upānayī bhavanaṃ nāgarañño.

    ૧૫૮૧.

    1581.

    ‘‘પત્વાન ઠાનં અતુલાનુભાવં, અટ્ઠાસિ કત્તા પચ્છતો પુણ્ણકસ્સ;

    ‘‘Patvāna ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ, aṭṭhāsi kattā pacchato puṇṇakassa;

    સામગ્ગિ પેક્ખમાનો 219 નાગરાજા, પુબ્બેવ જામાતરમજ્ઝભાસથ’’.

    Sāmaggi pekkhamāno 220 nāgarājā, pubbeva jāmātaramajjhabhāsatha’’.

    ૧૫૮૨.

    1582.

    ‘‘યન્નુ તુવં અગમા મચ્ચલોકં, અન્વેસમાનો હદયં પણ્ડિતસ્સ;

    ‘‘Yannu tuvaṃ agamā maccalokaṃ, anvesamāno hadayaṃ paṇḍitassa;

    કચ્ચિ સમિદ્ધેન ઇધાનુપત્તો, આદાય કત્તારમનોમપઞ્ઞં’’.

    Kacci samiddhena idhānupatto, ādāya kattāramanomapaññaṃ’’.

    ૧૫૮૩.

    1583.

    ‘‘અયઞ્હિ સો આગતો યં ત્વમિચ્છસિ, ધમ્મેન લદ્ધો મમ ધમ્મપાલો;

    ‘‘Ayañhi so āgato yaṃ tvamicchasi, dhammena laddho mama dhammapālo;

    તં પસ્સથ સમ્મુખા 221 ભાસમાનં, સુખો હવે 222 સપ્પુરિસેહિ સઙ્ગમો’’.

    Taṃ passatha sammukhā 223 bhāsamānaṃ, sukho have 224 sappurisehi saṅgamo’’.

    કાલાગિરિકણ્ડં નામ.

    Kālāgirikaṇḍaṃ nāma.

    ૧૫૮૪.

    1584.

    ‘‘અદિટ્ઠપુબ્બં દિસ્વાન, મચ્ચો મચ્ચુભયટ્ટિતો 225;

    ‘‘Adiṭṭhapubbaṃ disvāna, macco maccubhayaṭṭito 226;

    બ્યમ્હિતો નાભિવાદેસિ, નયિદં પઞ્ઞવતામિવ’’.

    Byamhito nābhivādesi, nayidaṃ paññavatāmiva’’.

    ૧૫૮૫.

    1585.

    ‘‘ન ચમ્હિ બ્યમ્હિતો નાગ, ન ચ મચ્ચુભયટ્ટિતો;

    ‘‘Na camhi byamhito nāga, na ca maccubhayaṭṭito;

    ન વજ્ઝો અભિવાદેય્ય, વજ્ઝં વા નાભિવાદયે.

    Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.

    ૧૫૮૬.

    1586.

    ‘‘કથં નો અભિવાદેય્ય, અભિવાદાપયેથ વે;

    ‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;

    યં નરો હન્તુમિચ્છેય્ય, તં કમ્મં નુપપજ્જતિ’’.

    Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.

    ૧૫૮૭.

    1587.

    ‘‘એવમેતં યથા બ્રૂસિ, સચ્ચં ભાસસિ પણ્ડિત;

    ‘‘Evametaṃ yathā brūsi, saccaṃ bhāsasi paṇḍita;

    ન વજ્ઝો અભિવાદેય્ય, વજ્ઝં વા નાભિવાદયે.

    Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.

    ૧૫૮૮.

    1588.

    ‘‘કથં નો અભિવાદેય્ય, અભિવાદાપયેથ વે;

    ‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;

    યં નરો હન્તુમિચ્છેય્ય, તં કમ્મં નુપપજ્જતિ’’.

    Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.

    ૧૫૮૯.

    1589.

    ‘‘અસસ્સતં સસ્સતં નુ તવયિદં, ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ 227;

    ‘‘Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ, iddhījutībalavīriyūpapatti 228;

    પુચ્છામિ તં નાગરાજેતમત્થં, કથં નુ તે લદ્ધમિદં વિમાનં.

    Pucchāmi taṃ nāgarājetamatthaṃ, kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.

    ૧૫૯૦.

    1590.

    ‘‘અધિચ્ચલદ્ધં પરિણામજં તે, સયંકતં ઉદાહુ દેવેહિ દિન્નં;

    ‘‘Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajaṃ te, sayaṃkataṃ udāhu devehi dinnaṃ;

    અક્ખાહિ મે નાગરાજેતમત્થં, યથેવ તે લદ્ધમિદં વિમાનં.

    Akkhāhi me nāgarājetamatthaṃ, yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ.

    ૧૫૯૧.

    1591.

    ‘‘નાધિચ્ચલદ્ધં ન પરિણામજં મે, ન સયંકતં નાપિ દેવેહિ દિન્નં;

    ‘‘Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajaṃ me, na sayaṃkataṃ nāpi devehi dinnaṃ;

    સકેહિ કમ્મેહિ અપાપકેહિ, પુઞ્ઞેહિ મે લદ્ધમિદં વિમાનં’’.

    Sakehi kammehi apāpakehi, puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ’’.

    ૧૫૯૨.

    1592.

    ‘‘કિં તે વતં કિં પન બ્રહ્મચરિયં, કિસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

    ‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ, kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ, ઇદઞ્ચ તે નાગ મહાવિમાનં’’.

    Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca te nāga mahāvimānaṃ’’.

    ૧૫૯૩.

    1593.

    ‘‘અહઞ્ચ ભરિયા ચ મનુસ્સલોકે, સદ્ધા ઉભો દાનપતી અહુમ્હા;

    ‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke, saddhā ubho dānapatī ahumhā;

    ઓપાનભૂતં મે ઘરં તદાસિ, સન્તપ્પિતા સમણબ્રાહ્મણા ચ.

    Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi, santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.

    ૧૫૯૪.

    1594.

    ‘‘માલઞ્ચ ગન્ધઞ્ચ વિલેપનઞ્ચ, પદીપિયં સેય્યમુપસ્સયઞ્ચ;

    ‘‘Mālañca gandhañca vilepanañca, padīpiyaṃ seyyamupassayañca;

    અચ્છાદનં સાયનમન્નપાનં, સક્કચ્ચ દાનાનિ અદમ્હ તત્થ.

    Acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ, sakkacca dānāni adamha tattha.

    ૧૫૯૫.

    1595.

    ‘‘તં મે વતં તં પન બ્રહ્મચરિયં, તસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

    ‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ, tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ, ઇદઞ્ચ મે ધીર મહાવિમાનં’.

    Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca me dhīra mahāvimānaṃ’.

    ૧૫૯૬.

    1596.

    ‘‘એવં ચે તે લદ્ધમિદં વિમાનં, જાનાસિ પુઞ્ઞાનં ફલૂપપત્તિં;

    ‘‘Evaṃ ce te laddhamidaṃ vimānaṃ, jānāsi puññānaṃ phalūpapattiṃ;

    તસ્મા હિ ધમ્મં ચર અપ્પમત્તો, યથા વિમાનં પુન માવસેસિ’.

    Tasmā hi dhammaṃ cara appamatto, yathā vimānaṃ puna māvasesi’.

    ૧૫૯૭.

    1597.

    ‘‘નયિધ સન્તિ સમણબ્રાહ્મણા ચ, યેસન્નપાનાનિ દદેમુ કત્તે;

    ‘‘Nayidha santi samaṇabrāhmaṇā ca, yesannapānāni dademu katte;

    અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં, યથા વિમાનં પુન માવસેમ’’.

    Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, yathā vimānaṃ puna māvasema’’.

    ૧૫૯૮.

    1598.

    ‘‘ભોગી હિ તે સન્તિ ઇધૂપપન્ના, પુત્તા ચ દારા અનુજીવિનો ચ;

    ‘‘Bhogī hi te santi idhūpapannā, puttā ca dārā anujīvino ca;

    તેસુ તુવં વચસા કમ્મુના ચ, અસમ્પદુટ્ઠો ચ ભવાહિ નિચ્ચં.

    Tesu tuvaṃ vacasā kammunā ca, asampaduṭṭho ca bhavāhi niccaṃ.

    ૧૫૯૯.

    1599.

    ‘‘એવં તુવં નાગ અસમ્પદોસં, અનુપાલય વચસા કમ્મુના ચ;

    ‘‘Evaṃ tuvaṃ nāga asampadosaṃ, anupālaya vacasā kammunā ca;

    ઠત્વા ઇધ યાવતાયુકં વિમાને, ઉદ્ધં ઇતો ગચ્છસિ દેવલોકં’’.

    Ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne, uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ’’.

    ૧૬૦૦.

    1600.

    ‘‘અદ્ધા હિ સો સોચતિ રાજસેટ્ઠો, તયા વિના યસ્સ તુવં સજિબ્બો;

    ‘‘Addhā hi so socati rājaseṭṭho, tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo;

    દુક્ખૂપનીતોપિ તયા સમેચ્ચ, વિન્દેય્ય પોસો સુખમાતુરોપિ’’.

    Dukkhūpanītopi tayā samecca, vindeyya poso sukhamāturopi’’.

    ૧૬૦૧.

    1601.

    ‘‘અદ્ધા સતં ભાસસિ નાગ ધમ્મં, અનુત્તરં અત્થપદં સુચિણ્ણં;

    ‘‘Addhā sataṃ bhāsasi nāga dhammaṃ, anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ;

    એતાદિસિયાસુ હિ આપદાસુ, પઞ્ઞાયતે માદિસાનં વિસેસો’’.

    Etādisiyāsu hi āpadāsu, paññāyate mādisānaṃ viseso’’.

    ૧૬૦૨.

    1602.

    ‘‘અક્ખાહિ નો તાયં મુધા નુ લદ્ધો, અક્ખેહિ નો તાયં અજેસિ જૂતે;

    ‘‘Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho, akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte;

    ધમ્મેન લદ્ધો ઇતિ તાયમાહ 229, કથં નુ ત્વં હત્થમિમસ્સ માગતો’’.

    Dhammena laddho iti tāyamāha 230, kathaṃ nu tvaṃ hatthamimassa māgato’’.

    ૧૬૦૩.

    1603.

    ‘‘યો મિસ્સરો તત્થ અહોસિ રાજા, તમાયમક્ખેહિ અજેસિ જૂતે;

    ‘‘Yo missaro tattha ahosi rājā, tamāyamakkhehi ajesi jūte;

    સો મં જિતો રાજા ઇમસ્સદાસિ, ધમ્મેન લદ્ધોસ્મિ અસાહસેન.

    So maṃ jito rājā imassadāsi, dhammena laddhosmi asāhasena.

    ૧૬૦૪.

    1604.

    ‘‘મહોરગો અત્તમનો ઉદગ્ગો, સુત્વાન ધીરસ્સ સુભાસિતાનિ;

    ‘‘Mahorago attamano udaggo, sutvāna dhīrassa subhāsitāni;

    હત્થે ગહેત્વાન અનોમપઞ્ઞં, પાવેક્ખિ ભરિયાય તદા સકાસે.

    Hatthe gahetvāna anomapaññaṃ, pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.

    ૧૬૦૫.

    1605.

    ‘‘યેન ત્વં વિમલે પણ્ડુ, યેન ભત્તં ન રુચ્ચતિ;

    ‘‘Yena tvaṃ vimale paṇḍu, yena bhattaṃ na ruccati;

    ન ચ મે તાદિસો વણ્ણો, અયમેસો તમોનુદો.

    Na ca me tādiso vaṇṇo, ayameso tamonudo.

    ૧૬૦૬.

    1606.

    ‘‘યસ્સ તે હદયેનત્થો, આગતાયં પભઙ્કરો;

    ‘‘Yassa te hadayenattho, āgatāyaṃ pabhaṅkaro;

    તસ્સ વાક્યં નિસામેહિ, દુલ્લભં દસ્સનં પુન.

    Tassa vākyaṃ nisāmehi, dullabhaṃ dassanaṃ puna.

    ૧૬૦૭.

    1607.

    ‘‘દિસ્વાન તં વિમલા ભૂરિપઞ્ઞં, દસઙ્ગુલી અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વા;

    ‘‘Disvāna taṃ vimalā bhūripaññaṃ, dasaṅgulī añjaliṃ paggahetvā;

    હટ્ઠેન ભાવેન પતીતરૂપા, ઇચ્ચબ્રવિ કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં.

    Haṭṭhena bhāvena patītarūpā, iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.

    ૧૬૦૮.

    1608.

    ‘‘અદિટ્ઠપુબ્બં દિસ્વાન, મચ્ચો મચ્ચુભયટ્ટિતો;

    ‘‘Adiṭṭhapubbaṃ disvāna, macco maccubhayaṭṭito;

    બ્યમ્હિતો નાભિવાદેસિ, નયિદં પઞ્ઞવતામિવ’’.

    Byamhito nābhivādesi, nayidaṃ paññavatāmiva’’.

    ૧૬૦૯.

    1609.

    ‘‘ન ચમ્હિ બ્યમ્હિતો નાગિ, ન ચ મચ્ચુભયટ્ટિતો;

    ‘‘Na camhi byamhito nāgi, na ca maccubhayaṭṭito;

    ન વજ્ઝો અભિવાદેય્ય, વજ્ઝં વા નાભિવાદયે.

    Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.

    ૧૬૧૦.

    1610.

    ‘‘કથં નો અભિવાદેય્ય, અભિવાદાપયેથ વે;

    ‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;

    યં નરો હન્તુમિચ્છેય્ય, તં કમ્મં નુપપજ્જતિ’’.

    Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.

    ૧૬૧૧.

    1611.

    ‘‘એવમેતં યથા બ્રૂસિ, સચ્ચં ભાસસિ પણ્ડિત;

    ‘‘Evametaṃ yathā brūsi, saccaṃ bhāsasi paṇḍita;

    ન વજ્ઝો અભિવાદેય્ય, વજ્ઝં વા નાભિવાદયે.

    Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.

    ૧૬૧૨.

    1612.

    ‘‘કથં નો અભિવાદેય્ય, અભિવાદાપયેથ વે;

    ‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;

    યં નરો હન્તુમિચ્છેય્ય, તં કમ્મં નુપપજ્જતિ’’.

    Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.

    ૧૬૧૩.

    1613.

    ‘‘અસસ્સતં સસ્સતં નુ તવયિદં, ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ;

    ‘‘Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ, iddhījutībalavīriyūpapatti;

    પુચ્છામિ તં નાગકઞ્ઞેતમત્થં, કથં નુ તે લદ્ધમિદં વિમાનં.

    Pucchāmi taṃ nāgakaññetamatthaṃ, kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.

    ૧૬૧૪.

    1614.

    ‘‘અધિચ્ચલદ્ધં પરિણામજં તે, સયંકતં ઉદાહુ દેવેહિ દિન્નં;

    ‘‘Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajaṃ te, sayaṃkataṃ udāhu devehi dinnaṃ;

    અક્ખાહિ મે નાગકઞ્ઞેતમત્થં, યથેવ તે લદ્ધમિદં વિમાનં’’.

    Akkhāhi me nāgakaññetamatthaṃ, yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ’’.

    ૧૬૧૫.

    1615.

    ‘‘નાધિચ્ચલદ્ધં ન પરિણામજં મે, ન સયં કતં નાપિ દેવેહિ દિન્નં;

    ‘‘Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajaṃ me, na sayaṃ kataṃ nāpi devehi dinnaṃ;

    સકેહિ કમ્મેહિ અપાપકેહિ, પુઞ્ઞેહિ મે લદ્ધમિદં વિમાનં’’.

    Sakehi kammehi apāpakehi, puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ’’.

    ૧૬૧૬.

    1616.

    ‘‘કિં તે વતં કિં પન બ્રહ્મચરિયં, કિસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

    ‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ, kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ, ઇદઞ્ચ તે નાગિ મહાવિમાનં’’.

    Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca te nāgi mahāvimānaṃ’’.

    ૧૬૧૭.

    1617.

    ‘‘અહઞ્ચ ખો સામિકો ચાપિ મય્હં, સદ્ધા ઉભો દાનપતી અહુમ્હા;

    ‘‘Ahañca kho sāmiko cāpi mayhaṃ, saddhā ubho dānapatī ahumhā;

    ઓપાનભૂતં મે ઘરં તદાસિ, સન્તપ્પિતા સમણબ્રાહ્મણા ચ.

    Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi, santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.

    ૧૬૧૮.

    1618.

    ‘‘માલઞ્ચ ગન્ધઞ્ચ વિલેપનઞ્ચ, પદીપિયં સેય્યમુપસ્સયઞ્ચ;

    ‘‘Mālañca gandhañca vilepanañca, padīpiyaṃ seyyamupassayañca;

    અચ્છાદનં સાયનમન્નપાનં, સક્કચ્ચં દાનાનિ અદમ્હ તત્થ.

    Acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ, sakkaccaṃ dānāni adamha tattha.

    ૧૬૧૯.

    1619.

    ‘‘તં મે વતં તં પન બ્રહ્મચરિયં, તસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

    ‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ, tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ઇદ્ધીજુતીબલવીરિયૂપપત્તિ , ઇદઞ્ચ મે ધીર મહાવિમાનં’’.

    Iddhījutībalavīriyūpapatti , idañca me dhīra mahāvimānaṃ’’.

    ૧૬૨૦.

    1620.

    ‘‘એવં ચે તે લદ્ધમિદં વિમાનં, જાનાસિ પુઞ્ઞાનં ફલૂપપત્તિં;

    ‘‘Evaṃ ce te laddhamidaṃ vimānaṃ, jānāsi puññānaṃ phalūpapattiṃ;

    તસ્મા હિ ધમ્મં ચર અપ્પમત્તા, યથા વિમાનં પુન માવસેસિ’’.

    Tasmā hi dhammaṃ cara appamattā, yathā vimānaṃ puna māvasesi’’.

    ૧૬૨૧.

    1621.

    ‘‘નયિધ સન્તિ સમણબ્રાહ્મણા ચ, યેસન્નપાનાનિ દદેમુ કત્તે;

    ‘‘Nayidha santi samaṇabrāhmaṇā ca, yesannapānāni dademu katte;

    અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં, યથા વિમાનં પુન માવસેમ’’.

    Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, yathā vimānaṃ puna māvasema’’.

    ૧૬૨૨.

    1622.

    ‘‘ભોગી હિ તે સન્તિ ઇધૂપપન્ના, પુત્તા ચ દારા અનુજીવિનો ચ;

    ‘‘Bhogī hi te santi idhūpapannā, puttā ca dārā anujīvino ca;

    તેસુ તુવં વચસા કમ્મુના ચ, અસમ્પદુટ્ઠા ચ ભવાહિ નિચ્ચં.

    Tesu tuvaṃ vacasā kammunā ca, asampaduṭṭhā ca bhavāhi niccaṃ.

    ૧૬૨૩.

    1623.

    ‘‘એવં તુવં નાગિ અસમ્પદોસં, અનુપાલય વચસા કમ્મુના ચ;

    ‘‘Evaṃ tuvaṃ nāgi asampadosaṃ, anupālaya vacasā kammunā ca;

    ઠત્વા ઇધ યાવતાયુકં વિમાને, ઉદ્ધં ઇતો ગચ્છસિ દેવલોકં’’.

    Ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne, uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ’’.

    ૧૬૨૪.

    1624.

    ‘‘અદ્ધા હિ સો સોચતિ રાજસેટ્ઠો, તયા વિના યસ્સ તુવં સજિબ્બો;

    ‘‘Addhā hi so socati rājaseṭṭho, tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo;

    દુક્ખૂપનીતોપિ તયા સમેચ્ચ, વિન્દેય્ય પોસો સુખમાતુરોપિ’’.

    Dukkhūpanītopi tayā samecca, vindeyya poso sukhamāturopi’’.

    ૧૬૨૫.

    1625.

    ‘‘અદ્ધા સતં ભાસસિ નાગિ ધમ્મં, અનુત્તરં અત્થપદં સુચિણ્ણં;

    ‘‘Addhā sataṃ bhāsasi nāgi dhammaṃ, anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ;

    એતાદિસિયાસુ હિ આપદાસુ, પઞ્ઞાયતે માદિસાનં વિસેસો’’.

    Etādisiyāsu hi āpadāsu, paññāyate mādisānaṃ viseso’’.

    ૧૬૨૬.

    1626.

    ‘‘અક્ખાહિ નો તાયં મુધા નુ લદ્ધો, અક્ખેહિ નો તાયં અજેસિ જૂતે;

    ‘‘Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho, akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte;

    ધમ્મેન લદ્ધો ઇતિ તાયમાહ, કથં નુ ત્વં હત્થમિમસ્સ માગતો’’.

    Dhammena laddho iti tāyamāha, kathaṃ nu tvaṃ hatthamimassa māgato’’.

    ૧૬૨૭.

    1627.

    ‘‘યો મિસ્સરો તત્થ અહોસિ રાજા, તમાયમક્ખેહિ અજેસિ જૂતે;

    ‘‘Yo missaro tattha ahosi rājā, tamāyamakkhehi ajesi jūte;

    સો મં જિતો રાજા ઇમસ્સદાસિ, ધમ્મેન લદ્ધોસ્મિ અસાહસેન.

    So maṃ jito rājā imassadāsi, dhammena laddhosmi asāhasena.

    ૧૬૨૮.

    1628.

    ‘‘યથેવ વરુણો નાગો, પઞ્હં પુચ્છિત્થ પણ્ડિતં;

    ‘‘Yatheva varuṇo nāgo, pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ;

    તથેવ નાગકઞ્ઞાપિ, પઞ્હં પુચ્છિત્થ પણ્ડિતં.

    Tatheva nāgakaññāpi, pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ.

    ૧૬૨૯.

    1629.

    ‘‘યથેવ વરુણં નાગં, ધીરો તોસેસિ પુચ્છિતો;

    ‘‘Yatheva varuṇaṃ nāgaṃ, dhīro tosesi pucchito;

    તથેવ નાગકઞ્ઞમ્પિ, ધીરો તોસેસિ પુચ્છિતો.

    Tatheva nāgakaññampi, dhīro tosesi pucchito.

    ૧૬૩૦.

    1630.

    ‘‘ઉભોપિ તે અત્તમને વિદિત્વા, મહોરગં નાગકઞ્ઞઞ્ચ ધીરો 231;

    ‘‘Ubhopi te attamane viditvā, mahoragaṃ nāgakaññañca dhīro 232;

    અછમ્ભી અભીતો અલોમહટ્ઠો, ઇચ્ચબ્રવિ વરુણં નાગરાજાનં.

    Achambhī abhīto alomahaṭṭho, iccabravi varuṇaṃ nāgarājānaṃ.

    ૧૬૩૧.

    1631.

    ‘‘મા રોધયિ 233 નાગ આયાહમસ્મિ, યેન તવત્થો ઇદં સરીરં;

    ‘‘Mā rodhayi 234 nāga āyāhamasmi, yena tavattho idaṃ sarīraṃ;

    હદયેન મંસેન કરોહિ કિચ્ચં, સયં કરિસ્સામિ યથામતિ તે’’.

    Hadayena maṃsena karohi kiccaṃ, sayaṃ karissāmi yathāmati te’’.

    ૧૬૩૨.

    1632.

    ‘‘પઞ્ઞા હવે હદયં પણ્ડિતાનં, તે ત્યમ્હ પઞ્ઞાય મયં સુતુટ્ઠા;

    ‘‘Paññā have hadayaṃ paṇḍitānaṃ, te tyamha paññāya mayaṃ sutuṭṭhā;

    અનૂનનામો લભતજ્જ દારં, અજ્જેવ તં કુરુયો પાપયાતુ’’.

    Anūnanāmo labhatajja dāraṃ, ajjeva taṃ kuruyo pāpayātu’’.

    ૧૬૩૩.

    1633.

    ‘‘સ પુણ્ણકો અત્તમનો ઉદગ્ગો, ઇરન્ધતિં નાગકઞ્ઞં લભિત્વા;

    ‘‘Sa puṇṇako attamano udaggo, irandhatiṃ nāgakaññaṃ labhitvā;

    હટ્ઠેન ભાવેન પતીતરૂપો, ઇચ્ચબ્રવિ કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં.

    Haṭṭhena bhāvena patītarūpo, iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.

    ૧૬૩૪.

    1634.

    ‘‘ભરિયાય મં ત્વં અકરિ સમઙ્ગિં, અહઞ્ચ તે વિધુર કરોમિ કિચ્ચં;

    ‘‘Bhariyāya maṃ tvaṃ akari samaṅgiṃ, ahañca te vidhura karomi kiccaṃ;

    ઇદઞ્ચ તે મણિરતનં દદામિ, અજ્જેવ તં કુરુયો પાપયામિ’’.

    Idañca te maṇiratanaṃ dadāmi, ajjeva taṃ kuruyo pāpayāmi’’.

    ૧૬૩૫.

    1635.

    ‘‘અજેય્યમેસા તવ હોતુ મેત્તિ, ભરિયાય કચ્ચાન પિયાય સદ્ધિં;

    ‘‘Ajeyyamesā tava hotu metti, bhariyāya kaccāna piyāya saddhiṃ;

    આનન્દિ વિત્તો 235 સુમનો પતીતો, દત્વા મણિં મઞ્ચ નયિન્દપત્થં.

    Ānandi vitto 236 sumano patīto, datvā maṇiṃ mañca nayindapatthaṃ.

    ૧૬૩૬.

    1636.

    ‘‘સ પુણ્ણકો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં, નિસીદયી પુરતો આસનસ્મિં;

    ‘‘Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nisīdayī purato āsanasmiṃ;

    આદાય કત્તારમનોમપઞ્ઞં, ઉપાનયી નગરં ઇન્દપત્થં.

    Ādāya kattāramanomapaññaṃ, upānayī nagaraṃ indapatthaṃ.

    ૧૬૩૭.

    1637.

    ‘‘મનો મનુસ્સસ્સ યથાપિ ગચ્છે, તતોપિસ્સ ખિપ્પતરં 237 અહોસિ;

    ‘‘Mano manussassa yathāpi gacche, tatopissa khippataraṃ 238 ahosi;

    સ પુણ્ણકો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં, ઉપાનયી નગરં ઇન્દપત્થં’’.

    Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, upānayī nagaraṃ indapatthaṃ’’.

    ૧૬૩૮.

    1638.

    ‘‘એતિન્દપત્થં નગરં પદિસ્સતિ, રમ્માનિ ચ અમ્બવનાનિ ભાગસો;

    ‘‘Etindapatthaṃ nagaraṃ padissati, rammāni ca ambavanāni bhāgaso;

    અહઞ્ચ ભરિયાય સમઙ્ગિભૂતો, તુવઞ્ચ પત્તોસિ સકં નિકેતં’’.

    Ahañca bhariyāya samaṅgibhūto, tuvañca pattosi sakaṃ niketaṃ’’.

    ૧૬૩૯.

    1639.

    ‘‘સ પુણ્ણકો કુરૂનં કત્તુસેટ્ઠં, ઓરોપિય ધમ્મસભાય મજ્ઝે;

    ‘‘Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, oropiya dhammasabhāya majjhe;

    આજઞ્ઞમારુય્હ અનોમવણ્ણો, પક્કામિ વેહાયસમન્તલિક્ખે.

    Ājaññamāruyha anomavaṇṇo, pakkāmi vehāyasamantalikkhe.

    ૧૬૪૦.

    1640.

    ‘‘તં દિસ્વા રાજા પરમપ્પતીતો, ઉટ્ઠાય બાહાહિ પલિસ્સજિત્વા;

    ‘‘Taṃ disvā rājā paramappatīto, uṭṭhāya bāhāhi palissajitvā;

    અવિકમ્પયં ધમ્મસભાય મજ્ઝે, નિસીદયી પમુખમાસનસ્મિં’’.

    Avikampayaṃ dhammasabhāya majjhe, nisīdayī pamukhamāsanasmiṃ’’.

    ૧૬૪૧.

    1641.

    ‘‘ત્વં નો વિનેતાસિ રથંવ નદ્ધં, નન્દન્તિ તં કુરુયો દસ્સનેન;

    ‘‘Tvaṃ no vinetāsi rathaṃva naddhaṃ, nandanti taṃ kuruyo dassanena;

    અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં, કથં પમોક્ખો અહુ માણવસ્સ’’.

    Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, kathaṃ pamokkho ahu māṇavassa’’.

    ૧૬૪૨.

    1642.

    ‘‘યં માણવોત્યાભિવદી જનિન્દ, ન સો મનુસ્સો નરવીરસેટ્ઠ;

    ‘‘Yaṃ māṇavotyābhivadī janinda, na so manusso naravīraseṭṭha;

    યદિ તે સુતો પુણ્ણકો નામ યક્ખો, રઞ્ઞો કુવેરસ્સ હિ સો સજિબ્બો.

    Yadi te suto puṇṇako nāma yakkho, rañño kuverassa hi so sajibbo.

    ૧૬૪૩.

    1643.

    ‘‘ભૂમિન્ધરો વરુણો નામ નાગો, બ્રહા સુચી વણ્ણબલૂપપન્નો;

    ‘‘Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo, brahā sucī vaṇṇabalūpapanno;

    તસ્સાનુજં ધીતરં કામયાનો, ઇરન્ધતી નામ સા નાગકઞ્ઞા.

    Tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāno, irandhatī nāma sā nāgakaññā.

    ૧૬૪૪.

    1644.

    ‘‘તસ્સા સુમજ્ઝાય પિયાય હેતુ, પતારયિત્થ મરણાય મય્હં;

    ‘‘Tassā sumajjhāya piyāya hetu, patārayittha maraṇāya mayhaṃ;

    સો ચેવ ભરિયાય સમઙ્ગિભૂતો, અહઞ્ચ અનુઞ્ઞાતો મણિ ચ લદ્ધો’’.

    So ceva bhariyāya samaṅgibhūto, ahañca anuññāto maṇi ca laddho’’.

    ૧૬૪૫.

    1645.

    ‘‘રુક્ખો હિ મય્હં પદ્ધારે 239 સુજાતો, પઞ્ઞાક્ખન્ધો સીલમયસ્સ સાખા;

    ‘‘Rukkho hi mayhaṃ paddhāre 240 sujāto, paññākkhandho sīlamayassa sākhā;

    અત્થે ચ ધમ્મે ચ ઠિતો નિપાકો, ગવપ્ફલો હત્થિગવસ્સછન્નો.

    Atthe ca dhamme ca ṭhito nipāko, gavapphalo hatthigavassachanno.

    ૧૬૪૬.

    1646.

    ‘‘નચ્ચગીતતૂરિયાભિનાદિતે, ઉચ્છિજ્જ સેનં 241 પુરિસો અહાસિ;

    ‘‘Naccagītatūriyābhinādite, ucchijja senaṃ 242 puriso ahāsi;

    સો નો અયં આગતો સન્નિકેતં, રુક્ખસ્સિમસ્સાપચિતિં કરોથ.

    So no ayaṃ āgato sanniketaṃ, rukkhassimassāpacitiṃ karotha.

    ૧૬૪૭.

    1647.

    ‘‘યે કેચિ વિત્તા મમ પચ્ચયેન, સબ્બેવ તે પાતુકરોન્તુ અજ્જ;

    ‘‘Ye keci vittā mama paccayena, sabbeva te pātukarontu ajja;

    તિબ્બાનિ કત્વાન ઉપાયનાનિ, રુક્ખસ્સિમસ્સાપચિતિં કરોથ.

    Tibbāni katvāna upāyanāni, rukkhassimassāpacitiṃ karotha.

    ૧૬૪૮.

    1648.

    ‘‘યે કેચિ બદ્ધા મમ અત્થિ રટ્ઠે, સબ્બેવ તે બન્ધના મોચયન્તુ;

    ‘‘Ye keci baddhā mama atthi raṭṭhe, sabbeva te bandhanā mocayantu;

    યથેવ યં બન્ધનસ્મા પમુત્તો, એવમેતે મુઞ્ચરે બન્ધનસ્મા.

    Yatheva yaṃ bandhanasmā pamutto, evamete muñcare bandhanasmā.

    ૧૬૪૯.

    1649.

    ‘‘ઉન્નઙ્ગલા માસમિમં કરોન્તુ, મંસોદનં બ્રાહ્મણા ભક્ખયન્તુ;

    ‘‘Unnaṅgalā māsamimaṃ karontu, maṃsodanaṃ brāhmaṇā bhakkhayantu;

    અમજ્જપા મજ્જરહા પિવન્તુ, પુણ્ણાહિ થાલાહિ પલિસ્સુતાહિ.

    Amajjapā majjarahā pivantu, puṇṇāhi thālāhi palissutāhi.

    ૧૬૫૦.

    1650.

    ‘‘મહાપથં નિચ્ચ સમવ્હયન્તુ, તિબ્બઞ્ચ રક્ખં વિદહન્તુ રટ્ઠે;

    ‘‘Mahāpathaṃ nicca samavhayantu, tibbañca rakkhaṃ vidahantu raṭṭhe;

    યથાઞ્ઞમઞ્ઞં ન વિહેઠયેય્યું, રુક્ખસ્સિમસ્સાપચિતિં કરોથ’’.

    Yathāññamaññaṃ na viheṭhayeyyuṃ, rukkhassimassāpacitiṃ karotha’’.

    ૧૬૫૧.

    1651.

    ઓરોધા ચ કુમારા ચ, વેસિયાના ચ બ્રાહ્મણા;

    Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;

    બહું અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, પણ્ડિતસ્સાભિહારયું.

    Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.

    ૧૬૫૨.

    1652.

    હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;

    Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;

    બહું અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, પણ્ડિતસ્સાભિહારયું.

    Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.

    ૧૬૫૩.

    1653.

    સમાગતા જાનપદા, નેગમા ચ સમાગતા;

    Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;

    બહું અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, પણ્ડિતસ્સાભિહારયું.

    Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.

    ૧૬૫૪.

    1654.

    બહુજનો પસન્નોસિ, દિસ્વા પણ્ડિતમાગતે;

    Bahujano pasannosi, disvā paṇḍitamāgate;

    પણ્ડિતમ્હિ અનુપ્પત્તે, ચેલુક્ખેપો પવત્તથાતિ.

    Paṇḍitamhi anuppatte, celukkhepo pavattathāti.

    વિધુરજાતકં નવમં.

    Vidhurajātakaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. વણ્ણરૂપે (ક॰)
    2. vaṇṇarūpe (ka.)
    3. માતિનં (સી॰ પી॰)
    4. mātinaṃ (sī. pī.)
    5. દુલ્લભે (સી॰ પી॰)
    6. દસ્સને (સી॰ પી॰)
    7. dullabhe (sī. pī.)
    8. dassane (sī. pī.)
    9. ઇરન્દતિ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    10. irandati (sī. syā. pī.)
    11. ભત્તુપરિયેસનં (સી॰ પી॰)
    12. bhattupariyesanaṃ (sī. pī.)
    13. સબ્બકામદે (સી॰ પી॰)
    14. sabbakāmade (sī. pī.)
    15. ઇરન્દતી (સી॰ પી॰)
    16. irandatī (sī. pī.)
    17. પિતુ મમ સન્તિકં (ક॰)
    18. pitu mama santikaṃ (ka.)
    19. સુહદંજનં (સી॰ પી॰)
    20. suhadaṃjanaṃ (sī. pī.)
    21. ધનઞ્જયસ્સ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    22. dhanañjayassa (sī. syā. pī.)
    23. પદ્ધચરા (સી॰ પી॰), પટ્ઠચરા (સ્યા॰ ક॰)
    24. paddhacarā (sī. pī.), paṭṭhacarā (syā. ka.)
    25. કાચમ્હમયા (સી॰), કાચમ્ભમયા (પી॰)
    26. kācamhamayā (sī.), kācambhamayā (pī.)
    27. અન્તલિક્ખં (ક॰)
    28. antalikkhaṃ (ka.)
    29. કામવેગેન (સી॰ પી॰)
    30. જિગિંસં (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    31. kāmavegena (sī. pī.)
    32. jigiṃsaṃ (sī. syā. pī.)
    33. પિયકા (સી॰ પી॰), પિયઙ્ગુકા (સ્યા॰)
    34. ભિન્દુવારિતા (સ્યા॰ પી॰), ભિન્ધવારિતા (ક॰)
    35. piyakā (sī. pī.), piyaṅgukā (syā.)
    36. bhinduvāritā (syā. pī.), bhindhavāritā (ka.)
    37. મન્દિરે (સ્યા॰ ક॰)
    38. mandire (syā. ka.)
    39. કણિકારોવ નિવાતપુપ્ફિતો (સી॰ પી॰)
    40. kaṇikārova nivātapupphito (sī. pī.)
    41. સન્તં (પી॰)
    42. santaṃ (pī.)
    43. દુરાસદં (સ્યા॰)
    44. durāsadaṃ (syā.)
    45. સુભઙ્ગણં (સી॰ પી॰)
    46. subhaṅgaṇaṃ (sī. pī.)
    47. વેપુલ્લમાભિરુચ્છિ (સી॰ પી॰)
    48. vepullamābhirucchi (sī. pī.)
    49. જાતિવન્તં (સી॰ સ્યા॰)
    50. ધનાહરં (સી॰ પી॰ ક॰)
    51. jātivantaṃ (sī. syā.)
    52. dhanāharaṃ (sī. pī. ka.)
    53. અગમા (સ્યા॰ પી॰ ક॰)
    54. agamā (syā. pī. ka.)
    55. વરંધનેન (સી॰ પી॰)
    56. varaṃdhanena (sī. pī.)
    57. અભિભોસિ (સી॰ પી॰)
    58. abhibhosi (sī. pī.)
    59. નાગરાજે સુપણ્ણે ચ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    60. nāgarāje supaṇṇe ca (sī. syā. pī.)
    61. ધજાનિ ચ (પી॰)
    62. dhajāni ca (pī.)
    63. વિયૂહાનિ (સ્યા॰ ક॰)
    64. viyūhāni (syā. ka.)
    65. ઉદ્દાપસમ્પન્નં (સી॰ પી॰), અટ્ટાલસમ્પન્નં (સ્યા॰)
    66. uddāpasampannaṃ (sī. pī.), aṭṭālasampannaṃ (syā.)
    67. પસ્સ ત્વં (સી॰ પી॰)
    68. passa tvaṃ (sī. pī.)
    69. સૂણા (સી॰ પી॰), સુદ્દા (સ્યા॰ ક॰)
    70. sūṇā (sī. pī.), suddā (syā. ka.)
    71. વેત્તલિકે (ક॰)
    72. vettalike (ka.)
    73. પાઠેન્તે (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    74. pāṭhente (sī. syā. pī.)
    75. સરભા (સ્યા॰)
    76. નિઙ્ક (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    77. sarabhā (syā.)
    78. niṅka (sī. syā. pī.)
    79. વલજા (સી॰), વાલજા (પી॰)
    80. valajā (sī.), vālajā (pī.)
    81. વેળુરિયફલકરોદાયો (સી॰)
    82. veḷuriyaphalakarodāyo (sī.)
    83. મહિદ્ધિકં (સી॰ પી॰), મહિદ્ધિયં (સ્યા॰)
    84. mahiddhikaṃ (sī. pī.), mahiddhiyaṃ (syā.)
    85. પિટ્ઠિયે (ક॰)
    86. piṭṭhiye (ka.)
    87. ચરમાને (સી॰ પી॰)
    88. caramāne (sī. pī.)
    89. પજ્જલન્તેન (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    90. pajjalantena (sī. syā. pī.)
    91. પરનિમ્મિતાભિરતિનો (સી॰ પી॰)
    92. paranimmitābhiratino (sī. pī.)
    93. દસ્સનીયા (ક॰)
    94. dassanīyā (ka.)
    95. જિય્યામ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    96. jiyyāma (sī. syā. pī.)
    97. મજ્ઝા (ક॰)
    98. majjhā (ka.)
    99. જિન્નોસિ (સ્યા॰), જિતોસિ (પી॰) જિનોમ્હિ (ક॰)
    100. jinnosi (syā.), jitosi (pī.) jinomhi (ka.)
    101. અઞ્ઞં (ક॰)
    102. aññaṃ (ka.)
    103. તથા (સ્યા॰ ક॰)
    104. tathā (syā. ka.)
    105. અયમ્પિ (સ્યા॰ ક॰)
    106. વિવરિત્થ (સી॰ સ્યા॰ ક॰)
    107. ayampi (syā. ka.)
    108. vivarittha (sī. syā. ka.)
    109. અબ્યાપજ્ઝં (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    110. abyāpajjhaṃ (sī. syā. pī.)
    111. સઙ્ખાતો (ક॰)
    112. saṅkhāto (ka.)
    113. તમેવત્થં (પી॰)
    114. tamevatthaṃ (pī.)
    115. પચ્છા (સી॰ પી॰)
    116. pacchā (sī. pī.)
    117. અગ્ગત્થ (સ્યા॰ અટ્ઠ॰)
    118. aggattha (syā. aṭṭha.)
    119. અનોજા (સ્યા॰ ક॰)
    120. anojā (syā. ka.)
    121. અનુસાસિતું આગતોસ્મિ (સ્યા॰ ક॰)
    122. anusāsituṃ āgatosmi (syā. ka.)
    123. કુરુખેત્તવાસી (સી॰ પી॰)
    124. kurukhettavāsī (sī. pī.)
    125. પેક્ખણકણ્ડં (સી॰ ક॰)
    126. pekkhaṇakaṇḍaṃ (sī. ka.)
    127. મિત્તે (સી॰ પી॰)
    128. mitte (sī. pī.)
    129. એથય્યા (સ્યા॰)
    130. ethayyā (syā.)
    131. સમકં (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    132. samakaṃ (sī. syā. pī.)
    133. ન નિદ્દન્નં બહું મઞ્ઞે (સી॰ પી॰)
    134. na niddannaṃ bahuṃ maññe (sī. pī.)
    135. નાગં (સી॰ પી॰)
    136. nāgaṃ (sī. pī.)
    137. ભવે (સી॰ પી॰)
    138. bhave (sī. pī.)
    139. મે (સ્યા॰ ક॰)
    140. me (syā. ka.)
    141. લદ્ધવારોલભે વારં (પી॰)
    142. laddhavārolabhe vāraṃ (pī.)
    143. અગ્ગીવ યતો તિટ્ઠેય્ય (સી॰ પી॰)
    144. aggīva yato tiṭṭheyya (sī. pī.)
    145. કમ્માપવાદેન (સ્યા॰)
    146. kammāpavādena (syā.)
    147. ચાપોવ ઓનમે ધીરો (સ્યા॰)
    148. cāpova oname dhīro (syā.)
    149. અજિવ્હતા (સ્યા॰ ક॰)
    150. ajivhatā (syā. ka.)
    151. અયં ગાથા નત્થિ પી॰ પોત્થકે
    152. ayaṃ gāthā natthi pī. potthake
    153. હિરિઓત્તપ્પસમ્પન્નો (સી॰ ક॰)
    154. અયં ગાથા નત્થિ પી॰ પોત્થકે
    155. hiriottappasampanno (sī. ka.)
    156. ayaṃ gāthā natthi pī. potthake
    157. અલોભો (સ્યા॰ ક॰)
    158. અનુરત્તો (સી॰ પી॰)
    159. alobho (syā. ka.)
    160. anuratto (sī. pī.)
    161. અચ્છાદને ચ ન્હાપે ચ (સ્યા॰ ક॰)
    162. acchādane ca nhāpe ca (syā. ka.)
    163. કુરિયા (સી॰)
    164. વાયસં વા (સી॰ પી॰)
    165. kuriyā (sī.)
    166. vāyasaṃ vā (sī. pī.)
    167. ગન્તુકામો (ક॰)
    168. gantukāmo (ka.)
    169. પચ્છા (સ્યા॰ ક॰)
    170. pacchā (syā. ka.)
    171. ઝત્વા (સી॰ પી॰)
    172. jhatvā (sī. pī.)
    173. પુનેતિ (સ્યા॰ ક॰)
    174. puneti (syā. ka.)
    175. સમ્પમથિતા (સી॰ પી॰)
    176. sampamathitā (sī. pī.)
    177. સુહજ્જે (પી॰ ક॰)
    178. suhajje (pī. ka.)
    179. કિચ્ચાનિ (સ્યા॰ ક॰)
    180. kiccāni (syā. ka.)
    181. અયમ્ભિતોવ (સી॰ પી॰)
    182. ayambhitova (sī. pī.)
    183. પવિસ્સામ (સ્યા॰)
    184. pavissāma (syā.)
    185. ખિપ્પં મોચેસ્સત’ત્તાનં, મા ભાથ આગમિસ્સતિ (સી॰ પી॰)
    186. khippaṃ mocessata’ttānaṃ, mā bhātha āgamissati (sī. pī.)
    187. ચેતનતા (ક॰)
    188. cetanatā (ka.)
    189. આદિયિસ્સં (સી॰ પી॰)
    190. ādiyissaṃ (sī. pī.)
    191. પબ્બતપાદસ્મિં (ક॰)
    192. pabbatapādasmiṃ (ka.)
    193. સજીવો (સી॰ પી॰)
    194. sajīvo (sī. pī.)
    195. તે (સ્યા॰ ક॰)
    196. લોકા (સી॰ સ્યા॰ ક॰)
    197. te (syā. ka.)
    198. lokā (sī. syā. ka.)
    199. સુણોમ (સી॰ પી॰)
    200. suṇoma (sī. pī.)
    201. ઞાતિગતો (પી॰)
    202. ñātigato (pī.)
    203. અદ્દઞ્ચ (સી॰ પી॰)
    204. addañca (sī. pī.)
    205. અસન્ધવં (સ્યા॰ ક॰)
    206. asandhavaṃ (syā. ka.)
    207. નાગકુલસ્સ (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    208. nāgakulassa (sī. syā. pī.)
    209. સસ્સુરં નુ તે (સી॰ સ્યા॰ પી॰ ક॰)
    210. sassuraṃ nu te (sī. syā. pī. ka.)
    211. નિળિઞ્ઞં (સ્યા॰), નિળઞ્ઞં (ક॰)
    212. niḷiññaṃ (syā.), niḷaññaṃ (ka.)
    213. બહુત્તમલ્લં (ક॰)
    214. બહુપુપ્ફસઞ્છન્નં (ક॰)
    215. bahuttamallaṃ (ka.)
    216. bahupupphasañchannaṃ (ka.)
    217. વત્થપિલન્ધનેહિ (ક॰)
    218. vatthapilandhanehi (ka.)
    219. સામગ્ગિપેક્ખી પન (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    220. sāmaggipekkhī pana (sī. syā. pī.)
    221. તં પસ્સ ધમ્મં સમુખા (ક॰)
    222. ભવે (પી॰)
    223. taṃ passa dhammaṃ samukhā (ka.)
    224. bhave (pī.)
    225. ભયદ્દિતો (સી॰ પી॰)
    226. bhayaddito (sī. pī.)
    227. ઇદ્ધિં જુતિં બલં વીરિયૂપપત્તિ (ક॰)
    228. iddhiṃ jutiṃ balaṃ vīriyūpapatti (ka.)
    229. મા’ય’માહ (સ્યા॰)
    230. mā’ya’māha (syā.)
    231. વિધૂરો (ક॰)
    232. vidhūro (ka.)
    233. મા હેઠયિ (પી॰)
    234. mā heṭhayi (pī.)
    235. આનન્દચિત્તો (સ્યા॰ પી॰)
    236. ānandacitto (syā. pī.)
    237. તતોપિ સંખિપ્પતરં (સી॰ પી॰)
    238. tatopi saṃkhippataraṃ (sī. pī.)
    239. ઘરદ્વારે (સ્યા॰)
    240. gharadvāre (syā.)
    241. મેનં (સી॰ પી॰)
    242. menaṃ (sī. pī.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā / [૫૪૬] ૯. વિધુરજાતકવણ્ણના • [546] 9. Vidhurajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact