Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi |
੫੪੬. વਿਧੁਰਜਾਤਕਂ (੯)
546. Vidhurajātakaṃ (9)
ਦੋਹਲ਼ਕਣ੍ਡਂ
Dohaḷakaṇḍaṃ
੧੩੪੬.
1346.
‘‘ਪਣ੍ਡੁ ਕਿਸਿਯਾਸਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, વਣ੍ਣਰੂਪਂ 1 ਨਤવੇਦਿਸਂ ਪੁਰੇ।
‘‘Paṇḍu kisiyāsi dubbalā, vaṇṇarūpaṃ 2 natavedisaṃ pure;
વਿਮਲੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ, ਕੀਦਿਸੀ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਰੀਰવੇਦਨਾ’’॥
Vimale akkhāhi pucchitā, kīdisī tuyhaṃ sarīravedanā’’.
੧੩੪੭.
1347.
‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਮਨੁਜੇਸੁ ਮਾਤੀਨਂ 3, ਦੋਹਲ਼ੋ ਨਾਮ ਜਨਿਨ੍ਦ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Dhammo manujesu mātīnaṃ 4, dohaḷo nāma janinda vuccati;
ਧਮ੍ਮਾਹਤਂ ਨਾਗਕੁਞ੍ਜਰ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਹਦਯਾਭਿਪਤ੍ਥਯੇ’’॥
Dhammāhataṃ nāgakuñjara, vidhurassa hadayābhipatthaye’’.
੧੩੪੮.
1348.
‘‘ਚਨ੍ਦਂ ਖੋ ਤ੍વਂ ਦੋਹਲ਼ਾਯਸਿ, ਸੂਰਿਯਂ વਾ ਅਥ વਾਪਿ ਮਾਲੁਤਂ।
‘‘Candaṃ kho tvaṃ dohaḷāyasi, sūriyaṃ vā atha vāpi mālutaṃ;
੧੩੪੯.
1349.
‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਤਾਤ ਤੁવਂ ਪਜ੍ਝਾਯਸਿ, ਪਦੁਮਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂવ ਤੇ ਮੁਖਂ।
‘‘Kinnu tāta tuvaṃ pajjhāyasi, padumaṃ hatthagataṃva te mukhaṃ;
ਕਿਨ੍ਨੁ ਦੁਮ੍ਮਨਰੂਪੋਸਿ ਇਸ੍ਸਰ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਸੋਚਿ ਅਮਿਤ੍ਤਤਾਪਨ’’॥
Kinnu dummanarūposi issara, mā tvaṃ soci amittatāpana’’.
੧੩੫੦.
1350.
‘‘ਮਾਤਾ ਹਿ ਤવ ਇਰਨ੍ਧਤਿ 9, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਹਦਯਂ ਧਨਿਯਤਿ।
‘‘Mātā hi tava irandhati 10, vidhurassa hadayaṃ dhaniyati;
ਦੁਲ੍ਲਭਞ੍ਹਿ વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਕੋ વਿਧੁਰਮਿਧ ਮਾਨਯਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Dullabhañhi vidhurassa dassanaṃ, ko vidhuramidha mānayissati’’.
੧੩੫੧.
1351.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੁਪਰਿਯੇਸਨਂ 11 ਚਰ, ਯੋ વਿਧੁਰਮਿਧ ਮਾਨਯਿਸ੍ਸਤਿ’’।
‘‘Tassa bhattupariyesanaṃ 12 cara, yo vidhuramidha mānayissati’’;
‘‘ਪਿਤੁਨੋ ਚ ਸਾ ਸੁਤ੍વਾਨ વਾਕ੍ਯਂ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਅવਸ੍ਸੁਤਿਂ ਚਰਿ’’॥
‘‘Pituno ca sā sutvāna vākyaṃ, rattiṃ nikkhamma avassutiṃ cari’’.
੧੩੫੨.
1352.
‘‘ਕੇ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇ ਰਕ੍ਖਸੇ ਚ ਨਾਗੇ, ਕੇ ਕਿਮ੍ਪੁਰਿਸੇ ਚਾਪਿ ਮਾਨੁਸੇ।
‘‘Ke gandhabbe rakkhase ca nāge, ke kimpurise cāpi mānuse;
ਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮਦਦੇ 13, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਾ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Ke paṇḍite sabbakāmadade 14, dīgharattaṃ bhattā me bhavissati’’.
੧੩੫੩.
1353.
‘‘ਅਸ੍ਸਾਸ ਹੇਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਪਤਿ, ਭਤ੍ਤਾ ਤੇ ਹੇਸ੍ਸਾਮਿ ਅਨਿਨ੍ਦਲੋਚਨੇ।
‘‘Assāsa hessāmi te pati, bhattā te hessāmi anindalocane;
ਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਮਮਂ ਤਥਾવਿਧਾ, ਅਸ੍ਸਾਸ ਹੇਸ੍ਸਸਿ ਭਰਿਯਾ ਮਮ॥
Paññā hi mamaṃ tathāvidhā, assāsa hessasi bhariyā mama.
੧੩੫੪.
1354.
‘‘ਅવਚਾਸਿ ਪੁਣ੍ਣਕਂ ਇਰਨ੍ਧਤੀ 15, ਪੁਬ੍ਬਪਥਾਨੁਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ।
‘‘Avacāsi puṇṇakaṃ irandhatī 16, pubbapathānugatena cetasā;
ਏਹਿ ਗਚ੍ਛਾਮ ਪਿਤੁ ਮਮਨ੍ਤਿਕੇ 17, ਏਸੋવ ਤੇ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪવਕ੍ਖਤਿ॥
Ehi gacchāma pitu mamantike 18, esova te etamatthaṃ pavakkhati.
੧੩੫੫.
1355.
‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਾ ਸੁવਸਨਾ, ਮਾਲਿਨੀ ਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦਾ।
‘‘Alaṅkatā suvasanā, mālinī candanussadā;
ਯਕ੍ਖਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਿਕੁਪਾਗਮਿ’’॥
Yakkhaṃ hatthe gahetvāna, pitusantikupāgami’’.
੧੩੫੬.
1356.
‘‘ਨਾਗવਰ વਚੋ ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ, ਪਤਿਰੂਪਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜ ਸੁਙ੍ਕਿਯਂ।
‘‘Nāgavara vaco suṇohi me, patirūpaṃ paṭipajja suṅkiyaṃ;
ਪਤ੍ਥੇਮਿ ਅਹਂ ਇਰਨ੍ਧਤਿਂ, ਤਾਯ ਸਮਙ੍ਗਿਂ ਕਰੋਹਿ ਮਂ ਤੁવਂ॥
Patthemi ahaṃ irandhatiṃ, tāya samaṅgiṃ karohi maṃ tuvaṃ.
੧੩੫੭.
1357.
‘‘ਸਤਂ ਹਤ੍ਥੀ ਸਤਂ ਅਸ੍ਸਾ, ਸਤਂ ਅਸ੍ਸਤਰੀਰਥਾ।
‘‘Sataṃ hatthī sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;
ਸਤਂ વਲਭਿਯੋ ਪੁਣ੍ਣਾ, ਨਾਨਾਰਤ੍ਨਸ੍ਸ ਕੇવਲਾ।
Sataṃ valabhiyo puṇṇā, nānāratnassa kevalā;
ਤੇ ਨਾਗ ਪਟਿਪਜ੍ਜਸ੍ਸੁ, ਧੀਤਰਂ ਦੇਹਿਰਨ੍ਧਤਿਂ’’॥
Te nāga paṭipajjassu, dhītaraṃ dehirandhatiṃ’’.
੧੩੫੮.
1358.
ਅਨਾਮਨ੍ਤ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਤਪ੍ਪਤਿ’’॥
Anāmanta kataṃ kammaṃ, taṃ pacchā anutappati’’.
੧੩੫੯.
1359.
ਤਤੋ ਸੋ વਰੁਣੋ ਨਾਗੋ, ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿવੇਸਨਂ।
Tato so varuṇo nāgo, pavisitvā nivesanaṃ;
ਭਰਿਯਂ ਆਮਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Bhariyaṃ āmantayitvāna, idaṃ vacanamabravi.
੧੩੬੦.
1360.
‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਯਕ੍ਖੋ, ਯਾਚਤੀ ਮਂ ਇਰਨ੍ਧਤਿਂ।
‘‘Ayaṃ so puṇṇako yakkho, yācatī maṃ irandhatiṃ;
ਬਹੁਨਾ વਿਤ੍ਤਲਾਭੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਮ ਪਿਯਂ ਮਮਂ’’॥
Bahunā vittalābhena, tassa dema piyaṃ mamaṃ’’.
੧੩੬੧.
1361.
‘‘ਨ ਧਨੇਨ ਨ વਿਤ੍ਤੇਨ, ਲਬ੍ਭਾ ਅਮ੍ਹਂ ਇਰਨ੍ਧਤੀ।
‘‘Na dhanena na vittena, labbhā amhaṃ irandhatī;
ਸਚੇ ਚ ਖੋ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਾ ਇਧ ਮਾਹਰੇਯ੍ਯ।
Sace ca kho hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māhareyya;
ਏਤੇਨ વਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਮਾਰਿ ਲਬ੍ਭਾ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮ’’॥
Etena vittena kumāri labbhā, nāññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma’’.
੧੩੬੨.
1362.
ਤਤੋ ਸੋ વਰੁਣੋ ਨਾਗੋ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਨਿવੇਸਨਾ।
Tato so varuṇo nāgo, nikkhamitvā nivesanā;
ਪੁਣ੍ਣਕਾਮਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Puṇṇakāmantayitvāna, idaṃ vacanamabravi.
੧੩੬੩.
1363.
‘‘ਨ ਧਨੇਨ ਨ વਿਤ੍ਤੇਨ, ਲਬ੍ਭਾ ਅਮ੍ਹਂ ਇਰਨ੍ਧਤੀ।
‘‘Na dhanena na vittena, labbhā amhaṃ irandhatī;
ਸਚੇ ਤੁવਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਾ ਇਧ ਮਾਹਰੇਸਿ।
Sace tuvaṃ hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māharesi;
ਏਤੇਨ વਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਮਾਰਿ ਲਬ੍ਭਾ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮ’’॥
Etena vittena kumāri labbhā, nāññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma’’.
੧੩੬੪.
1364.
‘‘ਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤ੍ਯੇਕੇ વਦਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ, ਤਮੇવ ਬਾਲੋਤਿ ਪੁਨਾਹੁ ਅਞ੍ਞੇ।
‘‘Yaṃ paṇḍitotyeke vadanti loke, tameva bāloti punāhu aññe;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ વਿਪ੍ਪવਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ, ਕਂ ਪਣ੍ਡਿਤਂ ਨਾਗ ਤੁવਂ વਦੇਸਿ’’॥
Akkhāhi me vippavadanti ettha, kaṃ paṇḍitaṃ nāga tuvaṃ vadesi’’.
੧੩੬੫.
1365.
‘‘ਕੋਰਬ੍ਯਰਾਜਸ੍ਸ ਧਨਞ੍ਚਯਸ੍ਸ 21, ਯਦਿ ਤੇ ਸੁਤੋ વਿਧੁਰੋ ਨਾਮ ਕਤ੍ਤਾ।
‘‘Korabyarājassa dhanañcayassa 22, yadi te suto vidhuro nāma kattā;
ਆਨੇਹਿ ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਂ ਧਮ੍ਮਲਦ੍ਧਾ, ਇਰਨ੍ਧਤੀ ਪਦਚਰਾ 23 ਤੇ ਹੋਤੁ॥
Ānehi taṃ paṇḍitaṃ dhammaladdhā, irandhatī padacarā 24 te hotu.
੧੩੬੬.
1366.
‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾ વਰੁਣਸ੍ਸ વਾਕ੍ਯਂ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਯਕ੍ਖੋ ਪਰਮਪ੍ਪਤੀਤੋ।
‘‘Idañca sutvā varuṇassa vākyaṃ, uṭṭhāya yakkho paramappatīto;
ਤਤ੍ਥੇવ ਸਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਅਸਂਸਿ, ਆਨੇਹਿ ਆਜਞ੍ਞਮਿਧੇવ ਯੁਤ੍ਤਂ॥
Tattheva santo purisaṃ asaṃsi, ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.
੧੩੬੭.
1367.
ਜਮ੍ਬੋਨਦਸ੍ਸ ਪਾਕਸ੍ਸ, ਸੁવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਉਰਚ੍ਛਦੋ’’॥
Jambonadassa pākassa, suvaṇṇassa uracchado’’.
੧੩੬੮.
1368.
‘‘ਦੇવવਾਹવਹਂ ਯਾਨਂ, ਅਸ੍ਸਮਾਰੁਯ੍ਹ ਪੁਣ੍ਣਕੋ।
‘‘Devavāhavahaṃ yānaṃ, assamāruyha puṇṇako;
ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ વੇਹਾਯਸਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ 27॥
Alaṅkato kappitakesamassu, pakkāmi vehāyasamantalikkhe 28.
੧੩੬੯.
1369.
ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ ਤਂ ਭੂਤਪਤਿਂ ਯਸਸ੍ਸਿਂ, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવੀ વੇਸ੍ਸવਣਂ ਕੁવੇਰਂ॥
Gantvāna taṃ bhūtapatiṃ yasassiṃ, iccabravī vessavaṇaṃ kuveraṃ.
੧੩੭੦.
1370.
‘‘ਭੋਗવਤੀ ਨਾਮ ਮਨ੍ਦਿਰੇ, વਾਸਾ ਹਿਰਞ੍ਞવਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Bhogavatī nāma mandire, vāsā hiraññavatīti vuccati;
ਨਗਰੇ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇ ਕਞ੍ਚਨਮਯੇ, ਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਉਰਗਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ॥
Nagare nimmite kañcanamaye, maṇḍalassa uragassa niṭṭhitaṃ.
੧੩੭੧.
1371.
‘‘ਅਟ੍ਟਾਲਕਾ ਓਟ੍ਠਗੀવਿਯੋ, ਲੋਹਿਤਙ੍ਕਸ੍ਸ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਿਨੋ।
‘‘Aṭṭālakā oṭṭhagīviyo, lohitaṅkassa masāragallino;
ਪਾਸਾਦੇਤ੍ਥ ਸਿਲਾਮਯਾ, ਸੋવਣ੍ਣਰਤਨੇਹਿ ਛਾਦਿਤਾ॥
Pāsādettha silāmayā, sovaṇṇaratanehi chāditā.
੧੩੭੨.
1372.
‘‘ਅਮ੍ਬਾ ਤਿਲਕਾ ਚ ਜਮ੍ਬੁਯੋ, ਸਤ੍ਤਪਣ੍ਣਾ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕੇਤਕਾ।
‘‘Ambā tilakā ca jambuyo, sattapaṇṇā mucalindaketakā;
੧੩੭੩.
1373.
‘‘ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕਾ ਨਾਗਮਲ੍ਲਿਕਾ, ਭਗਿਨੀਮਾਲਾ ਅਥ ਮੇਤ੍ਥ ਕੋਲਿਯਾ।
‘‘Campeyyakā nāgamallikā, bhaginīmālā atha mettha koliyā;
ਏਤੇ ਦੁਮਾ ਪਰਿਣਾਮਿਤਾ, ਸੋਭਯਨ੍ਤਿ ਉਰਗਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਿਰਂ 37॥
Ete dumā pariṇāmitā, sobhayanti uragassa mandiraṃ 38.
੧੩੭੪.
1374.
‘‘ਖਜ੍ਜੁਰੇਤ੍ਥ ਸਿਲਾਮਯਾ, ਸੋવਣ੍ਣਧੁવਪੁਪ੍ਫਿਤਾ ਬਹੂ।
‘‘Khajjurettha silāmayā, sovaṇṇadhuvapupphitā bahū;
ਯਤ੍ਥ વਸਤੋ ਪਪਾਤਿਕੋ, ਨਾਗਰਾਜਾ વਰੁਣੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ॥
Yattha vasato papātiko, nāgarājā varuṇo mahiddhiko.
੧੩੭੫.
1375.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਿਕਾ ਭਰਿਯਾ, વਿਮਲਾ ਕਞ੍ਚਨવੇਲ੍ਲਿવਿਗ੍ਗਹਾ।
‘‘Tassa komārikā bhariyā, vimalā kañcanavelliviggahā;
ਕਾਲਾ ਤਰੁਣਾવ ਉਗ੍ਗਤਾ, ਪੁਚਿਮਨ੍ਦਤ੍ਥਨੀ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨਾ॥
Kālā taruṇāva uggatā, pucimandatthanī cārudassanā.
੧੩੭੬.
1376.
‘‘ਲਾਖਾਰਸਰਤ੍ਤਸੁਚ੍ਛવੀ , ਕਣਿਕਾਰਾવ ਨਿવਾਤਪੁਪ੍ਫਿਤਾ 39।
‘‘Lākhārasarattasucchavī , kaṇikārāva nivātapupphitā 40;
ਤਿਦਿવੋਕਚਰਾવ ਅਚ੍ਛਰਾ, વਿਜ੍ਜੁવਬ੍ਭਘਨਾ વਿਨਿਸ੍ਸਟਾ॥
Tidivokacarāva accharā, vijjuvabbhaghanā vinissaṭā.
੧੩੭੭.
1377.
‘‘ਸਾ ਦੋਹਲ਼ਿਨੀ ਸੁવਿਮ੍ਹਿਤਾ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਹਦਯਂ ਧਨਿਯਤਿ।
‘‘Sā dohaḷinī suvimhitā, vidhurassa hadayaṃ dhaniyati;
ਤਂ ਤੇਸਂ ਦੇਮਿ ਇਸ੍ਸਰ, ਤੇਨ ਤੇ ਦੇਨ੍ਤਿ ਇਰਨ੍ਧਤਿਂ ਮਮਂ’’॥
Taṃ tesaṃ demi issara, tena te denti irandhatiṃ mamaṃ’’.
੧੩੭੮.
1378.
‘‘ਸੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਭੂਤਪਤਿਂ ਯਸਸ੍ਸਿਂ, ਆਮਨ੍ਤਯ વੇਸ੍ਸવਣਂ ਕੁવੇਰਂ।
‘‘So puṇṇako bhūtapatiṃ yasassiṃ, āmantaya vessavaṇaṃ kuveraṃ;
ਤਤ੍ਥੇવ ਸਨ੍ਤੋ 41 ਪੁਰਿਸਂ ਅਸਂਸਿ, ਆਨੇਹਿ ਆਜਞ੍ਞਮਿਧੇવ ਯੁਤ੍ਤਂ॥
Tattheva santo 42 purisaṃ asaṃsi, ānehi ājaññamidheva yuttaṃ.
੧੩੭੯.
1379.
‘‘ਜਾਤਰੂਪਮਯਾ ਕਣ੍ਣਾ, ਕਾਚਮ੍ਹਿਚਮਯਾ ਖੁਰਾ।
‘‘Jātarūpamayā kaṇṇā, kācamhicamayā khurā;
ਜਮ੍ਬੋਨਦਸ੍ਸ ਪਾਕਸ੍ਸ, ਸੁવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਉਰਚ੍ਛਦੋ॥
Jambonadassa pākassa, suvaṇṇassa uracchado.
੧੩੮੦.
1380.
‘‘ਦੇવવਾਹવਹਂ ਯਾਨਂ, ਅਸ੍ਸਮਾਰੁਯ੍ਹ ਪੁਣ੍ਣਕੋ।
‘‘Devavāhavahaṃ yānaṃ, assamāruyha puṇṇako;
ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ વੇਹਾਯਸਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’॥
Alaṅkato kappitakesamassu, pakkāmi vehāyasamantalikkhe’’.
੧੩੮੧.
1381.
‘‘ਸੋ ਅਗ੍ਗਮਾ ਰਾਜਗਹਂ ਸੁਰਮ੍ਮਂ, ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਨਗਰਂ ਦੁਰਾਯੁਤਂ 43।
‘‘So aggamā rājagahaṃ surammaṃ, aṅgassa rañño nagaraṃ durāyutaṃ 44;
ਪਹੂਤਭਕ੍ਖਂ ਬਹੁਅਨ੍ਨਪਾਨਂ, ਮਸਕ੍ਕਸਾਰਂ વਿਯ વਾਸવਸ੍ਸ॥
Pahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ, masakkasāraṃ viya vāsavassa.
੧੩੮੨.
1382.
‘‘ਮਯੂਰਕੋਞ੍ਚਾਗਣਸਮ੍ਪਘੁਟ੍ਠਂ, ਦਿਜਾਭਿਘੁਟ੍ਠਂ ਦਿਜਸਙ੍ਘਸੇવਿਤਂ।
‘‘Mayūrakoñcāgaṇasampaghuṭṭhaṃ, dijābhighuṭṭhaṃ dijasaṅghasevitaṃ;
ਨਾਨਾਸਕੁਨ੍ਤਾਭਿਰੁਦਂ ਸੁવਙ੍ਗਣਂ 45, ਪੁਪ੍ਫਾਭਿਕਿਣ੍ਣਂ ਹਿਮવਂવ ਪਬ੍ਬਤਂ॥
Nānāsakuntābhirudaṃ suvaṅgaṇaṃ 46, pupphābhikiṇṇaṃ himavaṃva pabbataṃ.
੧੩੮੩.
1383.
‘‘ਸੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ વੇਪੁਲਮਾਭਿਰੂਹਿ 47, ਸਿਲੁਚ੍ਚਯਂ ਕਿਮ੍ਪੁਰਿਸਾਨੁਚਿਣ੍ਣਂ।
‘‘So puṇṇako vepulamābhirūhi 48, siluccayaṃ kimpurisānuciṇṇaṃ;
ਅਨ੍વੇਸਮਾਨੋ ਮਣਿਰਤਨਂ ਉਲ਼ਾਰਂ, ਤਮਦ੍ਦਸਾ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਮਜ੍ਝੇ॥
Anvesamāno maṇiratanaṃ uḷāraṃ, tamaddasā pabbatakūṭamajjhe.
੧੩੮੪.
1384.
ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਂ ਯਸਸਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ, ਓਭਾਸਤੀ વਿਜ੍ਜੁਰਿવਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ॥
Daddallamānaṃ yasasā yasassinaṃ, obhāsatī vijjurivantalikkhe.
੧੩੮੫.
1385.
‘‘ਤਮਗ੍ਗਹੀ વੇਲ਼ੁਰਿਯਂ ਮਹਗ੍ਘਂ, ਮਨੋਹਰਂ ਨਾਮ ਮਹਾਨੁਭਾવਂ।
‘‘Tamaggahī veḷuriyaṃ mahagghaṃ, manoharaṃ nāma mahānubhāvaṃ;
ਆਜਞ੍ਞਮਾਰੁਯ੍ਹ ਮਨੋਮવਣ੍ਣੋ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ વੇਹਾਯਸਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ॥
Ājaññamāruyha manomavaṇṇo, pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
੧੩੮੬.
1386.
‘‘ਸੋ ਅਗ੍ਗਮਾ 53 ਨਗਰਮਿਨ੍ਦਪਤ੍ਥਂ, ਓਰੁਯ੍ਹੁਪਾਗਚ੍ਛਿ ਸਭਂ ਕੁਰੂਨਂ।
‘‘So aggamā 54 nagaramindapatthaṃ, oruyhupāgacchi sabhaṃ kurūnaṃ;
ਸਮਾਗਤੇ ਏਕਸਤਂ ਸਮਗ੍ਗੇ, ਅવ੍ਹੇਤ੍ਥ ਯਕ੍ਖੋ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ॥
Samāgate ekasataṃ samagge, avhettha yakkho avikampamāno.
੧੩੮੭.
1387.
‘‘ਕੋ ਨੀਧ ਰਞ੍ਞਂ વਰਮਾਭਿਜੇਤਿ, ਕਮਾਭਿਜੇਯ੍ਯਾਮ વਰਦ੍ਧਨੇਨ 55।
‘‘Ko nīdha raññaṃ varamābhijeti, kamābhijeyyāma varaddhanena 56;
ਕਮਨੁਤ੍ਤਰਂ ਰਤਨવਰਂ ਜਿਨਾਮ, ਕੋ વਾਪਿ ਨੋ ਜੇਤਿ વਰਦ੍ਧਨੇਨ’’॥
Kamanuttaraṃ ratanavaraṃ jināma, ko vāpi no jeti varaddhanena’’.
੧੩੮੮.
1388.
‘‘ਕੁਹਿਂ ਨੁ ਰਟ੍ਠੇ ਤવ ਜਾਤਿਭੂਮਿ, ਨ ਕੋਰਬ੍ਯਸ੍ਸੇવ વਚੋ ਤવੇਦਂ।
‘‘Kuhiṃ nu raṭṭhe tava jātibhūmi, na korabyasseva vaco tavedaṃ;
ਅਭੀਤੋਸਿ 57 ਨੋ વਣ੍ਣਨਿਭਾਯ ਸਬ੍ਬੇ, ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਨਾਮਞ੍ਚ ਬਨ੍ਧવੇ ਚ’’॥
Abhītosi 58 no vaṇṇanibhāya sabbe, akkhāhi me nāmañca bandhave ca’’.
੧੩੮੯.
1389.
‘‘ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ ਮਾਣવਕੋਸ੍ਮਿ ਰਾਜ, ਅਨੂਨਨਾਮੋ ਇਤਿ ਮવ੍ਹਯਨ੍ਤਿ।
‘‘Kaccāyano māṇavakosmi rāja, anūnanāmo iti mavhayanti;
ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਮੇ ਞਾਤਯੋ ਬਨ੍ਧવਾ ਚ, ਅਕ੍ਖੇਨ ਦੇવਸ੍ਮਿ ਇਧਾਨੁਪਤ੍ਤੋ’’॥
Aṅgesu me ñātayo bandhavā ca, akkhena devasmi idhānupatto’’.
੧੩੯੦.
1390.
‘‘ਕਿਂ ਮਾਣવਸ੍ਸ ਰਤਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਤਂ ਜਿਨਨ੍ਤੋ ਹਰੇ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ।
‘‘Kiṃ māṇavassa ratanāni atthi, ye taṃ jinanto hare akkhadhutto;
ਬਹੂਨਿ ਰਞ੍ਞੋ ਰਤਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਤ੍વਂ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਕਥਮવ੍ਹਯੇਸਿ’’॥
Bahūni rañño ratanāni atthi, te tvaṃ daliddo kathamavhayesi’’.
੧੩੯੧.
1391.
‘‘ਮਨੋਹਰੋ ਨਾਮ ਮਣੀ ਮਮਾਯਂ, ਮਨੋਹਰਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਉਲ਼ਾਰਂ।
‘‘Manoharo nāma maṇī mamāyaṃ, manoharaṃ maṇiratanaṃ uḷāraṃ;
ਇਮਞ੍ਚ ਆਜਞ੍ਞਮਮਿਤ੍ਤਤਾਪਨਂ, ਏਤਂ ਮੇ ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਹਰੇ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ’’॥
Imañca ājaññamamittatāpanaṃ, etaṃ me jinitvā hare akkhadhutto’’.
੧੩੯੨.
1392.
‘‘ਏਕੋ ਮਣੀ ਮਾਣવ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਜਾਨਿਯੇਕੋ ਪਨ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Eko maṇī māṇava kiṃ karissati, ājāniyeko pana kiṃ karissati;
ਬਹੂਨਿ ਰਞ੍ਞੋ ਮਣਿਰਤਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਆਜਾਨਿਯਾ વਾਤਜવਾ ਅਨਪ੍ਪਕਾ’’॥
Bahūni rañño maṇiratanāni atthi, ājāniyā vātajavā anappakā’’.
ਦੋਹਲ਼ਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ।
Dohaḷakaṇḍaṃ nāma.
ਮਣਿਕਣ੍ਡਂ
Maṇikaṇḍaṃ
੧੩੯੩.
1393.
‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਮਣਿਰਤਨਂ, ਪਸ੍ਸ ਤ੍વਂ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Idañca me maṇiratanaṃ, passa tvaṃ dvipaduttama;
ਇਤ੍ਥੀਨਂ વਿਗ੍ਗਹਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ વਿਗ੍ਗਹਾ॥
Itthīnaṃ viggahā cettha, purisānañca viggahā.
੧੩੯੪.
1394.
‘‘ਮਿਗਾਨਂ વਿਗ੍ਗਹਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਸਕੁਣਾਨਞ੍ਚ વਿਗ੍ਗਹਾ।
‘‘Migānaṃ viggahā cettha, sakuṇānañca viggahā;
੧੩੯੫.
1395.
ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਮਂ ਸੇਨਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Caturaṅginimaṃ senaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੩੯੬.
1396.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹੇ ਅਨੀਕਟ੍ਠੇ, ਰਥਿਕੇ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇ।
‘‘Hatthārohe anīkaṭṭhe, rathike pattikārake;
੧੩੯੭.
1397.
ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇਸੁ ਭੂਮਿਯੋ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Siṅghāṭakesu bhūmiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੩੯੮.
1398.
‘‘ਏਸਿਕਾ ਪਰਿਖਾਯੋ ਚ, ਪਲਿਖਂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਾਨਿ ਚ।
‘‘Esikā parikhāyo ca, palikhaṃ aggaḷāni ca;
ਅਟ੍ਟਾਲਕੇ ਚ ਦ੍વਾਰੇ ਚ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Aṭṭālake ca dvāre ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੩੯੯.
1399.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਤੋਰਣਮਗ੍ਗੇਸੁ, ਨਾਨਾਦਿਜਾ ਗਣਾ ਬਹੂ।
‘‘Passa toraṇamaggesu, nānādijā gaṇā bahū;
ਹਂਸਾ ਕੋਞ੍ਚਾ ਮਯੂਰਾ ਚ, ਚਕ੍ਕવਾਕਾ ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਹਾ॥
Haṃsā koñcā mayūrā ca, cakkavākā ca kukkuhā.
੧੪੦੦.
1400.
‘‘ਕੁਣਾਲਕਾ ਬਹੂ ਚਿਤ੍ਰਾ, ਸਿਖਣ੍ਡੀ ਜੀવਜੀવਕਾ।
‘‘Kuṇālakā bahū citrā, sikhaṇḍī jīvajīvakā;
ਨਾਨਾਦਿਜਗਣਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Nānādijagaṇākiṇṇaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੧.
1401.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਨਗਰਂ ਸੁਪਾਕਾਰਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਲੋਮਹਂਸਨਂ।
‘‘Passa nagaraṃ supākāraṃ, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਧਜਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਸੋਣ੍ਣવਾਲੁਕਸਨ੍ਥਤਂ॥
Samussitadhajaṃ rammaṃ, soṇṇavālukasanthataṃ.
੧੪੦੨.
1402.
ਨਿવੇਸਨੇ ਨਿવੇਸੇ ਚ, ਸਨ੍ਧਿਬ੍ਯੂਹੇ ਪਥਦ੍ਧਿਯੋ॥
Nivesane nivese ca, sandhibyūhe pathaddhiyo.
੧੪੦੩.
1403.
વੇਸੀ ਚ ਗਣਿਕਾਯੋ ਚ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Vesī ca gaṇikāyo ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੪.
1404.
‘‘ਮਾਲਾਕਾਰੇ ਚ ਰਜਕੇ, ਗਨ੍ਧਿਕੇ ਅਥ ਦੁਸ੍ਸਿਕੇ।
‘‘Mālākāre ca rajake, gandhike atha dussike;
ਸੁવਣ੍ਣਕਾਰੇ ਮਣਿਕਾਰੇ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Suvaṇṇakāre maṇikāre, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੫.
1405.
‘‘ਆਲ਼ਾਰਿਕੇ ਚ ਸੂਦੇ ਚ, ਨਟਨਾਟਕਗਾਯਿਨੋ।
‘‘Āḷārike ca sūde ca, naṭanāṭakagāyino;
ਪਾਣਿਸ੍ਸਰੇ ਕੁਮ੍ਭਥੂਨਿਕੇ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Pāṇissare kumbhathūnike, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੬.
1406.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਭੇਰੀ ਮੁਦਿਙ੍ਗਾ ਚ, ਸਙ੍ਖਾ ਪਣવਦਿਨ੍ਦਿਮਾ।
‘‘Passa bherī mudiṅgā ca, saṅkhā paṇavadindimā;
ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਤਾਲ਼ਾવਚਰਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Sabbañca tāḷāvacaraṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੭.
1407.
‘‘ਸਮ੍ਮਤਾਲਞ੍ਚ વੀਣਞ੍ਚ, ਨਚ੍ਚਗੀਤਂ ਸੁવਾਦਿਤਂ।
‘‘Sammatālañca vīṇañca, naccagītaṃ suvāditaṃ;
ਤੂਰਿਯਤਾਲ਼ਿਤਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ , ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Tūriyatāḷitasaṅghuṭṭhaṃ , maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੦੮.
1408.
‘‘ਲਙ੍ਘਿਕਾ ਮੁਟ੍ਠਿਕਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਮਾਯਾਕਾਰਾ ਚ ਸੋਭਿਯਾ।
‘‘Laṅghikā muṭṭhikā cettha, māyākārā ca sobhiyā;
੧੪੦੯.
1409.
‘‘ਸਮਜ੍ਜਾ ਚੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਆਕਿਣ੍ਣਾ ਨਰਨਾਰਿਭਿ।
‘‘Samajjā cettha vattanti, ākiṇṇā naranāribhi;
ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚੇ ਭੂਮਿਯੋ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Mañcātimañce bhūmiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੧੦.
1410.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਮਲ੍ਲੇ ਸਮਜ੍ਜਸ੍ਮਿਂ, ਫੋਟੇਨ੍ਤੇ 73 ਦਿਗੁਣਂ ਭੁਜਂ।
‘‘Passa malle samajjasmiṃ, phoṭente 74 diguṇaṃ bhujaṃ;
ਨਿਹਤੇ ਨਿਹਤਮਾਨੇ ਚ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Nihate nihatamāne ca, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੧੧.
1411.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇਸੁ, ਨਾਨਾਮਿਗਗਣਾ ਬਹੂ।
‘‘Passa pabbatapādesu, nānāmigagaṇā bahū;
ਸੀਹਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘਾ વਰਾਹਾ ਚ, ਅਚ੍ਛਕੋਕਤਰਚ੍ਛਯੋ॥
Sīhā byagghā varāhā ca, acchakokataracchayo.
੧੪੧੨.
1412.
‘‘ਪਲਾਸਾਦਾ ਗવਜਾ ਚ, ਮਹਿਂਸਾ ਰੋਹਿਤਾ ਰੁਰੂ।
‘‘Palāsādā gavajā ca, mahiṃsā rohitā rurū;
੧੪੧੩.
1413.
‘‘ਕਦਲਿਮਿਗਾ ਬਹੂ ਚਿਤ੍ਰਾ, ਬਿਲ਼ਾਰਾ ਸਸਕਣ੍ਟਕਾ।
‘‘Kadalimigā bahū citrā, biḷārā sasakaṇṭakā;
ਨਾਨਾਮਿਗਗਣਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Nānāmigagaṇākiṇṇaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੧੪.
1414.
‘‘ਨਜ੍ਜਾਯੋ ਸੁਪਤਿਤ੍ਥਾਯੋ, ਸੋਣ੍ਣવਾਲੁਕਸਨ੍ਥਤਾ।
‘‘Najjāyo supatitthāyo, soṇṇavālukasanthatā;
ਅਚ੍ਛਾ ਸવਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬੂਨਿ, ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਨਿਸੇવਿਤਾ॥
Acchā savanti ambūni, macchagumbanisevitā.
੧੪੧੫.
1415.
‘‘ਕੁਮ੍ਭੀਲਾ ਮਕਰਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਸੁਸੁਮਾਰਾ ਚ ਕਚ੍ਛਪਾ।
‘‘Kumbhīlā makarā cettha, susumārā ca kacchapā;
੧੪੧੬.
1416.
‘‘ਨਾਨਾਦਿਜਗਣਾਕਿਣ੍ਣਾ, ਨਾਨਾਦੁਮਗਣਾਯੁਤਾ।
‘‘Nānādijagaṇākiṇṇā, nānādumagaṇāyutā;
੧੪੧੭.
1417.
‘‘ਪਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ, ਸੁવਿਭਤ੍ਤਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ।
‘‘Passettha pokkharaṇiyo, suvibhattā catuddisā;
ਨਾਨਾਦਿਜਗਣਾਕਿਣ੍ਣਾ, ਪੁਥੁਲੋਮਨਿਸੇવਿਤਾ॥
Nānādijagaṇākiṇṇā, puthulomanisevitā.
੧੪੧੮.
1418.
‘‘ਸਮਨ੍ਤੋਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ , ਮਹਿਂ ਸਾਗਰਕੁਣ੍ਡਲਂ।
‘‘Samantodakasampannaṃ , mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ;
ਉਪੇਤਂ વਨਰਾਜੇਹਿ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Upetaṃ vanarājehi, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੧੯.
1419.
‘‘ਪੁਰਤੋ વਿਦੇਹੇ ਪਸ੍ਸ, ਗੋਯਾਨਿਯੇ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ।
‘‘Purato videhe passa, goyāniye ca pacchato;
ਕੁਰੁਯੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਞ੍ਚ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Kuruyo jambudīpañca, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੦.
1420.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਂ ਸੂਰਿਯਞ੍ਚ, ਓਭਾਸਨ੍ਤੇ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ।
‘‘Passa candaṃ sūriyañca, obhāsante catuddisā;
ਸਿਨੇਰੁਂ ਅਨੁਪਰਿਯਨ੍ਤੇ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Sineruṃ anupariyante, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੧.
1421.
ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਰਾਜੇ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Cattāro ca mahārāje, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੨.
1422.
ਰਮ੍ਮੇ ਕਿਮ੍ਪੁਰਿਸਾਕਿਣ੍ਣੇ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Ramme kimpurisākiṇṇe, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੩.
1423.
‘‘ਫਾਰੁਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਲਤਂ, ਮਿਸ੍ਸਕਂ ਨਨ੍ਦਨਂ વਨਂ।
‘‘Phārusakaṃ cittalataṃ, missakaṃ nandanaṃ vanaṃ;
વੇਜਯਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਾਸਾਦਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Vejayantañca pāsādaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੪.
1424.
‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਂ ਤਾવਤਿਂਸਞ੍ਚ, ਪਾਰਿਛਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪੁਪ੍ਫਿਤਂ।
‘‘Sudhammaṃ tāvatiṃsañca, pārichattañca pupphitaṃ;
ਏਰਾવਣਂ ਨਾਗਰਾਜਂ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Erāvaṇaṃ nāgarājaṃ, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੫.
1425.
‘‘ਪਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਦੇવਕਞ੍ਞਾਯੋ, ਨਭਾ વਿਜ੍ਜੁਰਿવੁਗ੍ਗਤਾ।
‘‘Passettha devakaññāyo, nabhā vijjurivuggatā;
ਨਨ੍ਦਨੇ વਿਚਰਨ੍ਤਿਯੋ, ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ॥
Nandane vicarantiyo, maṇimhi passa nimmitaṃ.
੧੪੨੬.
1426.
‘‘ਪਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਦੇવਕਞ੍ਞਾਯੋ, ਦੇવਪੁਤ੍ਤਪਲੋਭਿਨੀ।
‘‘Passettha devakaññāyo, devaputtapalobhinī;
੧੪੨੭.
1427.
‘‘ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਪਾਸਾਦੇ, વੇਲ਼ੁਰਿਯਫਲਸਨ੍ਥਤੇ।
‘‘Parosahassapāsāde, veḷuriyaphalasanthate;
੧੪੨੮.
1428.
‘‘ਤਾવਤਿਂਸੇ ਚ ਯਾਮੇ ਚ, ਤੁਸਿਤੇ ਚਾਪਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇ।
‘‘Tāvatiṃse ca yāme ca, tusite cāpi nimmite;
੧੪੨੯.
1429.
‘‘ਪਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋਦਿਕਾ ਸੁਚੀ।
‘‘Passettha pokkharaṇiyo, vippasannodikā sucī;
ਮਨ੍ਦਾਲਕੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਪਦੁਮੁਪ੍ਪਲਕੇਹਿ ਚ॥
Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca.
੧੪੩੦.
1430.
ਛ ਪਿਙ੍ਗਲਾ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਹਲਿਦ੍ਦਾ ਚ ਚਤੁਦ੍ਦਸ॥
Cha piṅgalā pannarasa, haliddā ca catuddasa.
੧੪੩੧.
1431.
‘‘વੀਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸੋવਣ੍ਣਾ, વੀਸਤਿ ਰਜਤਾਮਯਾ।
‘‘Vīsati tattha sovaṇṇā, vīsati rajatāmayā;
ਇਨ੍ਦਗੋਪਕવਣ੍ਣਾਭਾ, ਤਾવ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਿਂਸਤਿ॥
Indagopakavaṇṇābhā, tāva dissanti tiṃsati.
੧੪੩੨.
1432.
‘‘ਦਸੇਤ੍ਥ ਕਾਲ਼ਿਯੋ ਛਚ੍ਚ, ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਾ ਪਨ੍ਨવੀਸਤਿ।
‘‘Dasettha kāḷiyo chacca, mañjeṭṭhā pannavīsati;
ਮਿਸ੍ਸਾ ਬਨ੍ਧੁਕਪੁਪ੍ਫੇਹਿ, ਨੀਲੁਪ੍ਪਲવਿਚਿਤ੍ਤਿਕਾ॥
Missā bandhukapupphehi, nīluppalavicittikā.
੧੪੩੩.
1433.
‘‘ਏવਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਚ੍ਚਿਮਨ੍ਤਂ ਪਭਸ੍ਸਰਂ।
‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, accimantaṃ pabhassaraṃ;
ਓਧਿਸੁਙ੍ਕਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਪਸ੍ਸ ਤ੍વਂ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮ’’॥
Odhisuṅkaṃ mahārāja, passa tvaṃ dvipaduttama’’.
ਮਣਿਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ।
Maṇikaṇḍaṃ nāma.
ਅਕ੍ਖਕਣ੍ਡਂ
Akkhakaṇḍaṃ
੧੪੩੪.
1434.
‘‘ਉਪਾਗਤਂ ਰਾਜ ਮੁਪੇਹਿ ਲਕ੍ਖਂ, ਨੇਤਾਦਿਸਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਤવਤ੍ਥਿ।
‘‘Upāgataṃ rāja mupehi lakkhaṃ, netādisaṃ maṇiratanaṃ tavatthi;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਜਿਸ੍ਸਾਮ 95 ਅਸਾਹਸੇਨ, ਜਿਤੋ ਚ ਨੋ ਖਿਪ੍ਪਮવਾਕਰੋਹਿ॥
Dhammena jissāma 96 asāhasena, jito ca no khippamavākarohi.
੧੪੩੫.
1435.
‘‘ਪਞ੍ਚਾਲ -ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤ-ਸੂਰਸੇਨ, ਮਚ੍ਛਾ 97 ਚ ਮਦ੍ਦਾ ਸਹ ਕੇਕਕੇਭਿ।
‘‘Pañcāla -paccuggata-sūrasena, macchā 98 ca maddā saha kekakebhi;
ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਨੋਤੇ ਅਸਠੇਨ ਯੁਦ੍ਧਂ, ਨ ਨੋ ਸਭਾਯਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ’’॥
Passantu note asaṭhena yuddhaṃ, na no sabhāyaṃ na karonti kiñci’’.
੧੪੩੬.
1436.
‘‘ਤੇ ਪਾવਿਸੁਂ ਅਕ੍ਖਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤਾ, ਰਾਜਾ ਕੁਰੂਨਂ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਚਾਪਿ ਯਕ੍ਖੋ।
‘‘Te pāvisuṃ akkhamadena mattā, rājā kurūnaṃ puṇṇako cāpi yakkho;
ਰਾਜਾ ਕਲਿਂ વਿਚ੍ਚਿਨਮਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਕਟਂ ਅਗ੍ਗਹੀ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ॥
Rājā kaliṃ viccinamaggahesi, kaṭaṃ aggahī puṇṇako nāma yakkho.
੧੪੩੭.
1437.
‘‘ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਜੂਤੇ ਉਭਯੇ ਸਮਾਗਤੇ, ਰਞ੍ਞਂ ਸਕਾਸੇ ਸਖੀਨਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝੇ।
‘‘Te tattha jūte ubhaye samāgate, raññaṃ sakāse sakhīnañca majjhe;
ਅਜੇਸਿ ਯਕ੍ਖੋ ਨਰવੀਰਸੇਟ੍ਠਂ, ਤਤ੍ਥਪ੍ਪਨਾਦੋ ਤੁਮੁਲੋ ਬਭੂવ’’॥
Ajesi yakkho naravīraseṭṭhaṃ, tatthappanādo tumulo babhūva’’.
੧੪੩੮.
1438.
‘‘ਜਯੋ ਮਹਾਰਾਜ ਪਰਾਜਯੋ ਚ, ਆਯੂਹਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
‘‘Jayo mahārāja parājayo ca, āyūhataṃ aññatarassa hoti;
ਜਨਿਨ੍ਦ ਜੀਨੋਸਿ 99 વਰਦ੍ਧਨੇਨ, ਜਿਤੋ ਚ ਮੇ ਖਿਪ੍ਪਮવਾਕਰੋਹਿ’’॥
Janinda jīnosi 100 varaddhanena, jito ca me khippamavākarohi’’.
੧੪੩੯.
1439.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਗવਸ੍ਸਾ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ ਚ, ਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ 101 ਰਤਨਂ ਪਥਬ੍ਯਾ।
‘‘Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, yañcāpi mayhaṃ 102 ratanaṃ pathabyā;
ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਕਚ੍ਚਾਨ વਰਂ ਧਨਾਨਂ, ਆਦਾਯ ਯੇਨਿਚ੍ਛਸਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛ’’॥
Gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ, ādāya yenicchasi tena gaccha’’.
੧੪੪੦.
1440.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਗવਸ੍ਸਾ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ ਚ, ਯਞ੍ਚਾਪਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਰਤਨਂ ਪਥਬ੍ਯਾ।
‘‘Hatthī gavassā maṇikuṇḍalā ca, yañcāpi tuyhaṃ ratanaṃ pathabyā;
ਤੇਸਂ વਰੋ વਿਧੁਰੋ ਨਾਮ ਕਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਮੇ ਜਿਤੋ ਤਂ ਮੇ ਅવਾਕਰੋਹਿ’’॥
Tesaṃ varo vidhuro nāma kattā, so me jito taṃ me avākarohi’’.
੧੪੪੧.
1441.
‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਮੇ ਸੋ ਸਰਣਂ ਗਤੀ ਚ, ਦੀਪੋ ਚ ਲੇਣੋ ਚ ਪਰਾਯਣੋ ਚ।
‘‘Attā ca me so saraṇaṃ gatī ca, dīpo ca leṇo ca parāyaṇo ca;
ਅਸਨ੍ਤੁਲੇਯ੍ਯੋ ਮਮ ਸੋ ਧਨੇਨ, ਪਾਣੇਨ ਮੇ ਸਾਦਿਸੋ ਏਸ ਕਤ੍ਤਾ’’॥
Asantuleyyo mama so dhanena, pāṇena me sādiso esa kattā’’.
੧੪੪੨.
1442.
‘‘ਚਿਰਂ વਿવਾਦੋ ਮਮ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਸ੍ਸ, ਕਾਮਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ।
‘‘Ciraṃ vivādo mama tuyhañcassa, kāmañca pucchāma tameva gantvā;
ਏਸੋવ ਨੋ વਿવਰਤੁ ਏਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਂ વਕ੍ਖਤੀ ਹੋਤੁ ਕਥਾ 103 ਉਭਿਨ੍ਨਂ’’॥
Esova no vivaratu etamatthaṃ, yaṃ vakkhatī hotu kathā 104 ubhinnaṃ’’.
੧੪੪੩.
1443.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਭਣਸਿ, ਨ ਚ ਮਾਣવ ਸਾਹਸਂ।
‘‘Addhā hi saccaṃ bhaṇasi, na ca māṇava sāhasaṃ;
ਤਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਤੇਨ ਤੁਸ੍ਸਾਮੁਭੋ ਜਨਾ’’॥
Tameva gantvā pucchāma, tena tussāmubho janā’’.
੧੪੪੪.
1444.
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਨੁ ਦੇવਾ વਿਦਹੂ ਕੁਰੂਨਂ, ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਂ વਿਧੁਰਂ ਨਾਮਮਚ੍ਚਂ।
‘‘Saccaṃ nu devā vidahū kurūnaṃ, dhamme ṭhitaṃ vidhuraṃ nāmamaccaṃ;
ਦਾਸੋਸਿ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦ વਾਸਿ ਞਾਤਿ, વਿਧੁਰੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾ ਕਤਮਾਸਿ ਲੋਕੇ’’॥
Dāsosi rañño uda vāsi ñāti, vidhuroti saṅkhā katamāsi loke’’.
੧੪੪੫.
1445.
‘‘ਆਮਾਯਦਾਸਾਪਿ ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ, ਧਨੇਨ ਕੀਤਾਪਿ ਭવਨ੍ਤਿ ਦਾਸਾ।
‘‘Āmāyadāsāpi bhavanti heke, dhanena kītāpi bhavanti dāsā;
ਸਯਮ੍ਪਿ ਹੇਕੇ ਉਪਯਨ੍ਤਿ ਦਾਸਾ, ਭਯਾ ਪਣੁਨ੍ਨਾਪਿ ਭવਨ੍ਤਿ ਦਾਸਾ॥
Sayampi heke upayanti dāsā, bhayā paṇunnāpi bhavanti dāsā.
੧੪੪੬.
1446.
‘‘ਏਤੇ ਨਰਾਨਂ ਚਤੁਰੋવ ਦਾਸਾ, ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਯੋਨਿਤੋ ਅਹਮ੍ਪਿ ਜਾਤੋ।
‘‘Ete narānaṃ caturova dāsā, addhā hi yonito ahampi jāto;
ਭવੋ ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਅਭવੋ ਚ ਰਞ੍ਞੋ, ਦਾਸਾਹਂ ਦੇવਸ੍ਸ ਪਰਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ।
Bhavo ca rañño abhavo ca rañño, dāsāhaṃ devassa parampi gantvā;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਮਂ ਮਾਣવ ਤੁਯ੍ਹ ਦਜ੍ਜਾ’’॥
Dhammena maṃ māṇava tuyha dajjā’’.
੧੪੪੭.
1447.
ਅਧਮ੍ਮਰੂਪੋ વਤ ਰਾਜਸੇਟ੍ਠੋ, ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਸਿ ਮਯ੍ਹਂ’’॥
Adhammarūpo vata rājaseṭṭho, subhāsitaṃ nānujānāsi mayhaṃ’’.
੧੪੪੮.
1448.
‘‘ਏવਂ ਚੇ ਨੋ ਸੋ વਿવਰੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਹਂ, ਦਾਸੋਹਮਸ੍ਮਿ ਨ ਚ ਖੋਸ੍ਮਿ ਞਾਤਿ।
‘‘Evaṃ ce no so vivarettha pañhaṃ, dāsohamasmi na ca khosmi ñāti;
ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਕਚ੍ਚਾਨ વਰਂ ਧਨਾਨਂ, ਆਦਾਯ ਯੇਨਿਚ੍ਛਸਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛ’’॥
Gaṇhāhi kaccāna varaṃ dhanānaṃ, ādāya yenicchasi tena gaccha’’.
ਅਕ੍ਖਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ।
Akkhakaṇḍaṃ nāma.
ਘਰਾવਾਸਪਞ੍ਹਾ
Gharāvāsapañhā
੧੪੪੯.
1449.
‘‘વਿਧੁਰ વਸਮਾਨਾਸ੍ਸ, ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਕਂ ਘਰਂ।
‘‘Vidhura vasamānāssa, gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ;
ਖੇਮਾ વੁਤ੍ਤਿ ਕਥਂ ਅਸ੍ਸ, ਕਥਨ੍ਨੁ ਅਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ॥
Khemā vutti kathaṃ assa, kathannu assa saṅgaho.
੧੪੫੦.
1450.
ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਂ ਲੋਕਂ, ਕਥਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ’’॥
Asmā lokā paraṃ lokaṃ, kathaṃ pecca na socati’’.
੧੪੫੧.
1451.
ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਮਾ ਧਿਤਿਮਾ, ਮਤਿਮਾ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਾ।
Taṃ tattha gatimā dhitimā, matimā atthadassimā;
੧੪੫੨.
1452.
‘‘ਨ ਸਾਧਾਰਣਦਾਰਸ੍ਸ, ਨ ਭੁਞ੍ਜੇ ਸਾਦੁਮੇਕਕੋ।
‘‘Na sādhāraṇadārassa, na bhuñje sādumekako;
ਨ ਸੇવੇ ਲੋਕਾਯਤਿਕਂ, ਨੇਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ વਡ੍ਢਨਂ॥
Na seve lokāyatikaṃ, netaṃ paññāya vaḍḍhanaṃ.
੧੪੫੩.
1453.
‘‘ਸੀਲવਾ વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ વਿਚਕ੍ਖਣੋ।
‘‘Sīlavā vattasampanno, appamatto vicakkhaṇo;
ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਸੁਰਤੋ ਸਖਿਲੋ ਮੁਦੁ॥
Nivātavutti atthaddho, surato sakhilo mudu.
੧੪੫੪.
1454.
‘‘ਸਙ੍ਗਹੇਤਾ ਚ ਮਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਂવਿਭਾਗੀ વਿਧਾਨવਾ।
‘‘Saṅgahetā ca mittānaṃ, saṃvibhāgī vidhānavā;
ਤਪ੍ਪੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ, ਸਦਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ॥
Tappeyya annapānena, sadā samaṇabrāhmaṇe.
੧੪੫੫.
1455.
‘‘ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ਸੁਤਾਧਾਰੋ, ਭવੇਯ੍ਯ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕੋ।
‘‘Dhammakāmo sutādhāro, bhaveyya paripucchako;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸੇਯ੍ਯ, ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ॥
Sakkaccaṃ payirupāseyya, sīlavante bahussute.
੧੪੫੬.
1456.
‘‘ਘਰਮਾવਸਮਾਨਸ੍ਸ, ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਕਂ ਘਰਂ।
‘‘Gharamāvasamānassa, gahaṭṭhassa sakaṃ gharaṃ;
ਖੇਮਾ વੁਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਏવਂ, ਏવਂ ਨੁ ਅਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ॥
Khemā vutti siyā evaṃ, evaṃ nu assa saṅgaho.
੧੪੫੭.
1457.
‘‘ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਂ ਸਿਯਾ ਏવਂ, ਸਚ੍ਚવਾਦੀ ਚ ਮਾਣવੋ।
‘‘Abyābajjhaṃ siyā evaṃ, saccavādī ca māṇavo;
ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਂ ਲੋਕਂ, ਏવਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ’’॥
Asmā lokā paraṃ lokaṃ, evaṃ pecca na socati’’.
ਘਰਾવਾਸਪਞ੍ਹਾ ਨਾਮ।
Gharāvāsapañhā nāma.
ਲਕ੍ਖਣਕਣ੍ਡਂ
Lakkhaṇakaṇḍaṃ
੧੪੫੮.
1458.
‘‘ਏਹਿ ਦਾਨਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਦਿਨ੍ਨੋ ਨੋ ਇਸ੍ਸਰੇਨ ਮੇ।
‘‘Ehi dāni gamissāma, dinno no issarena me;
੧੪੫੯.
1459.
‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਮਾਣવ ਤਯਾਹਮਸ੍ਮਿ, ਦਿਨ੍ਨੋਹਮਸ੍ਮਿ ਤવ ਇਸ੍ਸਰੇਨ।
‘‘Jānāmi māṇava tayāhamasmi, dinnohamasmi tava issarena;
ਤੀਹਞ੍ਚ ਤਂ વਾਸਯੇਮੁ ਅਗਾਰੇ, ਯੇਨਦ੍ਧੁਨਾ ਅਨੁਸਾਸੇਮੁ ਪੁਤ੍ਤੇ’’॥
Tīhañca taṃ vāsayemu agāre, yenaddhunā anusāsemu putte’’.
੧੪੬੦.
1460.
‘‘ਤਂ ਮੇ ਤਥਾ ਹੋਤੁ વਸੇਮੁ ਤੀਹਂ, ਕੁਰੁਤਂ ਭવਜ੍ਜ ਘਰੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਂ।
‘‘Taṃ me tathā hotu vasemu tīhaṃ, kurutaṃ bhavajja gharesu kiccaṃ;
ਅਨੁਸਾਸਤਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇ ਭવਜ੍ਜ, ਯਥਾ ਤਯੀ ਪੇਚ੍ਚ 115 ਸੁਖੀ ਭવੇਯ੍ਯ’’॥
Anusāsataṃ puttadāre bhavajja, yathā tayī pecca 116 sukhī bhaveyya’’.
੧੪੬੧.
1461.
‘‘ਸਾਧੂਤਿ વਤ੍વਾਨ ਪਹੂਤਕਾਮੋ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ ਯਕ੍ਖੋ વਿਧੁਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ।
‘‘Sādhūti vatvāna pahūtakāmo, pakkāmi yakkho vidhurena saddhiṃ;
ਤਂ ਕੁਞ੍ਜਰਾਜਞ੍ਞਹਯਾਨੁਚਿਣ੍ਣਂ, ਪਾવੇਕ੍ਖਿ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਮਰਿਯਸੇਟ੍ਠੋ’’॥
Taṃ kuñjarājaññahayānuciṇṇaṃ, pāvekkhi antepuramariyaseṭṭho’’.
੧੪੬੨.
1462.
‘‘ਕੋਞ੍ਚਂ ਮਯੂਰਞ੍ਚ ਪਿਯਞ੍ਚ ਕੇਤਂ, ਉਪਾਗਮਿ ਤਤ੍ਥ ਸੁਰਮ੍ਮਰੂਪਂ।
‘‘Koñcaṃ mayūrañca piyañca ketaṃ, upāgami tattha surammarūpaṃ;
ਪਹੂਤਭਕ੍ਖਂ ਬਹੁਅਨ੍ਨਪਾਨਂ, ਮਸਕ੍ਕਸਾਰਂ વਿਯ વਾਸવਸ੍ਸ’’॥
Pahūtabhakkhaṃ bahuannapānaṃ, masakkasāraṃ viya vāsavassa’’.
੧੪੬੩.
1463.
‘‘ਤਤ੍ਥ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਗਾਯਨ੍ਤਿ, ਅવ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ વਰਾવਰਂ।
‘‘Tattha naccanti gāyanti, avhāyanti varāvaraṃ;
ਅਚ੍ਛਰਾ વਿਯ ਦੇવੇਸੁ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ॥
Accharā viya devesu, nāriyo samalaṅkatā.
੧੪੬੪.
1464.
‘‘ਸਮਙ੍ਗਿਕਤ੍વਾ ਪਮਦਾਹਿ ਯਕ੍ਖਂ, ਅਨ੍ਨੇਨ ਪਾਨੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਪਾਲੋ।
‘‘Samaṅgikatvā pamadāhi yakkhaṃ, annena pānena ca dhammapālo;
ਅਤ੍ਥਤ੍ਥ 117 ਮੇવਾਨੁવਿਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ, ਪਾવੇਕ੍ਖਿ ਭਰਿਯਾਯ ਤਦਾ ਸਕਾਸੇ॥
Atthattha 118 mevānuvicintayanto, pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.
੧੪੬੫.
1465.
‘‘ਤਂ ਚਨ੍ਦਨਗਨ੍ਧਰਸਾਨੁਲਿਤ੍ਤਂ, ਸੁવਣ੍ਣਜਮ੍ਬੋਨਦਨਿਕ੍ਖਸਾਦਿਸਂ।
‘‘Taṃ candanagandharasānulittaṃ, suvaṇṇajambonadanikkhasādisaṃ;
ਭਰਿਯਂવਚਾ ਏਹਿ ਸੁਣੋਹਿ ਭੋਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ ਆਮਨ੍ਤਯ ਤਮ੍ਬਨੇਤ੍ਤੇ॥
Bhariyaṃvacā ehi suṇohi bhoti, puttāni āmantaya tambanette.
੧੪੬੬.
1466.
‘‘ਸੁਤ੍વਾਨ વਾਕ੍ਯਂ ਪਤਿਨੋ ਅਨੁਜ੍ਜਾ 119, ਸੁਣਿਸਂવਚ ਤਮ੍ਬਨਖਿਂ ਸੁਨੇਤ੍ਤਂ।
‘‘Sutvāna vākyaṃ patino anujjā 120, suṇisaṃvaca tambanakhiṃ sunettaṃ;
ਆਮਨ੍ਤਯ વਮ੍ਮਧਰਾਨਿ ਚੇਤੇ, ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ ਇਨ੍ਦੀવਰਪੁਪ੍ਫਸਾਮੇ’’॥
Āmantaya vammadharāni cete, puttāni indīvarapupphasāme’’.
੧੪੬੭.
1467.
‘‘ਤੇ ਆਗਤੇ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਧਮ੍ਮਪਾਲੋ, ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅવਿਕਮ੍ਪਮਾਨੋ।
‘‘Te āgate muddhani dhammapālo, cumbitvā putte avikampamāno;
ਆਮਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾਨ ਅવੋਚ વਾਕ੍ਯਂ, ਦਿਨ੍ਨਾਹਂ ਰਞ੍ਞਾ ਇਧ ਮਾਣવਸ੍ਸ॥
Āmantayitvāna avoca vākyaṃ, dinnāhaṃ raññā idha māṇavassa.
੧੪੬੮.
1468.
‘‘ਤਸ੍ਸਜ੍ਜਹਂ ਅਤ੍ਤਸੁਖੀ વਿਧੇਯ੍ਯੋ, ਆਦਾਯ ਯੇਨਿਚ੍ਛਤਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Tassajjahaṃ attasukhī vidheyyo, ādāya yenicchati tena gacchati;
ਅਹਞ੍ਚ વੋ ਸਾਸਿਤੁਮਾਗਤੋਸ੍ਮਿ 121, ਕਥਂ ਅਹਂ ਅਪਰਿਤ੍ਤਾਯ ਗਚ੍ਛੇ॥
Ahañca vo sāsitumāgatosmi 122, kathaṃ ahaṃ aparittāya gacche.
੧੪੬੯.
1469.
‘‘ਸਚੇ વੋ ਰਾਜਾ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠવਾਸੀ 123, ਜਨਸਨ੍ਧੋ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਹੂਤਕਾਮੋ।
‘‘Sace vo rājā kururaṭṭhavāsī 124, janasandho puccheyya pahūtakāmo;
ਕਿਮਾਭਿਜਾਨਾਥ ਪੁਰੇ ਪੁਰਾਣਂ, ਕਿਂ વੋ ਪਿਤਾ ਅਨੁਸਾਸੇ ਪੁਰਤ੍ਥਾ॥
Kimābhijānātha pure purāṇaṃ, kiṃ vo pitā anusāse puratthā.
੧੪੭੦.
1470.
‘‘ਸਮਾਸਨਾ ਹੋਥ ਮਯਾવ ਸਬ੍ਬੇ, ਕੋਨੀਧ ਰਞ੍ਞੋ ਅਬ੍ਭਤਿਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ।
‘‘Samāsanā hotha mayāva sabbe, konīdha rañño abbhatiko manusso;
ਤਮਞ੍ਜਲਿਂ ਕਰਿਯ વਦੇਥ ਏવਂ, ਮਾ ਹੇવਂ ਦੇવ ਨ ਹਿ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ।
Tamañjaliṃ kariya vadetha evaṃ, mā hevaṃ deva na hi esa dhammo;
વਿਯਗ੍ਘਰਾਜਸ੍ਸ ਨਿਹੀਨਜਚ੍ਚੋ, ਸਮਾਸਨੋ ਦੇવ ਕਥਂ ਭવੇਯ੍ਯ’’॥
Viyaggharājassa nihīnajacco, samāsano deva kathaṃ bhaveyya’’.
ਰਾਜવਸਤਿ
Rājavasati
੧੪੭੧.
1471.
ਅਲੀਨਮਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, વਿਧੁਰੋ ਏਤਦਬ੍ਰવਿ॥
Alīnamanasaṅkappo, vidhuro etadabravi.
੧੪੭੨.
1472.
ਯਥਾ ਰਾਜਕੁਲਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਯਸਂ ਪੋਸੋ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ॥
Yathā rājakulaṃ patto, yasaṃ poso nigacchati.
੧੪੭੩.
1473.
‘‘ਨ ਹਿ ਰਾਜਕੁਲਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞਾਤੋ ਲਭਤੇ ਯਸਂ।
‘‘Na hi rājakulaṃ patto, aññāto labhate yasaṃ;
ਨਾਸੂਰੋ ਨਾਪਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਨਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਕੁਦਾਚਨਂ॥
Nāsūro nāpi dummedho, nappamatto kudācanaṃ.
੧੪੭੪.
1474.
‘‘ਯਦਾਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਸੋਚੇਯ੍ਯਂ ਚਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Yadāssa sīlaṃ paññañca, soceyyaṃ cādhigacchati;
ਅਥ વਿਸ੍ਸਸਤੇ ਤ੍ਯਮ੍ਹਿ, ਗੁਯ੍ਹਞ੍ਚਸ੍ਸ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ॥
Atha vissasate tyamhi, guyhañcassa na rakkhati.
੧੪੭੫.
1475.
‘‘ਤੁਲਾ ਯਥਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਸਮਦਣ੍ਡਾ ਸੁਧਾਰਿਤਾ।
‘‘Tulā yathā paggahitā, samadaṇḍā sudhāritā;
ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਨ વਿਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Ajjhiṭṭho na vikampeyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੭੬.
1476.
‘‘ਤੁਲਾ ਯਥਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਸਮਦਣ੍ਡਾ ਸੁਧਾਰਿਤਾ।
‘‘Tulā yathā paggahitā, samadaṇḍā sudhāritā;
ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sabbāni abhisambhonto, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੭੭.
1477.
‘‘ਦਿવਾ વਾ ਯਦਿ વਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਰਾਜਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Divā vā yadi vā rattiṃ, rājakiccesu paṇḍito;
ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਨ વਿਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Ajjhiṭṭho na vikampeyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੭੮.
1478.
‘‘ਦਿવਾ વਾ ਯਦਿ વਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਰਾਜਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Divā vā yadi vā rattiṃ, rājakiccesu paṇḍito;
ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sabbāni abhisambhonto, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੭੯.
1479.
‘‘ਯੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਕਤੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਸੁਪ੍ਪਟਿਯਾਦਿਤੋ।
‘‘Yo cassa sukato maggo, rañño suppaṭiyādito;
ਨ ਤੇਨ વੁਤ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Na tena vutto gaccheyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੦.
1480.
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛੇ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sabbattha pacchato gacche, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੧.
1481.
‘‘ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਸਦਿਸਂ વਤ੍ਥਂ, ਨ ਮਾਲਂ ਨ વਿਲੇਪਨਂ।
‘‘Na rañño sadisaṃ vatthaṃ, na mālaṃ na vilepanaṃ;
ਆਕਪ੍ਪਂ ਸਰਕੁਤ੍ਤਿਂ વਾ, ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਸਦਿਸਮਾਚਰੇ।
Ākappaṃ sarakuttiṃ vā, na rañño sadisamācare;
ਅਞ੍ਞਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਆਕਪ੍ਪਂ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Aññaṃ kareyya ākappaṃ, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੨.
1482.
‘‘ਕੀਲ਼ੇ ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ, ਭਰਿਯਾਹਿ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ।
‘‘Kīḷe rājā amaccehi, bhariyāhi parivārito;
ਨਾਮਚ੍ਚੋ ਰਾਜਭਰਿਯਾਸੁ, ਭਾવਂ ਕੁਬ੍ਬੇਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋ॥
Nāmacco rājabhariyāsu, bhāvaṃ kubbetha paṇḍito.
੧੪੮੩.
1483.
‘‘ਅਨੁਦ੍ਧਤੋ ਅਚਪਲੋ, ਨਿਪਕੋ ਸਂવੁਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ।
‘‘Anuddhato acapalo, nipako saṃvutindriyo;
ਮਨੋਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Manopaṇidhisampanno, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੪.
1484.
‘‘ਨਾਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਹਿ ਕੀਲ਼ੇਯ੍ਯ, ਨ ਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯ ਰਹੋਗਤੋ।
‘‘Nāssa bhariyāhi kīḷeyya, na manteyya rahogato;
ਨਾਸ੍ਸ ਕੋਸਾ ਧਨਂ ਗਣ੍ਹੇ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Nāssa kosā dhanaṃ gaṇhe, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੫.
1485.
ਨਾਸ੍ਸ ਦਾਯੇ ਮਿਗੇ ਹਞ੍ਞੇ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Nāssa dāye mige haññe, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੬.
1486.
‘‘ਨਾਸ੍ਸ ਪੀਠਂ ਨ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ, ਨ ਕੋਚ੍ਛਂ ਨ ਨਾવਂ 135 ਰਥਂ।
‘‘Nāssa pīṭhaṃ na pallaṅkaṃ, na kocchaṃ na nāvaṃ 136 rathaṃ;
ਸਮ੍ਮਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਆਰੂਹੇ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sammatomhīti ārūhe, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੮੭.
1487.
ਸਮ੍ਮੁਖਞ੍ਚਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਭਤ੍ਤੁਨੋ॥
Sammukhañcassa tiṭṭheyya, sandissanto sabhattuno.
੧੪੮੮.
1488.
ਖਿਪ੍ਪਂ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨੋ, ਸੂਕੇਨ’ਕ੍ਖੀવ ਘਟ੍ਟਿਤਂ॥
Khippaṃ kujjhanti rājāno, sūkena’kkhīva ghaṭṭitaṃ.
੧੪੮੯.
1489.
‘‘ਨ ਪੂਜਿਤੋ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ, ਮੇਧਾવੀ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਰੋ।
‘‘Na pūjito maññamāno, medhāvī paṇḍito naro;
ਫਰੁਸਂ ਪਤਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਰਾਜਾਨਂ ਪਰਿਸਂਗਤਂ॥
Pharusaṃ patimanteyya, rājānaṃ parisaṃgataṃ.
੧੪੯੦.
1490.
‘‘ਲਦ੍ਧਦ੍વਾਰੋ ਲਭੇ ਦ੍વਾਰਂ 141, ਨੇવ ਰਾਜੂਸੁ વਿਸ੍ਸਸੇ।
‘‘Laddhadvāro labhe dvāraṃ 142, neva rājūsu vissase;
੧੪੯੧.
1491.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ વਾ ਭਾਤਰਂ વਾ ਸਂ, ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ, sampaggaṇhāti khattiyo;
ਗਾਮੇਹਿ ਨਿਗਮੇਹਿ વਾ, ਰਟ੍ਠੇਹਿ ਜਨਪਦੇਹਿ વਾ।
Gāmehi nigamehi vā, raṭṭhehi janapadehi vā;
ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਣੇ ਛੇਕਪਾਪਕਂ॥
Tuṇhībhūto upekkheyya, na bhaṇe chekapāpakaṃ.
੧੪੯੨.
1492.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹੇ ਅਨੀਕਟ੍ਠੇ, ਰਥਿਕੇ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇ।
‘‘Hatthārohe anīkaṭṭhe, rathike pattikārake;
ਨ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਗਚ੍ਛੇ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Na tesaṃ antarā gacche, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੯੩.
1493.
ਪਟਿਲੋਮਂ ਨ વਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Paṭilomaṃ na vatteyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੯੪.
1494.
ਅਪ੍ਪਾਸੀ ਨਿਪਕੋ ਸੂਰੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Appāsī nipako sūro, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੯੫.
1495.
‘‘ਨ ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਂ ਤੇਜਸਙ੍ਖਯਂ।
‘‘Na bāḷhaṃ itthiṃ gaccheyya, sampassaṃ tejasaṅkhayaṃ;
ਕਾਸਂ ਸਾਸਂ ਦਰਂ ਬਲ੍ਯਂ, ਖੀਣਮੇਧੋ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ॥
Kāsaṃ sāsaṃ daraṃ balyaṃ, khīṇamedho nigacchati.
੧੪੯੬.
1496.
‘‘ਨਾਤਿવੇਲਂ ਪਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਿਯਾ।
‘‘Nātivelaṃ pabhāseyya, na tuṇhī sabbadā siyā;
ਅવਿਕਿਣ੍ਣਂ ਮਿਤਂ વਾਚਂ, ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਉਦੀਰਯੇ॥
Avikiṇṇaṃ mitaṃ vācaṃ, patte kāle udīraye.
੧੪੯੭.
1497.
‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟੋ, ਸਚ੍ਚੋ ਸਣ੍ਹੋ ਅਪੇਸੁਣੋ।
‘‘Akkodhano asaṅghaṭṭo, sacco saṇho apesuṇo;
ਸਮ੍ਫਂ ਗਿਰਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Samphaṃ giraṃ na bhāseyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੪੯੮.
1498.
੧੪੯੯.
1499.
‘‘વਿਨੀਤੋ ਸਿਪ੍ਪવਾ ਦਨ੍ਤੋ, ਕਤਤ੍ਤੋ ਨਿਯਤੋ ਮੁਦੁ।
‘‘Vinīto sippavā danto, katatto niyato mudu;
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸੁਚਿ ਦਕ੍ਖੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Appamatto suci dakkho, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੦.
1500.
‘‘ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤਿ વੁਦ੍ਧੇਸੁ, ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ ਸਗਾਰવੋ।
‘‘Nivātavutti vuddhesu, sappatisso sagāravo;
ਸੁਰਤੋ ਸੁਖਸਂવਾਸੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Surato sukhasaṃvāso, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੧.
1501.
‘‘ਆਰਕਾ ਪਰਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਹਿਤੁਂ ਪਹਿਤਂ ਜਨਂ।
‘‘Ārakā parivajjeyya, sahituṃ pahitaṃ janaṃ;
ਭਤ੍ਤਾਰਞ੍ਞੇવੁਦਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਰਾਜਿਨੋ॥
Bhattāraññevudikkheyya, na ca aññassa rājino.
੧੫੦੨.
1502.
‘‘ਸਮਣੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚਾਪਿ, ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sakkaccaṃ payirupāseyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੩.
1503.
‘‘ਸਮਣੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚਾਪਿ, ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਨੁવਾਸੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Sakkaccaṃ anuvāseyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੪.
1504.
‘‘ਸਮਣੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚਾਪਿ, ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;
ਤਪ੍ਪੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Tappeyya annapānena, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੫.
1505.
‘‘ਸਮਣੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚਾਪਿ, ਸੀਲવਨ੍ਤੇ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ।
‘‘Samaṇe brāhmaṇe cāpi, sīlavante bahussute;
ਆਸਜ੍ਜ ਪਞ੍ਞੇ ਸੇવੇਥ, ਆਕਙ੍ਖਂ વੁਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਨੋ॥
Āsajja paññe sevetha, ākaṅkhaṃ vuddhimattano.
੧੫੦੬.
1506.
‘‘ਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ ਨ ਹਾਪੇਯ੍ਯ, ਦਾਨਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ।
‘‘Dinnapubbaṃ na hāpeyya, dānaṃ samaṇabrāhmaṇe;
ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿવਾਰੇਯ੍ਯ, ਦਾਨਕਾਲੇ વਣਿਬ੍ਬਕੇ॥
Na ca kiñci nivāreyya, dānakāle vaṇibbake.
੧੫੦੭.
1507.
‘‘ਪਞ੍ਞવਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, વਿਧਾਨવਿਧਿਕੋવਿਦੋ।
‘‘Paññavā buddhisampanno, vidhānavidhikovido;
ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਸਮਯਞ੍ਞੂ ਚ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Kālaññū samayaññū ca, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੮.
1508.
‘‘ਉਟ੍ਠਾਤਾ ਕਮ੍ਮਧੇਯ੍ਯੇਸੁ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ વਿਚਕ੍ਖਣੋ।
‘‘Uṭṭhātā kammadheyyesu, appamatto vicakkhaṇo;
ਸੁਸਂવਿਹੀਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Susaṃvihītakammanto, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੦੯.
1509.
‘‘ਖਲਂ ਸਾਲਂ ਪਸੁਂ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਗਨ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ।
‘‘Khalaṃ sālaṃ pasuṃ khettaṃ, gantā cassa abhikkhaṇaṃ;
ਮਿਤਂ ਧਞ੍ਞਂ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯ, ਮਿਤਂવ ਪਾਚਯੇ ਘਰੇ॥
Mitaṃ dhaññaṃ nidhāpeyya, mitaṃva pācaye ghare.
੧੫੧੦.
1510.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ વਾ ਭਾਤਰਂ વਾ ਸਂ, ਸੀਲੇਸੁ ਅਸਮਾਹਿਤਂ।
‘‘Puttaṃ vā bhātaraṃ vā saṃ, sīlesu asamāhitaṃ;
ਅਨਙ੍ਗવਾ ਹਿ ਤੇ ਬਾਲਾ, ਯਥਾ ਪੇਤਾ ਤਥੇવ ਤੇ।
Anaṅgavā hi te bālā, yathā petā tatheva te;
ਚੋਲ਼ਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਪਿਣ੍ਡਞ੍ਚ, ਆਸੀਨਾਨਂ ਪਦਾਪਯੇ॥
Coḷañca nesaṃ piṇḍañca, āsīnānaṃ padāpaye.
੧੫੧੧.
1511.
‘‘ਦਾਸੇ ਕਮ੍ਮਕਰੇ ਪੇਸ੍ਸੇ, ਸੀਲੇਸੁ ਸੁਸਮਾਹਿਤੇ।
‘‘Dāse kammakare pesse, sīlesu susamāhite;
ਦਕ੍ਖੇ ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਆਧਿਪਚ੍ਚਮ੍ਹਿ ਠਾਪਯੇ॥
Dakkhe uṭṭhānasampanne, ādhipaccamhi ṭhāpaye.
੧੫੧੨.
1512.
ਆવੀ ਰਹੋ ਹਿਤੋ ਤਸ੍ਸ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Āvī raho hito tassa, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੧੩.
1513.
‘‘ਛਨ੍ਦਞ੍ਞੂ ਰਾਜਿਨੋ ਚਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਅਸ੍ਸ ਰਾਜਿਨੋ।
‘‘Chandaññū rājino cassa, cittaṭṭho assa rājino;
ਅਸਙ੍ਕੁਸਕવੁਤ੍ਤਿ’ਸ੍ਸ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Asaṅkusakavutti’ssa, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੧੪.
1514.
ਆਹਤੋਪਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸ ਰਾਜવਸਤਿਂ વਸੇ॥
Āhatopi na kuppeyya, sa rājavasatiṃ vase.
੧੫੧੫.
1515.
ਕਿਮੇવ ਸਬ੍ਬਕਾਮਾਨਂ, ਦਾਤਾਰਂ ਧੀਰਮੁਤ੍ਤਮਂ॥
Kimeva sabbakāmānaṃ, dātāraṃ dhīramuttamaṃ.
੧੫੧੬.
1516.
‘‘ਯੋ ਦੇਤਿ ਸਯਨਂ વਤ੍ਥਂ, ਯਾਨਂ ਆવਸਥਂ ਘਰਂ।
‘‘Yo deti sayanaṃ vatthaṃ, yānaṃ āvasathaṃ gharaṃ;
ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋਰਿવ ਭੂਤਾਨਿ, ਭੋਗੇਹਿ ਅਭਿવਸ੍ਸਤਿ॥
Pajjunnoriva bhūtāni, bhogehi abhivassati.
੧੫੧੭.
1517.
‘‘ਏਸਯ੍ਯੋ ਰਾਜવਸਤਿ, વਤ੍ਤਮਾਨੋ ਯਥਾ ਨਰੋ।
‘‘Esayyo rājavasati, vattamāno yathā naro;
ਆਰਾਧਯਤਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਪੂਜਂ ਲਭਤਿ ਭਤ੍ਤੁਸੁ’’॥
Ārādhayati rājānaṃ, pūjaṃ labhati bhattusu’’.
ਰਾਜવਸਤਿ ਨਾਮ।
Rājavasati nāma.
ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲਂ
Antarapeyyālaṃ
੧੫੧੮.
1518.
‘‘ਏવਂ ਸਮਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ વਿਚਕ੍ਖਣੋ।
‘‘Evaṃ samanusāsitvā, ñātisaṅghaṃ vicakkhaṇo;
ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਸੁਹਦੇਹਿ, ਰਾਜਾਨਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿ॥
Parikiṇṇo suhadehi, rājānamupasaṅkami.
੧੫੧੯.
1519.
‘‘વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਿਰਸਾ ਪਾਦੇ, ਕਤ੍વਾ ਚ ਨਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ।
‘‘Vanditvā sirasā pāde, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;
વਿਧੁਰੋ ਅવਚ ਰਾਜਾਨਂ, ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਨ ਅਞ੍ਜਲਿਂ॥
Vidhuro avaca rājānaṃ, paggahetvāna añjaliṃ.
੧੫੨੦.
1520.
ਞਾਤੀਨਤ੍ਥਂ ਪવਕ੍ਖਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣੋਹਿ ਅਰਿਨ੍ਦਮ॥
Ñātīnatthaṃ pavakkhāmi, taṃ suṇohi arindama.
੧੫੨੧.
1521.
‘‘ਪੁਤ੍ਤੇ ਚ ਮੇ ਉਦਿਕ੍ਖੇਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਮਞ੍ਞਂ ਘਰੇ ਧਨਂ।
‘‘Putte ca me udikkhesi, yañca maññaṃ ghare dhanaṃ;
੧੫੨੨.
1522.
‘‘ਯਥੇવ ਖਲਤੀ ਭੂਮ੍ਯਾ, ਭੂਮ੍ਯਾਯੇવ ਪਤਿਟ੍ਠਤਿ।
‘‘Yatheva khalatī bhūmyā, bhūmyāyeva patiṭṭhati;
ਏવੇਤਂ ਖਲਿਤਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਏਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਅਚ੍ਚਯਂ’’॥
Evetaṃ khalitaṃ mayhaṃ, etaṃ passāmi accayaṃ’’.
੧੫੨੩.
1523.
‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਇਤਿ ਮਯ੍ਹ ਹੋਤਿ, ਛੇਤ੍વਾ 171 વਧਿਤ੍વਾ ਇਧ ਕਾਤਿਯਾਨਂ।
‘‘Sakkā na gantuṃ iti mayha hoti, chetvā 172 vadhitvā idha kātiyānaṃ;
ਇਧੇવ ਹੋਹੀ ਇਤਿ ਮਯ੍ਹ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਅਗਾ ਉਤ੍ਤਮਭੂਰਿਪਞ੍ਞ’’॥
Idheva hohī iti mayha ruccati, mā tvaṃ agā uttamabhūripañña’’.
੧੫੨੪.
1524.
‘‘ਮਾ ਹੇવਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮਨਂ ਪਣੀਦਹਿ, ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਸ੍ਸੁ।
‘‘Mā hevadhammesu manaṃ paṇīdahi, atthe ca dhamme ca yutto bhavassu;
ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕੁਸਲਂ ਅਨਰਿਯਂ, ਯਂ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਰਯਂ વਜੇਯ੍ਯ॥
Dhiratthu kammaṃ akusalaṃ anariyaṃ, yaṃ katvā pacchā nirayaṃ vajeyya.
੧੫੨੫.
1525.
‘‘ਨੇવੇਸ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਪੁਨੇਤ 173 ਕਿਚ੍ਚਂ, ਅਯਿਰੋ ਹਿ ਦਾਸਸ੍ਸ ਜਨਿਨ੍ਦ ਇਸ੍ਸਰੋ।
‘‘Nevesa dhammo na puneta 174 kiccaṃ, ayiro hi dāsassa janinda issaro;
ਘਾਤੇਤੁਂ ਝਾਪੇਤੁਂ ਅਥੋਪਿ ਹਨ੍ਤੁਂ, ਨ ਚ ਮਯ੍ਹ ਕੋਧਤ੍ਥਿ વਜਾਮਿ ਚਾਹਂ’’॥
Ghātetuṃ jhāpetuṃ athopi hantuṃ, na ca mayha kodhatthi vajāmi cāhaṃ’’.
੧੫੨੬.
1526.
‘‘ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਉਪਗੁਯ੍ਹ, વਿਨੇਯ੍ਯ ਹਦਯੇ ਦਰਂ।
‘‘Jeṭṭhaputtaṃ upaguyha, vineyya hadaye daraṃ;
ਅਸ੍ਸੁਪੁਣ੍ਣੇਹਿ ਨੇਤ੍ਤੇਹਿ, ਪਾવਿਸੀ ਸੋ ਮਹਾਘਰਂ’’॥
Assupuṇṇehi nettehi, pāvisī so mahāgharaṃ’’.
੧੫੨੭.
1527.
ਸੇਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਚ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ॥
Senti puttā ca dārā ca, vidhurassa nivesane.
੧੫੨੮.
1528.
‘‘ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਂ ਭਰਿਯਾਨਂ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.
੧੫੨੯.
1529.
‘‘ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚ, વੇਸਿਯਾਨਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.
੧੫੩੦.
1530.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ ਅਨੀਕਟ੍ਠਾ, ਰਥਿਕਾ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕਾ।
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.
੧੫੩੧.
1531.
‘‘ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ।
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, વਿਧੁਰਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, vidhurassa nivesane.
੧੫੩੨.
1532.
‘‘ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਂ ਭਰਿਯਾਨਂ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਨੋ વਿਜਹਿਸ੍ਸਸਿ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
੧੫੩੩.
1533.
‘‘ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Orodhā ca kumārā ca, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਨੋ વਿਜਹਿਸ੍ਸਸਿ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
੧੫੩੪.
1534.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ ਅਨੀਕਟ੍ਠਾ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਨੋ વਿਜਹਿਸ੍ਸਸਿ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi.
੧੫੩੫.
1535.
‘‘ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Samāgatā jānapadā, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਨੋ વਿਜਹਿਸ੍ਸਸਿ’’॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, kasmā no vijahissasi’’.
੧੫੩੬.
1536.
‘‘ਕਤ੍વਾ ਘਰੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਸਕਂ ਜਨਂ।
‘‘Katvā gharesu kiccāni, anusāsitvā sakaṃ janaṃ;
੧੫੩੭.
1537.
‘‘ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਂવਿਧੇਤ੍વਾਨ, ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਘਰੇ ਧਨਂ।
‘‘Kammantaṃ saṃvidhetvāna, ācikkhitvā ghare dhanaṃ;
ਨਿਧਿਞ੍ਚ ਇਣਦਾਨਞ੍ਚ, ਪੁਣ੍ਣਕਂ ਏਤਦਬ੍ਰવਿ॥
Nidhiñca iṇadānañca, puṇṇakaṃ etadabravi.
੧੫੩੮.
1538.
‘‘ਅવਸੀ ਤੁવਂ ਮਯ੍ਹ ਤੀਹਂ ਅਗਾਰੇ, ਕਤਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਘਰੇਸੁ ਮਯ੍ਹਂ।
‘‘Avasī tuvaṃ mayha tīhaṃ agāre, katāni kiccāni gharesu mayhaṃ;
ਅਨੁਸਾਸਿਤਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਮਯਾ ਚ, ਕਰੋਮ ਕਚ੍ਚਾਨ 179 ਯਥਾਮਤਿਂ ਤੇ’’॥
Anusāsitā puttadārā mayā ca, karoma kaccāna 180 yathāmatiṃ te’’.
੧੫੩੯.
1539.
‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਸਾਸਿਤਾ ਤੇ, ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਅਨੁਜੀવਿਨੋ ਚ।
‘‘Sace hi katte anusāsitā te, puttā ca dārā anujīvino ca;
ਹਨ੍ਦੇਹਿ ਦਾਨੀ ਤਰਮਾਨਰੂਪੋ, ਦੀਘੋ ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਪਿ ਅਯਂ ਪੁਰਤ੍ਥਾ॥
Handehi dānī taramānarūpo, dīgho hi addhāpi ayaṃ puratthā.
੧੫੪੦.
1540.
ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਜੀવਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ’’॥
Idaṃ pacchimakaṃ tuyhaṃ, jīvalokassa dassanaṃ’’.
੧੫੪੧.
1541.
‘‘ਸੋਹਂ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਭਾਯਿਸ੍ਸਂ, ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ।
‘‘Sohaṃ kissa nu bhāyissaṃ, yassa me natthi dukkaṭaṃ;
ਕਾਯੇਨ વਾਚਾ ਮਨਸਾ, ਯੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ’’॥
Kāyena vācā manasā, yena gaccheyya duggatiṃ’’.
੧੫੪੨.
1542.
‘‘ਸੋ ਅਸ੍ਸਰਾਜਾ વਿਧੁਰਂ વਹਨ੍ਤੋ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ વੇਹਾਯਸਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ।
‘‘So assarājā vidhuraṃ vahanto, pakkāmi vehāyasamantalikkhe;
ਸਾਖਾਸੁ ਸੇਲੇਸੁ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਕਾਲਾਗਿਰਿਂ ਖਿਪ੍ਪਮੁਪਾਗਮਾਸਿ’’॥
Sākhāsu selesu asajjamāno, kālāgiriṃ khippamupāgamāsi’’.
੧੫੪੩.
1543.
‘‘ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਂ ਭਰਿਯਾਨਂ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਯਕ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਣ੍ਣੇਨ।
Bāhā paggayha pakkanduṃ, yakkho brāhmaṇavaṇṇena;
વਿਧੁਰਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ॥
Vidhuraṃ ādāya gacchati.
੧੫੪੪.
1544.
‘‘ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ।
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਯਕ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣવਣ੍ਣੇਨ।
Bāhā paggayha pakkanduṃ, yakkho brāhmaṇavaṇṇena;
વਿਧੁਰਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ॥
Vidhuraṃ ādāya gacchati.
੧੫੪੫.
1545.
‘‘ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਂ ਭਰਿਯਾਨਂ, ਦਾਸਿਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ।
‘‘Itthisahassaṃ bhariyānaṃ, dāsisattasatāni ca;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, paṇḍito so kuhiṃ gato.
੧੫੪੬.
1546.
‘‘ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ।
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ’’॥
Bāhā paggayha pakkanduṃ, paṇḍito so kuhiṃ gato’’.
੧੫੪੭.
1547.
‘‘ਸਚੇ ਸੋ ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤੇਨ, ਨਾਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Sace so sattarattena, nāgacchissati paṇḍito;
ਸਬ੍ਬੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪવੇਕ੍ਖਾਮ 183, ਨਤ੍ਥਤ੍ਥੋ ਜੀવਿਤੇਨ ਨੋ’’॥
Sabbe aggiṃ pavekkhāma 184, natthattho jīvitena no’’.
੧੫੪੮.
1548.
‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ વਿਯਤ੍ਤੋ ਚ, વਿਭਾવੀ ਚ વਿਚਕ੍ਖਣੋ।
‘‘Paṇḍito ca viyatto ca, vibhāvī ca vicakkhaṇo;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਮੋਚਿਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਮਾ ਭਾਯਿਤ੍ਥਾਗਮਿਸ੍ਸਤਿ’’ 185॥
Khippaṃ mociya attānaṃ, mā bhāyitthāgamissati’’ 186.
ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਨਾਮ।
Antarapeyyālaṃ nāma.
ਸਾਧੁਨਰਧਮ੍ਮਕਣ੍ਡਂ
Sādhunaradhammakaṇḍaṃ
੧੫੪੯.
1549.
‘‘ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ વਿਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ, ਉਚ੍ਚਾવਚਾ ਚੇਤਨਕਾ 187 ਭવਨ੍ਤਿ।
‘‘So tattha gantvāna vicintayanto, uccāvacā cetanakā 188 bhavanti;
ਨਯਿਮਸ੍ਸ ਜੀવੇਨ ਮਮਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਹਨ੍ਤ੍વਾਨਿਮਂ ਹਦਯਮਾਨਯਿਸ੍ਸਂ’’ 189॥
Nayimassa jīvena mamatthi kiñci, hantvānimaṃ hadayamānayissaṃ’’ 190.
੧੫੫੦.
1550.
‘‘ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰਸ੍ਮਿਂ 191, ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾਨ ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ।
‘‘So tattha gantvā pabbatantarasmiṃ 192, anto pavisitvāna paduṭṭhacitto;
ਅਸਂવੁਤਸ੍ਮਿਂ ਜਗਤਿਪ੍ਪਦੇਸੇ, ਅਧੋਸਿਰਂ ਧਾਰਯਿ ਕਾਤਿਯਾਨੋ॥
Asaṃvutasmiṃ jagatippadese, adhosiraṃ dhārayi kātiyāno.
੧੫੫੧.
1551.
‘‘ਸੋ ਲਮ੍ਬਮਾਨੋ ਨਰਕੇ ਪਪਾਤੇ, ਮਹਬ੍ਭਯੇ ਲੋਮਹਂਸੇ વਿਦੁਗ੍ਗੇ।
‘‘So lambamāno narake papāte, mahabbhaye lomahaṃse vidugge;
ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠੋ, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવਿ ਪੁਣ੍ਣਕਂ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖਂ॥
Asantasanto kurūnaṃ kattuseṭṭho, iccabravi puṇṇakaṃ nāma yakkhaṃ.
੧੫੫੨.
1552.
‘‘ਅਰਿਯਾવਕਾਸੋਸਿ ਅਨਰਿਯਰੂਪੋ, ਅਸਞ੍ਞਤੋ ਸਞ੍ਞਤਸਨ੍ਨਿਕਾਸੋ।
‘‘Ariyāvakāsosi anariyarūpo, asaññato saññatasannikāso;
ਅਚ੍ਚਾਹਿਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਸਿ ਲੁਦ੍ਰਂ, ਭਾવੇ ਚ ਤੇ ਕੁਸਲਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ॥
Accāhitaṃ kammaṃ karosi ludraṃ, bhāve ca te kusalaṃ natthi kiñci.
੧੫੫੩.
1553.
‘‘ਯਂ ਮਂ ਪਪਾਤਸ੍ਮਿਂ ਪਪਾਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਕੋ ਨੁ ਤવਤ੍ਥੋ ਮਰਣੇਨ ਮਯ੍ਹਂ।
‘‘Yaṃ maṃ papātasmiṃ papātumicchasi, ko nu tavattho maraṇena mayhaṃ;
ਅਮਾਨੁਸਸ੍ਸੇવ ਤવਜ੍ਜ વਣ੍ਣੋ, ਆਚਿਕ੍ਖ ਮੇ ਤ੍વਂ ਕਤਮਾਸਿ ਦੇવਤਾ’’॥
Amānusasseva tavajja vaṇṇo, ācikkha me tvaṃ katamāsi devatā’’.
੧੫੫੪.
1554.
‘‘ਯਦਿ ਤੇ ਸੁਤੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਕੁવੇਰਸ੍ਸ ਹਿ ਸੋ ਸਜਿਬ੍ਬੋ 193।
‘‘Yadi te suto puṇṇako nāma yakkho, rañño kuverassa hi so sajibbo 194;
ਭੂਮਿਨ੍ਧਰੋ વਰੁਣੋ ਨਾਮ ਨਾਗੋ, ਬ੍ਰਹਾ ਸੁਚੀ વਣ੍ਣਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ॥
Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo, brahā sucī vaṇṇabalūpapanno.
੧੫੫੫.
1555.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਨੁਜਂ ਧੀਤਰਂ ਕਾਮਯਾਮਿ, ਇਰਨ੍ਧਤੀ ਨਾਮ ਸਾ ਨਾਗਕਞ੍ਞਾ।
‘‘Tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāmi, irandhatī nāma sā nāgakaññā;
ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਮਜ੍ਝਾਯ ਪਿਯਾਯ ਹੇਤੁ, ਪਤਾਰਯਿਂ ਤੁਯ੍ਹ વਧਾਯ ਧੀਰ’’॥
Tassā sumajjhāya piyāya hetu, patārayiṃ tuyha vadhāya dhīra’’.
੧੫੫੬.
1556.
ਕਿਂ ਤੇ ਸੁਮਜ੍ਝਾਯ ਪਿਯਾਯ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਰਣੇਨ ਮੇ ਇਙ੍ਘ ਸੁਣੋਮਿ 199 ਸਬ੍ਬਂ’’॥
Kiṃ te sumajjhāya piyāya kiccaṃ, maraṇena me iṅgha suṇomi 200 sabbaṃ’’.
੧੫੫੭.
1557.
‘‘ਮਹਾਨੁਭਾવਸ੍ਸ ਮਹੋਰਗਸ੍ਸ, ਧੀਤੁਕਾਮੋ ਞਾਤਿਭਤੋ 201 ਹਮਸ੍ਮਿ।
‘‘Mahānubhāvassa mahoragassa, dhītukāmo ñātibhato 202 hamasmi;
ਤਂ ਯਾਚਮਾਨਂ ਸਸੁਰੋ ਅવੋਚ, ਯਥਾ ਮਮਞ੍ਞਿਂਸੁ ਸੁਕਾਮਨੀਤਂ॥
Taṃ yācamānaṃ sasuro avoca, yathā mamaññiṃsu sukāmanītaṃ.
੧੫੫੮.
1558.
‘‘ਦਜ੍ਜੇਮੁ ਖੋ ਤੇ ਸੁਤਨੁਂ ਸੁਨੇਤ੍ਤਂ, ਸੁਚਿਮ੍ਹਿਤਂ ਚਨ੍ਦਨਲਿਤ੍ਤਗਤ੍ਤਂ।
‘‘Dajjemu kho te sutanuṃ sunettaṃ, sucimhitaṃ candanalittagattaṃ;
ਸਚੇ ਤੁવਂ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਾ ਇਧ ਮਾਹਰੇਸਿ।
Sace tuvaṃ hadayaṃ paṇḍitassa, dhammena laddhā idha māharesi;
ਏਤੇਨ વਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਮਾਰਿ ਲਬ੍ਭਾ, ਨਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਤ੍ਥਯਾਮ॥
Etena vittena kumāri labbhā, naññaṃ dhanaṃ uttari patthayāma.
੧੫੫੯.
1559.
‘‘ਏવਂ ਨ ਮੂਲ਼੍ਹੋਸ੍ਮਿ ਸੁਣੋਹਿ ਕਤ੍ਤੇ, ਨ ਚਾਪਿ ਮੇ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ।
‘‘Evaṃ na mūḷhosmi suṇohi katte, na cāpi me duggahitatthi kiñci;
ਹਦਯੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਲਦ੍ਧੇਨ ਨਾਗਾ, ਇਰਨ੍ਧਤਿਂ ਨਾਗਕਞ੍ਞਂ ਦਦਨ੍ਤਿ॥
Hadayena te dhammaladdhena nāgā, irandhatiṃ nāgakaññaṃ dadanti.
੧੫੬੦.
1560.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਤੁਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਮਮਤ੍ਥੋ ਮਰਣੇਨ ਤੁਯ੍ਹਂ।
‘‘Tasmā ahaṃ tuyhaṃ vadhāya yutto, evaṃ mamattho maraṇena tuyhaṃ;
ਇਧੇવ ਤਂ ਨਰਕੇ ਪਾਤਯਿਤ੍વਾ, ਹਨ੍ਤ੍વਾਨ ਤਂ ਹਦਯਮਾਨਯਿਸ੍ਸਂ’’॥
Idheva taṃ narake pātayitvā, hantvāna taṃ hadayamānayissaṃ’’.
੧੫੬੧.
1561.
‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਮਮਂ ਉਦ੍ਧਰ ਕਾਤਿਯਾਨ, ਹਦਯੇਨ ਮੇ ਯਦਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਚ੍ਚਂ।
‘‘Khippaṃ mamaṃ uddhara kātiyāna, hadayena me yadi te atthi kiccaṃ;
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਾਧੁਨਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਪਾਤੁਕਰੋਮਿ ਅਜ੍ਜ’’॥
Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva te pātukaromi ajja’’.
੧੫੬੨.
1562.
‘‘ਸੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ, ਨਗਮੁਦ੍ਧਨਿ ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ।
‘‘So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nagamuddhani khippaṃ patiṭṭhapetvā;
ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਮਾਸੀਨਂ ਸਮੇਕ੍ਖਿਯਾਨ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿ ਕਤ੍ਤਾਰਮਨੋਮਪਞ੍ਞਂ॥
Assatthamāsīnaṃ samekkhiyāna, paripucchi kattāramanomapaññaṃ.
੧੫੬੩.
1563.
‘‘ਸਮੁਦ੍ਧਤੋ ਮੇਸਿ ਤੁવਂ ਪਪਾਤਾ, ਹਦਯੇਨ ਤੇ ਅਜ੍ਜ ਮਮਤ੍ਥਿ ਕਿਚ੍ਚਂ।
‘‘Samuddhato mesi tuvaṃ papātā, hadayena te ajja mamatthi kiccaṃ;
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਾਧੁਨਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਮੇ ਪਾਤੁਕਰੋਹਿ ਅਜ੍ਜ’’॥
Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva me pātukarohi ajja’’.
੧੫੬੪.
1564.
‘‘ਸਮੁਦ੍ਧਤੋ ਤ੍ਯਸ੍ਮਿ ਅਹਂ ਪਪਾਤਾ, ਹਦਯੇਨ ਮੇ ਯਦਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਚ੍ਚਂ।
‘‘Samuddhato tyasmi ahaṃ papātā, hadayena me yadi te atthi kiccaṃ;
ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਸਾਧੁਨਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਪਾਤੁਕਰੋਮਿ ਅਜ੍ਜ’’॥
Ye kecime sādhunarassa dhammā, sabbeva te pātukaromi ajja’’.
੧੫੬੫.
1565.
‘‘ਯਾਤਾਨੁਯਾਯੀ ਚ ਭવਾਹਿ ਮਾਣવ, ਅਲ੍ਲਞ੍ਚ 203 ਪਾਣਿਂ ਪਰਿવਜ੍ਜਯਸ੍ਸੁ।
‘‘Yātānuyāyī ca bhavāhi māṇava, allañca 204 pāṇiṃ parivajjayassu;
ਮਾ ਚਸ੍ਸੁ ਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕਦਾਚਿ ਦੁਬ੍ਭੀ, ਮਾ ਚ વਸਂ ਅਸਤੀਨਂ ਨਿਗਚ੍ਛੇ’’॥
Mā cassu mittesu kadāci dubbhī, mā ca vasaṃ asatīnaṃ nigacche’’.
੧੫੬੬.
1566.
‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਯਾਤਂ ਅਨੁਯਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਲ੍ਲਞ੍ਚ ਪਾਣਿਂ ਦਹਤੇ ਕਥਂ ਸੋ।
‘‘Kathaṃ nu yātaṃ anuyāyī hoti, allañca pāṇiṃ dahate kathaṃ so;
ਅਸਤੀ ਚ ਕਾ ਕੋ ਪਨ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੋ, ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ’’॥
Asatī ca kā ko pana mittadubbho, akkhāhi me pucchito etamatthaṃ’’.
੧੫੬੭.
1567.
‘‘ਅਸਨ੍ਥੁਤਂ 205 ਨੋਪਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਆਸਨੇਨਾਪਿ ਨਿਮਨ੍ਤਯੇਯ੍ਯ।
‘‘Asanthutaṃ 206 nopi ca diṭṭhapubbaṃ, yo āsanenāpi nimantayeyya;
ਤਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸੋ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਾਤਾਨੁਯਾਯੀਤਿ ਤਮਾਹੁ ਪਣ੍ਡਿਤਾ॥
Tasseva atthaṃ puriso kareyya, yātānuyāyīti tamāhu paṇḍitā.
੧੫੬੮.
1568.
‘‘ਯਸ੍ਸੇਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਘਰੇ વਸੇਯ੍ਯ, ਯਤ੍ਥਨ੍ਨਪਾਨਂ ਪੁਰਿਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ।
‘‘Yassekarattampi ghare vaseyya, yatthannapānaṃ puriso labheyya;
ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਂ ਮਨਸਾਪਿ ਚਿਨ੍ਤਯੇ, ਅਦੁਬ੍ਭੀ ਪਾਣਿਂ ਦਹਤੇ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੋ॥
Na tassa pāpaṃ manasāpi cintaye, adubbhī pāṇiṃ dahate mittadubbho.
੧੫੬੯.
1569.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ, ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ ਸਯੇਯ੍ਯ વਾ।
‘‘Yassa rukkhassa chāyāya, nisīdeyya sayeyya vā;
ਨ ਤਸ੍ਸ ਸਾਖਂ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੋ ਹਿ ਪਾਪਕੋ॥
Na tassa sākhaṃ bhañjeyya, mittadubbho hi pāpako.
੧੫੭੦.
1570.
‘‘ਪੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਚੇਮਂ ਪਥવਿਂ ਧਨੇਨ, ਦਜ੍ਜਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮ੍ਮਤਾਯ।
‘‘Puṇṇampi cemaṃ pathaviṃ dhanena, dajjitthiyā puriso sammatāya;
ਲਦ੍ਧਾ ਖਣਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ ਤਮ੍ਪਿ, ਤਾਸਂ વਸਂ ਅਸਤੀਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛੇ॥
Laddhā khaṇaṃ atimaññeyya tampi, tāsaṃ vasaṃ asatīnaṃ na gacche.
੧੫੭੧.
1571.
‘‘ਏવਂ ਖੋ ਯਾਤਂ ਅਨੁਯਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਲ੍ਲਞ੍ਚ ਪਾਣਿਂ ਦਹਤੇ ਪੁਨੇવਂ।
‘‘Evaṃ kho yātaṃ anuyāyī hoti, allañca pāṇiṃ dahate punevaṃ;
ਅਸਤੀ ਚ ਸਾ ਸੋ ਪਨ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਹੋਤਿ ਜਹਸ੍ਸੁ ਅਧਮ੍ਮਂ’’॥
Asatī ca sā so pana mittadubbho, so dhammiko hoti jahassu adhammaṃ’’.
ਸਾਧੁਨਰਧਮ੍ਮਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ।
Sādhunaradhammakaṇḍaṃ nāma.
ਕਾਲਾਗਿਰਿਕਣ੍ਡਂ
Kālāgirikaṇḍaṃ
੧੫੭੨.
1572.
‘‘ਅવਸਿਂ ਅਹਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਤੀਹਂ ਅਗਾਰੇ, ਅਨ੍ਨੇਨ ਪਾਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋਸ੍ਮਿ।
‘‘Avasiṃ ahaṃ tuyhaṃ tīhaṃ agāre, annena pānena upaṭṭhitosmi;
ਮਿਤ੍ਤੋ ਮਮਾਸੀ વਿਸਜ੍ਜਾਮਹਂ ਤਂ, ਕਾਮਂ ਘਰਂ ਉਤ੍ਤਮਪਞ੍ਞ ਗਚ੍ਛ॥
Mitto mamāsī visajjāmahaṃ taṃ, kāmaṃ gharaṃ uttamapañña gaccha.
੧੫੭੩.
1573.
‘‘ਅਪਿ ਹਾਯਤੁ ਨਾਗਕੁਲਾ 207 ਅਤ੍ਥੋ, ਅਲਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਾਗਕਞ੍ਞਾਯ ਹੋਤੁ।
‘‘Api hāyatu nāgakulā 208 attho, alampi me nāgakaññāya hotu;
ਸੋ ਤ੍વਂ ਸਕੇਨੇવ ਸੁਭਾਸਿਤੇਨ, ਮੁਤ੍ਤੋਸਿ ਮੇ ਅਜ੍ਜ વਧਾਯ ਪਞ੍ਞ’’॥
So tvaṃ sakeneva subhāsitena, muttosi me ajja vadhāya pañña’’.
੧੫੭੪.
1574.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਤੁવਂ ਯਕ੍ਖ ਮਮਮ੍ਪਿ ਨੇਹਿ, ਸਸੁਰਂ ਤੇ 209 ਅਤ੍ਥਂ ਮਯਿ ਚਰਸ੍ਸੁ।
‘‘Handa tuvaṃ yakkha mamampi nehi, sasuraṃ te 210 atthaṃ mayi carassu;
ਮਯਞ੍ਚ ਨਾਗਾਧਿਪਤਿਂ વਿਮਾਨਂ, ਦਕ੍ਖੇਮੁ ਨਾਗਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ’’॥
Mayañca nāgādhipatiṃ vimānaṃ, dakkhemu nāgassa adiṭṭhapubbaṃ’’.
੧੫੭੫.
1575.
‘‘ਯਂ વੇ ਨਰਸ੍ਸ ਅਹਿਤਾਯ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਤਂ ਪਞ੍ਞੋ ਅਰਹਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਯ।
‘‘Yaṃ ve narassa ahitāya assa, na taṃ pañño arahati dassanāya;
ਅਥ ਕੇਨ વਣ੍ਣੇਨ ਅਮਿਤ੍ਤਗਾਮਂ, ਤੁવਮਿਚ੍ਛਸਿ ਉਤ੍ਤਮਪਞ੍ਞ ਗਨ੍ਤੁਂ’’॥
Atha kena vaṇṇena amittagāmaṃ, tuvamicchasi uttamapañña gantuṃ’’.
੧੫੭੬.
1576.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਪਜਾਨਾਮਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਤਂ, ਨ ਤਂ ਪਞ੍ਞੋ ਅਰਹਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਯ।
‘‘Addhā pajānāmi ahampi etaṃ, na taṃ pañño arahati dassanāya;
ਪਾਪਞ੍ਚ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਂ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਙ੍ਕੇ ਮਰਣਾਗਮਾਯ’’॥
Pāpañca me natthi kataṃ kuhiñci, tasmā na saṅke maraṇāgamāya’’.
੧੫੭੭.
1577.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਚ ਠਾਨਂ ਅਤੁਲਾਨੁਭਾવਂ, ਮਯਾ ਸਹ ਦਕ੍ਖਸਿ ਏਹਿ ਕਤ੍ਤੇ।
‘‘Handa ca ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ, mayā saha dakkhasi ehi katte;
ਯਤ੍ਥਚ੍ਛਤਿ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ ਨਾਗੋ, ਰਾਜਾ ਯਥਾ વੇਸ੍ਸવਣੋ ਨਲ਼ਿਞ੍ਞਂ 211॥
Yatthacchati naccagītehi nāgo, rājā yathā vessavaṇo naḷiññaṃ 212.
੧੫੭੮.
1578.
‘‘ਤਂ ਨਾਗਕਞ੍ਞਾ ਚਰਿਤਂ ਗਣੇਨ, ਨਿਕੀਲ਼ਿਤਂ ਨਿਚ੍ਚਮਹੋ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ।
‘‘Taṃ nāgakaññā caritaṃ gaṇena, nikīḷitaṃ niccamaho ca rattiṃ;
੧੫੭੯.
1579.
‘‘ਅਨ੍ਨੇਨ ਪਾਨੇਨ ਉਪੇਤਰੂਪਂ, ਨਚ੍ਚੇਹਿ ਗੀਤੇਹਿ ਚ વਾਦਿਤੇਹਿ।
‘‘Annena pānena upetarūpaṃ, naccehi gītehi ca vāditehi;
ਪਰਿਪੂਰਂ ਕਞ੍ਞਾਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਾਹਿ, ਉਪਸੋਭਤਿ વਤ੍ਥਪਿਲਨ੍ਧਨੇਨ 217॥
Paripūraṃ kaññāhi alaṅkatāhi, upasobhati vatthapilandhanena 218.
੧੫੮੦.
1580.
‘‘ਸੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ, ਨਿਸੀਦਯੀ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਸਨਸ੍ਮਿਂ।
‘‘So puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nisīdayī pacchato āsanasmiṃ;
ਆਦਾਯ ਕਤ੍ਤਾਰਮਨੋਮਪਞ੍ਞਂ, ਉਪਾਨਯੀ ਭવਨਂ ਨਾਗਰਞ੍ਞੋ॥
Ādāya kattāramanomapaññaṃ, upānayī bhavanaṃ nāgarañño.
੧੫੮੧.
1581.
‘‘ਪਤ੍વਾਨ ਠਾਨਂ ਅਤੁਲਾਨੁਭਾવਂ, ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਕਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪੁਣ੍ਣਕਸ੍ਸ।
‘‘Patvāna ṭhānaṃ atulānubhāvaṃ, aṭṭhāsi kattā pacchato puṇṇakassa;
ਸਾਮਗ੍ਗਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ 219 ਨਾਗਰਾਜਾ, ਪੁਬ੍ਬੇવ ਜਾਮਾਤਰਮਜ੍ਝਭਾਸਥ’’॥
Sāmaggi pekkhamāno 220 nāgarājā, pubbeva jāmātaramajjhabhāsatha’’.
੧੫੮੨.
1582.
‘‘ਯਨ੍ਨੁ ਤੁવਂ ਅਗਮਾ ਮਚ੍ਚਲੋਕਂ, ਅਨ੍વੇਸਮਾਨੋ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ।
‘‘Yannu tuvaṃ agamā maccalokaṃ, anvesamāno hadayaṃ paṇḍitassa;
ਕਚ੍ਚਿ ਸਮਿਦ੍ਧੇਨ ਇਧਾਨੁਪਤ੍ਤੋ, ਆਦਾਯ ਕਤ੍ਤਾਰਮਨੋਮਪਞ੍ਞਂ’’॥
Kacci samiddhena idhānupatto, ādāya kattāramanomapaññaṃ’’.
੧੫੮੩.
1583.
‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਸੋ ਆਗਤੋ ਯਂ ਤ੍વਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਮਮ ਧਮ੍ਮਪਾਲੋ।
‘‘Ayañhi so āgato yaṃ tvamicchasi, dhammena laddho mama dhammapālo;
ਕਾਲਾਗਿਰਿਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ।
Kālāgirikaṇḍaṃ nāma.
੧੫੮੪.
1584.
‘‘ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਮਚ੍ਚੋ ਮਚ੍ਚੁਭਯਟ੍ਟਿਤੋ 225।
‘‘Adiṭṭhapubbaṃ disvāna, macco maccubhayaṭṭito 226;
ਬ੍ਯਮ੍ਹਿਤੋ ਨਾਭਿવਾਦੇਸਿ, ਨਯਿਦਂ ਪਞ੍ਞવਤਾਮਿવ’’॥
Byamhito nābhivādesi, nayidaṃ paññavatāmiva’’.
੧੫੮੫.
1585.
‘‘ਨ ਚਮ੍ਹਿ ਬ੍ਯਮ੍ਹਿਤੋ ਨਾਗ, ਨ ਚ ਮਚ੍ਚੁਭਯਟ੍ਟਿਤੋ।
‘‘Na camhi byamhito nāga, na ca maccubhayaṭṭito;
ਨ વਜ੍ਝੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, વਜ੍ਝਂ વਾ ਨਾਭਿવਾਦਯੇ॥
Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.
੧੫੮੬.
1586.
‘‘ਕਥਂ ਨੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, ਅਭਿવਾਦਾਪਯੇਥ વੇ।
‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;
ਯਂ ਨਰੋ ਹਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ’’॥
Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.
੧੫੮੭.
1587.
‘‘ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਸਚ੍ਚਂ ਭਾਸਸਿ ਪਣ੍ਡਿਤ।
‘‘Evametaṃ yathā brūsi, saccaṃ bhāsasi paṇḍita;
ਨ વਜ੍ਝੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, વਜ੍ਝਂ વਾ ਨਾਭਿવਾਦਯੇ॥
Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.
੧੫੮੮.
1588.
‘‘ਕਥਂ ਨੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, ਅਭਿવਾਦਾਪਯੇਥ વੇ।
‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;
ਯਂ ਨਰੋ ਹਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ’’॥
Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.
੧੫੮੯.
1589.
‘‘ਅਸਸ੍ਸਤਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਨੁ ਤવਯਿਦਂ, ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ 227।
‘‘Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ, iddhījutībalavīriyūpapatti 228;
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਨਾਗਰਾਜੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ॥
Pucchāmi taṃ nāgarājetamatthaṃ, kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.
੧੫੯੦.
1590.
‘‘ਅਧਿਚ੍ਚਲਦ੍ਧਂ ਪਰਿਣਾਮਜਂ ਤੇ, ਸਯਂਕਤਂ ਉਦਾਹੁ ਦੇવੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ।
‘‘Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajaṃ te, sayaṃkataṃ udāhu devehi dinnaṃ;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਨਾਗਰਾਜੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਥੇવ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ॥
Akkhāhi me nāgarājetamatthaṃ, yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ.
੧੫੯੧.
1591.
‘‘ਨਾਧਿਚ੍ਚਲਦ੍ਧਂ ਨ ਪਰਿਣਾਮਜਂ ਮੇ, ਨ ਸਯਂਕਤਂ ਨਾਪਿ ਦੇવੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ।
‘‘Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajaṃ me, na sayaṃkataṃ nāpi devehi dinnaṃ;
ਸਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਅਪਾਪਕੇਹਿ, ਪੁਞ੍ਞੇਹਿ ਮੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ’’॥
Sakehi kammehi apāpakehi, puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ’’.
੧੫੯੨.
1592.
‘‘ਕਿਂ ਤੇ વਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਿਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।
‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ, kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਤੇ ਨਾਗ ਮਹਾવਿਮਾਨਂ’’॥
Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca te nāga mahāvimānaṃ’’.
੧੫੯੩.
1593.
‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਸਦ੍ਧਾ ਉਭੋ ਦਾਨਪਤੀ ਅਹੁਮ੍ਹਾ।
‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke, saddhā ubho dānapatī ahumhā;
ਓਪਾਨਭੂਤਂ ਮੇ ਘਰਂ ਤਦਾਸਿ, ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ॥
Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi, santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
੧੫੯੪.
1594.
‘‘ਮਾਲਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਞ੍ਚ વਿਲੇਪਨਞ੍ਚ, ਪਦੀਪਿਯਂ ਸੇਯ੍ਯਮੁਪਸ੍ਸਯਞ੍ਚ।
‘‘Mālañca gandhañca vilepanañca, padīpiyaṃ seyyamupassayañca;
ਅਚ੍ਛਾਦਨਂ ਸਾਯਨਮਨ੍ਨਪਾਨਂ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਦਾਨਾਨਿ ਅਦਮ੍ਹ ਤਤ੍ਥ॥
Acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ, sakkacca dānāni adamha tattha.
੧੫੯੫.
1595.
‘‘ਤਂ ਮੇ વਤਂ ਤਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।
‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ, tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਧੀਰ ਮਹਾવਿਮਾਨਂ’॥
Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca me dhīra mahāvimānaṃ’.
੧੫੯੬.
1596.
‘‘ਏવਂ ਚੇ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ, ਜਾਨਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਫਲੂਪਪਤ੍ਤਿਂ।
‘‘Evaṃ ce te laddhamidaṃ vimānaṃ, jānāsi puññānaṃ phalūpapattiṃ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਯਥਾ વਿਮਾਨਂ ਪੁਨ ਮਾવਸੇਸਿ’॥
Tasmā hi dhammaṃ cara appamatto, yathā vimānaṃ puna māvasesi’.
੧੫੯੭.
1597.
‘‘ਨਯਿਧ ਸਨ੍ਤਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ, ਯੇਸਨ੍ਨਪਾਨਾਨਿ ਦਦੇਮੁ ਕਤ੍ਤੇ।
‘‘Nayidha santi samaṇabrāhmaṇā ca, yesannapānāni dademu katte;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਥਾ વਿਮਾਨਂ ਪੁਨ ਮਾવਸੇਮ’’॥
Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, yathā vimānaṃ puna māvasema’’.
੧੫੯੮.
1598.
‘‘ਭੋਗੀ ਹਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ, ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਅਨੁਜੀવਿਨੋ ਚ।
‘‘Bhogī hi te santi idhūpapannā, puttā ca dārā anujīvino ca;
ਤੇਸੁ ਤੁવਂ વਚਸਾ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ, ਅਸਮ੍ਪਦੁਟ੍ਠੋ ਚ ਭવਾਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ॥
Tesu tuvaṃ vacasā kammunā ca, asampaduṭṭho ca bhavāhi niccaṃ.
੧੫੯੯.
1599.
‘‘ਏવਂ ਤੁવਂ ਨਾਗ ਅਸਮ੍ਪਦੋਸਂ, ਅਨੁਪਾਲਯ વਚਸਾ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ।
‘‘Evaṃ tuvaṃ nāga asampadosaṃ, anupālaya vacasā kammunā ca;
ਠਤ੍વਾ ਇਧ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ વਿਮਾਨੇ, ਉਦ੍ਧਂ ਇਤੋ ਗਚ੍ਛਸਿ ਦੇવਲੋਕਂ’’॥
Ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne, uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ’’.
੧੬੦੦.
1600.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਸੋਚਤਿ ਰਾਜਸੇਟ੍ਠੋ, ਤਯਾ વਿਨਾ ਯਸ੍ਸ ਤੁવਂ ਸਜਿਬ੍ਬੋ।
‘‘Addhā hi so socati rājaseṭṭho, tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo;
ਦੁਕ੍ਖੂਪਨੀਤੋਪਿ ਤਯਾ ਸਮੇਚ੍ਚ, વਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਪੋਸੋ ਸੁਖਮਾਤੁਰੋਪਿ’’॥
Dukkhūpanītopi tayā samecca, vindeyya poso sukhamāturopi’’.
੧੬੦੧.
1601.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਸਤਂ ਭਾਸਸਿ ਨਾਗ ਧਮ੍ਮਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਥਪਦਂ ਸੁਚਿਣ੍ਣਂ।
‘‘Addhā sataṃ bhāsasi nāga dhammaṃ, anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ;
ਏਤਾਦਿਸਿਯਾਸੁ ਹਿ ਆਪਦਾਸੁ, ਪਞ੍ਞਾਯਤੇ ਮਾਦਿਸਾਨਂ વਿਸੇਸੋ’’॥
Etādisiyāsu hi āpadāsu, paññāyate mādisānaṃ viseso’’.
੧੬੦੨.
1602.
‘‘ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਨੋ ਤਾਯਂ ਮੁਧਾ ਨੁ ਲਦ੍ਧੋ, ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਨੋ ਤਾਯਂ ਅਜੇਸਿ ਜੂਤੇ।
‘‘Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho, akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਇਤਿ ਤਾਯਮਾਹ 229, ਕਥਂ ਨੁ ਤ੍વਂ ਹਤ੍ਥਮਿਮਸ੍ਸ ਮਾਗਤੋ’’॥
Dhammena laddho iti tāyamāha 230, kathaṃ nu tvaṃ hatthamimassa māgato’’.
੧੬੦੩.
1603.
‘‘ਯੋ ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸਿ ਰਾਜਾ, ਤਮਾਯਮਕ੍ਖੇਹਿ ਅਜੇਸਿ ਜੂਤੇ।
‘‘Yo missaro tattha ahosi rājā, tamāyamakkhehi ajesi jūte;
ਸੋ ਮਂ ਜਿਤੋ ਰਾਜਾ ਇਮਸ੍ਸਦਾਸਿ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧੋਸ੍ਮਿ ਅਸਾਹਸੇਨ॥
So maṃ jito rājā imassadāsi, dhammena laddhosmi asāhasena.
੧੬੦੪.
1604.
‘‘ਮਹੋਰਗੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਗ੍ਗੋ, ਸੁਤ੍વਾਨ ਧੀਰਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਾਨਿ।
‘‘Mahorago attamano udaggo, sutvāna dhīrassa subhāsitāni;
ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍વਾਨ ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਂ, ਪਾવੇਕ੍ਖਿ ਭਰਿਯਾਯ ਤਦਾ ਸਕਾਸੇ॥
Hatthe gahetvāna anomapaññaṃ, pāvekkhi bhariyāya tadā sakāse.
੧੬੦੫.
1605.
‘‘ਯੇਨ ਤ੍વਂ વਿਮਲੇ ਪਣ੍ਡੁ, ਯੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Yena tvaṃ vimale paṇḍu, yena bhattaṃ na ruccati;
ਨ ਚ ਮੇ ਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਅਯਮੇਸੋ ਤਮੋਨੁਦੋ॥
Na ca me tādiso vaṇṇo, ayameso tamonudo.
੧੬੦੬.
1606.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਹਦਯੇਨਤ੍ਥੋ, ਆਗਤਾਯਂ ਪਭਙ੍ਕਰੋ।
‘‘Yassa te hadayenattho, āgatāyaṃ pabhaṅkaro;
ਤਸ੍ਸ વਾਕ੍ਯਂ ਨਿਸਾਮੇਹਿ, ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪੁਨ॥
Tassa vākyaṃ nisāmehi, dullabhaṃ dassanaṃ puna.
੧੬੦੭.
1607.
‘‘ਦਿਸ੍વਾਨ ਤਂ વਿਮਲਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਂ, ਦਸਙ੍ਗੁਲੀ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ।
‘‘Disvāna taṃ vimalā bhūripaññaṃ, dasaṅgulī añjaliṃ paggahetvā;
ਹਟ੍ਠੇਨ ਭਾવੇਨ ਪਤੀਤਰੂਪਾ, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવਿ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ॥
Haṭṭhena bhāvena patītarūpā, iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.
੧੬੦੮.
1608.
‘‘ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਮਚ੍ਚੋ ਮਚ੍ਚੁਭਯਟ੍ਟਿਤੋ।
‘‘Adiṭṭhapubbaṃ disvāna, macco maccubhayaṭṭito;
ਬ੍ਯਮ੍ਹਿਤੋ ਨਾਭਿવਾਦੇਸਿ, ਨਯਿਦਂ ਪਞ੍ਞવਤਾਮਿવ’’॥
Byamhito nābhivādesi, nayidaṃ paññavatāmiva’’.
੧੬੦੯.
1609.
‘‘ਨ ਚਮ੍ਹਿ ਬ੍ਯਮ੍ਹਿਤੋ ਨਾਗਿ, ਨ ਚ ਮਚ੍ਚੁਭਯਟ੍ਟਿਤੋ।
‘‘Na camhi byamhito nāgi, na ca maccubhayaṭṭito;
ਨ વਜ੍ਝੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, વਜ੍ਝਂ વਾ ਨਾਭਿવਾਦਯੇ॥
Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.
੧੬੧੦.
1610.
‘‘ਕਥਂ ਨੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, ਅਭਿવਾਦਾਪਯੇਥ વੇ।
‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;
ਯਂ ਨਰੋ ਹਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ’’॥
Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.
੧੬੧੧.
1611.
‘‘ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਸਚ੍ਚਂ ਭਾਸਸਿ ਪਣ੍ਡਿਤ।
‘‘Evametaṃ yathā brūsi, saccaṃ bhāsasi paṇḍita;
ਨ વਜ੍ਝੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, વਜ੍ਝਂ વਾ ਨਾਭਿવਾਦਯੇ॥
Na vajjho abhivādeyya, vajjhaṃ vā nābhivādaye.
੧੬੧੨.
1612.
‘‘ਕਥਂ ਨੋ ਅਭਿવਾਦੇਯ੍ਯ, ਅਭਿવਾਦਾਪਯੇਥ વੇ।
‘‘Kathaṃ no abhivādeyya, abhivādāpayetha ve;
ਯਂ ਨਰੋ ਹਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ’’॥
Yaṃ naro hantumiccheyya, taṃ kammaṃ nupapajjati’’.
੧੬੧੩.
1613.
‘‘ਅਸਸ੍ਸਤਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਨੁ ਤવਯਿਦਂ, ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ।
‘‘Asassataṃ sassataṃ nu tavayidaṃ, iddhījutībalavīriyūpapatti;
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਨਾਗਕਞ੍ਞੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ॥
Pucchāmi taṃ nāgakaññetamatthaṃ, kathaṃ nu te laddhamidaṃ vimānaṃ.
੧੬੧੪.
1614.
‘‘ਅਧਿਚ੍ਚਲਦ੍ਧਂ ਪਰਿਣਾਮਜਂ ਤੇ, ਸਯਂਕਤਂ ਉਦਾਹੁ ਦੇવੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ।
‘‘Adhiccaladdhaṃ pariṇāmajaṃ te, sayaṃkataṃ udāhu devehi dinnaṃ;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਨਾਗਕਞ੍ਞੇਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਥੇવ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ’’॥
Akkhāhi me nāgakaññetamatthaṃ, yatheva te laddhamidaṃ vimānaṃ’’.
੧੬੧੫.
1615.
‘‘ਨਾਧਿਚ੍ਚਲਦ੍ਧਂ ਨ ਪਰਿਣਾਮਜਂ ਮੇ, ਨ ਸਯਂ ਕਤਂ ਨਾਪਿ ਦੇવੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ।
‘‘Nādhiccaladdhaṃ na pariṇāmajaṃ me, na sayaṃ kataṃ nāpi devehi dinnaṃ;
ਸਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਅਪਾਪਕੇਹਿ, ਪੁਞ੍ਞੇਹਿ ਮੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ’’॥
Sakehi kammehi apāpakehi, puññehi me laddhamidaṃ vimānaṃ’’.
੧੬੧੬.
1616.
‘‘ਕਿਂ ਤੇ વਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਿਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।
‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ, kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਤੇ ਨਾਗਿ ਮਹਾવਿਮਾਨਂ’’॥
Iddhījutībalavīriyūpapatti, idañca te nāgi mahāvimānaṃ’’.
੧੬੧੭.
1617.
‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਖੋ ਸਾਮਿਕੋ ਚਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਸਦ੍ਧਾ ਉਭੋ ਦਾਨਪਤੀ ਅਹੁਮ੍ਹਾ।
‘‘Ahañca kho sāmiko cāpi mayhaṃ, saddhā ubho dānapatī ahumhā;
ਓਪਾਨਭੂਤਂ ਮੇ ਘਰਂ ਤਦਾਸਿ, ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ॥
Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi, santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.
੧੬੧੮.
1618.
‘‘ਮਾਲਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਞ੍ਚ વਿਲੇਪਨਞ੍ਚ, ਪਦੀਪਿਯਂ ਸੇਯ੍ਯਮੁਪਸ੍ਸਯਞ੍ਚ।
‘‘Mālañca gandhañca vilepanañca, padīpiyaṃ seyyamupassayañca;
ਅਚ੍ਛਾਦਨਂ ਸਾਯਨਮਨ੍ਨਪਾਨਂ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਾਨਿ ਅਦਮ੍ਹ ਤਤ੍ਥ॥
Acchādanaṃ sāyanamannapānaṃ, sakkaccaṃ dānāni adamha tattha.
੧੬੧੯.
1619.
‘‘ਤਂ ਮੇ વਤਂ ਤਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।
‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ, tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;
ਇਦ੍ਧੀਜੁਤੀਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ , ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਧੀਰ ਮਹਾવਿਮਾਨਂ’’॥
Iddhījutībalavīriyūpapatti , idañca me dhīra mahāvimānaṃ’’.
੧੬੨੦.
1620.
‘‘ਏવਂ ਚੇ ਤੇ ਲਦ੍ਧਮਿਦਂ વਿਮਾਨਂ, ਜਾਨਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਫਲੂਪਪਤ੍ਤਿਂ।
‘‘Evaṃ ce te laddhamidaṃ vimānaṃ, jānāsi puññānaṃ phalūpapattiṃ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ, ਯਥਾ વਿਮਾਨਂ ਪੁਨ ਮਾવਸੇਸਿ’’॥
Tasmā hi dhammaṃ cara appamattā, yathā vimānaṃ puna māvasesi’’.
੧੬੨੧.
1621.
‘‘ਨਯਿਧ ਸਨ੍ਤਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ, ਯੇਸਨ੍ਨਪਾਨਾਨਿ ਦਦੇਮੁ ਕਤ੍ਤੇ।
‘‘Nayidha santi samaṇabrāhmaṇā ca, yesannapānāni dademu katte;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ, ਯਥਾ વਿਮਾਨਂ ਪੁਨ ਮਾવਸੇਮ’’॥
Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, yathā vimānaṃ puna māvasema’’.
੧੬੨੨.
1622.
‘‘ਭੋਗੀ ਹਿ ਤੇ ਸਨ੍ਤਿ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ, ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਅਨੁਜੀવਿਨੋ ਚ।
‘‘Bhogī hi te santi idhūpapannā, puttā ca dārā anujīvino ca;
ਤੇਸੁ ਤੁવਂ વਚਸਾ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ, ਅਸਮ੍ਪਦੁਟ੍ਠਾ ਚ ਭવਾਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ॥
Tesu tuvaṃ vacasā kammunā ca, asampaduṭṭhā ca bhavāhi niccaṃ.
੧੬੨੩.
1623.
‘‘ਏવਂ ਤੁવਂ ਨਾਗਿ ਅਸਮ੍ਪਦੋਸਂ, ਅਨੁਪਾਲਯ વਚਸਾ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ।
‘‘Evaṃ tuvaṃ nāgi asampadosaṃ, anupālaya vacasā kammunā ca;
ਠਤ੍વਾ ਇਧ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ વਿਮਾਨੇ, ਉਦ੍ਧਂ ਇਤੋ ਗਚ੍ਛਸਿ ਦੇવਲੋਕਂ’’॥
Ṭhatvā idha yāvatāyukaṃ vimāne, uddhaṃ ito gacchasi devalokaṃ’’.
੧੬੨੪.
1624.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਸੋਚਤਿ ਰਾਜਸੇਟ੍ਠੋ, ਤਯਾ વਿਨਾ ਯਸ੍ਸ ਤੁવਂ ਸਜਿਬ੍ਬੋ।
‘‘Addhā hi so socati rājaseṭṭho, tayā vinā yassa tuvaṃ sajibbo;
ਦੁਕ੍ਖੂਪਨੀਤੋਪਿ ਤਯਾ ਸਮੇਚ੍ਚ, વਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਪੋਸੋ ਸੁਖਮਾਤੁਰੋਪਿ’’॥
Dukkhūpanītopi tayā samecca, vindeyya poso sukhamāturopi’’.
੧੬੨੫.
1625.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਸਤਂ ਭਾਸਸਿ ਨਾਗਿ ਧਮ੍ਮਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਥਪਦਂ ਸੁਚਿਣ੍ਣਂ।
‘‘Addhā sataṃ bhāsasi nāgi dhammaṃ, anuttaraṃ atthapadaṃ suciṇṇaṃ;
ਏਤਾਦਿਸਿਯਾਸੁ ਹਿ ਆਪਦਾਸੁ, ਪਞ੍ਞਾਯਤੇ ਮਾਦਿਸਾਨਂ વਿਸੇਸੋ’’॥
Etādisiyāsu hi āpadāsu, paññāyate mādisānaṃ viseso’’.
੧੬੨੬.
1626.
‘‘ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਨੋ ਤਾਯਂ ਮੁਧਾ ਨੁ ਲਦ੍ਧੋ, ਅਕ੍ਖੇਹਿ ਨੋ ਤਾਯਂ ਅਜੇਸਿ ਜੂਤੇ।
‘‘Akkhāhi no tāyaṃ mudhā nu laddho, akkhehi no tāyaṃ ajesi jūte;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਇਤਿ ਤਾਯਮਾਹ, ਕਥਂ ਨੁ ਤ੍વਂ ਹਤ੍ਥਮਿਮਸ੍ਸ ਮਾਗਤੋ’’॥
Dhammena laddho iti tāyamāha, kathaṃ nu tvaṃ hatthamimassa māgato’’.
੧੬੨੭.
1627.
‘‘ਯੋ ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸਿ ਰਾਜਾ, ਤਮਾਯਮਕ੍ਖੇਹਿ ਅਜੇਸਿ ਜੂਤੇ।
‘‘Yo missaro tattha ahosi rājā, tamāyamakkhehi ajesi jūte;
ਸੋ ਮਂ ਜਿਤੋ ਰਾਜਾ ਇਮਸ੍ਸਦਾਸਿ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧੋਸ੍ਮਿ ਅਸਾਹਸੇਨ॥
So maṃ jito rājā imassadāsi, dhammena laddhosmi asāhasena.
੧੬੨੮.
1628.
‘‘ਯਥੇવ વਰੁਣੋ ਨਾਗੋ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਂ।
‘‘Yatheva varuṇo nāgo, pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ;
ਤਥੇવ ਨਾਗਕਞ੍ਞਾਪਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਂ॥
Tatheva nāgakaññāpi, pañhaṃ pucchittha paṇḍitaṃ.
੧੬੨੯.
1629.
‘‘ਯਥੇવ વਰੁਣਂ ਨਾਗਂ, ਧੀਰੋ ਤੋਸੇਸਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ।
‘‘Yatheva varuṇaṃ nāgaṃ, dhīro tosesi pucchito;
ਤਥੇવ ਨਾਗਕਞ੍ਞਮ੍ਪਿ, ਧੀਰੋ ਤੋਸੇਸਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ॥
Tatheva nāgakaññampi, dhīro tosesi pucchito.
੧੬੩੦.
1630.
‘‘ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਮਨੇ વਿਦਿਤ੍વਾ, ਮਹੋਰਗਂ ਨਾਗਕਞ੍ਞਞ੍ਚ ਧੀਰੋ 231।
‘‘Ubhopi te attamane viditvā, mahoragaṃ nāgakaññañca dhīro 232;
ਅਛਮ੍ਭੀ ਅਭੀਤੋ ਅਲੋਮਹਟ੍ਠੋ, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવਿ વਰੁਣਂ ਨਾਗਰਾਜਾਨਂ॥
Achambhī abhīto alomahaṭṭho, iccabravi varuṇaṃ nāgarājānaṃ.
੧੬੩੧.
1631.
‘‘ਮਾ ਰੋਧਯਿ 233 ਨਾਗ ਆਯਾਹਮਸ੍ਮਿ, ਯੇਨ ਤવਤ੍ਥੋ ਇਦਂ ਸਰੀਰਂ।
‘‘Mā rodhayi 234 nāga āyāhamasmi, yena tavattho idaṃ sarīraṃ;
ਹਦਯੇਨ ਮਂਸੇਨ ਕਰੋਹਿ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਸਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਯਥਾਮਤਿ ਤੇ’’॥
Hadayena maṃsena karohi kiccaṃ, sayaṃ karissāmi yathāmati te’’.
੧੬੩੨.
1632.
‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਹવੇ ਹਦਯਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਤੇ ਤ੍ਯਮ੍ਹ ਪਞ੍ਞਾਯ ਮਯਂ ਸੁਤੁਟ੍ਠਾ।
‘‘Paññā have hadayaṃ paṇḍitānaṃ, te tyamha paññāya mayaṃ sutuṭṭhā;
ਅਨੂਨਨਾਮੋ ਲਭਤਜ੍ਜ ਦਾਰਂ, ਅਜ੍ਜੇવ ਤਂ ਕੁਰੁਯੋ ਪਾਪਯਾਤੁ’’॥
Anūnanāmo labhatajja dāraṃ, ajjeva taṃ kuruyo pāpayātu’’.
੧੬੩੩.
1633.
‘‘ਸ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਗ੍ਗੋ, ਇਰਨ੍ਧਤਿਂ ਨਾਗਕਞ੍ਞਂ ਲਭਿਤ੍વਾ।
‘‘Sa puṇṇako attamano udaggo, irandhatiṃ nāgakaññaṃ labhitvā;
ਹਟ੍ਠੇਨ ਭਾવੇਨ ਪਤੀਤਰੂਪੋ, ਇਚ੍ਚਬ੍ਰવਿ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ॥
Haṭṭhena bhāvena patītarūpo, iccabravi kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ.
੧੬੩੪.
1634.
‘‘ਭਰਿਯਾਯ ਮਂ ਤ੍વਂ ਅਕਰਿ ਸਮਙ੍ਗਿਂ, ਅਹਞ੍ਚ ਤੇ વਿਧੁਰ ਕਰੋਮਿ ਕਿਚ੍ਚਂ।
‘‘Bhariyāya maṃ tvaṃ akari samaṅgiṃ, ahañca te vidhura karomi kiccaṃ;
ਇਦਞ੍ਚ ਤੇ ਮਣਿਰਤਨਂ ਦਦਾਮਿ, ਅਜ੍ਜੇવ ਤਂ ਕੁਰੁਯੋ ਪਾਪਯਾਮਿ’’॥
Idañca te maṇiratanaṃ dadāmi, ajjeva taṃ kuruyo pāpayāmi’’.
੧੬੩੫.
1635.
‘‘ਅਜੇਯ੍ਯਮੇਸਾ ਤવ ਹੋਤੁ ਮੇਤ੍ਤਿ, ਭਰਿਯਾਯ ਕਚ੍ਚਾਨ ਪਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ।
‘‘Ajeyyamesā tava hotu metti, bhariyāya kaccāna piyāya saddhiṃ;
ਆਨਨ੍ਦਿ વਿਤ੍ਤੋ 235 ਸੁਮਨੋ ਪਤੀਤੋ, ਦਤ੍વਾ ਮਣਿਂ ਮਞ੍ਚ ਨਯਿਨ੍ਦਪਤ੍ਥਂ॥
Ānandi vitto 236 sumano patīto, datvā maṇiṃ mañca nayindapatthaṃ.
੧੬੩੬.
1636.
‘‘ਸ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ, ਨਿਸੀਦਯੀ ਪੁਰਤੋ ਆਸਨਸ੍ਮਿਂ।
‘‘Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, nisīdayī purato āsanasmiṃ;
ਆਦਾਯ ਕਤ੍ਤਾਰਮਨੋਮਪਞ੍ਞਂ, ਉਪਾਨਯੀ ਨਗਰਂ ਇਨ੍ਦਪਤ੍ਥਂ॥
Ādāya kattāramanomapaññaṃ, upānayī nagaraṃ indapatthaṃ.
੧੬੩੭.
1637.
‘‘ਮਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਯਥਾਪਿ ਗਚ੍ਛੇ, ਤਤੋਪਿਸ੍ਸ ਖਿਪ੍ਪਤਰਂ 237 ਅਹੋਸਿ।
‘‘Mano manussassa yathāpi gacche, tatopissa khippataraṃ 238 ahosi;
ਸ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ, ਉਪਾਨਯੀ ਨਗਰਂ ਇਨ੍ਦਪਤ੍ਥਂ’’॥
Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, upānayī nagaraṃ indapatthaṃ’’.
੧੬੩੮.
1638.
‘‘ਏਤਿਨ੍ਦਪਤ੍ਥਂ ਨਗਰਂ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਰਮ੍ਮਾਨਿ ਚ ਅਮ੍ਬવਨਾਨਿ ਭਾਗਸੋ।
‘‘Etindapatthaṃ nagaraṃ padissati, rammāni ca ambavanāni bhāgaso;
ਅਹਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾਯ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ, ਤੁવਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤੋਸਿ ਸਕਂ ਨਿਕੇਤਂ’’॥
Ahañca bhariyāya samaṅgibhūto, tuvañca pattosi sakaṃ niketaṃ’’.
੧੬੩੯.
1639.
‘‘ਸ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕੁਰੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਸੇਟ੍ਠਂ, ਓਰੋਪਿਯ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯ ਮਜ੍ਝੇ।
‘‘Sa puṇṇako kurūnaṃ kattuseṭṭhaṃ, oropiya dhammasabhāya majjhe;
ਆਜਞ੍ਞਮਾਰੁਯ੍ਹ ਅਨੋਮવਣ੍ਣੋ, ਪਕ੍ਕਾਮਿ વੇਹਾਯਸਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ॥
Ājaññamāruyha anomavaṇṇo, pakkāmi vehāyasamantalikkhe.
੧੬੪੦.
1640.
‘‘ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰਾਜਾ ਪਰਮਪ੍ਪਤੀਤੋ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਬਾਹਾਹਿ ਪਲਿਸ੍ਸਜਿਤ੍વਾ।
‘‘Taṃ disvā rājā paramappatīto, uṭṭhāya bāhāhi palissajitvā;
ਅવਿਕਮ੍ਪਯਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯ ਮਜ੍ਝੇ, ਨਿਸੀਦਯੀ ਪਮੁਖਮਾਸਨਸ੍ਮਿਂ’’॥
Avikampayaṃ dhammasabhāya majjhe, nisīdayī pamukhamāsanasmiṃ’’.
੧੬੪੧.
1641.
‘‘ਤ੍વਂ ਨੋ વਿਨੇਤਾਸਿ ਰਥਂવ ਨਦ੍ਧਂ, ਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕੁਰੁਯੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ।
‘‘Tvaṃ no vinetāsi rathaṃva naddhaṃ, nandanti taṃ kuruyo dassanena;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂ ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਅਹੁ ਮਾਣવਸ੍ਸ’’॥
Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, kathaṃ pamokkho ahu māṇavassa’’.
੧੬੪੨.
1642.
‘‘ਯਂ ਮਾਣવੋਤ੍ਯਾਭਿવਦੀ ਜਨਿਨ੍ਦ, ਨ ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਨਰવੀਰਸੇਟ੍ਠ।
‘‘Yaṃ māṇavotyābhivadī janinda, na so manusso naravīraseṭṭha;
ਯਦਿ ਤੇ ਸੁਤੋ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਕੁવੇਰਸ੍ਸ ਹਿ ਸੋ ਸਜਿਬ੍ਬੋ॥
Yadi te suto puṇṇako nāma yakkho, rañño kuverassa hi so sajibbo.
੧੬੪੩.
1643.
‘‘ਭੂਮਿਨ੍ਧਰੋ વਰੁਣੋ ਨਾਮ ਨਾਗੋ, ਬ੍ਰਹਾ ਸੁਚੀ વਣ੍ਣਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ।
‘‘Bhūmindharo varuṇo nāma nāgo, brahā sucī vaṇṇabalūpapanno;
ਤਸ੍ਸਾਨੁਜਂ ਧੀਤਰਂ ਕਾਮਯਾਨੋ, ਇਰਨ੍ਧਤੀ ਨਾਮ ਸਾ ਨਾਗਕਞ੍ਞਾ॥
Tassānujaṃ dhītaraṃ kāmayāno, irandhatī nāma sā nāgakaññā.
੧੬੪੪.
1644.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਮਜ੍ਝਾਯ ਪਿਯਾਯ ਹੇਤੁ, ਪਤਾਰਯਿਤ੍ਥ ਮਰਣਾਯ ਮਯ੍ਹਂ।
‘‘Tassā sumajjhāya piyāya hetu, patārayittha maraṇāya mayhaṃ;
ਸੋ ਚੇવ ਭਰਿਯਾਯ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ, ਅਹਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਮਣਿ ਚ ਲਦ੍ਧੋ’’॥
So ceva bhariyāya samaṅgibhūto, ahañca anuññāto maṇi ca laddho’’.
੧੬੪੫.
1645.
‘‘ਰੁਕ੍ਖੋ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪਦ੍ਧਾਰੇ 239 ਸੁਜਾਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸੀਲਮਯਸ੍ਸ ਸਾਖਾ।
‘‘Rukkho hi mayhaṃ paddhāre 240 sujāto, paññākkhandho sīlamayassa sākhā;
ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਠਿਤੋ ਨਿਪਾਕੋ, ਗવਪ੍ਫਲੋ ਹਤ੍ਥਿਗવਸ੍ਸਛਨ੍ਨੋ॥
Atthe ca dhamme ca ṭhito nipāko, gavapphalo hatthigavassachanno.
੧੬੪੬.
1646.
‘‘ਨਚ੍ਚਗੀਤਤੂਰਿਯਾਭਿਨਾਦਿਤੇ, ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਸੇਨਂ 241 ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਾਸਿ।
‘‘Naccagītatūriyābhinādite, ucchijja senaṃ 242 puriso ahāsi;
ਸੋ ਨੋ ਅਯਂ ਆਗਤੋ ਸਨ੍ਨਿਕੇਤਂ, ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਿਮਸ੍ਸਾਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਥ॥
So no ayaṃ āgato sanniketaṃ, rukkhassimassāpacitiṃ karotha.
੧੬੪੭.
1647.
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ વਿਤ੍ਤਾ ਮਮ ਪਚ੍ਚਯੇਨ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਪਾਤੁਕਰੋਨ੍ਤੁ ਅਜ੍ਜ।
‘‘Ye keci vittā mama paccayena, sabbeva te pātukarontu ajja;
ਤਿਬ੍ਬਾਨਿ ਕਤ੍વਾਨ ਉਪਾਯਨਾਨਿ, ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਿਮਸ੍ਸਾਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਥ॥
Tibbāni katvāna upāyanāni, rukkhassimassāpacitiṃ karotha.
੧੬੪੮.
1648.
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਦ੍ਧਾ ਮਮ ਅਤ੍ਥਿ ਰਟ੍ਠੇ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤੇ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੋਚਯਨ੍ਤੁ।
‘‘Ye keci baddhā mama atthi raṭṭhe, sabbeva te bandhanā mocayantu;
ਯਥੇવ ਯਂ ਬਨ੍ਧਨਸ੍ਮਾ ਪਮੁਤ੍ਤੋ, ਏવਮੇਤੇ ਮੁਞ੍ਚਰੇ ਬਨ੍ਧਨਸ੍ਮਾ॥
Yatheva yaṃ bandhanasmā pamutto, evamete muñcare bandhanasmā.
੧੬੪੯.
1649.
‘‘ਉਨ੍ਨਙ੍ਗਲਾ ਮਾਸਮਿਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੁ, ਮਂਸੋਦਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਭਕ੍ਖਯਨ੍ਤੁ।
‘‘Unnaṅgalā māsamimaṃ karontu, maṃsodanaṃ brāhmaṇā bhakkhayantu;
ਅਮਜ੍ਜਪਾ ਮਜ੍ਜਰਹਾ ਪਿવਨ੍ਤੁ, ਪੁਣ੍ਣਾਹਿ ਥਾਲਾਹਿ ਪਲਿਸ੍ਸੁਤਾਹਿ॥
Amajjapā majjarahā pivantu, puṇṇāhi thālāhi palissutāhi.
੧੬੫੦.
1650.
‘‘ਮਹਾਪਥਂ ਨਿਚ੍ਚ ਸਮવ੍ਹਯਨ੍ਤੁ, ਤਿਬ੍ਬਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖਂ વਿਦਹਨ੍ਤੁ ਰਟ੍ਠੇ।
‘‘Mahāpathaṃ nicca samavhayantu, tibbañca rakkhaṃ vidahantu raṭṭhe;
ਯਥਾਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ વਿਹੇਠਯੇਯ੍ਯੁਂ, ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਿਮਸ੍ਸਾਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਥ’’॥
Yathāññamaññaṃ na viheṭhayeyyuṃ, rukkhassimassāpacitiṃ karotha’’.
੧੬੫੧.
1651.
ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚ, વੇਸਿਯਾਨਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।
Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੧੬੫੨.
1652.
ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ ਅਨੀਕਟ੍ਠਾ, ਰਥਿਕਾ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕਾ।
Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੧੬੫੩.
1653.
ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ।
Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੧੬੫੪.
1654.
ਬਹੁਜਨੋ ਪਸਨ੍ਨੋਸਿ, ਦਿਸ੍વਾ ਪਣ੍ਡਿਤਮਾਗਤੇ।
Bahujano pasannosi, disvā paṇḍitamāgate;
ਪਣ੍ਡਿਤਮ੍ਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਚੇਲੁਕ੍ਖੇਪੋ ਪવਤ੍ਤਥਾਤਿ॥
Paṇḍitamhi anuppatte, celukkhepo pavattathāti.
વਿਧੁਰਜਾਤਕਂ ਨવਮਂ।
Vidhurajātakaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੪੬] ੯. વਿਧੁਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [546] 9. Vidhurajātakavaṇṇanā