Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൩൯൩] ൮. വിഘാസാദജാതകവണ്ണനാ
[393] 8. Vighāsādajātakavaṇṇanā
സുസുഖം വത ജീവന്തീതി ഇദം സത്ഥാ പുബ്ബാരാമേ വിഹരന്തോ കേളിസീലകേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ കഥേസി. തേസു ഹി മഹാമോഗ്ഗല്ലാനത്ഥേരേന പാസാദം കമ്പേത്വാ സംവേജിതേസു ധമ്മസഭായം ഭിക്ഖൂ തേസം അഗുണം കഥേന്താ നിസീദിംസു. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപേതേ കേളിസീലകായേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
Susukhaṃ vata jīvantīti idaṃ satthā pubbārāme viharanto keḷisīlake bhikkhū ārabbha kathesi. Tesu hi mahāmoggallānattherena pāsādaṃ kampetvā saṃvejitesu dhammasabhāyaṃ bhikkhū tesaṃ aguṇaṃ kathentā nisīdiṃsu. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepete keḷisīlakāyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ സക്കോ അഹോസി. അഥ അഞ്ഞതരസ്മിം കാസികഗാമേ സത്ത ഭാതരോ കാമേസു ദോസം ദിസ്വാ നിക്ഖമിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ മജ്ഝാരഞ്ഞേ വസന്താ യോഗേ യോഗം അകത്വാ കായദള്ഹീബഹുലാ ഹുത്വാ നാനപ്പകാരം കീളം കീളന്താ ചരിംസു. സക്കോ ദേവരാജാ ‘‘ഇമേ സംവേജേസ്സാമീ’’തി സുകോ ഹുത്വാ തേസം വസനട്ഠാനം ആഗന്ത്വാ ഏകസ്മിം രുക്ഖേ നിലീയിത്വാ തേ സംവേജേന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto sakko ahosi. Atha aññatarasmiṃ kāsikagāme satta bhātaro kāmesu dosaṃ disvā nikkhamitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā majjhāraññe vasantā yoge yogaṃ akatvā kāyadaḷhībahulā hutvā nānappakāraṃ kīḷaṃ kīḷantā cariṃsu. Sakko devarājā ‘‘ime saṃvejessāmī’’ti suko hutvā tesaṃ vasanaṭṭhānaṃ āgantvā ekasmiṃ rukkhe nilīyitvā te saṃvejento paṭhamaṃ gāthamāha –
൧൨൨.
122.
‘‘സുസുഖം വത ജീവന്തി, യേ ജനാ വിഘാസാദിനോ;
‘‘Susukhaṃ vata jīvanti, ye janā vighāsādino;
ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പാസംസാ, സമ്പരായേ ച സുഗ്ഗതീ’’തി.
Diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, samparāye ca suggatī’’ti.
തത്ഥ വിഘാസാദിനോതി ഭുത്താതിരേകം ഭുഞ്ജന്തേ സന്ധായാഹ. ദിട്ഠേവ ധമ്മേതി യേ ഏവരൂപാ, തേ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ പാസംസാ, സമ്പരായേ ച തേസം സുഗതി ഹോതി, സഗ്ഗേ ഉപ്പജ്ജന്തീതി അധിപ്പായേന വദതി.
Tattha vighāsādinoti bhuttātirekaṃ bhuñjante sandhāyāha. Diṭṭheva dhammeti ye evarūpā, te diṭṭheva dhamme pāsaṃsā, samparāye ca tesaṃ sugati hoti, sagge uppajjantīti adhippāyena vadati.
അഥ തേസു ഏകോ തസ്സ വചനം സുത്വാ അവസേസേ ആമന്തേത്വാ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –
Atha tesu eko tassa vacanaṃ sutvā avasese āmantetvā dutiyaṃ gāthamāha –
൧൨൩.
123.
‘‘സുകസ്സ ഭാസമാനസ്സ, ന നിസാമേഥ പണ്ഡിതാ;
‘‘Sukassa bhāsamānassa, na nisāmetha paṇḍitā;
ഇദം സുണാഥ സോദരിയാ, അമ്ഹേവായം പസംസതീ’’തി.
Idaṃ suṇātha sodariyā, amhevāyaṃ pasaṃsatī’’ti.
തത്ഥ ഭാസമാനസ്സാതി മാനുസികായ വാചായ ഭണന്തസ്സ. ന നിസാമേഥാതി ന സുണാഥ. ഇദം സുണാഥാതി ഇദമസ്സ വചനം സുണാഥ. സോദരിയാതി സമാനേ ഉദരേ വുത്ഥഭാവേന തേ ആലപന്തോ ആഹ.
Tattha bhāsamānassāti mānusikāya vācāya bhaṇantassa. Na nisāmethāti na suṇātha. Idaṃ suṇāthāti idamassa vacanaṃ suṇātha. Sodariyāti samāne udare vutthabhāvena te ālapanto āha.
അഥ നേ പടിക്ഖിപന്തോ സുകോ തതിയം ഗാഥമാഹ –
Atha ne paṭikkhipanto suko tatiyaṃ gāthamāha –
൧൨൪.
124.
‘‘നാഹം തുമ്ഹേ പസംസാമി, കുണപാദാ സുണാഥ മേ;
‘‘Nāhaṃ tumhe pasaṃsāmi, kuṇapādā suṇātha me;
ഉച്ഛിട്ഠഭോജിനോ തുമ്ഹേ, ന തുമ്ഹേ വിഘാസാദിനോ’’തി.
Ucchiṭṭhabhojino tumhe, na tumhe vighāsādino’’ti.
തത്ഥ കുണപാദാതി കുണപഖാദകാതി തേ ആലപതി.
Tattha kuṇapādāti kuṇapakhādakāti te ālapati.
തേ തസ്സ വചനം സുത്വാ സബ്ബേപി ചതുത്ഥം ഗാഥമാഹംസു –
Te tassa vacanaṃ sutvā sabbepi catutthaṃ gāthamāhaṃsu –
൧൨൫.
125.
‘‘സത്തവസ്സാ പബ്ബജിതാ, മജ്ഝാരഞ്ഞേ സിഖണ്ഡിനോ;
‘‘Sattavassā pabbajitā, majjhāraññe sikhaṇḍino;
വിഘാസേനേവ യാപേന്താ, മയഞ്ചേ ഭോതോ ഗാരയ്ഹാ;
Vighāseneva yāpentā, mayañce bhoto gārayhā;
കേ നു ഭോതോ പസംസിയാ’’തി.
Ke nu bhoto pasaṃsiyā’’ti.
തത്ഥ സിഖണ്ഡിനോതി ചൂളായ സമന്നാഗതാ. വിഘാസേനേവാതി ഏത്തകം കാലം സത്ത വസ്സാനി സീഹബ്യഗ്ഘവിഘാസേനേവ യാപേന്താ യദി ഭോതോ ഗാരയ്ഹാ, അഥ കേ നു തേ പസംസിയാതി.
Tattha sikhaṇḍinoti cūḷāya samannāgatā. Vighāsenevāti ettakaṃ kālaṃ satta vassāni sīhabyagghavighāseneva yāpentā yadi bhoto gārayhā, atha ke nu te pasaṃsiyāti.
തേ ലജ്ജാപേന്തോ മഹാസത്തോ പഞ്ചമം ഗാഥമാഹ –
Te lajjāpento mahāsatto pañcamaṃ gāthamāha –
൧൨൬.
126.
‘‘തുമ്ഹേ സീഹാനം ബ്യഗ്ഘാനം, വാളാനഞ്ചാവസിട്ഠകം;
‘‘Tumhe sīhānaṃ byagghānaṃ, vāḷānañcāvasiṭṭhakaṃ;
ഉച്ഛിട്ഠേനേവ യാപേന്താ, മഞ്ഞിവ്ഹോ വിഘാസാദിനോ’’തി.
Ucchiṭṭheneva yāpentā, maññivho vighāsādino’’ti.
തത്ഥ വാളാനഞ്ചാവസിട്ഠകന്തി സേസവാളമിഗാനഞ്ച അവസിട്ഠകം ഉച്ഛിട്ഠഭോജനം.
Tattha vāḷānañcāvasiṭṭhakanti sesavāḷamigānañca avasiṭṭhakaṃ ucchiṭṭhabhojanaṃ.
തം സുത്വാ താപസാ ‘‘സചേ മയം ന വിഘാസാദാ, അഥ കേ ചരഹി തേ വിഘാസാദാ’’തി? അഥ തേസം സോ തമത്ഥം ആചിക്ഖന്തോ ഛട്ഠം ഗാഥമാഹ –
Taṃ sutvā tāpasā ‘‘sace mayaṃ na vighāsādā, atha ke carahi te vighāsādā’’ti? Atha tesaṃ so tamatthaṃ ācikkhanto chaṭṭhaṃ gāthamāha –
൧൨൭.
127.
‘‘യേ ബ്രാഹ്മണസ്സ സമണസ്സ, അഞ്ഞസ്സ വാ വനിബ്ബിനോ;
‘‘Ye brāhmaṇassa samaṇassa, aññassa vā vanibbino;
ദത്വാവ സേസം ഭുഞ്ജന്തി, തേ ജനാ വിഘാസാദിനോ’’തി.
Datvāva sesaṃ bhuñjanti, te janā vighāsādino’’ti.
തത്ഥ വനിബ്ബിനോതി തം തം ഭണ്ഡം യാചനകസ്സ. ഏവം തേ ലജ്ജാപേത്വാ മഹാസത്തോ സകട്ഠാനമേവ ഗതോ.
Tattha vanibbinoti taṃ taṃ bhaṇḍaṃ yācanakassa. Evaṃ te lajjāpetvā mahāsatto sakaṭṭhānameva gato.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ സത്ത ഭാതരോ ഇമേ കേളിസീലകാ ഭിക്ഖൂ അഹേസും, സക്കോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā satta bhātaro ime keḷisīlakā bhikkhū ahesuṃ, sakko pana ahameva ahosi’’nti.
വിഘാസാദജാതകവണ്ണനാ അട്ഠമാ.
Vighāsādajātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൯൩. വിഘാസാദജാതകം • 393. Vighāsādajātakaṃ