Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૭. વિકાલભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના
7. Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
વિકાલેતિ એત્થ અરુણુગ્ગમનતો પટ્ઠાય યાવ મજ્ઝન્હિકો, અયં બુદ્ધાદીનં અરિયાનં આચિણ્ણસમાચિણ્ણો ભોજનસ્સ કાલો નામ. તદઞ્ઞો વિકાલો ‘‘વિગતો કાલો’’તિ કત્વા. તેનાહ ‘‘વિગતે કાલે’’તિઆદિ. ઠિતમજ્ઝન્હિકોપિ (પાચિ॰ અટ્ઠ॰ ૨૪૮-૨૪૯) કાલસઙ્ગહં ગચ્છતિ. તતો પટ્ઠાય પન ખાદિતું વા ભુઞ્જિતું વા ન સક્કા. સહસા પિવિતું સક્કા ભવેય્ય, કુક્કુચ્ચકેન પન ન કાતબ્બં. કાલપરિચ્છેદજાનનત્થઞ્ચ કાલત્થમ્ભો યોજેતબ્બો. કાલબ્ભન્તરેવ ભત્તકિચ્ચં કાતબ્બં. ‘‘યં કિઞ્ચિ…પે॰… ખાદનીયં વા’’તિ ઇમિના યં તાવ સક્ખલિમોદકાદિ પુબ્બણ્ણાપરણ્ણમયં, તત્થ વત્તબ્બમેવ નત્થીતિ દસ્સેતિ. ભોજનીયં નામ પઞ્ચ ભોજનાનિ.
Vikāleti ettha aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva majjhanhiko, ayaṃ buddhādīnaṃ ariyānaṃ āciṇṇasamāciṇṇo bhojanassa kālo nāma. Tadañño vikālo ‘‘vigato kālo’’ti katvā. Tenāha ‘‘vigate kāle’’tiādi. Ṭhitamajjhanhikopi (pāci. aṭṭha. 248-249) kālasaṅgahaṃ gacchati. Tato paṭṭhāya pana khādituṃ vā bhuñjituṃ vā na sakkā. Sahasā pivituṃ sakkā bhaveyya, kukkuccakena pana na kātabbaṃ. Kālaparicchedajānanatthañca kālatthambho yojetabbo. Kālabbhantareva bhattakiccaṃ kātabbaṃ. ‘‘Yaṃ kiñci…pe… khādanīyaṃ vā’’ti iminā yaṃ tāva sakkhalimodakādi pubbaṇṇāparaṇṇamayaṃ, tattha vattabbameva natthīti dasseti. Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanāni.
સતિ પચ્ચયેતિ પિપાસાદિકારણે વિજ્જમાને. રોમટ્ઠકસ્સાતિ રોમટ્ઠકસ્સ ભિક્ખુનો અજ્ઝોહરિત્વા ઉગ્ગિરિત્વા મુખેવ ઠપિતો બહિ મુખદ્વારા વિનિગ્ગતો ભોજનસ્સ મગ્ગા બહિ નિગ્ગતો ‘‘રોમટ્ઠો’’તિ પવુચ્ચતિ. ઇધ પન અજ્ઝોહરિત્વા ઉગ્ગિરિત્વા મુખેવ ઠપિતોતિ અધિપ્પેતો. તેનાહ ‘‘ન ચ, ભિક્ખવે’’તિઆદિ. ઠપેત્વા રોમટ્ઠકં સેસાનં આગતં ઉગ્ગારં મુખે સન્ધારેત્વા ગિલન્તાનં આપત્તિ. સચે પન અસન્ધારેન્તમેવ પરગલં ગચ્છતિ, વટ્ટતિ.
Sati paccayeti pipāsādikāraṇe vijjamāne. Romaṭṭhakassāti romaṭṭhakassa bhikkhuno ajjhoharitvā uggiritvā mukheva ṭhapito bahi mukhadvārā viniggato bhojanassa maggā bahi niggato ‘‘romaṭṭho’’ti pavuccati. Idha pana ajjhoharitvā uggiritvā mukheva ṭhapitoti adhippeto. Tenāha ‘‘na ca, bhikkhave’’tiādi. Ṭhapetvā romaṭṭhakaṃ sesānaṃ āgataṃ uggāraṃ mukhe sandhāretvā gilantānaṃ āpatti. Sace pana asandhārentameva paragalaṃ gacchati, vaṭṭati.
વિકાલભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vikālabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.