Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ૬. વિમોક્ખસુત્તવણ્ણના

    6. Vimokkhasuttavaṇṇanā

    ૬૬. છટ્ઠે (દી॰ નિ॰ ટી॰ ૨.૧૨૯) કેનટ્ઠેનાતિ કેન સભાવેન. સભાવો હિ ઞાણેન યાથાવતો અરણીયતો ઞાતબ્બતો ‘‘અત્થો’’તિ વુચ્ચતિ, સો એવ ત્થ-કારસ્સ ટ્ઠ-કારં કત્વા ‘‘અટ્ઠો’’તિ વુત્તો. અધિમુચ્ચનટ્ઠેનાતિ અધિકં સવિસેસં મુચ્ચનટ્ઠેન. એતેન સતિપિ સબ્બસ્સપિ રૂપાવચરજ્ઝાનસ્સ વિક્ખમ્ભનવસેન પટિપક્ખતો વિમુત્તભાવે યેન ભાવનાવિસેસેન તં ઝાનં સાતિસયં પટિપક્ખતો વિમુચ્ચિત્વા પવત્તતિ, સો ભાવનાવિસેસો દીપિતો. ભવતિ હિ સમાનજાતિયુત્તોપિ ભાવનાવિસેસેન પવત્તિઆકારવિસેસો. યથા તં સદ્ધાવિમુત્તતો દિટ્ઠિપ્પત્તસ્સ, તથા પચ્ચનીકધમ્મેહિ સુટ્ઠુ વિમુત્તતાય એવ અનિગ્ગહિતભાવેન નિરાસઙ્કતાય અભિરતિવસેન સુટ્ઠુ અધિમુચ્ચનટ્ઠેનપિ વિમોક્ખો. તેનાહ ‘‘આરમ્મણે ચા’’તિઆદિ. અયં પનત્થોતિ અયં અધિમુચ્ચનટ્ઠો પચ્છિમે વિમોક્ખે નિરોધે નત્થિ. કેવલો વિમુત્તટ્ઠો એવ તત્થ લબ્ભતિ, તં સયમેવ પરતો વક્ખતિ.

    66. Chaṭṭhe (dī. ni. ṭī. 2.129) kenaṭṭhenāti kena sabhāvena. Sabhāvo hi ñāṇena yāthāvato araṇīyato ñātabbato ‘‘attho’’ti vuccati, so eva ttha-kārassa ṭṭha-kāraṃ katvā ‘‘aṭṭho’’ti vutto. Adhimuccanaṭṭhenāti adhikaṃ savisesaṃ muccanaṭṭhena. Etena satipi sabbassapi rūpāvacarajjhānassa vikkhambhanavasena paṭipakkhato vimuttabhāve yena bhāvanāvisesena taṃ jhānaṃ sātisayaṃ paṭipakkhato vimuccitvā pavattati, so bhāvanāviseso dīpito. Bhavati hi samānajātiyuttopi bhāvanāvisesena pavattiākāraviseso. Yathā taṃ saddhāvimuttato diṭṭhippattassa, tathā paccanīkadhammehi suṭṭhu vimuttatāya eva aniggahitabhāvena nirāsaṅkatāya abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭhenapi vimokkho. Tenāha ‘‘ārammaṇe cā’’tiādi. Ayaṃ panatthoti ayaṃ adhimuccanaṭṭho pacchime vimokkhe nirodhe natthi. Kevalo vimuttaṭṭho eva tattha labbhati, taṃ sayameva parato vakkhati.

    રૂપીતિ યેનાયં સસન્તતિપરિયાપન્નેન રૂપેન સમન્નાગતો, તં યસ્સ ઝાનસ્સ હેતુભાવેન વિસિટ્ઠરૂપં હોતિ, યેન વિસિટ્ઠેન રૂપેન ‘‘રૂપી’’તિ વુચ્ચેય્ય રૂપીસદ્દસ્સ અતિસયત્થદીપનતો, તદેવ સસન્તતિપરિયાપન્નરૂપસ્સ વસેન પટિલદ્ધજ્ઝાનં ઇધ પરમત્થતો રૂપિભાવસાધકન્તિ દટ્ઠબ્બં. તેનાહ ‘‘અજ્ઝત્ત’’ન્તિઆદિ. રૂપજ્ઝાનં રૂપં ઉત્તરપદલોપેન. રૂપાનીતિ પનેત્થ પુરિમપદલોપો દટ્ઠબ્બો. તેન વુત્તં ‘‘નીલકસિણાદીનિ રૂપાની’’તિ. રૂપે કસિણરૂપે સઞ્ઞા રૂપસઞ્ઞા , સા એતસ્સ અત્થીતિ રૂપસઞ્ઞી, સઞ્ઞાસીસેન ઝાનં વદતિ. તપ્પટિપક્ખેન અરૂપસઞ્ઞી. તેનાહ ‘‘અજ્ઝત્તં ન રૂપસઞ્ઞી’’તિઆદિ.

    Rūpīti yenāyaṃ sasantatipariyāpannena rūpena samannāgato, taṃ yassa jhānassa hetubhāvena visiṭṭharūpaṃ hoti, yena visiṭṭhena rūpena ‘‘rūpī’’ti vucceyya rūpīsaddassa atisayatthadīpanato, tadeva sasantatipariyāpannarūpassa vasena paṭiladdhajjhānaṃ idha paramatthato rūpibhāvasādhakanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘ajjhatta’’ntiādi. Rūpajjhānaṃ rūpaṃ uttarapadalopena. Rūpānīti panettha purimapadalopo daṭṭhabbo. Tena vuttaṃ ‘‘nīlakasiṇādīni rūpānī’’ti. Rūpe kasiṇarūpe saññā rūpasaññā , sā etassa atthīti rūpasaññī, saññāsīsena jhānaṃ vadati. Tappaṭipakkhena arūpasaññī. Tenāha ‘‘ajjhattaṃ na rūpasaññī’’tiādi.

    અન્તો અપ્પનાયં ‘‘સુભ’’ન્તિ આભોગો નત્થીતિ ઇમિના પુબ્બાભોગવસેન તથા અધિમુત્તિ સિયાતિ દસ્સેતિ. એવઞ્હેત્થ તથાવત્તબ્બતાપત્તિચોદના અનવટ્ઠાના હોતિ. યસ્મા સુવિસુદ્ધેસુ નીલાદીસુ વણ્ણકસિણેસુ તત્થ કતાધિકારાનં અભિરતિવસેન સુટ્ઠુ અધિમુચ્ચનટ્ઠો સમ્ભવતિ, તસ્મા અટ્ઠકથાયં તથા તતિયો વિમોક્ખો સંવણ્ણિતો. યસ્મા પન મેત્તાદિવસેન પવત્તમાના ભાવના સત્તે અપ્પટિકૂલતો દહન્તિ, તે સુભતો અધિમુચ્ચિત્વા પવત્તતિ, તસ્મા પટિસમ્ભિદામગ્ગે (પટિ॰ મ॰ ૧.૨૧૨-૨૧૩) બ્રહ્મવિહારભાવના ‘‘સુભવિમોક્ખો’’તિ વુત્તા. તયિદં ઉભયમ્પિ તેન તેન પરિયાયેન વુત્તત્તા ન વિરુજ્ઝતીતિ દટ્ઠબ્બં.

    Anto appanāyaṃ ‘‘subha’’nti ābhogo natthīti iminā pubbābhogavasena tathā adhimutti siyāti dasseti. Evañhettha tathāvattabbatāpatticodanā anavaṭṭhānā hoti. Yasmā suvisuddhesu nīlādīsu vaṇṇakasiṇesu tattha katādhikārānaṃ abhirativasena suṭṭhu adhimuccanaṭṭho sambhavati, tasmā aṭṭhakathāyaṃ tathā tatiyo vimokkho saṃvaṇṇito. Yasmā pana mettādivasena pavattamānā bhāvanā satte appaṭikūlato dahanti, te subhato adhimuccitvā pavattati, tasmā paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.212-213) brahmavihārabhāvanā ‘‘subhavimokkho’’ti vuttā. Tayidaṃ ubhayampi tena tena pariyāyena vuttattā na virujjhatīti daṭṭhabbaṃ.

    સબ્બસોતિ અનવસેસતો. ન હિ ચતુન્નં અરૂપક્ખન્ધાનં એકદેસોપિ તત્થ અવસિસ્સતિ. વિસ્સટ્ઠત્તાતિ યથાપરિચ્છિન્નકાલે નિરોધિતત્તા. ઉત્તમો વિમોક્ખો નામ અરિયેહેવ સમાપજ્જિતબ્બતો અરિયફલપરિયોસાનત્તા દિટ્ઠેવ ધમ્મે નિબ્બાનપ્પત્તિભાવતો ચ.

    Sabbasoti anavasesato. Na hi catunnaṃ arūpakkhandhānaṃ ekadesopi tattha avasissati. Vissaṭṭhattāti yathāparicchinnakāle nirodhitattā. Uttamo vimokkho nāma ariyeheva samāpajjitabbato ariyaphalapariyosānattā diṭṭheva dhamme nibbānappattibhāvato ca.

    વિમોક્ખસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Vimokkhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૬. વિમોક્ખસુત્તં • 6. Vimokkhasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૬. વિમોક્ખસુત્તવણ્ણના • 6. Vimokkhasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact