Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౬. విముత్తాయతనసుత్తవణ్ణనా
6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
౨౬. ఛట్ఠే విముత్తియా వట్టదుక్ఖతో విముచ్చనస్స ఆయతనాని కారణాని విముత్తాయతనానీతి ఆహ – ‘‘విముచ్చనకారణానీ’’తి. పాళిఅత్థం జానన్తస్సాతి ‘‘ఇధ సీలం ఆగతం, ఇధ సమాధి, ఇధ పఞ్ఞా’’తిఆదినా తంతంపాళిఅత్థం యాథావతో జానన్తస్స. పాళిం జానన్తస్సాతి తదత్థబోధినిం పాళిం యాథావతో ఉపధారేన్తస్స. తరుణపీతీతి సఞ్జాతమత్తా ముదుకా పీతి జాయతి. కథం జాయతి? యథాదేసితం ధమ్మం ఉపధారేన్తస్స తదనుచ్ఛవికమేవ అత్తనో కాయవాచామనోసమాచారం పరిగ్గణ్హన్తస్స సోమనస్సం పత్తస్స పమోదలక్ఖణం పామోజ్జం జాయతి. తుట్ఠాకారభూతా బలవపీతీతి పురిముప్పన్నాయ పీతియా వసేన లద్ధాసేవనత్తా అతివియ తుట్ఠాకారభూతా కాయచిత్తదరథస్స పస్సమ్భనసమత్థతాయ పస్సద్ధియా పచ్చయో భవితుం సమత్థా బలప్పత్తా పీతి జాయతి. యస్మా నామకాయే పస్సద్ధే రూపకాయోపి పస్సద్ధో ఏవ హోతి, తస్మా ‘‘నామకాయో పస్సమ్భతి’’చ్చేవ వుత్తం.
26. Chaṭṭhe vimuttiyā vaṭṭadukkhato vimuccanassa āyatanāni kāraṇāni vimuttāyatanānīti āha – ‘‘vimuccanakāraṇānī’’ti. Pāḷiatthaṃ jānantassāti ‘‘idha sīlaṃ āgataṃ, idha samādhi, idha paññā’’tiādinā taṃtaṃpāḷiatthaṃ yāthāvato jānantassa. Pāḷiṃ jānantassāti tadatthabodhiniṃ pāḷiṃ yāthāvato upadhārentassa. Taruṇapītīti sañjātamattā mudukā pīti jāyati. Kathaṃ jāyati? Yathādesitaṃ dhammaṃ upadhārentassa tadanucchavikameva attano kāyavācāmanosamācāraṃ pariggaṇhantassa somanassaṃ pattassa pamodalakkhaṇaṃ pāmojjaṃ jāyati. Tuṭṭhākārabhūtā balavapītīti purimuppannāya pītiyā vasena laddhāsevanattā ativiya tuṭṭhākārabhūtā kāyacittadarathassa passambhanasamatthatāya passaddhiyā paccayo bhavituṃ samatthā balappattā pīti jāyati. Yasmā nāmakāye passaddhe rūpakāyopi passaddho eva hoti, tasmā ‘‘nāmakāyo passambhati’’cceva vuttaṃ.
సుఖం పటిలభతీతి వక్ఖమానస్స చిత్తసమాధానస్స పచ్చయో భవితుం సమత్థం చేతసికం నిరామిససుఖం పటిలభతి విన్దతి. సమాధియతీతి ఏత్థ పన న యో కోచి సమాధి అధిప్పేతో, అథ ఖో అనుత్తరసమాధీతి దస్సేన్తో ‘‘అరహత్త…పే॰… సమాధియతీ’’తి ఆహ. ‘‘అయం హీ’’తిఆది తస్సం దేసనాయం తాదిసస్స పుగ్గలస్స యథావుత్తసమాధిపటిలాభస్స కారణభావవిభావనం, యం తథా విముత్తాయతనభావో. ఓసక్కితున్తి దస్సితుం. సమాధియేవ సమాధినిమిత్తన్తి కమ్మట్ఠానపాళియా ఆరుళ్హో సమాధి ఏవ పరతో ఉప్పజ్జనకభావనాసమాధిస్స కారణభావతో సమాధినిమిత్తం. తేనాహ ‘‘ఆచరియస్స సన్తికే’’తిఆది.
Sukhaṃpaṭilabhatīti vakkhamānassa cittasamādhānassa paccayo bhavituṃ samatthaṃ cetasikaṃ nirāmisasukhaṃ paṭilabhati vindati. Samādhiyatīti ettha pana na yo koci samādhi adhippeto, atha kho anuttarasamādhīti dassento ‘‘arahatta…pe… samādhiyatī’’ti āha. ‘‘Ayaṃ hī’’tiādi tassaṃ desanāyaṃ tādisassa puggalassa yathāvuttasamādhipaṭilābhassa kāraṇabhāvavibhāvanaṃ, yaṃ tathā vimuttāyatanabhāvo. Osakkitunti dassituṃ. Samādhiyeva samādhinimittanti kammaṭṭhānapāḷiyā āruḷho samādhi eva parato uppajjanakabhāvanāsamādhissa kāraṇabhāvato samādhinimittaṃ. Tenāha ‘‘ācariyassa santike’’tiādi.
విముత్తాయతనసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౬. విముత్తాయతనసుత్తం • 6. Vimuttāyatanasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౬. విముత్తాయతనసుత్తవణ్ణనా • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā