Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ૬. વિમુત્તાયતનસુત્તવણ્ણના

    6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā

    ૨૬. છટ્ઠે વિમુત્તિયા વટ્ટદુક્ખતો વિમુચ્ચનસ્સ આયતનાનિ કારણાનિ વિમુત્તાયતનાનીતિ આહ – ‘‘વિમુચ્ચનકારણાની’’તિ. પાળિઅત્થં જાનન્તસ્સાતિ ‘‘ઇધ સીલં આગતં, ઇધ સમાધિ, ઇધ પઞ્ઞા’’તિઆદિના તંતંપાળિઅત્થં યાથાવતો જાનન્તસ્સ. પાળિં જાનન્તસ્સાતિ તદત્થબોધિનિં પાળિં યાથાવતો ઉપધારેન્તસ્સ. તરુણપીતીતિ સઞ્જાતમત્તા મુદુકા પીતિ જાયતિ. કથં જાયતિ? યથાદેસિતં ધમ્મં ઉપધારેન્તસ્સ તદનુચ્છવિકમેવ અત્તનો કાયવાચામનોસમાચારં પરિગ્ગણ્હન્તસ્સ સોમનસ્સં પત્તસ્સ પમોદલક્ખણં પામોજ્જં જાયતિ. તુટ્ઠાકારભૂતા બલવપીતીતિ પુરિમુપ્પન્નાય પીતિયા વસેન લદ્ધાસેવનત્તા અતિવિય તુટ્ઠાકારભૂતા કાયચિત્તદરથસ્સ પસ્સમ્ભનસમત્થતાય પસ્સદ્ધિયા પચ્ચયો ભવિતું સમત્થા બલપ્પત્તા પીતિ જાયતિ. યસ્મા નામકાયે પસ્સદ્ધે રૂપકાયોપિ પસ્સદ્ધો એવ હોતિ, તસ્મા ‘‘નામકાયો પસ્સમ્ભતિ’’ચ્ચેવ વુત્તં.

    26. Chaṭṭhe vimuttiyā vaṭṭadukkhato vimuccanassa āyatanāni kāraṇāni vimuttāyatanānīti āha – ‘‘vimuccanakāraṇānī’’ti. Pāḷiatthaṃ jānantassāti ‘‘idha sīlaṃ āgataṃ, idha samādhi, idha paññā’’tiādinā taṃtaṃpāḷiatthaṃ yāthāvato jānantassa. Pāḷiṃ jānantassāti tadatthabodhiniṃ pāḷiṃ yāthāvato upadhārentassa. Taruṇapītīti sañjātamattā mudukā pīti jāyati. Kathaṃ jāyati? Yathādesitaṃ dhammaṃ upadhārentassa tadanucchavikameva attano kāyavācāmanosamācāraṃ pariggaṇhantassa somanassaṃ pattassa pamodalakkhaṇaṃ pāmojjaṃ jāyati. Tuṭṭhākārabhūtā balavapītīti purimuppannāya pītiyā vasena laddhāsevanattā ativiya tuṭṭhākārabhūtā kāyacittadarathassa passambhanasamatthatāya passaddhiyā paccayo bhavituṃ samatthā balappattā pīti jāyati. Yasmā nāmakāye passaddhe rūpakāyopi passaddho eva hoti, tasmā ‘‘nāmakāyo passambhati’’cceva vuttaṃ.

    સુખં પટિલભતીતિ વક્ખમાનસ્સ ચિત્તસમાધાનસ્સ પચ્ચયો ભવિતું સમત્થં ચેતસિકં નિરામિસસુખં પટિલભતિ વિન્દતિ. સમાધિયતીતિ એત્થ પન ન યો કોચિ સમાધિ અધિપ્પેતો, અથ ખો અનુત્તરસમાધીતિ દસ્સેન્તો ‘‘અરહત્ત…પે॰… સમાધિયતી’’તિ આહ. ‘‘અયં હી’’તિઆદિ તસ્સં દેસનાયં તાદિસસ્સ પુગ્ગલસ્સ યથાવુત્તસમાધિપટિલાભસ્સ કારણભાવવિભાવનં, યં તથા વિમુત્તાયતનભાવો. ઓસક્કિતુન્તિ દસ્સિતું. સમાધિયેવ સમાધિનિમિત્તન્તિ કમ્મટ્ઠાનપાળિયા આરુળ્હો સમાધિ એવ પરતો ઉપ્પજ્જનકભાવનાસમાધિસ્સ કારણભાવતો સમાધિનિમિત્તં. તેનાહ ‘‘આચરિયસ્સ સન્તિકે’’તિઆદિ.

    Sukhaṃpaṭilabhatīti vakkhamānassa cittasamādhānassa paccayo bhavituṃ samatthaṃ cetasikaṃ nirāmisasukhaṃ paṭilabhati vindati. Samādhiyatīti ettha pana na yo koci samādhi adhippeto, atha kho anuttarasamādhīti dassento ‘‘arahatta…pe… samādhiyatī’’ti āha. ‘‘Ayaṃ hī’’tiādi tassaṃ desanāyaṃ tādisassa puggalassa yathāvuttasamādhipaṭilābhassa kāraṇabhāvavibhāvanaṃ, yaṃ tathā vimuttāyatanabhāvo. Osakkitunti dassituṃ. Samādhiyeva samādhinimittanti kammaṭṭhānapāḷiyā āruḷho samādhi eva parato uppajjanakabhāvanāsamādhissa kāraṇabhāvato samādhinimittaṃ. Tenāha ‘‘ācariyassa santike’’tiādi.

    વિમુત્તાયતનસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૬. વિમુત્તાયતનસુત્તં • 6. Vimuttāyatanasuttaṃ

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૬. વિમુત્તાયતનસુત્તવણ્ણના • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact