Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੬. વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā
੨੬. ਛਟ੍ਠੇ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ વਿਮੁਚ੍ਚਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਆਹ – ‘‘વਿਮੁਚ੍ਚਨਕਾਰਣਾਨੀ’’ਤਿ। ਪਾਲ਼ਿਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਇਧ ਸੀਲਂ ਆਗਤਂ, ਇਧ ਸਮਾਧਿ, ਇਧ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂਤਂਪਾਲ਼ਿਅਤ੍ਥਂ ਯਾਥਾવਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਪਾਲ਼ਿਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਦਤ੍ਥਬੋਧਿਨਿਂ ਪਾਲ਼ਿਂ ਯਾਥਾવਤੋ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਤਰੁਣਪੀਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਮਤ੍ਤਾ ਮੁਦੁਕਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ। ਕਥਂ ਜਾਯਤਿ? ਯਥਾਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਦਨੁਚ੍ਛવਿਕਮੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯવਾਚਾਮਨੋਸਮਾਚਾਰਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਮੋਦਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ। ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰਭੂਤਾ ਬਲવਪੀਤੀਤਿ ਪੁਰਿਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪੀਤਿਯਾ વਸੇਨ ਲਦ੍ਧਾਸੇવਨਤ੍ਤਾ ਅਤਿવਿਯ ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰਭੂਤਾ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭવਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਮਕਾਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਏવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਮਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ’’ਚ੍ਚੇવ વੁਤ੍ਤਂ।
26. Chaṭṭhe vimuttiyā vaṭṭadukkhato vimuccanassa āyatanāni kāraṇāni vimuttāyatanānīti āha – ‘‘vimuccanakāraṇānī’’ti. Pāḷiatthaṃ jānantassāti ‘‘idha sīlaṃ āgataṃ, idha samādhi, idha paññā’’tiādinā taṃtaṃpāḷiatthaṃ yāthāvato jānantassa. Pāḷiṃ jānantassāti tadatthabodhiniṃ pāḷiṃ yāthāvato upadhārentassa. Taruṇapītīti sañjātamattā mudukā pīti jāyati. Kathaṃ jāyati? Yathādesitaṃ dhammaṃ upadhārentassa tadanucchavikameva attano kāyavācāmanosamācāraṃ pariggaṇhantassa somanassaṃ pattassa pamodalakkhaṇaṃ pāmojjaṃ jāyati. Tuṭṭhākārabhūtā balavapītīti purimuppannāya pītiyā vasena laddhāsevanattā ativiya tuṭṭhākārabhūtā kāyacittadarathassa passambhanasamatthatāya passaddhiyā paccayo bhavituṃ samatthā balappattā pīti jāyati. Yasmā nāmakāye passaddhe rūpakāyopi passaddho eva hoti, tasmā ‘‘nāmakāyo passambhati’’cceva vuttaṃ.
ਸੁਖਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ વਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭવਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਨਿਰਾਮਿਸਸੁਖਂ ਪਟਿਲਭਤਿ વਿਨ੍ਦਤਿ। ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਮਾਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤ…ਪੇ॰… ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਅਯਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸਂ ਦੇਸਨਾਯਂ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭਾવવਿਭਾવਨਂ, ਯਂ ਤਥਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਭਾવੋ। ਓਸਕ੍ਕਿਤੁਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤੁਂ। ਸਮਾਧਿਯੇવ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿਯਾ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ ਸਮਾਧਿ ਏવ ਪਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਭਾવਨਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭਾવਤੋ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿਆਦਿ।
Sukhaṃpaṭilabhatīti vakkhamānassa cittasamādhānassa paccayo bhavituṃ samatthaṃ cetasikaṃ nirāmisasukhaṃ paṭilabhati vindati. Samādhiyatīti ettha pana na yo koci samādhi adhippeto, atha kho anuttarasamādhīti dassento ‘‘arahatta…pe… samādhiyatī’’ti āha. ‘‘Ayaṃ hī’’tiādi tassaṃ desanāyaṃ tādisassa puggalassa yathāvuttasamādhipaṭilābhassa kāraṇabhāvavibhāvanaṃ, yaṃ tathā vimuttāyatanabhāvo. Osakkitunti dassituṃ. Samādhiyeva samādhinimittanti kammaṭṭhānapāḷiyā āruḷho samādhi eva parato uppajjanakabhāvanāsamādhissa kāraṇabhāvato samādhinimittaṃ. Tenāha ‘‘ācariyassa santike’’tiādi.
વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੬. વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Vimuttāyatanasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੬. વਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Vimuttāyatanasuttavaṇṇanā