Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੩. વਿਨਯਪੇਯ੍ਯਾਲਂ
3. Vinayapeyyālaṃ
੨੦੧. ਅਤ੍ਥવਸੇਤਿ વੁਦ੍ਧਿવਿਸੇਸੇ ਆਨਿਸਂਸવਿਸੇਸੇ। ਤੇਸਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਦ੍વੇ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਥੋਯੇવ વਾ ਅਤ੍ਥવਸੋ, ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥੇ ਦ੍વੇ ਕਾਰਣਾਨੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਥ વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਫਲਂ ਤਦਧੀਨવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ વਸੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥવਸੋ, ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਏવਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਯਥਾ ‘‘ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਧਮ੍ਮਪਦ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ। ਏવਮਿਧਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਏਕੋ ਪਦੇਸੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਠਪਿਤੋ’’ਤਿ।
201.Atthavaseti vuddhivisese ānisaṃsavisese. Tesaṃ pana sikkhāpadapaññattikāraṇattā āha ‘‘dve kāraṇāni sandhāyā’’ti. Atthoyeva vā atthavaso, dve atthe dve kāraṇānīti vuttaṃ hoti. Atha vā attho phalaṃ tadadhīnavuttitāya vaso etassāti atthavaso, kāraṇanti evampettha attho daṭṭhabbo. Yathā ‘‘anabhijjhā dhammapada’’nti vutte anabhijjhā eko dhammakoṭṭhāsoti attho hoti. Evamidhāpi sikkhāpadanti sikkhākoṭṭhāso sikkhāya eko padesoti ayamettha attho daṭṭhabboti āha ‘‘sikkhāpadaṃ paññattanti sikkhākoṭṭhāso ṭhapito’’ti.
ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁਭਾવੋ ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ ਦੇવਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੯) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ વਿਯ ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਭਾવੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯਾਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁਭਾવਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂ ਨਾਮ ਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲਾ। ਯੇ ਮਙ੍ਕੁਤਂ ਆਪਾਦਿਯਮਾਨਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ વਾ ਕਤ੍વਾ વਾ ਨ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਨਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ। ਤੇ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਸਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਕਿਂ ਸੁਤਂ, ਕਿਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤਂ, ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕਤਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਰੋਪੇਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਂ વਿਹੇਠੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਨ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਘੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮੇਨ વਿਨਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ।
Saṅghasuṭṭhu nāma saṅghassa suṭṭhubhāvo ‘‘suṭṭhu devā’’ti (pārā. aṭṭha. 39) āgataṭṭhāne viya ‘‘suṭṭhu, bhante’’ti vacanasampaṭicchanabhāvo. Tenāha ‘‘saṅghasuṭṭhutāyāti saṅghassa suṭṭhubhāvāyā’’tiādi. Dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyāti dummaṅkū nāma dussīlapuggalā. Ye maṅkutaṃ āpādiyamānāpi dukkhena āpajjanti, vītikkamaṃ karontā vā katvā vā na lajjanti, tesaṃ niggahatthāya. Te hi sikkhāpade asati ‘‘kiṃ tumhehi diṭṭhaṃ, kiṃ sutaṃ, kiṃ amhehi kataṃ, katarasmiṃ vatthusmiṃ katamaṃ āpattiṃ ropetvā amhe niggaṇhathā’’ti saṅghaṃ viheṭhessanti, sikkhāpade pana sati tesaṃ saṅgho sikkhāpadaṃ dassetvā dhammena vinayena satthusāsanena niggahessati. Tena vuttaṃ ‘‘dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāyā’’ti.
ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਪੇਸਲਾਨਂ ਪਿਯਸੀਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ। ਪਿਯਸੀਲਾ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਾવਜ੍ਜਾਨવਜ੍ਜਂ વੇਲਂ ਮਰਿਯਾਦਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਘਟਮਾਨਾ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ, ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਨ ਸਾવਜ੍ਜਾਨવਜ੍ਜਂ વੇਲਂ ਮਰਿਯਾਦਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ ਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ, ਨ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪ੍ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਯੋ વਾ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਸ੍વੇવ ਏਤੇਸਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰੋ। ਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹਿ ਉਪੋਸਥੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪવਾਰਣਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੇਕਗ੍ਗਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਦੁਸ੍ਸੀਲੇਸੁ ਪਨ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਅਯਂ ਉਪਦ੍ਦવੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪੇਸਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਫਾਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ‘‘ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍વਿਧਾ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyāti pesalānaṃ piyasīlānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihāratthāya. Piyasīlā hi bhikkhū kattabbākattabbaṃ sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādaṃ ajānantā sikkhattayapāripūriyā ghaṭamānā kilamanti, ubbāḷhā honti, kattabbākattabbaṃ pana sāvajjānavajjaṃ velaṃ mariyādañca ñatvā sikkhattayapāripūriyā ghaṭentā na kilamanti, na ubbāḷhā honti. Tena tesaṃ sikkhāpadappaññāpanā phāsuvihārāya saṃvattati. Yo vā dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggaho, sveva etesaṃ phāsuvihāro. Dussīlapuggale nissāya hi uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattanti, sāmaggī na hoti, bhikkhū anekaggā uddesaparipucchākammaṭṭhānādīni anuyuñjituṃ na sakkonti. Dussīlesu pana niggahitesu sabbopi ayaṃ upaddavo na hoti, tato pesalā bhikkhū phāsu viharanti. Evaṃ ‘‘pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyā’’ti ettha dvidhā attho veditabbo.
‘‘ਨ વੋ ਅਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂਯੇવ ਆਸવਾਨਂ ਸਂવਰਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੮੨) ਏਤ੍ਥ વਿવਾਦਮੂਲਭੂਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸવਾਤਿ ਆਗਤਾ।
‘‘Na vo ahaṃ, cunda, diṭṭhadhammikānaṃyeva āsavānaṃ saṃvarāya dhammaṃ desemī’’ti (dī. ni. 3.182) ettha vivādamūlabhūtā kilesā āsavāti āgatā.
‘‘ਯੇਨ ਦੇવੂਪਪਤ੍ਯਸ੍ਸ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ વਾ વਿਹਙ੍ਗਮੋ।
‘‘Yena devūpapatyassa, gandhabbo vā vihaṅgamo;
ਯਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਬ੍ਬਜੇ।
Yakkhattaṃ yena gaccheyyaṃ, manussattañca abbaje;
ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਸવਾ ਖੀਣਾ, વਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ વਿਨਲ਼ੀਕਤਾ’’ਤਿ॥ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੩੬) –
Te mayhaṃ āsavā khīṇā, viddhastā vinaḷīkatā’’ti. (a. ni. 4.36) –
ਏਤ੍ਥ ਤੇਭੂਮਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅવਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਇਧ ਪਨ ਪਰੂਪવਾਦવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰવਧਬਨ੍ਧਨਾਦਯੋ ਚੇવ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਭੂਤਾ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਉਪਦ੍ਦવਾ ਆਸવਾਤਿ ਆਹ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ વੀਤਿਕ੍ਕਮਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਯਦਿ ਹਿ ਭਗવਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸੇવਨਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਹੇਤੁ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਪਰੂਪવਾਦਾਦਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਅਨਤ੍ਥਾ, ਯੇ ਚ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇવ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞવਿਧਬਨ੍ਧਨਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਦਿવਸੇਨ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭવਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਅਨਤ੍ਥਾ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸવਾਨਂ ਸਂવਰਾਯ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸવਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ, ਤਤ੍ਥ ਭવਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾ। ਸਮ੍ਪਰੇਤਬ੍ਬਤੋ ਪੇਚ੍ਚ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯੋ, ਪਰਲੋਕੋ, ਤਤ੍ਥ ਭવਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾ।
Ettha tebhūmakaṃ kammaṃ avasesā ca akusalā dhammā. Idha pana parūpavādavippaṭisāravadhabandhanādayo ceva apāyadukkhabhūtā ca nānappakārā upaddavā āsavāti āha – ‘‘diṭṭhadhamme imasmiṃyeva attabhāve vītikkamapaccayā paṭiladdhabbāna’’ntiādi. Yadi hi bhagavā sikkhāpadaṃ na paññāpeyya, tato asaddhammappaṭisevanaadinnādānapāṇātipātādihetu ye uppajjeyyuṃ parūpavādādayo diṭṭhadhammikā nānappakārā anatthā, ye ca tannimittameva nirayādīsu nibbattassa paññavidhabandhanakammakāraṇādivasena mahādukkhānubhavanappakārā anatthā, te sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘diṭṭhadhammikānaṃ āsavānaṃ saṃvarāya samparāyikānaṃ āsavānaṃ paṭighātāyā’’ti. Diṭṭhadhammo vuccati paccakkho attabhāvo, tattha bhavā diṭṭhadhammikā. Samparetabbato pecca gantabbato samparāyo, paraloko, tattha bhavā samparāyikā.
ਅਕੁਸਲવੇਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਞ੍ਚਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ। ਤਾਨਿ વੇਰਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘વੇਰਾਨੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿ વੇਰਾਨਿ। ਤੇ ਏવ વਾ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਾ વਧਬਨ੍ਧਨਾਦਯੋ। ਤੇਸਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤੇਸਂ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਗਣਭੋਜਨਸਦਿਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ। ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਪਰਿਕ੍ਖਕਜਨਾਨਂ। ਤੇ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ વਾ ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ વਾ – ‘‘ਯਾਨਿ વਤ ਲੋਕੇ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਕਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ વਤ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਭਾਰਿਯਂ વਤ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਸਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ વਿਨਯਪਿਟਕੇ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਤવੇਦਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਿਯ। ਉਪਰੂਪਰਿਪਸਾਦਭਾવਾਯਾਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸਾਦੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ। ਯੇਪਿ ਹਿ ਸਾਸਨੇ ਪਸਨ੍ਨਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ વਾ ਞਤ੍વਾ ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ વਾ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਹੋ, ਅਯ੍ਯਾ, ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਨੋ, ਯੇ ਯਾવਜੀવਂ ਏਕਭਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વਿਨਯਸਂવਰਂ ਅਨੁਪਾਲੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ।
Akusalaverānanti pāṇātipātādipañcaduccaritānaṃ. Tāni verakāraṇattā ‘‘verānī’’ti vuccanti, puggalesu pana uppajjamānāni verāni. Te eva vā dukkhadhammāti heṭṭhā vuttā vadhabandhanādayo. Tesaṃ pakkhupacchedanatthāyāti tesaṃ pāpicchānaṃ pakkhupacchedāya gaṇabhojanasadisaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ. Paṇḍitamanussānanti lokiyaparikkhakajanānaṃ. Te hi sikkhāpadapaññattiyā sati sikkhāpadapaññattiṃ ñatvā vā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū disvā vā – ‘‘yāni vata loke mahājanassa rajjanadussanamuyhanaṭṭhānāni, tehi ime samaṇā sakyaputtiyā ārakā viharanti, dukkaraṃ vata karonti, bhāriyaṃ vata karontī’’ti pasādaṃ āpajjanti vinayapiṭake potthakaṃ disvā micchādiṭṭhikatavedibrāhmaṇo viya. Uparūparipasādabhāvāyāti bhiyyo bhiyyo pasāduppādanatthaṃ. Yepi hi sāsane pasannā kulaputtā, tepi sikkhāpadapaññattiṃ vā ñatvā yathāpaññattaṃ paṭipajjamāne bhikkhū vā disvā ‘‘aho, ayyā, dukkarakārino, ye yāvajīvaṃ ekabhattaṃ brahmacariyaṃ vinayasaṃvaraṃ anupālentī’’ti bhiyyo bhiyyo pasīdanti.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ, ਅਧਿਗਮਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਿવਿਧਸ੍ਸਪਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ। ਤੇਰਸ ਧੁਤਗੁਣਾ, ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍વੇਅਸੀਤਿ ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੀਲਸਮਾਧਿવਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਅਯਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਯਂ ਅਧਿਗਮਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ। ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ વਿਭਙ੍ਗਞ੍ਚ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ।
Saddhammassaciraṭṭhitatthanti pariyattisaddhammo, paṭipattisaddhammo, adhigamasaddhammoti tividhassapi saddhammassa ciraṭṭhitatthaṃ. Tattha piṭakattayasaṅgahitaṃ sabbampi buddhavacanaṃ pariyattisaddhammo nāma. Terasa dhutaguṇā, cuddasa khandhakavattāni, dveasīti mahāvattāni, sīlasamādhivipassanāti ayaṃ paṭipattisaddhammo nāma. Cattāro ariyamaggā cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañcāti ayaṃ adhigamasaddhammo nāma. So sabbo yasmā sikkhāpadapaññattiyā sati bhikkhū sikkhāpadañca tassa vibhaṅgañca tadatthajotanatthaṃ aññañca buddhavacanaṃ pariyāpuṇanti, yathāpaññattañca paṭipajjamānā paṭipattiṃ pūretvā paṭipattiyā adhigantabbaṃ lokuttaradhammaṃ adhigacchanti, tasmā sikkhāpadapaññattiyā ciraṭṭhitiko hoti.
ਪਞ੍ਚવਿਧਸ੍ਸਪਿ વਿਨਯਸ੍ਸਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗવਿਨਯਾਦਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ વਿਨਯਸ੍ਸ। વਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੯) ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਸਂવਰવਿਨਯੋ ਚ ਪਹਾਨવਿਨਯੋ ਚ ਸਮਥવਿਨਯੋ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਨਯੋ ਚਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ વਿਨਯੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ ਸੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘વਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰવਿਨਯੋਤਿ ਸੀਲਸਂવਰੋ, ਸਤਿਸਂવਰੋ, ਞਾਣਸਂવਰੋ, ਖਨ੍ਤਿਸਂવਰੋ, વੀਰਿਯਸਂવਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧੋਪਿ ਸਂવਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂવਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ વਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂવਰਣਤੋ ਸਂવਰੋ, વਿਨਯਨਤੋ વਿਨਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਹਾਨવਿਨਯੋਤਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, વਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ વਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਹਾਨવਿਨਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਮਥવਿਨਯੋਤਿ ਸਤ੍ਤ ਅਧਿਕਰਣਸਮਥਾ। ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਨਯੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇવ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਏવ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮ੍ਭવਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਨਯੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ।
Pañcavidhassapivinayassāti tadaṅgavinayādivasena pañcappakārassa vinayassa. Vinayaṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 39) pana sikkhāpadapaññattiyā sati saṃvaravinayo ca pahānavinayo ca samathavinayo ca paññattivinayo cāti catubbidhopi vinayo anuggahito hoti upatthambhito supatthambhito. Tena vuttaṃ ‘‘vinayānuggahāyā’’ti. Tattha saṃvaravinayoti sīlasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti pañcavidhopi saṃvaro yathāsakaṃ saṃvaritabbānaṃ vinetabbānañca kāyaduccaritādīnaṃ saṃvaraṇato saṃvaro, vinayanato vinayoti vuccati. Pahānavinayoti tadaṅgappahānaṃ, vikkhambhanappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānanti pañcavidhampi pahānaṃ yasmā cāgaṭṭhena pahānaṃ, vinayanaṭṭhena vinayo, tasmā pahānavinayoti vuccati. Samathavinayoti satta adhikaraṇasamathā. Paññattivinayoti sikkhāpadameva. Sikkhāpadapaññattiyā hi vijjamānāya eva sikkhāpadasambhavato sikkhāpadasaṅkhāto paññattivinayoti sikkhāpadapaññattiyā anuggahito hoti.
੨੦੨-੨੩੦. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਨਿਦਾਨਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਿਯਤવਿਤ੍ਥਾਰੁਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਾ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨਿਯਤੁਦ੍ਦੇਸਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ।
202-230.Bhikkhūnaṃ pañcāti nidānapārājikasaṅghādisesāniyatavitthāruddesavasena pañca bhikkhūnaṃ uddesā. Bhikkhunīnaṃ cattāroti bhikkhūnaṃ vuttesu aniyatuddesaṃ ṭhapetvā avasesā cattāro.
ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਭਗવਾ ਹਿ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰਤ੍ਤਪਂਸੁਕੂਲਨ੍ਤਰਤੋ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਘੋਸਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਹੇવ ਭਗવਤੋ વਚਨੇਨ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਰੁਹਤਿ, ਭਣ੍ਡੁ ਕਾਸਾવવਸਨੋ ਹੋਤਿ – ਏਕਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਏਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਏਕਂ ਅਂਸੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વਾਮਅਂਸਕੂਟੇ ਆਸਤ੍ਤਨੀਲੁਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤੋ।
Ehibhikkhūpasampadāti ‘‘ehi bhikkhū’’ti vacanamattena paññattaupasampadā. Bhagavā hi ehibhikkhubhāvāya upanissayasampannaṃ puggalaṃ disvā rattapaṃsukūlantarato suvaṇṇavaṇṇaṃ dakkhiṇahatthaṃ nīharitvā brahmaghosaṃ nicchārento ‘‘ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti vadati. Tassa saheva bhagavato vacanena gihiliṅgaṃ antaradhāyati, pabbajjā ca upasampadā ca ruhati, bhaṇḍu kāsāvavasano hoti – ekaṃ nivāsetvā ekaṃ pārupitvā ekaṃ aṃse ṭhapetvā vāmaaṃsakūṭe āsattanīluppalavaṇṇamattikāpatto.
‘‘ਤਿਚੀવਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤੋ ਚ, વਾਸਿ ਸੂਚਿ ਚ ਬਨ੍ਧਨਂ।
‘‘Ticīvarañca patto ca, vāsi sūci ca bandhanaṃ;
ਪਰਿਸ੍ਸਾવਨੇਨ ਅਟ੍ਠੇਤੇ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ॥ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੨੧੫; ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੨੯੪; ੨.੩੪੯; ਅ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੪.੧੯੮; ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੫ ਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ; ਅਪ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.ਅવਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਬੁ॰ વਂ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੭.ਅવਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਜਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.ਅવਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਮਹਾਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੦੬) –
Parissāvanena aṭṭhete, yuttayogassa bhikkhuno’’ti. (dī. ni. aṭṭha. 1.215; ma. ni. aṭṭha. 1.294; 2.349; a. ni. aṭṭha. 2.4.198; pārā. aṭṭha. 45 padabhājanīyavaṇṇanā; apa. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; bu. vaṃ. aṭṭha. 27.avidūrenidānakathā; jā. aṭṭha. 1.avidūrenidānakathā; mahāni. aṭṭha. 206) –
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਹਿ ਸਰੀਰੇ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕੇਹਿਯੇવ વਸ੍ਸਸਤਿਕਤ੍ਥੇਰੋ વਿਯ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯਕੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪਜ੍ਝਾਯਕੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਮਾਨੋਯੇવ ਤਿਟ੍ਠਤਿ।
Evaṃ vuttehi aṭṭhahi parikkhārehi sarīre paṭimukkehiyeva vassasatikatthero viya iriyāpathasampanno buddhācariyako buddhupajjhāyako sammāsambuddhaṃ vandamānoyeva tiṭṭhati.
ਸਰਣਗਮਨੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਾਚਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਓવਾਦੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਓવਾਦਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਸਾ ਚ ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘ਤਿਬ੍ਬਂ ਮੇ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਥੇਰੇਸੁ ਨવੇਸੁ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੂ’ਤਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕੁਸਲੂਪਸਂਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍વਾ ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਏવਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘ਸਾਤਸਹਗਤਾ ਚ ਮੇ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿ ਨ વਿਜਹਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਏવਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੫੪) ਇਮਿਨਾ ਓવਾਦਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਉਪਸਮ੍ਪਦਾ।
Saraṇagamanūpasampadāti ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’tiādinā nayena tikkhattuṃ vācaṃ bhinditvā vuttehi tīhi saraṇagamanehi anuññātaupasampadā. Ovādūpasampadāti ovādappaṭiggahaṇaupasampadā. Sā ca ‘‘tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘tibbaṃ me hirottappaṃ, paccupaṭṭhitaṃ bhavissati theresu navesu majjhimesū’ti. Evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘yaṃ kiñci dhammaṃ suṇissāmi kusalūpasaṃhitaṃ, sabbaṃ taṃ aṭṭhiṃ katvā manasi karitvā sabbacetasā samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇissāmī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabbaṃ. Tasmātiha te, kassapa, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘sātasahagatā ca me kāyagatāsati na vijahissatī’ti, evañhi te, kassapa, sikkhitabba’’nti (saṃ. ni. 2.154) iminā ovādappaṭiggahaṇena mahākassapattherassa anuññātaupasampadā.
ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਸੋਪਾਕਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਭਗવਾ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਸੋਪਾਕਸਾਮਣੇਰਂ ‘‘ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾਤਿ વਾ, ਸੋਪਾਕ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਤਿ વਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇવ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ ਅਸੁਭਨਿਸ੍ਸਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਸੋ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ। ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਕਤਿવਸ੍ਸੋਸਿ, ਤ੍વਂ ਸੋਪਾਕਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸੋਹਂ ਭਗવਾਤਿ। ਸੋਪਾਕ, ਤ੍વਂ ਮਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਹੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਆਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਿ। ਅਯਂ ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣੂਪਸਮ੍ਪਦਾ।
Pañhabyākaraṇūpasampadā nāma sopākassa anuññātaupasampadā. Bhagavā kira pubbārāme anucaṅkamantaṃ sopākasāmaṇeraṃ ‘‘uddhumātakasaññāti vā, sopāka, rūpasaññāti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā, udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti dasa asubhanissite pañhe pucchi. So byākāsi. Bhagavā tassa sādhukāraṃ datvā ‘‘kativassosi, tvaṃ sopākā’’ti pucchi. Sattavassohaṃ bhagavāti. Sopāka, tvaṃ mama sabbaññutaññāṇena saddhiṃ saṃsanditvā pañhe byākāsīti āraddhacitto upasampadaṃ anujāni. Ayaṃ pañhabyākaraṇūpasampadā.
ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਰਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਗਰੁਧਮ੍ਮੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਸਾ ਚ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ । ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਤੋ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਤੋ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍વੀਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਅਟ੍ਠવਾਚਿਕੂਪਸਮ੍ਪਦਾ। ਦੂਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਅਡ੍ਢਕਾਸਿਯਾ ਗਣਿਕਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ।
Ñatticatutthaupasampadā nāma bhikkhūnaṃ etarahi upasampadā. Garudhammūpasampadāti garudhammappaṭiggahaṇena upasampadā. Sā ca mahāpajāpatiyā aṭṭhagarudhammappaṭiggahaṇena anuññātā . Ubhatosaṅghe upasampadā nāma bhikkhuniyā bhikkhunisaṅghato ñatticatutthena, bhikkhusaṅghato ñatticatutthenāti imehi dvīhi kammehi anuññātā aṭṭhavācikūpasampadā. Dūtena upasampadā nāma aḍḍhakāsiyā gaṇikāya anuññātā upasampadā.
ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਨવ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਤਮਾਨਿ ਨવ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਓਸਾਰਣਂ, ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਉਪੋਸਥੋ, ਪવਾਰਣਾ, ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਦਾਨਂ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ, ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨਂ, ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਨવਮਨ੍ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਨવ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ, ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਸੋ ਮਯਾ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਆਗਚ੍ਛਾਹੀਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੨੬) ਏવਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਓਸਾਰਣਾ ਓਸਾਰਣਾ ਨਾਮ।
Ñattikammaṃnava ṭhānāni gacchatīti katamāni nava ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, uposatho, pavāraṇā, sammuti, dānaṃ, paṭiggahaṃ, paccukkaḍḍhanaṃ, kammalakkhaṇaññeva navamanti evaṃ vuttāni nava ṭhānāni gacchati. Tattha ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho, anusiṭṭho so mayā, yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo āgaccheyya, āgacchāhīti vattabbo’’ti (mahāva. 126) evaṃ upasampadāpekkhassa osāraṇā osāraṇā nāma.
‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਨੇવ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਨੋ ਸੁਤ੍ਤવਿਭਙ੍ਗੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ। ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਾ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕવਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ ਨਾਮ।
‘‘Suṇantu me, āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu dhammakathiko, imassa neva suttaṃ āgacchati, no suttavibhaṅgo, so atthaṃ asallakkhetvā byañjanacchāyāya atthaṃ paṭibāhati. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, itthannāmaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpetvā avasesā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasameyyāmā’’ti evaṃ ubbāhikavinicchaye dhammakathikassa bhikkhuno nissāraṇā nissāraṇā nāma.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਠਪਿਤਾ ਞਤ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥੋ ਨਾਮ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajjuposatho pannaraso. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho uposathaṃ kareyyā’’ti evaṃ uposathakammavasena ṭhapitā ñatti uposatho nāma.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਜ੍ਜ ਪવਾਰਣਾ ਪਨ੍ਨਰਸੀ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਪવਾਰਣਾਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਠਪਿਤਾ ਞਤ੍ਤਿ ਪવਾਰਣਾ ਨਾਮ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ajja pavāraṇā pannarasī. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho pavāreyyā’’ti evaṃ pavāraṇākammavasena ṭhapitā ñatti pavāraṇā nāma.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ વਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ વਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ વਿਨਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ વਿਨਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ વਾ ਪਰਂ વਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਠਪਿਤਾ ਞਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਨਾਮ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, itthannāmo itthannāmassa āyasmato upasampadāpekkho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ anusāseyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ anusāseyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ antarāyike dhamme puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmaṃ vinayaṃ puccheyyā’’ti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti, ‘‘yadi saṅghassa pattakallaṃ, itthannāmo itthannāmena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyyā’’ti evaṃ attānaṃ vā paraṃ vā sammannituṃ ṭhapitā ñatti sammuti nāma.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਇਦਂ ਚੀવਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀવਰਪਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਨਂ ਨਾਮ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, idaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno nissaggiyaṃ saṅghassa nissaṭṭhaṃ. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyā’’ti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, āyasmantā imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa bhikkhuno dadeyyu’’nti evaṃ nissaṭṭhacīvarapattādīnaṃ dānaṃ dānaṃ nāma.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਤਿ વਿવਰਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ ਦੇਸੇਤਿ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ਆਮ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ। ‘‘ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨਾਮ।
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, ‘‘yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpatiṃ paṭiggaṇheyya’’nti, tena vattabbo ‘‘passasī’’ti? Āma passāmīti. ‘‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti evaṃ āpattippaṭiggaho paṭiggaho nāma.
‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਆવਾਸਿਕਾ, ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਦਾਨਿ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਆਗਮੇ ਕਾਲੇ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ, ਤੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਕਲਹਕਾਰਕਾ ਸਙ੍ਘੇ ਅਧਿਕਰਣਕਾਰਕਾ ਤਂ ਕਾਲਂ ਅਨੁવਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਆવਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਬਲੇਨ ਆવਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਆવਾਸਿਕਾ, ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਇਦਾਨਿ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਆਗਮੇ ਜੁਣ੍ਹੇ ਪવਾਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਕਤਾ ਪવਾਰਣਾ ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨਾ ਨਾਮ।
‘‘Suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame kāle pavāreyyāmā’’ti, te ce, bhikkhave, bhikkhū bhaṇḍanakārakā kalahakārakā saṅghe adhikaraṇakārakā taṃ kālaṃ anuvaseyyuṃ, āvāsikena bhikkhunā byattena paṭibalena āvāsikā bhikkhū ñāpetabbā ‘‘suṇantu me, āyasmantā āvāsikā, yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, idāni uposathaṃ kareyyāma, pātimokkhaṃ uddiseyyāma, āgame juṇhe pavāreyyāmā’’ti evaṃ katā pavāraṇā paccukkaḍḍhanā nāma.
ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍વਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾਨਂ ਕਲਹਜਾਤਾਨਂ વਿવਾਦਾਪਨ੍ਨਾਨਂ વਿਹਰਤਂ ਬਹੁ ਅਸ੍ਸਾਮਣਕਂ ਅਜ੍ਝਾਚਿਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤਪਰਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਮਯਂ ਇਮਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮ, ਸਿਯਾਪਿ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਾਯ વਾਲ਼ਤ੍ਤਾਯ ਭੇਦਾਯ ਸਂવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕੇਨ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯ ਠਪੇਤ੍વਾ ਥੁਲ੍ਲવਜ੍ਜਂ, ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਿਹਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਸਮਥੇ ਕਤਾ ਸਬ੍ਬਪਠਮਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਞਤ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮ।
Sabbeheva ekajjhaṃ sannipatitabbaṃ, sannipatitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho, amhākaṃ bhaṇḍanajātānaṃ kalahajātānaṃ vivādāpannānaṃ viharataṃ bahu assāmaṇakaṃ ajjhāciṇṇaṃ bhāsitaparikkantaṃ. Sace mayaṃ imāhi āpattīhi aññamaññaṃ kāressāma, siyāpi taṃ adhikaraṇaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya bhedāya saṃvatteyya. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho imaṃ adhikaraṇaṃ tiṇavatthārakena vūpasameyya ṭhapetvā thullavajjaṃ, ṭhapetvā gihipaṭisaṃyutta’’nti evaṃ tiṇavatthārakasamathe katā sabbapaṭhamā sabbasaṅgāhikañatti kammalakkhaṇaṃ nāma.
ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਤਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਓਸਾਰਣਂ , ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਦਾਨਂ, ਉਦ੍ਧਰਣਂ, ਦੇਸਨਂ, ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਸਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਥ વਡ੍ਢਸ੍ਸ ਲਿਚ੍ਛવਿਨੋ ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਸੇવ ਪਤਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ ਓਸਾਰਣਾ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਤਿਚੀવਰੇਨ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਨ੍ਥਤਸਮ੍ਮੁਤਿ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕ- ਚੀવਰਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕ-ਚੀવਰਭਾਜਕ-ਯਾਗੁਭਾਜਕ-ਫਲਭਾਜਕ-ਖਜ੍ਜਭਾਜਕ-ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕ- ਸਾਟਿਯਗ੍ਗਾਹਾਪਕ-ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਾਪਕ-ਆਰਾਮਿਕਪੇਸਕ-ਸਾਮਣੇਰਪੇਸਕਸਮ੍ਮੁਤੀਤਿ ਏਤਾਸਂ ਸਮ੍ਮੁਤੀਨਂ વਸੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਕਠਿਨਚੀવਰਦਾਨਮਤਕਚੀવਰਦਾਨવਸੇਨ ਦਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਠਿਨੁਦ੍ਧਾਰਣવਸੇਨ ਉਦ੍ਧਾਰੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕੁਟਿવਤ੍ਥੁવਿਹਾਰવਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾવਸੇਨ ਦੇਸਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਾ ਪਨ ਤਿਣવਤ੍ਥਾਰਕਸਮਥੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਞਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਏਕੇਕਂ ਞਤ੍ਤਿਞ੍ਚਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਏਕਾ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਏਕਾਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮવਾਚਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਾਸਂ વਸੇਨ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Ñattidutiyaṃkammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ , nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, uddharaṇaṃ, desanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha vaḍḍhassa licchavino pattanikkujjanavasena khandhake vuttā nissāraṇā, tasseva pataukkujjanavasena vuttā osāraṇā ca veditabbā. Sīmāsammuti ticīvarena avippavāsasammuti santhatasammuti bhattuddesakasenāsanaggāhāpakabhaṇḍāgārika- cīvarappaṭiggāhaka-cīvarabhājaka-yāgubhājaka-phalabhājaka-khajjabhājaka-appamattakavissajjaka- sāṭiyaggāhāpaka-pattaggāhāpaka-ārāmikapesaka-sāmaṇerapesakasammutīti etāsaṃ sammutīnaṃ vasena sammuti veditabbā. Kaṭhinacīvaradānamatakacīvaradānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Kaṭhinuddhāraṇavasena uddhāro veditabbo. Kuṭivatthuvihāravatthudesanāvasena desanā veditabbā. Yā pana tiṇavatthārakasamathe sabbasaṅgāhikañattiñca ekekasmiṃ pakkhe ekekaṃ ñattiñcāti tissopi ñattiyo ṭhapetvā puna ekasmiṃ pakkhe ekā, ekasmiṃ pakkhe ekāti dvepi ñattidutiyakammavācā vuttā. Tāsaṃ vasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.
ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਤਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਓਸਾਰਣਂ, ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਂ, ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਦਾਨਂ, ਨਿਗ੍ਗਹਂ, ਸਮਨੁਭਾਸਨਂ, ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਸਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾ, ਤੇਸਂਯੇવ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨવਸੇਨ ਓਸਾਰਣਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੋવਾਦਕਸਮ੍ਮੁਤਿવਸੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਪਰਿવਾਸਦਾਨਮਾਨਤ੍ਤਦਾਨવਸੇਨ ਦਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁવਤ੍ਤਕਾ, ਅਟ੍ਠ ਯਾવਤਤਿਯਕਾ, ਅਰਿਟ੍ਠੋ, ਚਣ੍ਡਕਾਲ਼ੀ ਚ ਇਮੇਤੇ ਯਾવਤਤਿਯਕਾਤਿ ਇਮਾਸਂ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਸਮਨੁਭਾਸਨਾਨਂ વਸੇਨ ਸਮਨੁਭਾਸਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਅਬ੍ਭਾਨਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Ñatticatutthakammaṃ satta ṭhānāni gacchatīti katamāni satta ṭhānāni gacchati? Osāraṇaṃ, nissāraṇaṃ, sammuti, dānaṃ, niggahaṃ, samanubhāsanaṃ, kammalakkhaṇaññeva sattamanti evaṃ vuttāni satta ṭhānāni gacchati. Tattha tajjanīyakammādīnaṃ sattannaṃ kammānaṃ vasena nissāraṇā, tesaṃyeva ca kammānaṃ paṭippassambhanavasena osāraṇā veditabbā. Bhikkhunovādakasammutivasena sammuti veditabbā. Parivāsadānamānattadānavasena dānaṃ veditabbaṃ. Mūlāyapaṭikassanakammavasena niggaho veditabbo. Ukkhittānuvattakā, aṭṭha yāvatatiyakā, ariṭṭho, caṇḍakāḷī ca imete yāvatatiyakāti imāsaṃ ekādasannaṃ samanubhāsanānaṃ vasena samanubhāsanā veditabbā. Upasampadakammaabbhānakammavasena kammalakkhaṇaṃ veditabbaṃ.
ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਖਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਯੇਨ વਿਨਯੇਨ, ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਖਤਾ, વਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭੂਤવਤ੍ਥੁ। વਿਨਯੋਤਿ ਚੋਦਨਾ ਚੇવ ਸਾਰਣਾ ਚ। ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਨਾਮ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇવ ਅਨੁਸਾવਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ। ਯਾવਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਆਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦੋ ਆਹਟੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾવੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
Dhammasammukhatātiādīsu yena dhammena, yena vinayena, yena satthusāsanena saṅgho kammaṃ karoti, ayaṃ dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, satthusāsanasammukhatā. Tattha dhammoti bhūtavatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsanaṃ nāma ñattisampadā ceva anusāvanasampadā ca. Yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā nappaṭikkosanti, ayaṃ saṅghasammukhatā. Yassa saṅgho kammaṃ karoti, tassa sammukhībhāvo puggalasammukhatā. Sesamettha vuttanayattā uttānatthameva.
ਇਤਿ ਮਨੋਰਥਪੂਰਣਿਯਾ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Iti manorathapūraṇiyā aṅguttaranikāya-aṭṭhakathāya
ਦੁਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਦੀਪਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Dukanipātavaṇṇanāya anuttānatthadīpanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੩. વਿਨਯਪੇਯ੍ਯਾਲਂ • 3. Vinayapeyyālaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੩. વਿਨਯਪੇਯ੍ਯਾਲਂ • 3. Vinayapeyyālaṃ