Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౯. వీణోపమసుత్తం
9. Vīṇopamasuttaṃ
౨౪౬. ‘‘యస్స కస్సచి, భిక్ఖవే, భిక్ఖుస్స వా భిక్ఖునియా వా చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యేసు రూపేసు ఉప్పజ్జేయ్య ఛన్దో వా రాగో వా దోసో వా మోహో వా పటిఘం వాపి 1 చేతసో, తతో చిత్తం నివారేయ్య. సభయో చేసో మగ్గో సప్పటిభయో చ సకణ్టకో చ సగహనో చ ఉమ్మగ్గో చ కుమ్మగ్గో చ దుహితికో చ. అసప్పురిససేవితో చేసో మగ్గో, న చేసో మగ్గో సప్పురిసేహి సేవితో. న త్వం ఏతం అరహసీతి. తతో చిత్తం నివారయే చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యేహి రూపేహి…పే॰… యస్స కస్సచి, భిక్ఖవే, భిక్ఖుస్స వా భిక్ఖునియా వా జివ్హావిఞ్ఞేయ్యేసు రసేసు…పే॰… మనోవిఞ్ఞేయ్యేసు ధమ్మేసు ఉప్పజ్జేయ్య ఛన్దో వా రాగో వా దోసో వా మోహో వా పటిఘం వాపి చేతసో తతో చిత్తం నివారేయ్య. సభయో చేసో మగ్గో సప్పటిభయో చ సకణ్టకో చ సగహనో చ ఉమ్మగ్గో చ కుమ్మగ్గో చ దుహితికో చ. అసప్పురిససేవితో చేసో మగ్గో, న చేసో మగ్గో సప్పురిసేహి సేవితో. న త్వం ఏతం అరహసీతి. తతో చిత్తం నివారయే మనోవిఞ్ఞేయ్యేహి ధమ్మేహి.
246. ‘‘Yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā cakkhuviññeyyesu rūpesu uppajjeyya chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi 2 cetaso, tato cittaṃ nivāreyya. Sabhayo ceso maggo sappaṭibhayo ca sakaṇṭako ca sagahano ca ummaggo ca kummaggo ca duhitiko ca. Asappurisasevito ceso maggo, na ceso maggo sappurisehi sevito. Na tvaṃ etaṃ arahasīti. Tato cittaṃ nivāraye cakkhuviññeyyehi rūpehi…pe… yassa kassaci, bhikkhave, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā jivhāviññeyyesu rasesu…pe… manoviññeyyesu dhammesu uppajjeyya chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetaso tato cittaṃ nivāreyya. Sabhayo ceso maggo sappaṭibhayo ca sakaṇṭako ca sagahano ca ummaggo ca kummaggo ca duhitiko ca. Asappurisasevito ceso maggo, na ceso maggo sappurisehi sevito. Na tvaṃ etaṃ arahasīti. Tato cittaṃ nivāraye manoviññeyyehi dhammehi.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, కిట్ఠం సమ్పన్నం. కిట్ఠారక్ఖో 3 చ పమత్తో, గోణో చ కిట్ఠాదో అదుం కిట్ఠం ఓతరిత్వా యావదత్థం మదం ఆపజ్జేయ్య పమాదం ఆపజ్జేయ్య ; ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, అస్సుతవా పుథుజ్జనో ఛసు ఫస్సాయతనేసు అసంవుతకారీ పఞ్చసు కామగుణేసు యావదత్థం మదం ఆపజ్జతి పమాదం ఆపజ్జతి.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kiṭṭhaṃ sampannaṃ. Kiṭṭhārakkho 4 ca pamatto, goṇo ca kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otaritvā yāvadatthaṃ madaṃ āpajjeyya pamādaṃ āpajjeyya ; evameva kho, bhikkhave, assutavā puthujjano chasu phassāyatanesu asaṃvutakārī pañcasu kāmaguṇesu yāvadatthaṃ madaṃ āpajjati pamādaṃ āpajjati.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, కిట్ఠం సమ్పన్నం కిట్ఠారక్ఖో చ అప్పమత్తో గోణో చ కిట్ఠాదో అదుం కిట్ఠం ఓతరేయ్య. తమేనం కిట్ఠారక్ఖో నాసాయం సుగ్గహితం గణ్హేయ్య. నాసాయం సుగ్గహితం గహేత్వా ఉపరిఘటాయం సునిగ్గహితం నిగ్గణ్హేయ్య. ఉపరిఘటాయం సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా దణ్డేన సుతాళితం తాళేయ్య. దణ్డేన సుతాళితం తాళేత్వా ఓసజ్జేయ్య. దుతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే …పే॰… తతియమ్పి ఖో, భిక్ఖవే, గోణో కిట్ఠాదో అదుం కిట్ఠం ఓతరేయ్య. తమేనం కిట్ఠారక్ఖో నాసాయం సుగ్గహితం గణ్హేయ్య. నాసాయం సుగ్గహితం గహేత్వా ఉపరిఘటాయం సునిగ్గహితం నిగ్గణ్హేయ్య. ఉపరిఘటాయం సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా దణ్డేన సుతాళితం తాళేయ్య. దణ్డేన సుతాళితం తాళేత్వా ఓసజ్జేయ్య. ఏవఞ్హి సో, భిక్ఖవే, గోణో కిట్ఠాదో గామగతో వా అరఞ్ఞగతో వా, ఠానబహులో వా అస్స నిసజ్జబహులో వా న తం కిట్ఠం పున ఓతరేయ్య – తమేవ పురిమం దణ్డసమ్ఫస్సం సమనుస్సరన్తో. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యతో ఖో భిక్ఖునో ఛసు ఫస్సాయతనేసు చిత్తం ఉదుజితం హోతి సుదుజితం, అజ్ఝత్తమేవ సన్తిట్ఠతి, సన్నిసీదతి, ఏకోది హోతి, సమాధియతి.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, kiṭṭhaṃ sampannaṃ kiṭṭhārakkho ca appamatto goṇo ca kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otareyya. Tamenaṃ kiṭṭhārakkho nāsāyaṃ suggahitaṃ gaṇheyya. Nāsāyaṃ suggahitaṃ gahetvā uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggaṇheyya. Uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggahetvā daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷeyya. Daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷetvā osajjeyya. Dutiyampi kho, bhikkhave …pe… tatiyampi kho, bhikkhave, goṇo kiṭṭhādo aduṃ kiṭṭhaṃ otareyya. Tamenaṃ kiṭṭhārakkho nāsāyaṃ suggahitaṃ gaṇheyya. Nāsāyaṃ suggahitaṃ gahetvā uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggaṇheyya. Uparighaṭāyaṃ suniggahitaṃ niggahetvā daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷeyya. Daṇḍena sutāḷitaṃ tāḷetvā osajjeyya. Evañhi so, bhikkhave, goṇo kiṭṭhādo gāmagato vā araññagato vā, ṭhānabahulo vā assa nisajjabahulo vā na taṃ kiṭṭhaṃ puna otareyya – tameva purimaṃ daṇḍasamphassaṃ samanussaranto. Evameva kho, bhikkhave, yato kho bhikkhuno chasu phassāyatanesu cittaṃ udujitaṃ hoti sudujitaṃ, ajjhattameva santiṭṭhati, sannisīdati, ekodi hoti, samādhiyati.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, రఞ్ఞో వా రాజమహామత్తస్స వా వీణాయ సద్దో అస్సుతపుబ్బో అస్స. సో వీణాసద్దం సుణేయ్య. సో ఏవం వదేయ్య – ‘అమ్భో, కస్స 5 ను ఖో ఏసో సద్దో ఏవంరజనీయో ఏవంకమనీయో ఏవంమదనీయో ఏవంముచ్ఛనీయో ఏవంబన్ధనీయో’తి? తమేనం ఏవం వదేయ్యుం – ‘ఏసా, ఖో, భన్తే, వీణా నామ, యస్సా ఏసో సద్దో ఏవంరజనీయో ఏవంకమనీయో ఏవంమదనీయో ఏవంముచ్ఛనీయో ఏవంబన్ధనీయో’తి. సో ఏవం వదేయ్య – ‘గచ్ఛథ మే, భో, తం వీణం ఆహరథా’తి. తస్స తం వీణం ఆహరేయ్యుం. తమేనం ఏవం వదేయ్యుం – ‘అయం ఖో సా, భన్తే, వీణా యస్సా ఏసో సద్దో ఏవంరజనీయో ఏవంకమనీయో ఏవంమదనీయో ఏవంముచ్ఛనీయో ఏవంబన్ధనీయో’తి. సో ఏవం వదేయ్య – ‘అలం మే, భో, తాయ వీణాయ, తమేవ మే సద్దం ఆహరథా’తి. తమేనం ఏవం వదేయ్యుం – ‘అయం ఖో, భన్తే, వీణా నామ అనేకసమ్భారా మహాసమ్భారా. అనేకేహి సమ్భారేహి సమారద్ధా వదతి , సేయ్యథిదం – దోణిఞ్చ పటిచ్చ చమ్మఞ్చ పటిచ్చ దణ్డఞ్చ పటిచ్చ ఉపధారణే చ పటిచ్చ తన్తియో చ పటిచ్చ కోణఞ్చ పటిచ్చ పురిసస్స చ తజ్జం వాయామం పటిచ్చ ఏవాయం, భన్తే, వీణా నామ అనేకసమ్భారా మహాసమ్భారా. అనేకేహి సమ్భారేహి సమారద్ధా వదతీ’తి. సో తం వీణం దసధా వా సతధా వా ఫాలేయ్య, దసధా వా సతధా వా తం ఫాలేత్వా సకలికం సకలికం కరేయ్య. సకలికం సకలికం కరిత్వా అగ్గినా డహేయ్య, అగ్గినా డహిత్వా మసిం కరేయ్య. మసిం కరిత్వా మహావాతే వా ఓఫునేయ్య 6, నదియా వా సీఘసోతాయ పవాహేయ్య. సో ఏవం వదేయ్య – ‘అసతీ కిరాయం, భో, వీణా నామ, యథేవం యం 7 కిఞ్చి వీణా నామ ఏత్థ చ పనాయం జనో 8 అతివేలం పమత్తో పలళితో’తి. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు రూపం సమన్వేసతి 9 యావతా రూపస్స గతి, వేదనం సమన్వేసతి యావతా వేదనాయ గతి, సఞ్ఞం సమన్వేసతి యావతా సఞ్ఞాయ గతి, సఙ్ఖారే సమన్వేసతి యావతా సఙ్ఖారానం గతి, విఞ్ఞాణం సమన్వేసతి యావతా విఞ్ఞాణస్స గతి. తస్స రూపం సమన్వేసతో యావతా రూపస్స గతి, వేదనం సమన్వేసతో…పే॰… సఞ్ఞం… సఙ్ఖారే… విఞ్ఞాణం సమన్వేసతో యావతా విఞ్ఞాణస్స గతి. యమ్పిస్స తం హోతి అహన్తి వా మమన్తి వా అస్మీతి వా తమ్పి తస్స న హోతీ’’తి. నవమం.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, rañño vā rājamahāmattassa vā vīṇāya saddo assutapubbo assa. So vīṇāsaddaṃ suṇeyya. So evaṃ vadeyya – ‘ambho, kassa 10 nu kho eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti? Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘esā, kho, bhante, vīṇā nāma, yassā eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti. So evaṃ vadeyya – ‘gacchatha me, bho, taṃ vīṇaṃ āharathā’ti. Tassa taṃ vīṇaṃ āhareyyuṃ. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ kho sā, bhante, vīṇā yassā eso saddo evaṃrajanīyo evaṃkamanīyo evaṃmadanīyo evaṃmucchanīyo evaṃbandhanīyo’ti. So evaṃ vadeyya – ‘alaṃ me, bho, tāya vīṇāya, tameva me saddaṃ āharathā’ti. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ kho, bhante, vīṇā nāma anekasambhārā mahāsambhārā. Anekehi sambhārehi samāraddhā vadati , seyyathidaṃ – doṇiñca paṭicca cammañca paṭicca daṇḍañca paṭicca upadhāraṇe ca paṭicca tantiyo ca paṭicca koṇañca paṭicca purisassa ca tajjaṃ vāyāmaṃ paṭicca evāyaṃ, bhante, vīṇā nāma anekasambhārā mahāsambhārā. Anekehi sambhārehi samāraddhā vadatī’ti. So taṃ vīṇaṃ dasadhā vā satadhā vā phāleyya, dasadhā vā satadhā vā taṃ phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya. Sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā agginā ḍaheyya, agginā ḍahitvā masiṃ kareyya. Masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuneyya 11, nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. So evaṃ vadeyya – ‘asatī kirāyaṃ, bho, vīṇā nāma, yathevaṃ yaṃ 12 kiñci vīṇā nāma ettha ca panāyaṃ jano 13 ativelaṃ pamatto palaḷito’ti. Evameva kho, bhikkhave, bhikkhu rūpaṃ samanvesati 14 yāvatā rūpassa gati, vedanaṃ samanvesati yāvatā vedanāya gati, saññaṃ samanvesati yāvatā saññāya gati, saṅkhāre samanvesati yāvatā saṅkhārānaṃ gati, viññāṇaṃ samanvesati yāvatā viññāṇassa gati. Tassa rūpaṃ samanvesato yāvatā rūpassa gati, vedanaṃ samanvesato…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ samanvesato yāvatā viññāṇassa gati. Yampissa taṃ hoti ahanti vā mamanti vā asmīti vā tampi tassa na hotī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౯. వీణోపమసుత్తవణ్ణనా • 9. Vīṇopamasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౯. వీణోపమసుత్తవణ్ణనా • 9. Vīṇopamasuttavaṇṇanā