Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
౩. విపాకత్తికవణ్ణనా
3. Vipākattikavaṇṇanā
౧-౨౩. విపాకత్తికే విపాకధమ్మం పటిచ్చాతి విపాకం ధమ్మం పటిచ్చ. సమాసేనపి హి సోయేవత్థో వుత్తోతి పాళియం సమాసం కత్వా లిఖితం.
1-23. Vipākattike vipākadhammaṃ paṭiccāti vipākaṃ dhammaṃ paṭicca. Samāsenapi hi soyevattho vuttoti pāḷiyaṃ samāsaṃ katvā likhitaṃ.
౨౪-౫౨. ‘‘నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మం పటిచ్చ నేవవిపాకనవిపాకధమ్మధమ్మో ఉప్పజ్జతి నవిపాకపచ్చయా’’తి ఏతస్స విభఙ్గే ‘‘మహాభూతే పటిచ్చ చిత్తసముట్ఠానం రూపం ఉపాదారూప’’న్తి ఏత్తకమేవ వుత్తం, న వుత్తం ‘‘కటత్తారూప’’న్తి. తం ఖన్ధే పటిచ్చ ఉప్పజ్జమానస్స మహాభూతే పటిచ్చ ఉప్పత్తిదస్సనత్థత్తా న వుత్తం. న హేత్థ కటత్తారూపస్స ఖన్ధే పటిచ్చ ఉప్పత్తి అత్థి, యస్స మహాభూతే పటిచ్చ ఉప్పత్తి వత్తబ్బా సియా. పవత్తియం పన కటత్తారూపం ‘‘అసఞ్ఞసత్తానం…పే॰… మహాభూతే పటిచ్చ కటత్తారూపం ఉపాదారూప’’న్తి ఏతేనేవ దస్సితం హోతి. ఏవఞ్చ కత్వా అసఞ్ఞసత్తానం రూపసమానగతికత్తా నాహారపచ్చయే చ పవత్తియం కటత్తారూపం న ఉద్ధటం. తమ్పి హి ఉప్పాదక్ఖణే ఆహారపచ్చయేన వినా ఉప్పజ్జతీతి ఉద్ధరితబ్బం సియాతి.
24-52. ‘‘Nevavipākanavipākadhammadhammaṃpaṭicca nevavipākanavipākadhammadhammo uppajjati navipākapaccayā’’ti etassa vibhaṅge ‘‘mahābhūte paṭicca cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ upādārūpa’’nti ettakameva vuttaṃ, na vuttaṃ ‘‘kaṭattārūpa’’nti. Taṃ khandhe paṭicca uppajjamānassa mahābhūte paṭicca uppattidassanatthattā na vuttaṃ. Na hettha kaṭattārūpassa khandhe paṭicca uppatti atthi, yassa mahābhūte paṭicca uppatti vattabbā siyā. Pavattiyaṃ pana kaṭattārūpaṃ ‘‘asaññasattānaṃ…pe… mahābhūte paṭicca kaṭattārūpaṃ upādārūpa’’nti eteneva dassitaṃ hoti. Evañca katvā asaññasattānaṃ rūpasamānagatikattā nāhārapaccaye ca pavattiyaṃ kaṭattārūpaṃ na uddhaṭaṃ. Tampi hi uppādakkhaṇe āhārapaccayena vinā uppajjatīti uddharitabbaṃ siyāti.
విపాకత్తికవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Vipākattikavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౩. విపాకత్తికవణ్ణనా • 3. Vipākattikavaṇṇanā