A World of Knowledge
    Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / куд̣̇д̣̇асигкаа-мууласигкаа • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    50. вибассанаанид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа

    50. Vipassanāniddesavaṇṇanā

    471-2. наамаруубам̣ бариг̇г̇аяхаад̇и зд̇т̇а (висуд̣̇д̇хи. 2.662 аад̣̇аяо) наамаруубабариг̇г̇ахам̣ гаад̇угаамзна д̇аава табзд̇ваа нзвасан̃н̃аанаасан̃н̃ааяад̇анам̣ авасзсзсу яам̣ гин̃жи жхаанам̣ самаабаж̇ж̇ид̇ваа вудтааяа вид̇аггаад̣̇ийни жхаанан̇г̇аани жа д̇ам̣самбаяуд̇д̇з жа пассаад̣̇аяо д̇хаммз лагкан̣арасабажжубадтаанабад̣̇адтаанавасзна барижчинд̣̇ид̇ваа ‘‘саб̣б̣амзд̇ам̣ аарамман̣аабхимукам̣ наманад̇о наманадтзна наама’’нд̇и вавад̇т̇абзд̇аб̣б̣ам̣. д̇ад̇о д̇асса бажжаяам̣ бариязсанд̇о ‘‘хад̣̇аяавад̇т̇ум̣ ниссааяа вад̇д̇ад̇ий’’д̇и бассад̇и, буна вад̇т̇усса бажжаяабхууд̇аани жа убаад̣̇ааруубаани жа бассид̇ваа ‘‘ид̣̇ам̣ саб̣б̣ам̣ руббанад̇о вигаараабад̇д̇ид̇о рууба’’нд̇и бариг̇г̇ан̣хаад̇и. буна д̇ад̣̇убхаяам̣ ‘‘наманалагкан̣ам̣ наамам̣, руббаналагкан̣ам̣ рууба’’нд̇и звам̣ сан̇кзбад̇о наамаруубам̣ вавад̇т̇абзд̇и. ид̣̇ам̣ саб̣б̣ам̣ самат̇аяаанигавасзна вуд̇д̇ам̣. вибассанааяааниго бана жад̇уд̇хаад̇увавад̇т̇аанамукзна бхууд̇убаад̣̇ааяаруубаани барижчинд̣̇ид̇ваа ‘‘саб̣б̣амзд̇ам̣ руббанад̇о рууба’’нд̇и бассад̇и. д̇ад̇о звам̣ барижчиннаруубасса жагкаад̣̇ийни ниссааяа бавад̇д̇амаанаа аруубад̇хаммааби аабаат̇амааг̇ажчанд̇и. д̇ад̇о саб̣б̣зби д̇з аруубад̇хаммз наманалагкан̣зна згад̇о гад̇ваа ‘‘зд̇ам̣ наама’’нд̇и бассад̇и. со ‘‘ид̣̇ам̣ наамам̣, ид̣̇ам̣ рууба’’нд̇и д̣̇взд̇хаа вавад̇т̇абзд̇и. звам̣ вавад̇т̇абзд̇ваа ‘‘наамаруубад̇о уд̣̇д̇хам̣ ан̃н̃о сад̇д̇о ваа буг̇г̇ало ваа босо ваа д̣̇зво ваа б̣рахмаа ваа над̇т̇ий’’д̇и бассад̇и.

    471-2.Nāmarūpaṃpariggayhāti ettha (visuddhi. 2.662 ādayo) nāmarūpapariggahaṃ kātukāmena tāva ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ avasesesu yaṃ kiñci jhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya vitakkādīni jhānaṅgāni ca taṃsampayutte ca phassādayo dhamme lakkhaṇarasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānavasena paricchinditvā ‘‘sabbametaṃ ārammaṇābhimukhaṃ namanato namanaṭṭhena nāma’’nti vavatthapetabbaṃ. Tato tassa paccayaṃ pariyesanto ‘‘hadayavatthuṃ nissāya vattatī’’ti passati, puna vatthussa paccayabhūtāni ca upādārūpāni ca passitvā ‘‘idaṃ sabbaṃ ruppanato vikārāpattito rūpa’’nti pariggaṇhāti. Puna tadubhayaṃ ‘‘namanalakkhaṇaṃ nāmaṃ, ruppanalakkhaṇaṃ rūpa’’nti evaṃ saṅkhepato nāmarūpaṃ vavatthapeti. Idaṃ sabbaṃ samathayānikavasena vuttaṃ. Vipassanāyāniko pana catudhātuvavatthānamukhena bhūtupādāyarūpāni paricchinditvā ‘‘sabbametaṃ ruppanato rūpa’’nti passati. Tato evaṃ paricchinnarūpassa cakkhādīni nissāya pavattamānā arūpadhammāpi āpāthamāgacchanti. Tato sabbepi te arūpadhamme namanalakkhaṇena ekato katvā ‘‘etaṃ nāma’’nti passati. So ‘‘idaṃ nāmaṃ, idaṃ rūpa’’nti dvedhā vavatthapeti. Evaṃ vavatthapetvā ‘‘nāmarūpato uddhaṃ añño satto vā puggalo vā poso vā devo vā brahmā vā natthī’’ti passati.

    яат̇аахи ан̇г̇асамбхаараа, ход̇и сад̣̇д̣̇о рат̇о ид̇и;

    Yathāhi aṅgasambhārā, hoti saddo ratho iti;

    звам̣ канд̇хзсу санд̇зсу, ход̇и сад̇д̇од̇и саммуд̇и. (сам̣. ни. 1.171);

    Evaṃ khandhesu santesu, hoti sattoti sammuti. (saṃ. ni. 1.171);

    звамзва бан̃жасу убаад̣̇аанагканд̇хзсу сад̇и сад̇д̇о, буг̇г̇алод̇и ваа вохаарамад̇д̇о ход̇ийд̇и звамаад̣̇инаа наязна наамаруубаанам̣ яаат̇аавад̣̇ассанасан̇каад̇зна д̣̇идтивисуд̣̇д̇хибхууд̇зна н̃аан̣зна наамаруубам̣ бариг̇г̇аяхаад̇и ад̇т̇о.

    Evameva pañcasu upādānakkhandhesu sati satto, puggaloti vā vohāramatto hotīti evamādinā nayena nāmarūpānaṃ yāthāvadassanasaṅkhātena diṭṭhivisuddhibhūtena ñāṇena nāmarūpaṃ pariggayhāti attho.

    д̇ад̇о д̇асса жа бажжаяанд̇и буна д̇асса наамаруубасса бажжаяам̣ бариг̇г̇аяхаад̇и ад̇т̇о. вуд̇д̇анаязна наамаруубам̣ бариг̇г̇ан̣хид̇ваа ‘‘го ну ко имасса хзд̇уу’’д̇и бариязсанд̇о ахзд̇уваад̣̇ависамахзд̇уваад̣̇зсу д̣̇осам̣ д̣̇исваа рог̇ам̣ д̣̇исваа д̇асса нид̣̇аанасамудтаанам̣ бариязсанд̇о взж̇ж̇о вияа д̇асса хзд̇ун̃жа бажжаяан̃жа бариязсанд̇о авиж̇ж̇аа д̇ан̣хаа убаад̣̇аанам̣ гамманд̇и имз жад̇д̇ааро д̇хаммз наамаруубасса уббаад̣̇абажжаяад̇д̇аа ‘‘хзд̇уу’’д̇и жа аахаарам̣ убад̇т̇амбханасса бажжаяад̇д̇аа ‘‘бажжаяо’’д̇и жа бассад̇и. ‘‘имасса гааяасса авиж̇ж̇аад̣̇аяо д̇аяо д̇хаммаа маад̇аа вияа д̣̇аарагасса убаниссаяаа хонд̇и, гаммам̣ бид̇аа вияа буд̇д̇асса ж̇анагам̣, аахааро д̇хаад̇и вияа д̣̇аарагасса санд̇хаараго’’д̇и звам̣ руубагааяасса бажжаяабариг̇г̇ахам̣ гад̇ваа буна ‘‘жагкун̃жа бадижжа руубз жа уббаж̇ж̇ад̇и жагкувин̃н̃аан̣а’’нд̇иаад̣̇инаа (сам̣. ни. 2.43) наязна наамагааяассаби хзд̇убажжаяам̣ бариг̇г̇ан̣хаад̇и.

    Tatotassa ca paccayanti puna tassa nāmarūpassa paccayaṃ pariggayhāti attho. Vuttanayena nāmarūpaṃ pariggaṇhitvā ‘‘ko nu kho imassa hetū’’ti pariyesanto ahetuvādavisamahetuvādesu dosaṃ disvā rogaṃ disvā tassa nidānasamuṭṭhānaṃ pariyesanto vejjo viya tassa hetuñca paccayañca pariyesanto avijjā taṇhā upādānaṃ kammanti ime cattāro dhamme nāmarūpassa uppādapaccayattā ‘‘hetū’’ti ca āhāraṃ upatthambhanassa paccayattā ‘‘paccayo’’ti ca passati. ‘‘Imassa kāyassa avijjādayo tayo dhammā mātā viya dārakassa upanissayā honti, kammaṃ pitā viya puttassa janakaṃ, āhāro dhāti viya dārakassa sandhārako’’ti evaṃ rūpakāyassa paccayapariggahaṃ katvā puna ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’ntiādinā (saṃ. ni. 2.43) nayena nāmakāyassapi hetupaccayaṃ pariggaṇhāti.

    звам̣ бариг̇г̇ан̣ханд̇о ‘‘ад̇ийд̇аанааг̇ад̇ааби д̇хаммаа звамзва бавад̇д̇анд̇ий’’д̇и саннидтаанам̣ гарод̇и. д̇асса яаа саа буб̣б̣анд̇ам̣ аараб̣бха ‘‘ахосим̣ ну ко ахам̣ ад̇ийд̇амад̣̇д̇хаанам̣, на ну ко ахосим̣, гим̣ ну ко, гат̇ам̣ ну ко, гим̣ худ̇ваа гим̣ ахосим̣ ну ко ахам̣ ад̇ийд̇амад̣̇д̇хаана’’нд̇и бан̃жавид̇хаа вижигижчаа вуд̇д̇аа, яааби абаранд̇ам̣ аараб̣бха ‘‘бхависсаами ну ко ахам̣ анааг̇ад̇амад̣̇д̇хаанам̣, на ну ко, гим̣ ну ко, гат̇ам̣ ну ко, гим̣ худ̇ваа гим̣ бхависсаами ну ко ахам̣ анааг̇ад̇амад̣̇д̇хаана’’нд̇и бан̃жавид̇хаа вуд̇д̇аа, яааби зд̇арахи ваа бана бажжуббаннам̣ ад̣̇д̇хаанам̣ аараб̣бха ‘‘аж̇жхад̇д̇ам̣ гат̇ам̣гат̇ий ход̇и, ахам̣ ну косми, но ну косми, гим̣ ну косми, гат̇ам̣ ну косми, аяам̣ ну ко сад̇д̇о гуд̇о ааг̇ад̇о, со гухим̣ г̇аамий бхависсад̇ий’’д̇и чаб̣б̣ид̇хаа вижигижчаа вуд̇д̇аа, д̇аа саб̣б̣ааби бахийяанд̇и. звам̣ бажжаяабариг̇г̇ахан̣зна д̇ийсу ад̣̇д̇хаасу ган̇кам̣ вид̇арид̇ваа тид̇ам̣ н̃аан̣ам̣ ‘‘ган̇каавид̇аран̣ависуд̣̇д̇хий’’д̇иби ‘‘д̇хаммадтид̇ин̃аан̣а’’нд̇иби ‘‘саммаад̣̇ассана’’нд̇иби вужжад̇и.

    Evaṃ pariggaṇhanto ‘‘atītānāgatāpi dhammā evameva pavattantī’’ti sanniṭṭhānaṃ karoti. Tassa yā sā pubbantaṃ ārabbha ‘‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ, na nu kho ahosiṃ, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho, kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhāna’’nti pañcavidhā vicikicchā vuttā, yāpi aparantaṃ ārabbha ‘‘bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho, kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhāna’’nti pañcavidhā vuttā, yāpi etarahi vā pana paccuppannaṃ addhānaṃ ārabbha ‘‘ajjhattaṃ kathaṃkathī hoti, ahaṃ nu khosmi, no nu khosmi, kiṃ nu khosmi, kathaṃ nu khosmi, ayaṃ nu kho satto kuto āgato, so kuhiṃ gāmī bhavissatī’’ti chabbidhā vicikicchā vuttā, tā sabbāpi pahīyanti. Evaṃ paccayapariggahaṇena tīsu addhāsu kaṅkhaṃ vitaritvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ ‘‘kaṅkhāvitaraṇavisuddhī’’tipi ‘‘dhammaṭṭhitiñāṇa’’ntipi ‘‘sammādassana’’ntipi vuccati.

    зд̇т̇а бана д̇иссо логияабарин̃н̃аа н̃аад̇абарин̃н̃аа д̇ийран̣абарин̃н̃аа бахаанабарин̃н̃аад̇и. д̇ад̇т̇а ‘‘руббаналагкан̣ам̣ руубам̣, взд̣̇аяид̇алагкан̣аа взд̣̇анаа’’д̇и звам̣ д̇зсам̣ д̇зсам̣ д̇хаммаанам̣ бажжад̇д̇алагкан̣асаллагкан̣авасзна бавад̇д̇аа бан̃н̃аа н̃аад̇абарин̃н̃аанаама. ‘‘руубам̣ анижжам̣, взд̣̇анаа анижжаа’’д̇иаад̣̇инаа д̇зсам̣язва д̇хаммаанам̣ сааман̃н̃алагкан̣ам̣ ааробзд̇ваа лагкан̣аарамман̣игавибассанаабан̃н̃аа д̇ийран̣абарин̃н̃аа наама. д̇зсу звам̣ бана д̇хаммзсу нижжасан̃н̃аад̣̇ибаж̇аханавасзна бавад̇д̇аа лагкан̣аарамман̣игавибассанаа бахаанабарин̃н̃аа наама. д̇ад̇т̇а сан̇каарабариг̇г̇ахад̇о бадтааяа яаава бажжаяабариг̇г̇ахаа н̃аад̇абарин̃н̃ааяа бхууми. галаабасаммасанад̇о бадтааяа яаава уд̣̇аяаб̣б̣аяаанубассанаа д̇ийран̣абарин̃н̃ааяа бхууми. бхан̇г̇аанубассанад̇о бадтааяа бахаанабарин̃н̃ааяа бхууми. д̇ад̇о бадтааяа хи ‘‘анижжад̇о анубассанд̇о нижжасан̃н̃ам̣ баж̇ахад̇и, д̣̇угкад̇о анубассанд̇о сукасан̃н̃ам̣, анад̇д̇ад̇о анубассанд̇о ад̇д̇асан̃н̃ам̣, ниб̣б̣инд̣̇анд̇о нанд̣̇им̣, вираж̇ж̇анд̇о рааг̇ам̣, нирод̇хзнд̇о самуд̣̇аяам̣, бадиниссаж̇ж̇анд̇о аад̣̇аанам̣ баж̇ахад̇ий’’д̇и (бади. ма. 1.52) звам̣ баж̇аханд̇о нижжасан̃н̃аад̣̇ибахаанасаад̇хигаанам̣ сад̇д̇аннам̣ анубассанаанам̣ аад̇хибажжам̣ ход̇и. ид̇и имаасу барин̃н̃аасу сан̇каарабарижчзд̣̇асса жзва бажжаяабариг̇г̇ахасса жа саад̇хид̇ад̇д̇аа иминаа яог̇инаа н̃аад̇абарин̃н̃аа ад̇хиг̇ад̇аа ход̇и.

    Ettha pana tisso lokiyapariññā ñātapariññā tīraṇapariññā pahānapariññāti. Tattha ‘‘ruppanalakkhaṇaṃ rūpaṃ, vedayitalakkhaṇā vedanā’’ti evaṃ tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ paccattalakkhaṇasallakkhaṇavasena pavattā paññā ñātapariññānāma. ‘‘Rūpaṃ aniccaṃ, vedanā aniccā’’tiādinā tesaṃyeva dhammānaṃ sāmaññalakkhaṇaṃ āropetvā lakkhaṇārammaṇikavipassanāpaññā tīraṇapariññā nāma. Tesu evaṃ pana dhammesu niccasaññādipajahanavasena pavattā lakkhaṇārammaṇikavipassanā pahānapariññā nāma. Tattha saṅkhārapariggahato paṭṭhāya yāva paccayapariggahā ñātapariññāya bhūmi. Kalāpasammasanato paṭṭhāya yāva udayabbayānupassanā tīraṇapariññāya bhūmi. Bhaṅgānupassanato paṭṭhāya pahānapariññāya bhūmi. Tato paṭṭhāya hi ‘‘aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ, anattato anupassanto attasaññaṃ, nibbindanto nandiṃ, virajjanto rāgaṃ, nirodhento samudayaṃ, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahatī’’ti (paṭi. ma. 1.52) evaṃ pajahanto niccasaññādipahānasādhikānaṃ sattannaṃ anupassanānaṃ ādhipaccaṃ hoti. Iti imāsu pariññāsu saṅkhāraparicchedassa ceva paccayapariggahassa ca sādhitattā iminā yoginā ñātapariññā adhigatā hoti.

    буна ‘‘яам̣ гин̃жи руубам̣ ад̇ийд̇аанааг̇ад̇абажжуббаннам̣ аж̇жхад̇д̇ам̣ ваа б̣ахид̣̇д̇хаа ваа ол̣ааригам̣ ваа сукумам̣ ваа хийнам̣ ваа бан̣ийд̇ам̣ ваа яам̣ д̣̇уурз санд̇игз ваа, саб̣б̣ам̣ руубам̣ худ̇ваа абхаавад̇о анижжам̣, уд̣̇аяаб̣б̣аяаббадибийл̣ид̇ад̇д̇аа д̣̇угкам̣, авасавад̇д̇ид̇д̇аа анад̇д̇аа. яаа гаажи взд̣̇анаа, яаа гаажи сан̃н̃аа, яз гзжи сан̇каараа, яам̣ гин̃жи вин̃н̃аан̣ам̣ ад̇ийд̇аанааг̇ад̇абажжуббаннам̣ аж̇жхад̇д̇ам̣ ваа б̣ахид̣̇д̇хаа ваа ол̣ааригам̣ ваа сукумам̣ ваа хийнам̣ ваа бан̣ийд̇ам̣ ваа яам̣ д̣̇уурз санд̇игз ваа, саб̣б̣ам̣ вин̃н̃аан̣ам̣ худ̇ваа абхаавад̇о анижжам̣, уд̣̇аяаб̣б̣аяаббадибийл̣ид̇ад̇д̇аа д̣̇угкам̣, авасавад̇д̇ид̇д̇аа анад̇д̇аа’’д̇и звамаад̣̇инаа наязна галаабасаммасанам̣ гарод̇и. ид̣̇ам̣ санд̇хааяа вуд̇д̇ам̣ ‘‘д̇илагкан̣ам̣ ааробзд̇ваана сан̇каарз саммасанд̇о’’д̇и.

    Puna ‘‘yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ hutvā abhāvato aniccaṃ, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhaṃ, avasavattittā anattā. Yā kāci vedanā, yā kāci saññā, ye keci saṅkhārā, yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ hutvā abhāvato aniccaṃ, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhaṃ, avasavattittā anattā’’ti evamādinā nayena kalāpasammasanaṃ karoti. Idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tilakkhaṇaṃ āropetvāna saṅkhāre sammasanto’’ti.

    звам̣ сан̇каарзсу анижжад̣̇угкаанад̇д̇авасзна галаабасаммасанам̣ гад̇ваа буна сан̇каараанам̣ уд̣̇аяаб̣б̣аяамзва бассад̇и. гат̇ам̣? ‘‘авиж̇ж̇аасамуд̣̇аяаа (бади. ма. 1.50) руубасамуд̣̇аяо, д̇ан̣хаагаммааахаарасамуд̣̇аяаа руубасамуд̣̇аяо’д̇и звам̣ руубагканд̇хасса бажжаяасамуд̣̇аяад̣̇ассанадтзна руубагканд̇хасса уд̣̇аяам̣ бассад̇и, ниб̣б̣ад̇д̇илагкан̣ам̣ бассанд̇оби руубагканд̇хасса уд̣̇аяам̣ бассад̇ий’’д̇и звам̣ бан̃жахаагаарзхи руубагканд̇хасса уд̣̇аяам̣ бассад̇и. ‘‘авиж̇ж̇аанирод̇хаа руубанирод̇хо, д̇ан̣хаагаммааахааранирод̇хаа руубанирод̇хо’д̇и звам̣ руубагканд̇хасса бажжаяанирод̇хад̣̇ассанадтзна руубагканд̇хасса ваяам̣ бассад̇и, вибарин̣аамалагкан̣ам̣ бассанд̇оби руубагканд̇хасса ваяам̣ бассад̇ий’’д̇и звам̣ бан̃жахаагаарзхи ваяам̣ бассад̇и. д̇ат̇аа ‘‘авиж̇ж̇аасамуд̣̇аяаа взд̣̇анаасамуд̣̇аяо, д̇ан̣хаагаммапассасамуд̣̇аяаа взд̣̇анаасамуд̣̇аяо’’д̇и взд̣̇анаагканд̇хасса, ниб̣б̣ад̇д̇илагкан̣ам̣ бассанд̇оби взд̣̇анаагканд̇хасса уд̣̇аяам̣ бассад̇и. ‘‘авиж̇ж̇аанирод̇хаа взд̣̇анаанирод̇хо, д̇ан̣хаагаммапассанирод̇хаа взд̣̇анаанирод̇хо’’д̇и взд̣̇анаагканд̇хасса, вибарин̣аамалагкан̣ам̣ бассанд̇оби взд̣̇анаагканд̇хасса ваяам̣ бассад̇и. звам̣ сан̃н̃аагканд̇хаад̣̇ийсуби. аяам̣ бана висзсо – вин̃н̃аан̣агканд̇хасса пассадтаанз наамаруубасамуд̣̇аяаа, наамаруубанирод̇хаад̇и яож̇зд̇аб̣б̣ам̣. звам̣ згзгасмим̣ канд̇хз бажжаяасамуд̣̇аяавасзна жа ниб̣б̣ад̇д̇илагкан̣авасзна жа бажжаяанирод̇хавасзна жа вибарин̣аамалагкан̣авасзна жа уд̣̇аяаб̣б̣аяад̣̇ассанзна д̣̇аса д̣̇аса гад̇ваа бан̃н̃ааса лагкан̣аани вуд̇д̇аани. д̇зсам̣ васзна звам̣ руубасса уд̣̇аяо руубасса ваяод̇и бажжаяад̇о жзва лагкан̣ад̇о жа вид̇т̇аарзна манасигаарам̣ гарод̇и.

    Evaṃ saṅkhāresu aniccadukkhaanattavasena kalāpasammasanaṃ katvā puna saṅkhārānaṃ udayabbayameva passati. Kathaṃ? ‘‘Avijjāsamudayā (paṭi. ma. 1.50) rūpasamudayo, taṇhākammaāhārasamudayā rūpasamudayo’ti evaṃ rūpakkhandhassa paccayasamudayadassanaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati, nibbattilakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa udayaṃ passatī’’ti evaṃ pañcahākārehi rūpakkhandhassa udayaṃ passati. ‘‘Avijjānirodhā rūpanirodho, taṇhākammaāhāranirodhā rūpanirodho’ti evaṃ rūpakkhandhassa paccayanirodhadassanaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati, vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa vayaṃ passatī’’ti evaṃ pañcahākārehi vayaṃ passati. Tathā ‘‘avijjāsamudayā vedanāsamudayo, taṇhākammaphassasamudayā vedanāsamudayo’’ti vedanākkhandhassa, nibbattilakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa udayaṃ passati. ‘‘Avijjānirodhā vedanānirodho, taṇhākammaphassanirodhā vedanānirodho’’ti vedanākkhandhassa, vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Evaṃ saññākkhandhādīsupi. Ayaṃ pana viseso – viññāṇakkhandhassa phassaṭṭhāne nāmarūpasamudayā, nāmarūpanirodhāti yojetabbaṃ. Evaṃ ekekasmiṃ khandhe paccayasamudayavasena ca nibbattilakkhaṇavasena ca paccayanirodhavasena ca vipariṇāmalakkhaṇavasena ca udayabbayadassanena dasa dasa katvā paññāsa lakkhaṇāni vuttāni. Tesaṃ vasena evaṃ rūpassa udayo rūpassa vayoti paccayato ceva lakkhaṇato ca vitthārena manasikāraṃ karoti.

    д̇ассзвам̣ гарод̇о ‘‘ид̇и гира имз д̇хаммаа ахуд̇ваа самбхонд̇и, худ̇ваа бадивзнд̇ий’’д̇и н̃аан̣ам̣ висад̣̇ам̣ ход̇и. ‘‘звам̣ гира имз д̇хаммаа ануббаннаа уббаж̇ж̇анд̇и, уббаннаа нируж̇жханд̇ий’’д̇и нижжам̣ наваава худ̇ваа сан̇каараа убадтаханд̇и. на гзвалан̃жа нижжам̣ наваа, суурияуг̇г̇аманз уссааваб̣инд̣̇у вияа, уд̣̇агаб̣уб̣б̣ул̣о вияа, уд̣̇агз д̣̇ан̣д̣арааж̇и вияа, аараг̇г̇з саасабо вияа, виж̇ж̇уббаад̣̇о вияа жа барид̇д̇адтааяино. мааяаамарийжисубинаалаад̇ажаггаг̇анд̇хаб̣б̣анаг̇арапзн̣абин̣д̣агад̣̇алиаад̣̇аяо вияа ниссаараа худ̇ваа убадтаханд̇и. зд̇д̇аавад̇аа жаанзна ваяад̇хаммамзва уббаж̇ж̇ад̇и, уббаннан̃жа ваяам̣ убзд̇ийд̇и иминаа аагаарзна самабан̃н̃ааса лагкан̣аани бадивиж̇жхид̇ваа тид̇ам̣ уд̣̇аяаб̣б̣аяаанубассанам̣ наама батамам̣ д̇арун̣авибассанаан̃аан̣ам̣ ад̇хиг̇ад̇ам̣ ход̇и, яассаад̇хиг̇амаа аарад̣̇д̇хавибассагод̇и сан̇кяам̣ г̇ажчад̇и.

    Tassevaṃ karoto ‘‘iti kira ime dhammā ahutvā sambhonti, hutvā paṭiventī’’ti ñāṇaṃ visadaṃ hoti. ‘‘Evaṃ kira ime dhammā anuppannā uppajjanti, uppannā nirujjhantī’’ti niccaṃ navāva hutvā saṅkhārā upaṭṭhahanti. Na kevalañca niccaṃ navā, sūriyuggamane ussāvabindu viya, udakabubbuḷo viya, udake daṇḍarāji viya, āragge sāsapo viya, vijjuppādo viya ca parittaṭṭhāyino. Māyāmarīcisupinaalātacakkagandhabbanagarapheṇapiṇḍakadaliādayo viya nissārā hutvā upaṭṭhahanti. Ettāvatā cānena vayadhammameva uppajjati, uppannañca vayaṃ upetīti iminā ākārena samapaññāsa lakkhaṇāni paṭivijjhitvā ṭhitaṃ udayabbayānupassanaṃ nāma paṭhamaṃ taruṇavipassanāñāṇaṃ adhigataṃ hoti, yassādhigamā āraddhavipassakoti saṅkhyaṃ gacchati.

    ат̇асса аарад̣̇д̇хавибассагасса гулабуд̇д̇асса обхаасо н̃аан̣ам̣ бийд̇и бассад̣̇д̇хи сукам̣ ад̇химогко баг̇г̇ахо убадтаанам̣ убзгкаа ниганд̇ийд̇и д̣̇аса вибассанубаггилзсаа уббаж̇ж̇анд̇и. зд̇т̇а обхаасо наама вибассанаагкан̣з н̃аан̣асса б̣алавад̇д̇аа лохид̇ам̣ басийд̣̇ад̇и, д̇зна чавид̇о обхаасо ниб̣б̣ад̇д̇ад̇и, д̇ам̣ д̣̇исваа аяам̣ яог̇ий ‘‘маг̇г̇о маяаа бад̇д̇о’’д̇и д̇амзва обхаасам̣ ассаад̣̇зд̇и. н̃аан̣анд̇и вибассанаан̃аан̣амзвзд̇ам̣, сан̇каарз саммасанд̇асса суурам̣ басаннам̣ худ̇ваа бавад̇д̇амаанам̣ д̣̇исваа буб̣б̣з вияа ‘‘маг̇г̇о’’д̇и ассаад̣̇зд̇и. бийд̇ийд̇и вибассанаабийд̇и зва. д̇асса хи д̇асмим̣ кан̣з бан̃жавид̇хаа бийд̇и уббаж̇ж̇ад̇и. бассад̣̇д̇хийд̇и вибассанаабассад̣̇д̇хи. д̇асмим̣ самаяз нзва гааяажид̇д̇аанам̣ д̣̇арат̇о г̇ааравад̇аа гагкал̣ад̇аа агамман̃н̃ад̇аа г̇злан̃н̃ад̇аа ван̇гад̇аа ход̇и. сукам̣ вибассанаасукамзва. д̇асса гира д̇асмим̣ самаяз сагаласарийрам̣ табид̇авадди вияа абхисанд̣̇аяамаанам̣ ад̇ибан̣ийд̇ам̣ сукам̣ уббаж̇ж̇ад̇и.

    Athassa āraddhavipassakassa kulaputtassa obhāso ñāṇaṃ pīti passaddhi sukhaṃ adhimokkho paggaho upaṭṭhānaṃ upekkhā nikantīti dasa vipassanupakkilesā uppajjanti. Ettha obhāso nāma vipassanākkhaṇe ñāṇassa balavattā lohitaṃ pasīdati, tena chavito obhāso nibbattati, taṃ disvā ayaṃ yogī ‘‘maggo mayā patto’’ti tameva obhāsaṃ assādeti. Ñāṇanti vipassanāñāṇamevetaṃ, saṅkhāre sammasantassa sūraṃ pasannaṃ hutvā pavattamānaṃ disvā pubbe viya ‘‘maggo’’ti assādeti. Pītīti vipassanāpīti eva. Tassa hi tasmiṃ khaṇe pañcavidhā pīti uppajjati. Passaddhīti vipassanāpassaddhi. Tasmiṃ samaye neva kāyacittānaṃ daratho gāravatā kakkhaḷatā akammaññatā gelaññatā vaṅkatā hoti. Sukhaṃ vipassanāsukhameva. Tassa kira tasmiṃ samaye sakalasarīraṃ ṭhapitavaṭṭi viya abhisandayamānaṃ atipaṇītaṃ sukhaṃ uppajjati.

    ад̇химогко наама вибассанаагкан̣з бавад̇д̇аа сад̣̇д̇хаа. д̇асмим̣ кан̣з жид̇д̇ажзд̇асигаанам̣ ад̇ивияа басаад̣̇абхууд̇аа б̣алавад̇ий сад̣̇д̇хаа уббаж̇ж̇ад̇и. баг̇г̇ахо наама вибассанаасамбаяуд̇д̇ам̣ вийрияам̣. д̇асмин̃хи кан̣з асит̇иламанажжаарад̣̇д̇хам̣ субаг̇г̇ахид̇ам̣ вийрияам̣ уббаж̇ж̇ад̇и. убадтаананд̇и вибассанаасамбаяуд̇д̇аа сад̇и. д̇асмин̃хи кан̣з субадтид̇аа сад̇и уббаж̇ж̇ад̇и. убзгкаад̇и д̣̇увид̇хаа вибассанааваж̇ж̇анавасзна . д̇асмим̣ кан̣з саб̣б̣асан̇каараг̇г̇ахан̣з маж̇жхад̇д̇абхууд̇авибассанубзгкаасан̇каад̇ам̣ н̃аан̣ам̣ б̣алаванд̇ам̣ худ̇ваа уббаж̇ж̇ад̇и, манод̣̇ваарз ааваж̇ж̇анубзгкаа жа, саава д̇ам̣ д̇ам̣ таанам̣ ааваж̇ж̇знд̇асса суураа д̇икин̣аа худ̇ваа вахад̇и. ниганд̇и вибассанааниганд̇и. обхаасаад̣̇ийсу аалаяам̣ гурумаанаа сукумаа санд̇аагаараа ниганд̇и уббаж̇ж̇ад̇и. зд̇т̇а обхаасаад̣̇аяо гилзсавад̇т̇убхууд̇ад̇ааяа ‘‘убаггилзсаа’’д̇и вуд̇д̇аа, на агусалад̇д̇аа. ниганд̇и бана убаггилзсо жзва гилзсавад̇т̇у жа. бан̣д̣ид̇о бана бхигку обхаасаад̣̇ийсу уббаннзсу вигкзбам̣ аг̇ажчанд̇о ‘‘обхаасаад̣̇аяо д̇хаммаа на маг̇г̇о, убаггилзсавинимуд̇д̇ам̣ бана вийт̇иббадибаннам̣ вибассанаан̃аан̣ам̣ маг̇г̇о’’д̇и маг̇г̇ан̃жа амаг̇г̇ан̃жа вавад̇т̇абзд̇и. д̇ассзвам̣ ‘‘аяам̣ маг̇г̇о, аяам̣ на маг̇г̇о’’д̇и н̃ад̇ваа тид̇ам̣ н̃аан̣ам̣ ‘‘маг̇г̇аамаг̇г̇ан̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хий’’д̇и вужжад̇и.

    Adhimokkho nāma vipassanākkhaṇe pavattā saddhā. Tasmiṃ khaṇe cittacetasikānaṃ ativiya pasādabhūtā balavatī saddhā uppajjati. Paggaho nāma vipassanāsampayuttaṃ vīriyaṃ. Tasmiñhi khaṇe asithilamanaccāraddhaṃ supaggahitaṃ vīriyaṃ uppajjati. Upaṭṭhānanti vipassanāsampayuttā sati. Tasmiñhi khaṇe supaṭṭhitā sati uppajjati. Upekkhāti duvidhā vipassanāvajjanavasena . Tasmiṃ khaṇe sabbasaṅkhāraggahaṇe majjhattabhūtavipassanupekkhāsaṅkhātaṃ ñāṇaṃ balavantaṃ hutvā uppajjati, manodvāre āvajjanupekkhā ca, sāva taṃ taṃ ṭhānaṃ āvajjentassa sūrā tikhiṇā hutvā vahati. Nikanti vipassanānikanti. Obhāsādīsu ālayaṃ kurumānā sukhumā santākārā nikanti uppajjati. Ettha obhāsādayo kilesavatthubhūtatāya ‘‘upakkilesā’’ti vuttā, na akusalattā. Nikanti pana upakkileso ceva kilesavatthu ca. Paṇḍito pana bhikkhu obhāsādīsu uppannesu vikkhepaṃ agacchanto ‘‘obhāsādayo dhammā na maggo, upakkilesavinimuttaṃ pana vīthippaṭipannaṃ vipassanāñāṇaṃ maggo’’ti maggañca amaggañca vavatthapeti. Tassevaṃ ‘‘ayaṃ maggo, ayaṃ na maggo’’ti ñatvā ṭhitaṃ ñāṇaṃ ‘‘maggāmaggañāṇadassanavisuddhī’’ti vuccati.

    ид̇о бадтааяа адтавид̇хасса н̃аан̣асса васзна сикааббад̇д̇ам̣ вибассанаан̃аан̣ам̣ бадибад̣̇аан̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хи наама ход̇и. уд̣̇аяаб̣б̣аяаанубассанаан̃аан̣ам̣ бхан̇г̇аанубассанаан̃аан̣ам̣ бхаяад̇убадтаанан̃аан̣ам̣ аад̣̇ийнаваанубассанаан̃аан̣ам̣ ниб̣б̣ид̣̇аанубассанаан̃аан̣ам̣ мун̃жид̇угамяад̇аан̃аан̣ам̣ бадисан̇каанубассанаан̃аан̣ам̣ сан̇каарубзгкаан̃аан̣анд̇и имаани адта н̃аан̣аани наама. зд̇аани ниб̣б̣ад̇д̇зд̇угаамзна яасмаа убаггилзсзхи абхибхууд̇ам̣ худ̇ваа лагкан̣аббадивзд̇хам̣ гаад̇ум̣ асамад̇т̇ам̣ ход̇и жид̇д̇ам̣, д̇асмаа бунаби уд̣̇аяаб̣б̣аяамзва бассид̇аб̣б̣ам̣. уд̣̇аяаб̣б̣аяам̣ бассанд̇асса анижжалагкан̣ам̣ яат̇аабхууд̇ам̣ убадтаад̇и, уд̣̇аяаб̣б̣аяаббадибийл̣ид̇ад̇д̇аа д̣̇угкалагкан̣ан̃жа ‘‘д̣̇угкамзва жа самбход̇и, д̣̇угкам̣ д̇идтад̇и взд̇и жаа’’д̇и (сам̣. ни. 1.171) бассад̇о анад̇д̇алагкан̣ан̃жа.

    Ito paṭṭhāya aṭṭhavidhassa ñāṇassa vasena sikhāppattaṃ vipassanāñāṇaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhi nāma hoti. Udayabbayānupassanāñāṇaṃ bhaṅgānupassanāñāṇaṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ ādīnavānupassanāñāṇaṃ nibbidānupassanāñāṇaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ paṭisaṅkhānupassanāñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇanti imāni aṭṭha ñāṇāni nāma. Etāni nibbattetukāmena yasmā upakkilesehi abhibhūtaṃ hutvā lakkhaṇappaṭivedhaṃ kātuṃ asamatthaṃ hoti cittaṃ, tasmā punapi udayabbayameva passitabbaṃ. Udayabbayaṃ passantassa aniccalakkhaṇaṃ yathābhūtaṃ upaṭṭhāti, udayabbayappaṭipīḷitattā dukkhalakkhaṇañca ‘‘dukkhameva ca sambhoti, dukkhaṃ tiṭṭhati veti cā’’ti (saṃ. ni. 1.171) passato anattalakkhaṇañca.

    зд̇т̇а жа анижжам̣ анижжалагкан̣ам̣, д̣̇угкам̣ д̣̇угкалагкан̣ам̣, анад̇д̇аа анад̇д̇алагкан̣анд̇и аяам̣ вибхааг̇о взд̣̇ид̇аб̣б̣о. зд̇т̇а анижжанд̇и канд̇хабан̃жагам̣. гасмаа? уббаад̣̇аваяан̃н̃ат̇ад̇д̇абхааваа худ̇ваа абхаавад̇о ваа. ан̃н̃ат̇ад̇д̇ам̣ наама ж̇араа, уббаад̣̇аваяан̃н̃ат̇ад̇д̇ам̣ анижжалагкан̣ам̣, худ̇ваа абхаавасан̇каад̇о ваа зго аагааравигааро. ‘‘яад̣̇анижжам̣ д̇ам̣ д̣̇угка’’нд̇и (сам̣. ни. 3.15) важанад̇о д̇ад̣̇зва канд̇хабан̃жагам̣ д̣̇угкам̣. гасмаа? абхин̣хам̣ бадибийл̣ид̇ад̇д̇аа. абхин̣хаббадибийл̣анаагааро д̣̇угкалагкан̣ам̣. ‘‘яам̣ д̣̇угкам̣ д̇ад̣̇анад̇д̇аа’’д̇и важанад̇о д̇ад̣̇зва канд̇хабан̃жагам̣ анад̇д̇аа. гасмаа? авасавад̇д̇анад̇о. авасавад̇д̇анаагааро анад̇д̇алагкан̣ам̣. имааниби д̇ийн̣и лагкан̣аани уд̣̇аяаб̣б̣аяам̣ бассанд̇ассзва аарамман̣аани хонд̇и.

    Ettha ca aniccaṃ aniccalakkhaṇaṃ, dukkhaṃ dukkhalakkhaṇaṃ, anattā anattalakkhaṇanti ayaṃ vibhāgo veditabbo. Ettha aniccanti khandhapañcakaṃ. Kasmā? Uppādavayaññathattabhāvā hutvā abhāvato vā. Aññathattaṃ nāma jarā, uppādavayaññathattaṃ aniccalakkhaṇaṃ, hutvā abhāvasaṅkhāto vā eko ākāravikāro. ‘‘Yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti (saṃ. ni. 3.15) vacanato tadeva khandhapañcakaṃ dukkhaṃ. Kasmā? Abhiṇhaṃ paṭipīḷitattā. Abhiṇhappaṭipīḷanākāro dukkhalakkhaṇaṃ. ‘‘Yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti vacanato tadeva khandhapañcakaṃ anattā. Kasmā? Avasavattanato. Avasavattanākāro anattalakkhaṇaṃ. Imānipi tīṇi lakkhaṇāni udayabbayaṃ passantasseva ārammaṇāni honti.

    бунаби со руубааруубад̇хаммзсу зва ‘‘анижжаа’’д̇иаад̣̇инаа вибассад̇и, д̇асса сан̇каараа лахум̣ лахум̣ аабаат̇ам̣ г̇ажчанд̇и. д̇ад̇о уббаад̣̇ам̣ ваа тид̇им̣ ваа аарамман̣ам̣ агад̇ваа д̇зсам̣ каяаваяанирод̇хз зва бассад̇о сад̇и санд̇идтад̇ийд̇и ид̣̇ам̣ бхан̇г̇аанубассанаан̃аан̣ам̣ наама. имасса уббаад̣̇ад̇о бадтааяа асса яог̇ино ‘‘яат̇аа имз сан̇каараа бан̃жагканд̇хаа бхиж̇ж̇анд̇и, звам̣ ад̇ийд̇зби сан̇каараа бхиж̇ж̇им̣су, анааг̇ад̇зби бхиж̇ж̇иссанд̇ий’’д̇и нирод̇хамзва бассад̇о сад̇и санд̇идтад̇и, д̇асса бхан̇г̇аанубассанаан̃аан̣ам̣ аасзванд̇асса б̣ахулийгаронд̇асса саб̣б̣абхаваяониг̇ад̇идтид̇исад̇д̇ааваасзсу саб̣б̣з сан̇каараа ж̇алид̇аан̇г̇аарагаасуаад̣̇аяо вияа махаабхаяам̣ худ̇ваа убадтаханд̇и. зд̇ам̣ бхаяад̇убадтаанан̃аан̣ам̣ наама. д̇асса д̇ам̣ бхаяад̇убадтаанан̃аан̣ам̣ аасзванд̇асса саб̣б̣з бхаваад̣̇аяо аад̣̇ид̇д̇аан̇г̇аараа вияа, самуссид̇акаг̇г̇аа вияа бажжад̇т̇игаа аббадисаран̣аа саад̣̇ийнаваа худ̇ваа убадтаханд̇и. ид̣̇ам̣ аад̣̇ийнаваанубассанаан̃аан̣ам̣ наама. д̇асса звам̣ сан̇каарз аад̣̇ийнавад̇о бассанд̇асса бхаваад̣̇ийсу сан̇каараанам̣ аад̣̇ийнавад̇д̇аа саб̣б̣асан̇каарзсу угган̣танаа анабхирад̇и уббаж̇ж̇ад̇и. ид̣̇ам̣ ниб̣б̣ид̣̇аанубассанаан̃аан̣ам̣ наама. саб̣б̣асан̇каарзсу ниб̣б̣инд̣̇анд̇асса угган̣танд̇асса саб̣б̣асмаа сан̇каараг̇ад̇аа мун̃жид̇угаамад̇аа ниссарид̇угаамад̇аава ход̇и. ид̣̇ам̣ мун̃жид̇угамяад̇аан̃аан̣ам̣ наама. буна д̇асмаа сан̇каараг̇ад̇аа мун̃жид̇ум̣ буна д̇з зва сан̇каарз бадисан̇каанубассанаан̃аан̣зна д̇илагкан̣ам̣ ааробзд̇ваа д̇ийран̣ам̣ бадисан̇каанубассанаан̃аан̣ам̣ наама, яо звам̣ д̇илагкан̣ам̣ ааробзд̇ваа сан̇каарз бариг̇г̇ан̣ханд̇о д̇зсу анад̇д̇алагкан̣асса суд̣̇идтад̇д̇аа ‘‘ад̇д̇аа’’д̇и ваа ‘‘ад̇д̇анияа’’нд̇и ваа аг̇г̇ан̣ханд̇о сан̇каарзсу бхаяан̃жа нанд̣̇ин̃жа бахааяа сан̇каарзсу уд̣̇аасино ход̇и маж̇жхад̇д̇о, ‘‘аха’’нд̇и ваа ‘‘мама’’нд̇и ваа на г̇ан̣хаад̇и, саб̣б̣асан̇каарзсу уд̣̇аасино маж̇жхад̇д̇о д̇ийсу бхавзсу убзгкаго, д̇асса д̇ам̣ н̃аан̣ам̣ сан̇каарубзгкаан̃аан̣ам̣ наама. д̇ам̣ банзд̇ам̣ саб̣б̣асан̇каараббавад̇д̇ам̣ виссаж̇ж̇зд̇ваа ниб̣б̣аананиннам̣ ниб̣б̣аанабагканд̣̇ам̣ ход̇и, но жз ниб̣б̣аанам̣ санд̇ад̇о бассад̇и, бунаббунам̣ ‘‘анижжа’’нд̇и ваа ‘‘д̣̇угка’’нд̇и ваа ‘‘анад̇д̇аа’’д̇и ваа д̇ивид̇хаанубассанаавасзна сан̇каараарамман̣амзва худ̇ваа бавад̇д̇ад̇и.

    Punapi so rūpārūpadhammesu eva ‘‘aniccā’’tiādinā vipassati, tassa saṅkhārā lahuṃ lahuṃ āpāthaṃ gacchanti. Tato uppādaṃ vā ṭhitiṃ vā ārammaṇaṃ akatvā tesaṃ khayavayanirodhe eva passato sati santiṭṭhatīti idaṃ bhaṅgānupassanāñāṇaṃ nāma. Imassa uppādato paṭṭhāya assa yogino ‘‘yathā ime saṅkhārā pañcakkhandhā bhijjanti, evaṃ atītepi saṅkhārā bhijjiṃsu, anāgatepi bhijjissantī’’ti nirodhameva passato sati santiṭṭhati, tassa bhaṅgānupassanāñāṇaṃ āsevantassa bahulīkarontassa sabbabhavayonigatiṭṭhitisattāvāsesu sabbe saṅkhārā jalitaaṅgārakāsuādayo viya mahābhayaṃ hutvā upaṭṭhahanti. Etaṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ nāma. Tassa taṃ bhayatupaṭṭhānañāṇaṃ āsevantassa sabbe bhavādayo ādittaaṅgārā viya, samussitakhaggā viya paccatthikā appaṭisaraṇā sādīnavā hutvā upaṭṭhahanti. Idaṃ ādīnavānupassanāñāṇaṃ nāma. Tassa evaṃ saṅkhāre ādīnavato passantassa bhavādīsu saṅkhārānaṃ ādīnavattā sabbasaṅkhāresu ukkaṇṭhanā anabhirati uppajjati. Idaṃ nibbidānupassanāñāṇaṃ nāma. Sabbasaṅkhāresu nibbindantassa ukkaṇṭhantassa sabbasmā saṅkhāragatā muñcitukāmatā nissaritukāmatāva hoti. Idaṃ muñcitukamyatāñāṇaṃ nāma. Puna tasmā saṅkhāragatā muñcituṃ puna te eva saṅkhāre paṭisaṅkhānupassanāñāṇena tilakkhaṇaṃ āropetvā tīraṇaṃ paṭisaṅkhānupassanāñāṇaṃ nāma, yo evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā saṅkhāre pariggaṇhanto tesu anattalakkhaṇassa sudiṭṭhattā ‘‘attā’’ti vā ‘‘attaniya’’nti vā aggaṇhanto saṅkhāresu bhayañca nandiñca pahāya saṅkhāresu udāsino hoti majjhatto, ‘‘aha’’nti vā ‘‘mama’’nti vā na gaṇhāti, sabbasaṅkhāresu udāsino majjhatto tīsu bhavesu upekkhako, tassa taṃ ñāṇaṃ saṅkhārupekkhāñāṇaṃ nāma. Taṃ panetaṃ sabbasaṅkhārappavattaṃ vissajjetvā nibbānaninnaṃ nibbānapakkhandaṃ hoti, no ce nibbānaṃ santato passati, punappunaṃ ‘‘anicca’’nti vā ‘‘dukkha’’nti vā ‘‘anattā’’ti vā tividhānupassanāvasena saṅkhārārammaṇameva hutvā pavattati.

    звам̣ д̇идтамаанан̃жа зд̇ам̣ анимид̇д̇о аббан̣ихид̇о сун̃н̃ад̇од̇и д̇ин̣н̣ам̣ вимогкаанам̣ васзна вимогкамукабхаавам̣ аабаж̇ж̇ид̇ваа д̇идтад̇и. д̇иссо хи анубассанаа д̇ийн̣и вимогкамукаанийд̇и вужжанд̇и. зд̇т̇а жа анижжад̇о манаси гаронд̇о (бади. ма. 1.223-224) ад̇химогкаб̣ахуло анимид̇д̇ам̣ вимогкам̣ бадилабхад̇и. д̣̇угкад̇о манаси гаронд̇о бассад̣̇д̇хиб̣ахуло аббан̣ихид̇ам̣ вимогкам̣ бадилабхад̇и. анад̇д̇ад̇о манаси гаронд̇о взд̣̇аб̣ахуло сун̃н̃ад̇авимогкам̣ бадилабхад̇и. зд̇т̇а жа анимид̇д̇о вимогкод̇и анимид̇д̇аагаарзна ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гад̇ваа бавад̇д̇о арияамаг̇г̇о. со хи анимид̇д̇ааяа д̇хаад̇уяаа уббаннад̇д̇аа анимид̇д̇о, гилзсзхи жа вимуд̇д̇ад̇д̇аа вимогко. зд̇знзва наязна аббан̣ихид̇аагаарзна ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гад̇ваа бавад̇д̇о аббан̣ихид̇о, сун̃н̃ад̇аагаарзна ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гад̇ваа бавад̇д̇о сун̃н̃ад̇од̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣о. ад̇хиг̇ад̇асан̇каарубзгкасса гулабуд̇д̇асса вибассанаа сикааббад̇д̇аа ход̇и. вудтаанаг̇ааминивибассанаад̇и зд̇ад̣̇зва. зд̇ам̣ сан̇каарубзгкаан̃аан̣ам̣ аасзванд̇асса бхаавзнд̇асса д̇игкад̇араа сан̇каарубзгкаа уббаж̇ж̇ад̇и.

    Evaṃ tiṭṭhamānañca etaṃ animitto appaṇihito suññatoti tiṇṇaṃ vimokkhānaṃ vasena vimokkhamukhabhāvaṃ āpajjitvā tiṭṭhati. Tisso hi anupassanā tīṇi vimokkhamukhānīti vuccanti. Ettha ca aniccato manasi karonto (paṭi. ma. 1.223-224) adhimokkhabahulo animittaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati. Dukkhato manasi karonto passaddhibahulo appaṇihitaṃ vimokkhaṃ paṭilabhati. Anattato manasi karonto vedabahulo suññatavimokkhaṃ paṭilabhati. Ettha ca animittovimokkhoti animittākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto ariyamaggo. So hi animittāya dhātuyā uppannattā animitto, kilesehi ca vimuttattā vimokkho. Eteneva nayena appaṇihitākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto appaṇihito, suññatākārena nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā pavatto suññatoti veditabbo. Adhigatasaṅkhārupekkhassa kulaputtassa vipassanā sikhāppattā hoti. Vuṭṭhānagāminivipassanāti etadeva. Etaṃ saṅkhārupekkhāñāṇaṃ āsevantassa bhāventassa tikkhatarā saṅkhārupekkhā uppajjati.

    д̇асса ид̣̇аани маг̇г̇о уббаж̇ж̇иссад̇ийд̇и сан̇каарубзгкаа сан̇каарз ‘‘анижжаа’’д̇и ваа ‘‘д̣̇угкаа’’д̇и ваа ‘‘анад̇д̇аа’’д̇и ваа саммасид̇ваа бхаван̇г̇ам̣ од̇арад̇и. бхаван̇г̇аа вудтааяа сан̇каарубзгкааяа ааг̇ад̇анаязнзва анижжаад̣̇иаагаарзна манаси гарид̇ваа уббаж̇ж̇ад̇и манод̣̇ваарааваж̇ж̇анам̣, д̇ад̣̇зва манаси гарод̇о батамам̣ ж̇аванажид̇д̇ам̣ уббаж̇ж̇ад̇и, яам̣ ‘‘баригамма’’нд̇и вужжад̇и. д̇ад̣̇ананд̇арам̣ д̇ат̇зва д̣̇уд̇ияам̣ ж̇аванажид̇д̇ам̣ уббаж̇ж̇ад̇и, яам̣ ‘‘убажаара’’нд̇и вужжад̇и. д̇ад̣̇ананд̇арамби д̇ат̇зва уббаж̇ж̇ад̇и ж̇аванажид̇д̇ам̣, яам̣ ‘‘анулома’’нд̇и вужжад̇и. ид̣̇ам̣ д̇зсам̣ баадиязггам̣ наамам̣. ависзсзна бана д̇ивид̇хамзд̇ам̣ аасзвананд̇иби баригамманд̇иби убажааранд̇иби ануломанд̇иби вужжад̇и. ид̣̇ам̣ бана ануломан̃аан̣ам̣ сан̇каараарамман̣ааяа вудтаанаг̇ааминияаа вибассанааяа барияосаанам̣ ход̇и. ниббарияааязна бана г̇од̇рабхун̃аан̣амзва вибассанаабарияосаананд̇и вужжад̇и. д̇ад̇о барам̣ нирод̇хам̣ ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гурумаанам̣ бут̇уж̇ж̇анаг̇од̇д̇ам̣ ад̇иггамамаанам̣ ниб̣б̣аанаарамман̣з батамасаманнаахаарабхууд̇ам̣ абунарааваддагам̣ г̇од̇рабхун̃аан̣ам̣ уббаж̇ж̇ад̇и. ид̣̇ам̣ бана н̃аан̣ам̣ бадибад̣̇аан̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хин̃жа н̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хин̃жа на бхаж̇ад̇и, анд̇араа аб̣б̣охааригамзва ход̇и, вибассанаасод̇з бад̇ид̇ад̇д̇аа бана вибассанаад̇и ваа сан̇кяам̣ г̇ажчад̇и. ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гад̇ваа г̇од̇рабхун̃аан̣з нируд̣̇д̇хз д̇зна д̣̇иннасан̃н̃ааяа ниб̣б̣аанам̣ аарамман̣ам̣ гад̇ваа д̣̇идтисам̣яож̇анам̣ сийлаб̣б̣ад̇абараамаасасам̣яож̇анам̣ вижигижчаасам̣яож̇ананд̇и д̇ийн̣и сам̣яож̇анаани самужчзд̣̇авасзна вид̣̇д̇хам̣сзнд̇о сод̇аабад̇д̇имаг̇г̇о уббаж̇ж̇ад̇и. д̇ад̣̇ананд̇арам̣ д̇ассзва вибаагабхууд̇аани д̣̇вз д̇ийн̣и ваа палажид̇д̇аани уббаж̇ж̇анд̇и ананд̇аравибаагад̇д̇аа логуд̇д̇араанам̣. палабарияосаанз банасса жид̇д̇ам̣ бхаван̇г̇ам̣ од̇арад̇и.

    Tassa idāni maggo uppajjissatīti saṅkhārupekkhā saṅkhāre ‘‘aniccā’’ti vā ‘‘dukkhā’’ti vā ‘‘anattā’’ti vā sammasitvā bhavaṅgaṃ otarati. Bhavaṅgā vuṭṭhāya saṅkhārupekkhāya āgatanayeneva aniccādiākārena manasi karitvā uppajjati manodvārāvajjanaṃ, tadeva manasi karoto paṭhamaṃ javanacittaṃ uppajjati, yaṃ ‘‘parikamma’’nti vuccati. Tadanantaraṃ tatheva dutiyaṃ javanacittaṃ uppajjati, yaṃ ‘‘upacāra’’nti vuccati. Tadanantarampi tatheva uppajjati javanacittaṃ, yaṃ ‘‘anuloma’’nti vuccati. Idaṃ tesaṃ pāṭiyekkaṃ nāmaṃ. Avisesena pana tividhametaṃ āsevanantipi parikammantipi upacārantipi anulomantipi vuccati. Idaṃ pana anulomañāṇaṃ saṅkhārārammaṇāya vuṭṭhānagāminiyā vipassanāya pariyosānaṃ hoti. Nippariyāyena pana gotrabhuñāṇameva vipassanāpariyosānanti vuccati. Tato paraṃ nirodhaṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ kurumānaṃ puthujjanagottaṃ atikkamamānaṃ nibbānārammaṇe paṭhamasamannāhārabhūtaṃ apunarāvaṭṭakaṃ gotrabhuñāṇaṃ uppajjati. Idaṃ pana ñāṇaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhiñca ñāṇadassanavisuddhiñca na bhajati, antarā abbohārikameva hoti, vipassanāsote patitattā pana vipassanāti vā saṅkhyaṃ gacchati. Nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā gotrabhuñāṇe niruddhe tena dinnasaññāya nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā diṭṭhisaṃyojanaṃ sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ vicikicchāsaṃyojananti tīṇi saṃyojanāni samucchedavasena viddhaṃsento sotāpattimaggo uppajjati. Tadanantaraṃ tasseva vipākabhūtāni dve tīṇi vā phalacittāni uppajjanti anantaravipākattā lokuttarānaṃ. Phalapariyosāne panassa cittaṃ bhavaṅgaṃ otarati.

    д̇ад̇о бхаван̇г̇ам̣ вижчинд̣̇ид̇ваа бажжавзгкан̣ад̇т̇ааяа манод̣̇ваарааваж̇ж̇анам̣ уббаж̇ж̇ад̇и. со хи ‘‘иминаа вад̇аахам̣ маг̇г̇зна ааг̇ад̇о’’д̇и маг̇г̇ам̣ бажжавзгкад̇и, д̇ад̇о ‘‘аяам̣ мз аанисам̣со лад̣̇д̇хо’’д̇и палам̣ бажжавзгкад̇и, д̇ад̇о ‘‘имз наама мз гилзсаа бахийнаа’’д̇и бахийнагилзсз бажжавзгкад̇и, д̇ад̇о ‘‘имз наама мз гилзсаа авасидтаа’’д̇и убаримаг̇г̇ад̇д̇аяаваж̇жхз гилзсз бажжавзгкад̇и, авасаанз ‘‘аяам̣ мз д̇хаммо аарамман̣ад̇о бадивид̣̇д̇хо’’д̇и амад̇ам̣ ниб̣б̣аанам̣ бажжавзгкад̇и. ид̇и сод̇аабаннасса арияасаавагасса бан̃жа бажжавзгкан̣аани хонд̇и. д̇ат̇аа сагад̣̇ааг̇аамианааг̇аамийнам̣. арахад̇о бана авасидтагилзсабажжавзгкан̣ам̣ наама над̇т̇и. звам̣ саб̣б̣ааниби згуунавийсад̇и хонд̇и. уггадтабарижчзд̣̇ова жзсо. бахийнаавасидтагилзсабажжавзгкан̣ан̃хи сзгкаанам̣ ход̇и ваа, на ваа. звам̣ бажжавзгкид̇ваа со сод̇аабанно арияасааваго д̇асмим̣язва ваа аасанз нисинно абарзна ваа самаязна гаамарааг̇аб̣яаабаад̣̇аанам̣ д̇анубхаавам̣ гаронд̇о д̣̇уд̇ияамаг̇г̇ам̣ баабун̣аад̇и, д̇ад̣̇ананд̇арам̣ вуд̇д̇анаязна палан̃жа. д̇ад̇о вуд̇д̇анаязна гаамарааг̇аб̣яаабаад̣̇аанам̣ анавасзсаббахаанам̣ гаронд̇о д̇ад̇ияамаг̇г̇ам̣ баабун̣аад̇и, вуд̇д̇анаязна палан̃жа. д̇ад̇о д̇асмим̣язва ваа аасанз нисинно абарзна ваа самаязна руубарааг̇ааруубарааг̇амаанауд̣̇д̇хажжаавиж̇ж̇аанам̣ анавасзсаббахаанам̣ гаронд̇о жад̇уд̇т̇амаг̇г̇ам̣ баабун̣аад̇и, вуд̇д̇анаязна палан̃жа. зд̇д̇аавад̇аа жзса арахаа наама адтамо арияабуг̇г̇ало ход̇и махаакийн̣аасаво. ид̇и имзсу жад̇уусу маг̇г̇зсу н̃аан̣ам̣ н̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хи наама.

    Tato bhavaṅgaṃ vicchinditvā paccavekkhaṇatthāya manodvārāvajjanaṃ uppajjati. So hi ‘‘iminā vatāhaṃ maggena āgato’’ti maggaṃ paccavekkhati, tato ‘‘ayaṃ me ānisaṃso laddho’’ti phalaṃ paccavekkhati, tato ‘‘ime nāma me kilesā pahīnā’’ti pahīnakilese paccavekkhati, tato ‘‘ime nāma me kilesā avasiṭṭhā’’ti uparimaggattayavajjhe kilese paccavekkhati, avasāne ‘‘ayaṃ me dhammo ārammaṇato paṭividdho’’ti amataṃ nibbānaṃ paccavekkhati. Iti sotāpannassa ariyasāvakassa pañca paccavekkhaṇāni honti. Tathā sakadāgāmianāgāmīnaṃ. Arahato pana avasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇaṃ nāma natthi. Evaṃ sabbānipi ekūnavīsati honti. Ukkaṭṭhaparicchedova ceso. Pahīnāvasiṭṭhakilesapaccavekkhaṇañhi sekkhānaṃ hoti vā, na vā. Evaṃ paccavekkhitvā so sotāpanno ariyasāvako tasmiṃyeva vā āsane nisinno aparena vā samayena kāmarāgabyāpādānaṃ tanubhāvaṃ karonto dutiyamaggaṃ pāpuṇāti, tadanantaraṃ vuttanayena phalañca. Tato vuttanayena kāmarāgabyāpādānaṃ anavasesappahānaṃ karonto tatiyamaggaṃ pāpuṇāti, vuttanayena phalañca. Tato tasmiṃyeva vā āsane nisinno aparena vā samayena rūparāgaarūparāgamānauddhaccaavijjānaṃ anavasesappahānaṃ karonto catutthamaggaṃ pāpuṇāti, vuttanayena phalañca. Ettāvatā cesa arahā nāma aṭṭhamo ariyapuggalo hoti mahākhīṇāsavo. Iti imesu catūsu maggesu ñāṇaṃ ñāṇadassanavisuddhi nāma.

    зд̇д̇аавад̇аа баад̇имогкасам̣варасийлаад̣̇ийнам̣ вуд̇д̇ад̇д̇аа сийлависуд̣̇д̇хи жа мзд̇д̇аасубхаад̣̇ийнам̣ вуд̇д̇ад̇д̇аа жид̇д̇ависуд̣̇д̇хи жа наамаруубабариг̇г̇ахаад̣̇ийнам̣ васзна д̣̇идтивисуд̣̇д̇хиган̇каавид̇аран̣ависуд̣̇д̇химаг̇г̇аамаг̇г̇ан̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хи бадибад̣̇аан̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хи н̃аан̣ад̣̇ассанависуд̣̇д̇хияо жаад̇и сад̇д̇а висуд̣̇д̇хияо вуд̇д̇аа хонд̇и. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇аббагаарам̣ бадибад̣̇ааггамам̣ санд̇хааяа вуд̇д̇ам̣ ‘‘баабун̣зяяаанубуб̣б̣зна, саб̣б̣асам̣яож̇анагкаяа’’нд̇и. зд̇т̇а саггааяад̣̇идти вижигижчаа сийлаб̣б̣ад̇абараамаасо гаамарааг̇о бадигхо руубарааг̇о арубарааг̇о маано уд̣̇д̇хажжам̣ авиж̇ж̇аад̇и имз д̣̇аса д̇хаммаа саб̣б̣асам̣яож̇анаа наама. зд̇зсу саггааяад̣̇идтивижигижчаасийлаб̣б̣ад̇абараамаасаа сод̇аабад̇д̇имаг̇г̇аваж̇жхаа, гаамарааг̇абадигхаа д̣̇уд̇ияамаг̇г̇зна д̇анубхууд̇аа худ̇ваа д̇ад̇иязна самуг̇гхаад̇ам̣ г̇ажчанд̇и, сзсаани бан̃жа жад̇уд̇т̇знаад̇и. звам̣ анубуб̣б̣зна саб̣б̣асам̣яож̇анагкаяасан̇каад̇ам̣ арахад̇д̇ам̣ баабун̣аад̇ийд̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣.

    Ettāvatā pātimokkhasaṃvarasīlādīnaṃ vuttattā sīlavisuddhi ca mettāsubhādīnaṃ vuttattā cittavisuddhi ca nāmarūpapariggahādīnaṃ vasena diṭṭhivisuddhikaṅkhāvitaraṇavisuddhimaggāmaggañāṇadassanavisuddhi paṭipadāñāṇadassanavisuddhi ñāṇadassanavisuddhiyo cāti satta visuddhiyo vuttā honti. Idaṃ vuttappakāraṃ paṭipadākkamaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘pāpuṇeyyānupubbena, sabbasaṃyojanakkhaya’’nti. Ettha sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāso kāmarāgo paṭigho rūparāgo aruparāgo māno uddhaccaṃ avijjāti ime dasa dhammā sabbasaṃyojanā nāma. Etesu sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā sotāpattimaggavajjhā, kāmarāgapaṭighā dutiyamaggena tanubhūtā hutvā tatiyena samugghātaṃ gacchanti, sesāni pañca catutthenāti. Evaṃ anupubbena sabbasaṃyojanakkhayasaṅkhātaṃ arahattaṃ pāpuṇātīti veditabbaṃ.

    вибассанаанид̣̇д̣̇зсаван̣н̣анаа нидтид̇аа.

    Vipassanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2025 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact