| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ખુદ્દસિક્ખા-મૂલસિક્ખા • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
૫૦. વિપસ્સનાનિદ્દેસવણ્ણના
50. Vipassanāniddesavaṇṇanā
૪૭૧-૨. નામરૂપન્તિ ચિત્તચેતસિકસઙ્ખાતં નામઞ્ચ અટ્ઠવીસતિવિધં રૂપઞ્ચ. ‘‘નમનલક્ખણં નામં, રુપ્પનલક્ખણં રૂપં, નામરૂપતો ન અઞ્ઞો અત્તાદિકો કોચિ અત્થી’’તિ એવં ઝાનલાભી ચે, ઝાનતો વુટ્ઠાય ઝાનગતં વા વિપસ્સનાયાનિકો ચે, પકિણ્ણકભૂતં નામરૂપં પરિગ્ગહેત્વા. પાતિમોક્ખસંવરાદિ સીલવિસુદ્ધિ, ચતુરારક્ખવસેન દીપિતા સોપચારસમાધિસઙ્ખાતા ચિત્તવિસુદ્ધિ ચ વુત્તાવ નામાતિ ઇમિના દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ કથિતા. તતો તસ્સ પચ્ચયઞ્ચ પરિગ્ગહેત્વાતિ સમ્બન્ધો. તસ્સ પચ્ચયન્તિ ‘‘પટિસન્ધિક્ખણે નામરૂપદ્વયમેવ અવિજ્જાતણ્હાઉપાદાનકમ્મેહિ ઉપ્પજ્જતિ, ન ઇસ્સરાદિકારણેના’’તિઆદિના તસ્સ કારણં, ઇમિના કઙ્ખાવિતરણવિસુદ્ધિ દસ્સિતા.
471-2.Nāmarūpanti cittacetasikasaṅkhātaṃ nāmañca aṭṭhavīsatividhaṃ rūpañca. ‘‘Namanalakkhaṇaṃ nāmaṃ, ruppanalakkhaṇaṃ rūpaṃ, nāmarūpato na añño attādiko koci atthī’’ti evaṃ jhānalābhī ce, jhānato vuṭṭhāya jhānagataṃ vā vipassanāyāniko ce, pakiṇṇakabhūtaṃ nāmarūpaṃ pariggahetvā. Pātimokkhasaṃvarādi sīlavisuddhi, caturārakkhavasena dīpitā sopacārasamādhisaṅkhātā cittavisuddhi ca vuttāva nāmāti iminā diṭṭhivisuddhi kathitā. Tato tassa paccayañca pariggahetvāti sambandho. Tassa paccayanti ‘‘paṭisandhikkhaṇe nāmarūpadvayameva avijjātaṇhāupādānakammehi uppajjati, na issarādikāraṇenā’’tiādinā tassa kāraṇaṃ, iminā kaṅkhāvitaraṇavisuddhi dassitā.
હુત્વા અભાવતો અનિચ્ચાતિ સબ્બેપિ નામરૂપસઙ્ખારા ઉપ્પજ્જિત્વા અભાવાપજ્જનતો અનિચ્ચા. ઉદયબ્બયપીળના દુક્ખાતિ ઉપ્પાદનિરોધવસેન પીળનતો દુક્ખા. અવસવત્તિત્તા અનત્તાતિ અત્તનો વસે અવત્તનતો અનત્તાતિ એવં સઙ્ખારેહિ સદ્ધિં તિલક્ખણં આરોપેત્વા. પુનપ્પુનં સમ્મસન્તોતિ યથાવુત્તનયેન સમ્મસન્તો સમથયાનિકો વિપસ્સનાયાનિકો ચ યોગાવચરો. ઇમિના મગ્ગામગ્ગઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિ, પટિપદાઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિ ચ દસ્સિતા. સઙ્ખારાનમેવ હિ ઉદયબ્બયાદિનાનુપસ્સનતો ઉદયબ્બયભઙ્ગભયઆદીનવનિબ્બિદામુઞ્ચિતુકમ્યતાપટિસઙ્ખાનુપસ્સનાસ- ઙ્ખારુપેક્ખાઞાણસઙ્ખાતસ્સ અટ્ઠવિધસ્સ ઞાણસ્સ વસેન સિખાપ્પત્તં વિપસ્સનાઞાણં પટિપદાઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિ નામ. અનુપુબ્બેન સબ્બસંયોજનક્ખયં પાપુણેય્યાતિ ઇમિના ઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિ દસ્સિતા. સબ્બસંયોજનક્ખયન્તિ ઓરમ્ભાગિયાનં પઞ્ચન્નં સંયોજનાનં હેટ્ઠા મગ્ગત્તયેન ખેપિતત્તા, ઇતરેસં ઉદ્ધમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં ખેપિતત્તા ચ સબ્બેસં સંયોજનાનં ખયન્તે જાતં અરહત્તમગ્ગં.
Hutvā abhāvato aniccāti sabbepi nāmarūpasaṅkhārā uppajjitvā abhāvāpajjanato aniccā. Udayabbayapīḷanā dukkhāti uppādanirodhavasena pīḷanato dukkhā. Avasavattittā anattāti attano vase avattanato anattāti evaṃ saṅkhārehi saddhiṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā. Punappunaṃ sammasantoti yathāvuttanayena sammasanto samathayāniko vipassanāyāniko ca yogāvacaro. Iminā maggāmaggañāṇadassanavisuddhi, paṭipadāñāṇadassanavisuddhi ca dassitā. Saṅkhārānameva hi udayabbayādinānupassanato udayabbayabhaṅgabhayaādīnavanibbidāmuñcitukamyatāpaṭisaṅkhānupassanāsa- ṅkhārupekkhāñāṇasaṅkhātassa aṭṭhavidhassa ñāṇassa vasena sikhāppattaṃ vipassanāñāṇaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhi nāma. Anupubbena sabbasaṃyojanakkhayaṃ pāpuṇeyyāti iminā ñāṇadassanavisuddhi dassitā. Sabbasaṃyojanakkhayanti orambhāgiyānaṃ pañcannaṃ saṃyojanānaṃ heṭṭhā maggattayena khepitattā, itaresaṃ uddhambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ khepitattā ca sabbesaṃ saṃyojanānaṃ khayante jātaṃ arahattamaggaṃ.
