Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౮. విసాఖసుత్తవణ్ణనా
8. Visākhasuttavaṇṇanā
౪౮. అట్ఠమే వాక్కరణచాతురియతో వచనగుణహేతూనం పూరియా పోరీ, పోరియం భవాతి పోరీ, తాయ పోరియా. తేనాహ ‘‘పరిపుణ్ణవాచాయా’’తి, అక్ఖరపదపరిపుణ్ణాయ వాచాయాతి అత్థో. అపలిబుద్ధాయాతి పిత్తాదీహి న విబద్ధాయ అననుబున్ధితాయ. అనేలగలాయాతి అనేలాయ అగలాయ నిద్దోసాయ అగళితపదబ్యఞ్జనాయ చ. థేరస్స హి కథయతో పదం వా బ్యఞ్జనం వా న పరిహాయతి. తేనాహ ‘‘అనేలగలాయాతి నిద్దోసాయ చేవ అగళితాయ చా’’తిఆది. తత్థ నిద్దోసాయాతి అత్థతో చ బ్యఞ్జనతో చ విగతదోసాయ. అపతితపదబ్యఞ్జనాయాతి అవిరహితపదబ్యఞ్జనాయ. అథ వా అనేలగలాయాతి న ఏలం దోసం గలతీతి అనేలగలా. అవిచ్ఛిన్నవాచాయ అనేలగలాయ యథా దన్ధమనుస్సా ముఖేన ఖేళం గళన్తేన వాచం భాసన్తి, న ఏవరూపాయ. అథ ఖో నిద్దోసాయ విసదవాచాయాతి అత్థో. వివట్టప్పకాసినీ వాచా న కదాచి వివట్టముత్తాతి కత్వా ఆహ ‘‘వివట్టపరియాపన్నాయా’’తి, వివట్టం అముఞ్చిత్వా పవత్తాయాతి అత్థో. వివట్టప్పకాసినీ హి వాచా వివట్టం పరిచ్ఛిజ్జ ఆపాదేన్తీ పవత్తతి. నవలోకుత్తరధమ్మో సబ్బధమ్మేహి సముస్సితట్ఠేన అబ్భుగ్గతట్ఠేన చ ధజో నామాతి ఆహ ‘‘అబ్భుగ్గతట్ఠేనా’’తిఆది. సేసమేత్థ సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.
48. Aṭṭhame vākkaraṇacāturiyato vacanaguṇahetūnaṃ pūriyā porī, poriyaṃ bhavāti porī, tāya poriyā. Tenāha ‘‘paripuṇṇavācāyā’’ti, akkharapadaparipuṇṇāya vācāyāti attho. Apalibuddhāyāti pittādīhi na vibaddhāya ananubundhitāya. Anelagalāyāti anelāya agalāya niddosāya agaḷitapadabyañjanāya ca. Therassa hi kathayato padaṃ vā byañjanaṃ vā na parihāyati. Tenāha ‘‘anelagalāyāti niddosāya ceva agaḷitāya cā’’tiādi. Tattha niddosāyāti atthato ca byañjanato ca vigatadosāya. Apatitapadabyañjanāyāti avirahitapadabyañjanāya. Atha vā anelagalāyāti na elaṃ dosaṃ galatīti anelagalā. Avicchinnavācāya anelagalāya yathā dandhamanussā mukhena kheḷaṃ gaḷantena vācaṃ bhāsanti, na evarūpāya. Atha kho niddosāya visadavācāyāti attho. Vivaṭṭappakāsinī vācā na kadāci vivaṭṭamuttāti katvā āha ‘‘vivaṭṭapariyāpannāyā’’ti, vivaṭṭaṃ amuñcitvā pavattāyāti attho. Vivaṭṭappakāsinī hi vācā vivaṭṭaṃ paricchijja āpādentī pavattati. Navalokuttaradhammo sabbadhammehi samussitaṭṭhena abbhuggataṭṭhena ca dhajo nāmāti āha ‘‘abbhuggataṭṭhenā’’tiādi. Sesamettha suviññeyyameva.
విసాఖసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Visākhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౮. విసాఖసుత్తం • 8. Visākhasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౮. విసాఖసుత్తవణ్ణనా • 8. Visākhasuttavaṇṇanā