Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi |
૨. દુતિયવગ્ગો
2. Dutiyavaggo
૧. વિતક્કસુત્તં
1. Vitakkasuttaṃ
૩૮. વુત્તઞ્હેતં ભગવતા, વુત્તમરહતાતિ મે સુતં –
38. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘તથાગતં, ભિક્ખવે, અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધં દ્વે વિતક્કા બહુલં સમુદાચરન્તિ – ખેમો ચ વિતક્કો, પવિવેકો ચ 1. અબ્યાપજ્ઝારામો 2, ભિક્ખવે, તથાગતો અબ્યાપજ્ઝરતો. તમેનં, ભિક્ખવે, તથાગતં અબ્યાપજ્ઝારામં અબ્યાપજ્ઝરતં એસેવ વિતક્કો બહુલં સમુદાચરતિ – ‘ઇમાયાહં ઇરિયાય ન કિઞ્ચિ બ્યાબાધેમિ તસં વા થાવરં વા’તિ.
‘‘Tathāgataṃ, bhikkhave, arahantaṃ sammāsambuddhaṃ dve vitakkā bahulaṃ samudācaranti – khemo ca vitakko, paviveko ca 3. Abyāpajjhārāmo 4, bhikkhave, tathāgato abyāpajjharato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ abyāpajjhārāmaṃ abyāpajjharataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘imāyāhaṃ iriyāya na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘પવિવેકારામો , ભિક્ખવે, તથાગતો પવિવેકરતો. તમેનં, ભિક્ખવે, તથાગતં પવિવેકારામં પવિવેકરતં એસેવ વિતક્કો બહુલં સમુદાચરતિ – ‘યં અકુસલં તં પહીન’ન્તિ.
‘‘Pavivekārāmo , bhikkhave, tathāgato pavivekarato. Tamenaṃ, bhikkhave, tathāgataṃ pavivekārāmaṃ pavivekarataṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarati – ‘yaṃ akusalaṃ taṃ pahīna’nti.
‘‘તસ્માતિહ, ભિક્ખવે, તુમ્હેપિ અબ્યાપજ્ઝારામા વિહરથ અબ્યાપજ્ઝરતા. તેસં વો, ભિક્ખવે, તુમ્હાકં અબ્યાપજ્ઝારામાનં વિહરતં અબ્યાપજ્ઝરતાનં એસેવ વિતક્કો બહુલં સમુદાચરિસ્સતિ – ‘ઇમાય મયં ઇરિયાય ન કિઞ્ચિ બ્યાબાધેમ તસં વા થાવરં વા’તિ.
‘‘Tasmātiha, bhikkhave, tumhepi abyāpajjhārāmā viharatha abyāpajjharatā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ abyāpajjhārāmānaṃ viharataṃ abyāpajjharatānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘imāya mayaṃ iriyāya na kiñci byābādhema tasaṃ vā thāvaraṃ vā’ti.
‘‘પવિવેકારામા, ભિક્ખવે, વિહરથ પવિવેકરતા. તેસં વો, ભિક્ખવે, તુમ્હાકં પવિવેકારામાનં વિહરતં પવિવેકરતાનં એસેવ વિતક્કો બહુલં સમુદાચરિસ્સતિ – ‘કિં અકુસલં, કિં અપ્પહીનં, કિં પજહામા’’’તિ. એતમત્થં ભગવા અવોચ. તત્થેતં ઇતિ વુચ્ચતિ –
‘‘Pavivekārāmā, bhikkhave, viharatha pavivekaratā. Tesaṃ vo, bhikkhave, tumhākaṃ pavivekārāmānaṃ viharataṃ pavivekaratānaṃ eseva vitakko bahulaṃ samudācarissati – ‘kiṃ akusalaṃ, kiṃ appahīnaṃ, kiṃ pajahāmā’’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘તથાગતં બુદ્ધમસય્હસાહિનં, દુવે વિતક્કા સમુદાચરન્તિ નં;
‘‘Tathāgataṃ buddhamasayhasāhinaṃ, duve vitakkā samudācaranti naṃ;
ખેમો વિતક્કો પઠમો ઉદીરિતો, તતો વિવેકો દુતિયો પકાસિતો.
Khemo vitakko paṭhamo udīrito, tato viveko dutiyo pakāsito.
‘‘તમોનુદં પારગતં મહેસિં, તં પત્તિપત્તં વસિમં અનાસવં;
‘‘Tamonudaṃ pāragataṃ mahesiṃ, taṃ pattipattaṃ vasimaṃ anāsavaṃ;
વિસન્તરં 5 તણ્હક્ખયે વિમુત્તં, તં વે મુનિં અન્તિમદેહધારિં;
Visantaraṃ 6 taṇhakkhaye vimuttaṃ, taṃ ve muniṃ antimadehadhāriṃ;
‘‘સેલે યથા પબ્બતમુદ્ધનિટ્ઠિતો, યથાપિ પસ્સે જનતં સમન્તતો;
‘‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;
તથૂપમં ધમ્મમયં સુમેધો, પાસાદમારુય્હ સમન્તચક્ખુ;
Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedho, pāsādamāruyha samantacakkhu;
સોકાવતિણ્ણં જનતમપેતસોકો, અવેક્ખતિ જાતિજરાભિભૂત’’ન્તિ.
Sokāvatiṇṇaṃ janatamapetasoko, avekkhati jātijarābhibhūta’’nti.
અયમ્પિ અત્થો વુત્તો ભગવતા, ઇતિ મે સુતન્તિ. પઠમં.
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ૧. વિતક્કસુત્તવણ્ણના • 1. Vitakkasuttavaṇṇanā