Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ൬. വിതക്കത്തികവണ്ണനാ

    6. Vitakkattikavaṇṇanā

    ൨൨. വിതക്കത്തികേ സത്തസു മൂലകേസൂതി ‘‘സവിതക്കസവിചാരം ധമ്മം പടിച്ചാ’’തിആദിനാ ആഗതാനി തീണി ഏകകാനി, തീണി ദുകാനി, ഏകം തികന്തി ഏവം ഏകമൂലകാനി യാനി സത്തമൂലകാനി, തേസു. യഥാക്കമന്തി പാളിയം ആഗതാനുക്കമേന. സത്താതി പഠമേ ഏകകേ സത്ത. പഞ്ചാതി ദുതിയേ പഞ്ച. താനിമാനി ഹേതുപച്ചയേ വുത്തനയേന വേദിതബ്ബാനി. ഇധ പന പവത്തിവസേനേവ യോജേതബ്ബം. തീണീതിആദീസു തതിയേ തീണി, ചതുത്ഥേ ഏകം, പഞ്ചമേ തീണി, ഛട്ഠേപി തീണി, സത്തമേ ഏകം. താനി പന യഥാക്കമം തതിയപദം പടിച്ച തതിയപദദുതിയപദതദുഭയവസേന, പഠമപദതതിയപദാനി പടിച്ച തതിയപദവസേന, പഠമപദദുതിയപദാനി പടിച്ച പഠമപദതതിയപദതദുഭയവസേന, ദുതിയപദതതിയപദാനി പടിച്ച പഠമപദതതിയപദതദുഭയവസേന, പഠമദുതിയതതിയപദാനി പടിച്ച തതിയപദവസേനേവ വേദിതബ്ബാനി. അഞ്ഞമഞ്ഞേ അട്ഠവീസാതിആദീസുപി ഇമിനാവ നയേന ഗണനാ വേദിതബ്ബാ. ഏവന്തി യഥാവുത്തം ഗണനം പച്ചാമസതി. ദുതിയതതിയമൂലകേസു ഏകം ഏകന്തി ദുതിയമൂലകേ ഏകം, തതിയമൂലകേ ഏകന്തി യോജേതബ്ബം. തഥാ ആസേവനേതി യഥാ പുരേജാതേ ഏകാദസ, തഥാ ആസേവനേതി അത്ഥോ. അഞ്ഞാനീതി അധിപതിഅഞ്ഞമഞ്ഞപുരേജാതാസേവനതോ അഞ്ഞേസു പച്ചയേസു ഗണനാനി. ഹേതുആരമ്മണസദിസാനീതി ഹേതുആരമ്മണപച്ചയേസു ഗണനാസദിസാനി.

    22. Vitakkattike sattasu mūlakesūti ‘‘savitakkasavicāraṃ dhammaṃ paṭiccā’’tiādinā āgatāni tīṇi ekakāni, tīṇi dukāni, ekaṃ tikanti evaṃ ekamūlakāni yāni sattamūlakāni, tesu. Yathākkamanti pāḷiyaṃ āgatānukkamena. Sattāti paṭhame ekake satta. Pañcāti dutiye pañca. Tānimāni hetupaccaye vuttanayena veditabbāni. Idha pana pavattivaseneva yojetabbaṃ. Tīṇītiādīsu tatiye tīṇi, catutthe ekaṃ, pañcame tīṇi, chaṭṭhepi tīṇi, sattame ekaṃ. Tāni pana yathākkamaṃ tatiyapadaṃ paṭicca tatiyapadadutiyapadatadubhayavasena, paṭhamapadatatiyapadāni paṭicca tatiyapadavasena, paṭhamapadadutiyapadāni paṭicca paṭhamapadatatiyapadatadubhayavasena, dutiyapadatatiyapadāni paṭicca paṭhamapadatatiyapadatadubhayavasena, paṭhamadutiyatatiyapadāni paṭicca tatiyapadavaseneva veditabbāni. Aññamaññe aṭṭhavīsātiādīsupi imināva nayena gaṇanā veditabbā. Evanti yathāvuttaṃ gaṇanaṃ paccāmasati. Dutiyatatiyamūlakesu ekaṃ ekanti dutiyamūlake ekaṃ, tatiyamūlake ekanti yojetabbaṃ. Tathā āsevaneti yathā purejāte ekādasa, tathā āsevaneti attho. Aññānīti adhipatiaññamaññapurejātāsevanato aññesu paccayesu gaṇanāni. Hetuārammaṇasadisānīti hetuārammaṇapaccayesu gaṇanāsadisāni.

    ൩൧. അവിസേസേനാതി ‘‘വിപാക’’ന്തി വിസേസനം അകത്വാ ന പന വിസ്സജ്ജനം കതന്തി യോജനാ. തത്ഥ കാരണം വത്തും ‘‘കസ്മാ’’തിആദിമാഹ. ഇതരേസന്തി ലോകിയവിപാകാനം. തേ വിസും നിദ്ധാരേത്വാ വുത്താതി തേ യഥാവുത്തലോകിയവിപാകാ അവിതക്കവിചാരമത്തസാമഞ്ഞതോ വിസും നീഹരിത്വാ വുത്താ. ‘‘അവിതക്കവിചാരമത്തേ ഖന്ധേ പടിച്ച അവിതക്കവിചാരമത്താ അധിപതീ’’തി വുത്തരാസി പുരിമകോട്ഠാസോ.

    31. Avisesenāti ‘‘vipāka’’nti visesanaṃ akatvā na pana vissajjanaṃ katanti yojanā. Tattha kāraṇaṃ vattuṃ ‘‘kasmā’’tiādimāha. Itaresanti lokiyavipākānaṃ. Te visuṃ niddhāretvā vuttāti te yathāvuttalokiyavipākā avitakkavicāramattasāmaññato visuṃ nīharitvā vuttā. ‘‘Avitakkavicāramatte khandhe paṭicca avitakkavicāramattā adhipatī’’ti vuttarāsi purimakoṭṭhāso.

    ൩൮. ഏതന്തി ‘‘അവിതക്കവിചാരമത്തം അവിതക്ക…പേ॰… സഹ ഗച്ഛന്തേനാ’’തി ആഗതപാളിപദം. തസ്സ അത്ഥം ദസ്സേതും ‘‘മൂലം…പേ॰… വുത്തം ഹോതീ’’തി ആഹ. തത്ഥ അവിതക്ക…പേ॰… യോജേന്തേനാതി അവിതക്കേഹി അവിതക്കപരിയായേന വുത്തേഹി അവിതക്കവിചാരമത്തഅവിതക്കഅവിചാരപദേഹി സഹ മൂലപദം , ആസേവനമൂലകമേവ വാ ഗച്ഛന്തേന യോജേന്തേന നപുരേജാതസദിസം നാസേവനേ പാളിഗമനം കാതബ്ബം, പഠിതബ്ബന്തി അത്ഥോ. പോത്ഥകേസു പന ‘‘അവിതക്കവിചാരമത്തം വിപാകേന സഹ ഗച്ഛന്തേനാ’’തി ദിസ്സതി, വിപാകേന വിസേസനഭൂതേന സഹ യോജേന്തേനാതി അത്ഥോ. തേനേവാഹ ‘‘വിപാകം അവിതക്കവിചാരമത്തന്തിആദി യോജേതബ്ബ’’ന്തി.

    38. Etanti ‘‘avitakkavicāramattaṃ avitakka…pe… saha gacchantenā’’ti āgatapāḷipadaṃ. Tassa atthaṃ dassetuṃ ‘‘mūlaṃ…pe… vuttaṃ hotī’’ti āha. Tattha avitakka…pe… yojentenāti avitakkehi avitakkapariyāyena vuttehi avitakkavicāramattaavitakkaavicārapadehi saha mūlapadaṃ , āsevanamūlakameva vā gacchantena yojentena napurejātasadisaṃ nāsevane pāḷigamanaṃ kātabbaṃ, paṭhitabbanti attho. Potthakesu pana ‘‘avitakkavicāramattaṃ vipākena saha gacchantenā’’ti dissati, vipākena visesanabhūtena saha yojentenāti attho. Tenevāha ‘‘vipākaṃ avitakkavicāramattantiādi yojetabba’’nti.

    ഏകമൂലകേ പാളിയം യോജിതമേവാതി ‘‘ദുമൂലകേസു പഠമേ’’തി വുത്തം.

    Ekamūlake pāḷiyaṃ yojitamevāti ‘‘dumūlakesu paṭhame’’ti vuttaṃ.

    ൪൯. മൂലപദമേവ അവസാനഭാവേനാതി ‘‘സവിതക്കസവിചാരം ധമ്മം പച്ചയാ സവിതക്കസവിചാരോ ധമ്മോ ഉപ്പജ്ജതി നഹേതുപച്ചയാ’’തിആദിനാ മൂലപദമേവ അവസാനഭാവേന യോജിതം. സത്ത മോഹാ ഉദ്ധരിതബ്ബാതി ഇദം നഹേതുപച്ചയം സന്ധായ വുത്തം. പടിച്ചവാരേ ഹി അഹേതുകമോഹോ തിക്ഖത്തുമേവ ആഗതോ. ഇധ പന ‘‘വത്ഥും പച്ചയാ’’തിആദിനാ ചതൂസുപി മൂലകേസു ആഗതോ, തസ്മാ സത്തക്ഖത്തും ആഗമനം സന്ധായ ‘‘സത്ത മോഹാ’’തി വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം.

    49. Mūlapadameva avasānabhāvenāti ‘‘savitakkasavicāraṃ dhammaṃ paccayā savitakkasavicāro dhammo uppajjati nahetupaccayā’’tiādinā mūlapadameva avasānabhāvena yojitaṃ. Satta mohā uddharitabbāti idaṃ nahetupaccayaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭiccavāre hi ahetukamoho tikkhattumeva āgato. Idha pana ‘‘vatthuṃ paccayā’’tiādinā catūsupi mūlakesu āgato, tasmā sattakkhattuṃ āgamanaṃ sandhāya ‘‘satta mohā’’ti vuttanti veditabbaṃ.

    ഉപനിസ്സയേന സങ്ഗഹിതത്താതി ഉപനിസ്സയപച്ചയേനേവ കമ്മപച്ചയസ്സ സങ്ഗഹിതത്താ. സബ്ബസ്സപി രൂപാരൂപാവചരകമ്മസ്സ ബലവഭാവതോ ഉപനിസ്സയത്താഭാവോ നത്ഥി, യതോ തം ‘‘ഗരൂ’’തി വുച്ചതി, കമ്മക്ഖയകരസ്സ പന കമ്മസ്സ ബലവഭാവേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ഇമമത്ഥം പാളിയാ ഏവ വിഭാവേതും വുത്തം ‘‘ഉപാദിന്നത്തികപഞ്ഹാവാരപച്ചനീയേ ഹി…പേ॰… വിഞ്ഞായതീ’’തി.

    Upanissayena saṅgahitattāti upanissayapaccayeneva kammapaccayassa saṅgahitattā. Sabbassapi rūpārūpāvacarakammassa balavabhāvato upanissayattābhāvo natthi, yato taṃ ‘‘garū’’ti vuccati, kammakkhayakarassa pana kammassa balavabhāve vattabbameva natthīti imamatthaṃ pāḷiyā eva vibhāvetuṃ vuttaṃ ‘‘upādinnattikapañhāvārapaccanīye hi…pe… viññāyatī’’ti.

    വിതക്കത്തികവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Vitakkattikavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൬. വിതക്കത്തികവണ്ണനാ • 6. Vitakkattikavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact