Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
૨. વિત્થારસુત્તવણ્ણના
2. Vitthārasuttavaṇṇanā
૧૬૨. દુતિયે અભિક્ખણન્તિ અભિણ્હં. આનન્તરિયન્તિ અનન્તરવિપાકદાયકં મગ્ગસમાધિં. આસવાનં ખયાયાતિ અરહત્તફલત્થાય. પઞ્ચિન્દ્રિયાનીતિ વિપસ્સનાપઞ્ચમકાનિ પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ. પઞ્ઞિન્દ્રિયન્તિ હિ એત્થ વિપસ્સનાપઞ્ઞાવ પઞ્ઞિન્દ્રિયન્તિ અધિપ્પેતં. સેસમેત્થ પાળિવસેન ઉત્તાનમેવ.
162. Dutiye abhikkhaṇanti abhiṇhaṃ. Ānantariyanti anantaravipākadāyakaṃ maggasamādhiṃ. Āsavānaṃ khayāyāti arahattaphalatthāya. Pañcindriyānīti vipassanāpañcamakāni pañcindriyāni. Paññindriyanti hi ettha vipassanāpaññāva paññindriyanti adhippetaṃ. Sesamettha pāḷivasena uttānameva.
ઇમાસં પન પટિપદાનં અયં આવિભાવકથા – ઇધ ભિક્ખુ પુબ્બે અકતાભિનિવેસો પુબ્બભાગે રૂપપરિગ્ગહે કિલમતિ, અરૂપપરિગ્ગહે કિલમતિ, પચ્ચયપરિગ્ગહે કિલમતિ, તીસુ અદ્ધાસુ કિલમતિ, મગ્ગામગ્ગે કિલમતિ. એવં પઞ્ચસુ ઠાનેસુ કિલમન્તો વિપસ્સનં પાપુણાતિ. વિપસ્સનં પત્વાપિ ઉદયબ્બયાનુપસ્સને, ભઙ્ગાનુપસ્સને, ભયતુપટ્ઠાને, આદીનવાનુપસ્સને, નિબ્બિદાનુપસ્સને, મુચ્ચિતુકમ્યતાઞાણે, સઙ્ખારુપેક્ખાઞાણે, અનુલોમઞાણે, ગોત્રભુઞાણેતિ ઇમેસુ નવસુ વિપસ્સનાઞાણેસુપિ કિલમિત્વાવ લોકુત્તરમગ્ગં પાપુણાતિ. તસ્સ સો લોકુત્તરમગ્ગો એવં દુક્ખેન ગરુભાવેન સચ્છિકતત્તા દુક્ખપટિપદો દન્ધાભિઞ્ઞો નામ જાતો. યો પન પુબ્બભાગે પઞ્ચસુ ઞાણેસુ કિલમન્તો અપરભાગે નવસુ વિપસ્સનાઞાણેસુ અકિલમિત્વાવ મગ્ગં સચ્છિકરોતિ, તસ્સ સો મગ્ગો એવં દુક્ખેન અગરુભાવેન સચ્છિકતત્તા દુક્ખપટિપદો ખિપ્પાભિઞ્ઞો નામ જાતો. ઇમિના ઉપાયેન ઇતરાપિ દ્વે વેદિતબ્બા.
Imāsaṃ pana paṭipadānaṃ ayaṃ āvibhāvakathā – idha bhikkhu pubbe akatābhiniveso pubbabhāge rūpapariggahe kilamati, arūpapariggahe kilamati, paccayapariggahe kilamati, tīsu addhāsu kilamati, maggāmagge kilamati. Evaṃ pañcasu ṭhānesu kilamanto vipassanaṃ pāpuṇāti. Vipassanaṃ patvāpi udayabbayānupassane, bhaṅgānupassane, bhayatupaṭṭhāne, ādīnavānupassane, nibbidānupassane, muccitukamyatāñāṇe, saṅkhārupekkhāñāṇe, anulomañāṇe, gotrabhuñāṇeti imesu navasu vipassanāñāṇesupi kilamitvāva lokuttaramaggaṃ pāpuṇāti. Tassa so lokuttaramaggo evaṃ dukkhena garubhāvena sacchikatattā dukkhapaṭipado dandhābhiñño nāma jāto. Yo pana pubbabhāge pañcasu ñāṇesu kilamanto aparabhāge navasu vipassanāñāṇesu akilamitvāva maggaṃ sacchikaroti, tassa so maggo evaṃ dukkhena agarubhāvena sacchikatattā dukkhapaṭipado khippābhiñño nāma jāto. Iminā upāyena itarāpi dve veditabbā.
ગોણપરિયેસકઉપમાહિ ચેતા વિભાવેતબ્બા – એકસ્સ હિ પુરિસસ્સ ચત્તારો ગોણા પલાયિત્વા અટવિં પવિટ્ઠા. સો સકણ્ટકે સગહને વને તે પરિયેસન્તો ગહનમગ્ગેનેવ કિચ્છેન કસિરેન ગન્ત્વા ગહનટ્ઠાનેયેવ નિલીને ગોણેપિ કિચ્છેન કસિરેન અદ્દસ. એકો કિચ્છેન ગન્ત્વા અબ્ભોકાસે ઠિતે ખિપ્પમેવ અદ્દસ. અપરો અબ્ભોકાસમગ્ગેન સુખેન ગન્ત્વા ગહનટ્ઠાને નિલીને કિચ્છેન કસિરેન અદ્દસ. અપરો અબ્ભોકાસમગ્ગેનેવ સુખેન ગન્ત્વા અબ્ભોકાસે ઠિતેયેવ ખિપ્પં અદ્દસ. તત્થ ચત્તારો ગોણા વિય ચત્તારો અરિયમગ્ગા દટ્ઠબ્બા, ગોણપરિયેસકો પુરિસો વિય યોગાવચરો, ગહનમગ્ગેન કિચ્છેન કસિરેન ગમનં વિય પુબ્બભાગે પઞ્ચસુ ઞાણેસુ કિલમતો દુક્ખાપટિપદા. ગહનટ્ઠાને નિલીનાનં કિચ્છેનેવ દસ્સનં વિય અપરભાગે નવસુ ઞાણેસુ કિલમન્તસ્સ અરિયમગ્ગાનં દસ્સનં. ઇમિના ઉપાયેન સેસઉપમાપિ યોજેતબ્બા.
Goṇapariyesakaupamāhi cetā vibhāvetabbā – ekassa hi purisassa cattāro goṇā palāyitvā aṭaviṃ paviṭṭhā. So sakaṇṭake sagahane vane te pariyesanto gahanamaggeneva kicchena kasirena gantvā gahanaṭṭhāneyeva nilīne goṇepi kicchena kasirena addasa. Eko kicchena gantvā abbhokāse ṭhite khippameva addasa. Aparo abbhokāsamaggena sukhena gantvā gahanaṭṭhāne nilīne kicchena kasirena addasa. Aparo abbhokāsamaggeneva sukhena gantvā abbhokāse ṭhiteyeva khippaṃ addasa. Tattha cattāro goṇā viya cattāro ariyamaggā daṭṭhabbā, goṇapariyesako puriso viya yogāvacaro, gahanamaggena kicchena kasirena gamanaṃ viya pubbabhāge pañcasu ñāṇesu kilamato dukkhāpaṭipadā. Gahanaṭṭhāne nilīnānaṃ kiccheneva dassanaṃ viya aparabhāge navasu ñāṇesu kilamantassa ariyamaggānaṃ dassanaṃ. Iminā upāyena sesaupamāpi yojetabbā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૨. વિત્થારસુત્તં • 2. Vitthārasuttaṃ
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૨. વિત્થારસુત્તવણ્ણના • 2. Vitthārasuttavaṇṇanā