Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੧੦. ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    10. Yasadattattheragāthāvaṇṇanā

    ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿ। ਤਥਾ ਹੇਸ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਭਿਤ੍ਥવਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਲ੍ਲਰਟ੍ਠੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਯਸਦਤ੍ਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ, વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਭਿਯੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ, ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸਭਿਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠਪਞ੍ਹੇਸੁ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਮਾਨੇਸੁ ਸਯਂ ਓਤਾਰਾਪੇਕ੍ਖੋ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਾਦੇ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍વਾ ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾવਸਾਨੇ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤ) ਓવਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –

    Upārambhacittotiādikā āyasmato yasadattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacini. Tathā hesa padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso añjaliṃ paggayha abhitthavi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde mallaraṭṭhe mallarājakule nibbattitvā yasadattoti laddhanāmo, vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni sikkhitvā sabhiyena paribbājakena saddhiṃyeva cārikaṃ caramāno, anupubbena sāvatthiyaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā sabhiyena puṭṭhapañhesu vissajjiyamānesu sayaṃ otārāpekkho suṇanto nisīdi ‘‘samaṇassa gotamassa vāde dosaṃ dassāmī’’ti. Athassa bhagavā cittācāraṃ ñatvā sabhiyasuttadesanāvasāne (su. ni. sabhiyasutta) ovādaṃ dento –

    ੩੬੦.

    360.

    ‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਨਭਸੋ ਪਥવੀ ਯਥਾ॥

    Ārakā hoti saddhammā, nabhaso pathavī yathā.

    ੩੬੧.

    361.

    ‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇવ ਚਨ੍ਦਿਮਾ॥

    Parihāyati saddhammā, kāḷapakkheva candimā.

    ੩੬੨.

    362.

    ‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਮਚ੍ਛੋ ਅਪ੍ਪੋਦਕੇ ਯਥਾ॥

    Parisussati saddhamme, maccho appodake yathā.

    ੩੬੩.

    363.

    ‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ਨ વਿਰੂਹਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਬੀਜਂવ ਪੂਤਿਕਂ॥

    Na virūhati saddhamme, khette bījaṃva pūtikaṃ.

    ੩੬੪.

    364.

    ‘‘ਯੋ ਚ ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ।

    ‘‘Yo ca tuṭṭhena cittena, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਆਸવੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਅਕੁਪ੍ਪਤਂ।

    Khepetvā āsave sabbe, sacchikatvā akuppataṃ;

    ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿਨਾਸવੋ’’ਤਿ॥ –

    Pappuyya paramaṃ santiṃ, parinibbātināsavo’’ti. –

    ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।

    Imā pañca gāthā abhāsi.

    ਤਤ੍ਥ ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ, ਦੋਸਾਰੋਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੁਮ੍ਮੇਧੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞੋ। ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਭਸੋ વਿਯ ਪਥવੀ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਦੂਰੇ ਹੋਤਿ, ਪਗੇવ ਪਟਿવੇਧਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋ। ‘‘ਨ ਤ੍વਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੮) વਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਸਨ੍ਤਨਿਪੁਣੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ।

    Tattha upārambhacittoti sārambhacitto, dosāropanādhippāyoti attho. Dummedhoti nippañño. Ārakā hoti saddhammāti so tādiso puggalo nabhaso viya pathavī paṭipattisaddhammatopi dūre hoti, pageva paṭivedhasaddhammato. ‘‘Na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinā (dī. ni. 1.18) viggāhikakathaṃ anuyuttassa kuto santanipuṇo paṭipattisaddhammo.

    ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨવવਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਿਯਸਦ੍ਧਾਦਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਨਿਹੀਯਤਿ। ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤੀਤਿ વਿਸੁਸ੍ਸਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੀਣਨਰਸਸ੍ਸ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਭਾવਤੋ। ਨ વਿਰੂਹਤੀਤਿ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ વੁਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਪੂਤਿਕਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਲੇਪਦਾਨਾਦਿਅਭਾવੇਨ ਪੂਤਿਭਾવਂ ਪਤ੍ਤਂ।

    Parihāyati saddhammāti navavidhalokuttaradhammato pubbabhāgiyasaddhādisaddhammatopi nihīyati. Parisussatīti visussati kāyacittānaṃ pīṇanarasassa pītipāmojjādikusaladhammassābhāvato. Na virūhatīti virūḷhiṃ vuddhiṃ na pāpuṇāti. Pūtikanti gomayalepadānādiabhāvena pūtibhāvaṃ pattaṃ.

    ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣવਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਮੁਦਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖੇਪੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ। ਅਕੁਪ੍ਪਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ। ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ। ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਤਦਧਿਗਮੋ ਚਸ੍ਸ ਕੇવਲਂ ਕਾਲਾਗਮਨਮੇવ, ਨ ਕੋਚਿવਿਧੋਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿਨਾਸવੋ’’ਤਿ।

    Tuṭṭhena cittenāti itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, attamano pamudito hutvāti attho. Khepetvāti samucchinditvā. Akuppatanti arahattaṃ. Pappuyyāti pāpuṇitvā. Paramaṃ santinti anupādisesaṃ nibbānaṃ. Tadadhigamo cassa kevalaṃ kālāgamanameva, na kocividhoti taṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘parinibbātināsavo’’ti.

    ਏવਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓવਦਿਤੋ ਸਂવੇਗਜਾਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੨.੪੪.੩੫-੪੩) –

    Evaṃ satthārā ovadito saṃvegajāto pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.44.35-43) –

    ‘‘ਕਣਿਕਾਰਂવ ਜਲਿਤਂ, ਦੀਪਰੁਕ੍ਖਂવ ਜੋਤਿਤਂ।

    ‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, dīparukkhaṃva jotitaṃ;

    ਕਞ੍ਚਨਂવ વਿਰੋਚਨ੍ਤਂ, ਅਦ੍ਦਸਂ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮਂ॥

    Kañcanaṃva virocantaṃ, addasaṃ dvipaduttamaṃ.

    ‘‘ਕਮਣ੍ਡਲੁਂ ਠਪੇਤ੍વਾਨ, વਾਕਚੀਰਞ੍ਚ ਕੁਣ੍ਡਿਕਂ।

    ‘‘Kamaṇḍaluṃ ṭhapetvāna, vākacīrañca kuṇḍikaṃ;

    ਏਕਂਸਂ ਅਜਿਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਥવਿਂ ਅਹਂ॥

    Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ.

    ‘‘ਤਮਨ੍ਧਕਾਰਂ વਿਧਮਂ, ਮੋਹਜਾਲਸਮਾਕੁਲਂ।

    ‘‘Tamandhakāraṃ vidhamaṃ, mohajālasamākulaṃ;

    ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾਨ, ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋਸਿ ਮਹਾਮੁਨਿ॥

    Ñāṇālokaṃ dassetvāna, nittiṇṇosi mahāmuni.

    ‘‘ਸਮੁਦ੍ਧਰਸਿਮਂ ਲੋਕਂ, ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਮਨੁਤ੍ਤਰਂ।

    ‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, sabbāvantamanuttaraṃ;

    ਞਾਣੇ ਤੇ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾવਤਾ ਜਗਤੋ ਗਤਿ॥

    Ñāṇe te upamā natthi, yāvatā jagato gati.

    ‘‘ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਇਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।

    ‘‘Tena ñāṇena sabbaññū, iti buddho pavuccati;

    વਨ੍ਦਾਮਿ ਤਂ ਮਹਾવੀਰਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਮਨਾવਰਂ॥

    Vandāmi taṃ mahāvīraṃ, sabbaññutamanāvaraṃ.

    ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਥવਿਂ ਅਹਂ।

    ‘‘Satasahassito kappe, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਞਾਣਤ੍ਥવਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇatthavāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਥੇਰੋ ਇਮਾ ਏવ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi.

    ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Yasadattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧੦. ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 10. Yasadattattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact