Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ૭. યવપાલકવિમાનવણ્ણના

    7. Yavapālakavimānavaṇṇanā

    ઉચ્ચમિદં મણિથૂણં વિમાનન્તિ યવપાલકવિમાનં. તસ્સ કા ઉપ્પત્તિ? ભગવા રાજગહે વિહરતિ વેળુવને. તેન સમયેન રાજગહે અઞ્ઞતરો દુગ્ગતદારકો યવખેત્તં રક્ખતિ. સો એકદિવસં પાતરાસત્થાય કુમ્માસં લભિત્વા ‘‘ખેત્તં ગન્ત્વા ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ તં કુમ્માસં ગહેત્વા યવખેત્તં ગન્ત્વા રુક્ખમૂલે નિસીદિ. તસ્મિં ખણે અઞ્ઞતરો ખીણાસવત્થેરો મગ્ગપ્પટિપન્નો ઉપકટ્ઠે કાલે તં ઠાનં પત્વા યવપાલકેન નિસિન્નં રુક્ખમૂલં ઉપસઙ્કમિ. યવપાલકો વેલં ઓલોકેત્વા ‘‘કચ્ચિ, ભન્તે, આહારો લદ્ધો’’તિ આહ. થેરો તુણ્હી અહોસિ. સો અલદ્ધભાવં ઞત્વા ‘‘ભન્તે, ઉપકટ્ઠા વેલા, પિણ્ડાય ચરિત્વા ભુઞ્જિતું ન સક્કા, મય્હં અનુકમ્પાય ઇમં કુમ્માસં પરિભુઞ્જથા’’તિ વત્વા થેરસ્સ તં કુમ્માસં અદાસિ. થેરો તં અનુકમ્પન્તો તસ્સ પસ્સન્તસ્સેવ તં પરિભુઞ્જિત્વા અનુમોદનં વત્વા પક્કામિ. સોપિ દારકો ‘‘સુદિન્નં વત મયા ઈદિસસ્સ કુમ્માસદાનં દદન્તેના’’તિ ચિત્તં પસાદેત્વા અપરભાગે કાલં કત્વા તાવતિંસભવને વુત્તનયેનેવ વિમાને નિબ્બત્તિ. તં આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરો ઇમાહિ ગાથાહિ પટિપુચ્છિ –

    Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti yavapālakavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena rājagahe aññataro duggatadārako yavakhettaṃ rakkhati. So ekadivasaṃ pātarāsatthāya kummāsaṃ labhitvā ‘‘khettaṃ gantvā bhuñjissāmī’’ti taṃ kummāsaṃ gahetvā yavakhettaṃ gantvā rukkhamūle nisīdi. Tasmiṃ khaṇe aññataro khīṇāsavatthero maggappaṭipanno upakaṭṭhe kāle taṃ ṭhānaṃ patvā yavapālakena nisinnaṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkami. Yavapālako velaṃ oloketvā ‘‘kacci, bhante, āhāro laddho’’ti āha. Thero tuṇhī ahosi. So aladdhabhāvaṃ ñatvā ‘‘bhante, upakaṭṭhā velā, piṇḍāya caritvā bhuñjituṃ na sakkā, mayhaṃ anukampāya imaṃ kummāsaṃ paribhuñjathā’’ti vatvā therassa taṃ kummāsaṃ adāsi. Thero taṃ anukampanto tassa passantasseva taṃ paribhuñjitvā anumodanaṃ vatvā pakkāmi. Sopi dārako ‘‘sudinnaṃ vata mayā īdisassa kummāsadānaṃ dadantenā’’ti cittaṃ pasādetvā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane vuttanayeneva vimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –

    ૧૦૮૭.

    1087.

    ‘‘ઉચ્ચમિદં મણિથૂણં વિમાનં…પે॰…

    ‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe…

    વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

    Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    સોપિ તસ્સ ઇમાહિ ગાથાહિ બ્યાકાસિ –

    Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –

    ૧૦૮૯. ‘‘સો દેવપુત્તો અત્તમનો…પે॰… યસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલં’’.

    1089. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.

    ૧૦૯૦.

    1090.

    ‘‘અહં મનુસ્સેસુ મનુસ્સભૂતો, અહોસિં યવપાલકો;

    ‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, ahosiṃ yavapālako;

    અદ્દસં વિરજં ભિક્ખું, વિપ્પસન્નમનાવિલં.

    Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ.

    ૧૦૯૧.

    1091.

    ‘‘તસ્સ અદાસહં ભાગં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;

    ‘‘Tassa adāsahaṃ bhāgaṃ, pasanno sehi pāṇibhi;

    કુમ્માસપિણ્ડં દત્વાન, મોદામિ નન્દને વને.

    Kummāsapiṇḍaṃ datvāna, modāmi nandane vane.

    ૧૦૯૨.

    1092.

    ‘‘તેન મેતાદિસો વણ્ણો…પે॰…

    ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…

    વણ્ણો ચ મે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

    Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.

    તત્થ ગાથાસુપિ અપુબ્બં નત્થિ.

    Tattha gāthāsupi apubbaṃ natthi.

    યવપાલકવિમાનવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Yavapālakavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi / ૭. યવપાલકવિમાનવત્થુ • 7. Yavapālakavimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact