Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / નેત્તિવિભાવિની • Nettivibhāvinī

    ૩. યુત્તિહારસમ્પાતવિભાવના

    3. Yuttihārasampātavibhāvanā

    ૬૫. યેન યેન વિચયહારસમ્પાતેન સુત્તપ્પદેસત્થા આચરિયેન વિચયિતબ્બા, અમ્હેહિ ચ ઞાતા, સો વિચયહારસમ્પાતો પરિપુણ્ણો, ‘‘કતમો યુત્તિહારસમ્પાતો’’તિ પુચ્છિતબ્બત્તા ‘‘તત્થ કતમો યુત્તિહારસમ્પાતો’’તિઆદિ વુત્તં. અટ્ઠકથાયં પન – ‘‘એવં નાનાનયેહિ વિચયહારસમ્પાતં વિત્થારેત્વા ઇદાનિ યુત્તિહારસમ્પાતાદીનિ દસ્સેતું ‘તત્થ કતમો યુત્તિહારસમ્પાતો’તિઆદિ આરદ્ધ’’ન્તિ (નેત્તિ॰ અટ્ઠ॰ ૬૫) વુત્તં. તત્થાતિ તેસુ દેસનાહારસમ્પાતાદીસુ સોળસસુ હારસમ્પાતેસુ કતમો સંવણ્ણનાવિસેસો યુત્તિહારસમ્પાતો નામાતિ પુચ્છતિ, પુચ્છિત્વા યસ્મિં સુત્તપ્પદેસે વુત્તાનં અત્થાનં યુત્તિભાવો વિચારેતબ્બો, તં સુત્તપ્પદેસં નીહરિતું –

    65. Yena yena vicayahārasampātena suttappadesatthā ācariyena vicayitabbā, amhehi ca ñātā, so vicayahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo yuttihārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo yuttihārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana – ‘‘evaṃ nānānayehi vicayahārasampātaṃ vitthāretvā idāni yuttihārasampātādīni dassetuṃ ‘tattha katamo yuttihārasampāto’tiādi āraddha’’nti (netti. aṭṭha. 65) vuttaṃ. Tatthāti tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso yuttihārasampāto nāmāti pucchati, pucchitvā yasmiṃ suttappadese vuttānaṃ atthānaṃ yuttibhāvo vicāretabbo, taṃ suttappadesaṃ nīharituṃ –

    ‘‘તસ્મા રક્ખિતચિત્તસ્સ, સમ્માસઙ્કપ્પગોચરો;

    ‘‘Tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaro;

    સમ્માદિટ્ઠિપુરેક્ખારો, ઞત્વાન ઉદયબ્બયં;

    Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbayaṃ;

    થિનમિદ્ધાભિભૂ ભિક્ખુ, સબ્બા દુગ્ગતિયો જહે’’તિ. (ઉદા॰ ૩૨; નેત્તિ॰ ૩૧, ૭૮) –

    Thinamiddhābhibhū bhikkhu, sabbā duggatiyo jahe’’ti. (udā. 32; netti. 31, 78) –

    વુત્તં. તસ્સં ગાથાયં તસ્મા અરક્ખિતચિત્તસ્સ મારવસાનુગતત્તા સતિસંવરઇન્દ્રિયસંવરાદિવસેન ભિક્ખુ રક્ખિતચિત્તો અસ્સ ભવેય્ય, તસ્મા કામવિતક્કાદિમિચ્છાસઙ્કપ્પગોચરસ્સ મારવસાનુગતત્તા નેક્ખમ્મસઙ્કપ્પાદિવસેન ભિક્ખુ સમ્માસઙ્કપ્પગોચરો અસ્સ ભવેય્ય, તસ્મા મિચ્છાદિટ્ઠિહતચિત્તસ્સ મારવસાનુગતત્તા યોનિસોમનસિકારેન ભિક્ખુ ઉદયબ્બયં ઞત્વાન સમ્માદિટ્ઠિપુરેક્ખારો અસ્સ ભવેય્ય, તસ્મા થિનમિદ્ધેન હતચિત્તસ્સ મારવસાનુગતત્તા વીરિયવસેન ભિક્ખુ થિનમિદ્ધાભિભૂ અસ્સ ભવેય્ય, તાદિસો ભિક્ખુ સબ્બા દુગ્ગતિયો જહે જહિસ્સતીતિ અત્થો વેદિતબ્બો.

    Vuttaṃ. Tassaṃ gāthāyaṃ tasmā arakkhitacittassa māravasānugatattā satisaṃvaraindriyasaṃvarādivasena bhikkhu rakkhitacitto assa bhaveyya, tasmā kāmavitakkādimicchāsaṅkappagocarassa māravasānugatattā nekkhammasaṅkappādivasena bhikkhu sammāsaṅkappagocaro assa bhaveyya, tasmā micchādiṭṭhihatacittassa māravasānugatattā yonisomanasikārena bhikkhu udayabbayaṃ ñatvāna sammādiṭṭhipurekkhāro assa bhaveyya, tasmā thinamiddhena hatacittassa māravasānugatattā vīriyavasena bhikkhu thinamiddhābhibhū assa bhaveyya, tādiso bhikkhu sabbā duggatiyo jahe jahissatīti attho veditabbo.

    ‘‘તસ્સં ગાથાયં કથં યુત્તિભાવો વિચારેતબ્બો’’તિ વત્તબ્બત્તા ‘‘તસ્મા રક્ખિતચિત્તસ્સા’’તિઆદિ વુત્તં. રક્ખિતચિત્તસ્સ સમ્માસઙ્કપ્પગોચરો ભવિસ્સતીતિ અત્થો યુજ્જતિ એવ, નો ન યુજ્જતિ. મિચ્છાસઙ્કપ્પાનમ્પિ જહિતત્તા સમ્માદિટ્ઠિપુરેક્ખારો હુત્વા વિહરન્તો ઉદયબ્બયં પટિવિજ્ઝિસ્સતીતિ અત્થો યુજ્જતિ સમ્માદિટ્ઠિપુરેક્ખારસ્સ ઉદયબ્બયાનુપસ્સનાસમ્ભવતો. ઉદયબ્બયં પટિવિજ્ઝન્તો સબ્બા દુગ્ગતિયો જહિસ્સતીતિ અત્થો યુજ્જતિ ઉદયબ્બયાનુપસ્સનાનુક્કમેન અરિયમગ્ગસમ્ભવતો. સબ્બા દુગ્ગતિયો જહન્તો સબ્બાનિ દુગ્ગતિવિનિપાતભયાનિ સમતિક્કમિસ્સતીતિ અત્થો યુજ્જતિ સબ્બેસં દુગ્ગતિવિનિપાતભયાનં અનુપ્પજ્જનતો.

    ‘‘Tassaṃ gāthāyaṃ kathaṃ yuttibhāvo vicāretabbo’’ti vattabbattā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādi vuttaṃ. Rakkhitacittassa sammāsaṅkappagocaro bhavissatīti attho yujjati eva, no na yujjati. Micchāsaṅkappānampi jahitattā sammādiṭṭhipurekkhāro hutvā viharanto udayabbayaṃ paṭivijjhissatīti attho yujjati sammādiṭṭhipurekkhārassa udayabbayānupassanāsambhavato. Udayabbayaṃ paṭivijjhanto sabbā duggatiyo jahissatīti attho yujjati udayabbayānupassanānukkamena ariyamaggasambhavato. Sabbā duggatiyo jahanto sabbāni duggativinipātabhayāni samatikkamissatīti attho yujjati sabbesaṃ duggativinipātabhayānaṃ anuppajjanato.

    ‘‘એત્તકોવ યુત્તિહારસમ્પાતો પરિપુણ્ણો’’તિ વત્તબ્બત્તા ‘‘નિયુત્તો યુત્તિહારસમ્પાતો’’તિ વુત્તં. યેન યેન સંવણ્ણનાવિસેસભૂતેન યુત્તિહારસમ્પાતેન સુત્તપ્પદેસત્થાનં યુત્તિભાવો વિચારેતબ્બો , સો સો સંવણ્ણનાવિસેસભૂતો યુત્તિહારસમ્પાતો નિયુત્તો યથારહં નિદ્ધારેત્વા યુજ્જિતબ્બોતિ અત્થો ગહેતબ્બોતિ.

    ‘‘Ettakova yuttihārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto yuttihārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena yuttihārasampātena suttappadesatthānaṃ yuttibhāvo vicāretabbo , so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto yuttihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.

    ઇતિ યુત્તિહારસમ્પાતે સત્તિબલાનુરૂપા રચિતા

    Iti yuttihārasampāte sattibalānurūpā racitā

    વિભાવના નિટ્ઠિતા.

    Vibhāvanā niṭṭhitā.

    પણ્ડિતેહિ પન…પે॰… ગહેતબ્બોતિ.

    Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / નેત્તિપ્પકરણપાળિ • Nettippakaraṇapāḷi / ૩. યુત્તિહારસમ્પાતો • 3. Yuttihārasampāto

    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / નેત્તિપ્પકરણ-અટ્ઠકથા • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ૩. યુત્તિહારસમ્પાતવણ્ણના • 3. Yuttihārasampātavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ખુદ્દકનિકાય (ટીકા) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / નેત્તિપ્પકરણ-ટીકા • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ૩. યુત્તિહારસમ્પાતવણ્ણના • 3. Yuttihārasampātavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact