Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / જાતક-અટ્ઠકથા • Jātaka-aṭṭhakathā

    [૯૦] ૧૦. અકતઞ્ઞુજાતકવણ્ણના

    [90] 10. Akataññujātakavaṇṇanā

    યો પુબ્બે કતકલ્યાણોતિ ઇદં સત્થા જેતવને વિહરન્તો અનાથપિણ્ડિકં આરબ્ભ કથેસિ. તસ્સ કિરેકો પચ્ચન્તવાસિકો સેટ્ઠિ અદિટ્ઠસહાયો અહોસિ. સો એકદા પચ્ચન્તે ઉટ્ઠાનકભણ્ડસ્સ પઞ્ચ સકટસતાનિ પૂરેત્વા કમ્મન્તિકમનુસ્સે આહ – ‘‘ગચ્છથ, ભો, ઇમં ભણ્ડં સાવત્થિં નેત્વા અમ્હાકં સહાયકસ્સ અનાથપિણ્ડિકમહાસેટ્ઠિસ્સ પચ્ચગ્ઘેન વિક્કિણિત્વા પટિભણ્ડં આહરથા’’તિ. તે ‘‘સાધૂ’’તિ તસ્સ વચનં સમ્પટિચ્છિત્વા સાવત્થિં ગન્ત્વા મહાસેટ્ઠિં દિસ્વા પણ્ણાકારં દત્વા તં પવત્તિં આરોચેસું. મહાસેટ્ઠિ ‘‘સ્વાગતં વો’’તિ તેસં આવાસઞ્ચ પરિબ્બયઞ્ચ દાપેત્વા સહાયકસ્સ સુખં પુચ્છિત્વા ભણ્ડં વિક્કિણિત્વા પટિભણ્ડં દાપેસિ. તે પચ્ચન્તં ગન્ત્વા તમત્થં અત્તનો સેટ્ઠિસ્સ આરોચેસું.

    Yo pubbe katakalyāṇoti idaṃ satthā jetavane viharanto anāthapiṇḍikaṃ ārabbha kathesi. Tassa kireko paccantavāsiko seṭṭhi adiṭṭhasahāyo ahosi. So ekadā paccante uṭṭhānakabhaṇḍassa pañca sakaṭasatāni pūretvā kammantikamanusse āha – ‘‘gacchatha, bho, imaṃ bhaṇḍaṃ sāvatthiṃ netvā amhākaṃ sahāyakassa anāthapiṇḍikamahāseṭṭhissa paccagghena vikkiṇitvā paṭibhaṇḍaṃ āharathā’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā sāvatthiṃ gantvā mahāseṭṭhiṃ disvā paṇṇākāraṃ datvā taṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Mahāseṭṭhi ‘‘svāgataṃ vo’’ti tesaṃ āvāsañca paribbayañca dāpetvā sahāyakassa sukhaṃ pucchitvā bhaṇḍaṃ vikkiṇitvā paṭibhaṇḍaṃ dāpesi. Te paccantaṃ gantvā tamatthaṃ attano seṭṭhissa ārocesuṃ.

    અપરભાગે અનાથપિણ્ડિકોપિ તથેવ પઞ્ચ સકટસતાનિ તત્થ પેસેસિ. મનુસ્સા તત્થ ગન્ત્વા પણ્ણાકારં આદાય પચ્ચન્તવાસિકસેટ્ઠિં પસ્સિંસુ. સો ‘‘કુતો આગચ્છથા’’તિ પુચ્છિત્વા ‘‘સાવત્થિતો તુમ્હાકં સહાયકસ્સ અનાથપિણ્ડિકસ્સ સન્તિકા’’તિ વુત્તે ‘‘અનાથપિણ્ડિકોતિ કસ્સચિ પુરિસસ્સ નામં ભવિસ્સતી’’તિ પરિહાસં કત્વા પણ્ણાકારં ગહેત્વા ‘‘ગચ્છથ તુમ્હે’’તિ ઉય્યોજેસિ, નેવ નિવાસં, ન પરિબ્બયં દાપેસિ. તે સયમેવ ભણ્ડં વિક્કિણિત્વા પટિભણ્ડં આદાય સાવત્થિં આગન્ત્વા સેટ્ઠિસ્સ તં પવત્તિં આરોચેસું.

    Aparabhāge anāthapiṇḍikopi tatheva pañca sakaṭasatāni tattha pesesi. Manussā tattha gantvā paṇṇākāraṃ ādāya paccantavāsikaseṭṭhiṃ passiṃsu. So ‘‘kuto āgacchathā’’ti pucchitvā ‘‘sāvatthito tumhākaṃ sahāyakassa anāthapiṇḍikassa santikā’’ti vutte ‘‘anāthapiṇḍikoti kassaci purisassa nāmaṃ bhavissatī’’ti parihāsaṃ katvā paṇṇākāraṃ gahetvā ‘‘gacchatha tumhe’’ti uyyojesi, neva nivāsaṃ, na paribbayaṃ dāpesi. Te sayameva bhaṇḍaṃ vikkiṇitvā paṭibhaṇḍaṃ ādāya sāvatthiṃ āgantvā seṭṭhissa taṃ pavattiṃ ārocesuṃ.

    અથ સો પચ્ચન્તવાસી પુનપિ એકવારં તથેવ પઞ્ચ સકટસતાનિ સાવત્થિં પેસેસિ, મનુસ્સા પણ્ણાકારં આદાય મહાસેટ્ઠિં પસ્સિંસુ. તે પન દિસ્વા અનાથપિણ્ડિકસ્સ મનુસ્સા ‘‘મયં, સામિ, એતેસં નિવાસઞ્ચ ભત્તઞ્ચ પરિબ્બયઞ્ચ જાનિસ્સામા’’તિ વત્વા તેસં સકટાનિ બહિનગરે તથારૂપે ઠાને મોચાપેત્વા ‘‘તુમ્હે ઇધેવ વસથ, અમ્હાકં વો ઘરે યાગુભત્તઞ્ચ પરિબ્બયો ચ ભવિસ્સતી’’તિ ગન્ત્વા દાસકમ્મકરે સન્નિપાતેત્વા મજ્ઝિમયામસમનન્તરે પઞ્ચ સકટસતાનિ વિલુમ્પિત્વા નિવાસનપારુપનાનિપિ નેસં અચ્છિન્દિત્વા ગોણે પલાપેત્વા સકટાનિ વિચક્કાનિ કત્વા ભૂમિયં ઠપેત્વા ચક્કાનિપિ ગણ્હિત્વાવ અગમંસુ. પચ્ચન્તવાસિનો નિવાસનમત્તસ્સપિ સામિકા અહુત્વા ભીતા વેગેન પલાયિત્વા પચ્ચન્તમેવ ગતા. સેટ્ઠિમનુસ્સાપિ તમત્થં મહાસેટ્ઠિનો આરોચેસું. સો ‘‘અત્થિ દાનિદં કથાપાભત’’ન્તિ સત્થુ સન્તિકં ગન્ત્વા આદિતો પટ્ઠાય સબ્બં તં પવત્તિં આરોચેસિ. સત્થા ‘‘ન ખો, ગહપતિ, સો પચ્ચન્તવાસી ઇદાનેવ એવંસીલો, પુબ્બેપિ એવંસીલોયેવ અહોસી’’તિ વત્વા તેન યાચિતો અતીતં આહરિ.

    Atha so paccantavāsī punapi ekavāraṃ tatheva pañca sakaṭasatāni sāvatthiṃ pesesi, manussā paṇṇākāraṃ ādāya mahāseṭṭhiṃ passiṃsu. Te pana disvā anāthapiṇḍikassa manussā ‘‘mayaṃ, sāmi, etesaṃ nivāsañca bhattañca paribbayañca jānissāmā’’ti vatvā tesaṃ sakaṭāni bahinagare tathārūpe ṭhāne mocāpetvā ‘‘tumhe idheva vasatha, amhākaṃ vo ghare yāgubhattañca paribbayo ca bhavissatī’’ti gantvā dāsakammakare sannipātetvā majjhimayāmasamanantare pañca sakaṭasatāni vilumpitvā nivāsanapārupanānipi nesaṃ acchinditvā goṇe palāpetvā sakaṭāni vicakkāni katvā bhūmiyaṃ ṭhapetvā cakkānipi gaṇhitvāva agamaṃsu. Paccantavāsino nivāsanamattassapi sāmikā ahutvā bhītā vegena palāyitvā paccantameva gatā. Seṭṭhimanussāpi tamatthaṃ mahāseṭṭhino ārocesuṃ. So ‘‘atthi dānidaṃ kathāpābhata’’nti satthu santikaṃ gantvā ādito paṭṭhāya sabbaṃ taṃ pavattiṃ ārocesi. Satthā ‘‘na kho, gahapati, so paccantavāsī idāneva evaṃsīlo, pubbepi evaṃsīloyeva ahosī’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    અતીતે બારાણસિયં બ્રહ્મદત્તે રજ્જં કારેન્તે બોધિસત્તો બારાણસિયં મહાવિભવો સેટ્ઠિ અહોસિ. તસ્સેકો પચ્ચન્તવાસિકો સેટ્ઠિ અદિટ્ઠસહાયો અહોસિ. સબ્બં અતીતવત્થુ પચ્ચુપ્પન્નવત્થુસદિસમેવ બોધિસત્તો પન અત્તનો મનુસ્સેહિ ‘‘અજ્જ અમ્હેહિ ઇદં નામ કત’’ન્તિ આરોચિતે ‘‘પઠમં અત્તનો કતં ઉપકારં અજાનન્તા પચ્છા એવરૂપં લભન્તિયેવા’’તિ વત્વા સમ્પત્તપરિસાય ધમ્મં દેસેન્તો ઇમં ગાથમાહ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto bārāṇasiyaṃ mahāvibhavo seṭṭhi ahosi. Tasseko paccantavāsiko seṭṭhi adiṭṭhasahāyo ahosi. Sabbaṃ atītavatthu paccuppannavatthusadisameva bodhisatto pana attano manussehi ‘‘ajja amhehi idaṃ nāma kata’’nti ārocite ‘‘paṭhamaṃ attano kataṃ upakāraṃ ajānantā pacchā evarūpaṃ labhantiyevā’’ti vatvā sampattaparisāya dhammaṃ desento imaṃ gāthamāha –

    ૯૦.

    90.

    ‘‘યો પુબ્બે કતકલ્યાણો, કતત્થો નાવબુજ્ઝતિ;

    ‘‘Yo pubbe katakalyāṇo, katattho nāvabujjhati;

    પચ્છા કિચ્ચે સમુપ્પન્ને, કત્તારં નાધિગચ્છતી’’તિ.

    Pacchā kicce samuppanne, kattāraṃ nādhigacchatī’’ti.

    તત્રાયં પિણ્ડત્થો – ખત્તિયાદીસુ યો કોચિ પુરિસો પુબ્બે પઠમતરં અઞ્ઞેન કતકલ્યાણો કતૂપકારો કતત્થો નિપ્ફાદિતકિચ્ચો હુત્વા તં પરેન અત્તનિ કતં કલ્યાણઞ્ચેવ અત્થઞ્ચ ન જાનાતિ, સો પચ્છા અત્તનો કિચ્ચે સમુપ્પન્ને તસ્સ કિચ્ચસ્સ કત્તારં નાધિગચ્છતિ ન લભતીતિ.

    Tatrāyaṃ piṇḍattho – khattiyādīsu yo koci puriso pubbe paṭhamataraṃ aññena katakalyāṇo katūpakāro katattho nipphāditakicco hutvā taṃ parena attani kataṃ kalyāṇañceva atthañca na jānāti, so pacchā attano kicce samuppanne tassa kiccassa kattāraṃ nādhigacchati na labhatīti.

    એવં બોધિસત્તો ઇમાય ગાથાય ધમ્મં દેસેત્વા દાનાદીનિ પુઞ્ઞાનિ કત્વા યથાકમ્મં ગતો.

    Evaṃ bodhisatto imāya gāthāya dhammaṃ desetvā dānādīni puññāni katvā yathākammaṃ gato.

    સત્થા ઇમં ધમ્મદેસનં આહરિત્વા જાતકં સમોધાનેસિ – ‘‘તદા પચ્ચન્તવાસી ઇદાનીપિ પચ્ચન્તવાસીયેવ, બારાણસિસેટ્ઠિ પન અહમેવ અહોસિ’’ન્તિ.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā paccantavāsī idānīpi paccantavāsīyeva, bārāṇasiseṭṭhi pana ahameva ahosi’’nti.

    અકતઞ્ઞુજાતકવણ્ણના દસમા.

    Akataññujātakavaṇṇanā dasamā.

    અપાયિમ્હવગ્ગો નવમો.

    Apāyimhavaggo navamo.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    સુરાપાનં મિત્તવિન્દં, કાળકણ્ણી અત્થદ્વારં;

    Surāpānaṃ mittavindaṃ, kāḷakaṇṇī atthadvāraṃ;

    કિંપક્કસીલવીમંસં, મઙ્ગલઞ્ચાપિ સારમ્ભં;

    Kiṃpakkasīlavīmaṃsaṃ, maṅgalañcāpi sārambhaṃ;

    કુહકં અકતઞ્ઞૂ ચાતિ.

    Kuhakaṃ akataññū cāti.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / જાતકપાળિ • Jātakapāḷi / ૯૦. અકતઞ્ઞુજાતકં • 90. Akataññujātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact